Poznanie i akceptacja siebie w wymiarze wizerunkowym jako źródło świadomej wiedzy o sobie samym z tej specjalności

naukowej

Poznawanie i akceptowanie siebie w wymiarze wizerunkowym to anali-zowanie uzyskanych informacji o wartości swojego rzeczywistego wizerunku w zakresie wiedzy teoretycznej i praktycznych umiejętności jej stosowania w kreowaniu swojego wizerunku z obszaru zarzadzania, a w tym przypadku – zarządzania czasem pracy.

2.3.1. Czym jest wizerunek w ujęciu teoretycznym i praktycznym?

Pojęcie „wizerunek” wywodzi się od łacińskiego image. Według Słowni-ka JęzySłowni-ka Polskiego – image (wym. imaż, imidż) to: sposób, w jaki dana osoba lub rzecz jest postrzegana i przedstawiana. Literatura przedmiotu wskazuje, że wizerunek jest pojęciem szerokim. Powszechnie przyjmuje się, że: wizerunek to zespół informacji na temat osoby, instytucji, firmy lub inne-go podmiotu; informacji dostarczanych przez podmiot na swój temat w spo-sób bardziej lub mniej świadomy.

Wizerunek przedstawiany bywa jako wyobrażenie o samych sobie. Do-tyczy to zarówno jednostek, jak i grup, instytucji czy przedsiębiorstw. Ale również sytuacji odwrotnej, czyli oceny, jaką otrzymali od środowiska ze-wnętrznego²⁶.

Co to jest ten nasz własny wizerunek?

Ogólnie przyjmuje się, że jest to zespół informacji dostarczanych przez podmiot na swój temat w sposób bardziej lub mniej świadomy. Zatem wize-runek to jest to:

 co inni o nas myślą,

 co inni o nas sądzą,

 co inni o nas wiedzą.

Jakie są elementy własnego wizerunku?

Elementy wizerunku to jego składowe, które można podzielić na dwie grupy.

1/ Zewnętrzne to: wygląd (zewnętrzne cechy charakteru, strój czy stan ubrania, mowa ciała, czyli sposób bycia, sylwetka, gesty, czy też przestrzeń tworzona wokół siebie), postawa prezentowana na

26 Zob. K. Wójcik, Public relations, Public Relations od A do Z, Placet, Warszawa 1997, s. 44.

zewnątrz (charyzma, pewność siebie, szacunek dla własnej osoby, umiejętność zdobycia zaufania), styl komunikowania się (sposób mówienia, sposób pisania, umiejętność słuchania, czy też prezen-tacji własnego siebie) i opinia (sposób postrzegania danej osoby przez otoczenie, jej przeszłość, doświadczenie, kwalifikacje i umie-jętności zawodowe).

2/ Wewnętrzne to głównie osobowość (potencjał i predyspozycje, zdol-ności, silne i słabe strony, zalety i wady) a także świadomość wie-dzy o sobie i akceptacja siebie)²⁷.

Czy nasz własny wizerunek podlega wartościowaniu?

Na ogół wszyscy chcielibyśmy, aby nasza twarz, nasze nazwisko było utożsamiane z pozytywnym obrazem naszej osoby w oczach innych. Zatem bardziej lub mniej świadomie próbujemy mieć wpływ na nasz wizerunek, bardziej lub mniej świadomie ten wizerunek kreujemy. Specjaliści od wize-runku podkreślają, że nasz wizerunek podlega wartościowaniu i może on być:

 pozytywny albo negatywny,

 mniej lub bardziej wyrazisty,

 agresywny lub nieinwazyjny.

Dowodzą oni, że osoba o pozytywnym wizerunku budzi zaufanie, zyskuje sympatię odbiorców, łatwiej jest jej nakłonić swoich sympatyków do podej-mowania określonych działań dla realizacji wskazanych celów. Natomiast osoba o negatywnym wizerunku budzi niepokój, chęć odwetu, wywołuje w odbiorcach postawę roszczeniową, prowokuje do próby sił i ataku. Pozy-tywny wizerunek daje przekaz: Możesz mi zaufać. Natomiast „plama na wizerunku” to podważenie zaufania, to jego naruszenie, bądź utrata zaufa-nia.

Z czym wiąże się utrata pozytywnego wizerunku i do czego prowadzi?

