Proceduralne instrumenty kształtowania opłat publicznych

Wśród grupy sklasyfikowanej jako opłaty administracyjne występują zarówno te, wobec których zastosowanie mieć będzie w całości Ordynacja podatkowa, jak i te, do których stosować się będzie przepisy Ordynacji podatkowej oraz procedury administra-cyjnej w połączeniu z przepisami regulującymi te opłaty.

W przypadku opłaty skarbowej zastosowanie mają przepisy Ordynacji podatkowej, a więc w zakresie wymiaru, określania, poboru i stosowania ulg podatkowych właści-wymi organami podatkowłaści-wymi będą organy wykonawcze gminy, właściwe miejscowo ze względu na miejsce dokonywania czynności. Jak podkreśla się w literaturze, nie można dopuścić możliwości upoważniania przez organ stanowiący gminy jednostek organiza-cyjnych lub pomocniczych gminy do podejmowania czynności przynależnych organowi

384 P. Borszowski, K. Stelmaszczyk, op. cit., s. 264 i n.

385 Sygn. akt. I SA/Gl 1335/12, SIP LEX nr 1300965, podobnie wyrok Wojewódzkiego Sądu Admini-stracyjnego w Białymstoku z dnia 3 