Pozbawienie się pozytywnego wizerunku wiąże się z utratą zaufania, co może mieć negatywne skutki:

a) w przestrzeni zawodowo-biznesowej (najczęściej to utrata kontrak-tów, kontaktów zawodowych i relacji biznesowych, powiązań ze sferą naukową, a w konsekwencji straty materialne),

b) w przestrzeni społeczno-politycznej (to przede wszystkim utrata po-zycji społecznej, ról społecznych oraz stosunków politycznych), c) w przestrzeni prywatnej (utrata różnych osobistych relacji i pewnej

grupy znajomych).

2.3.2. Czym jest kreowanie własnego wizerunku?

Wizerunek obejmuje każdą osobę fizyczną, zatem każda z nich posiada określony wizerunek, a różni się tylko celem, dla którego został on

27 Por. E. Sampson, Jak tworzyć własny wizerunek, Wyd. ABC, Warszawa 1996, s. 24.

wany²⁸. Powszechnie uważa się, że swój wizerunek kreuje się wszędzie i zawsze, różny jest tylko poziom swojej świadomości o jego tworzeniu – zatem to tylko od nas zależy czy będzie to bardziej, czy mniej świadome działanie. Tworzenie prawdziwego swojego wizerunku to sztuka wykreowa-nia²⁹ takiego stylu, który będzie przede wszystkim doskonałym odbiciem swojej prawdziwej osobowości. Taki styl powinien wynikać z akceptacji sie-bie i podkreślać swoją osobowość (w tym: potencjał, predyspozycje, zdolno-ści, silne i słabe strony, zalety i wady), a także akcentować swoją wiedzę i karierę zawodową, w tym przypadku swoje umiejętności związane z zarza-dzaniem czasem pracy własnej. Wizerunek nigdy nie będzie kompletny, jeśli nie zostanie podjęty trud przeanalizowania i zgrania ze sobą wszystkich tych aspektów”³⁰.

Trzeba pamiętać, że kreowany styl własnego wizerunku w żadnym wy-padku nie powinien przytłaczać swojej osobowości, ani też wynikać z nicze-go. Wykreowany wizerunek własny powinien współgrać z kulturą organiza-cyjną naszego miejsca pracy.

Co należy uczynić gdy dostrzeżemy, że nasz wizerunek nie współgra z kulturą organizacyjną naszego miejsca pracy?

Według M. Bronowicz najlepszym rozwiązaniem byłoby zmienić organi-zację, jednak nie zawsze jest to możliwe, dlatego też pozostawia trzy wyj-ścia, ściśle powiązane z naszym miejscem w tej organizacji³¹:

1/ dostosowanie się. Kiedy i dla kogo jest wskazane? Wskazane jest ono głównie wtedy, gdy zajmujemy niskie stanowisko w firmowej hierarchii, nie wyróżniamy się wynikami ponadprzeciętnymi, a praca jest dla nas jedynie sposobem na zdobywanie pieniędzy, nie zaś stałym elementem samorozwoju;

2/ pójście na kompromis. Kto może pozwolić sobie na pewne odstępstwa od różnych tzw. norm nieformalnych? To przede wszystkim pracownicy, zajmujący ważne dla organizacji stanowiska, mogą pozwolić sobie na pewne odstępstwa, np. zostawać w pracy po godzinach, nawet jeżeli większość pracowników wychodzi jeszcze przed końcem swojego czasu pracy, czy też deklarować chęć podwyższania swoich kwalifikacji, pod-czas gdy podwładni są bardziej zainteresowani powiększaniem swoich rodzin. Należy nadmienić, że „łamać” można jedynie normy in plus – na których podstawie można stwierdzić, że dana osoba działa dla dobra swojej organizacji, a od siebie wymaga więcej niż od innych. Źle widziane

28 Szerzej o przedmiocie wizerunku pisze: P. Andrzejewski, Sztuka budowania wizerunku osób, firmy i instytucji, FORUM, Poznań 2003, s. 112-130.

29 Konsekwentne kreowanie swojego wizerunku w taki sposób, aby budził jednoznaczne skoja-rzenia z naszą osobą jest autoprezentacją. Dobra autoprezentacja powinna działać w dwie strony, czyli: a) na zewnątrz – przekonywać do naszego wizerunku innych; b) do wewnątrz – pilnować, aby wszystkie nasze zachowania, działania i decyzje były spójne z prezentowanym pomysłem na siebie.

30 E. Sampson, Jak tworzyć własny wizerunek, dz. cyt., s. 24.

31 Zob. M. Bronowicz, Komunikacja wizerunkowa. Public relations, reklama, Branding, Wyd.

ASTRUM, Wrocław 2015, s. 42-43.

jest natomiast pobłażanie sobie i wymaganie pełnej wydajności od współpracowników.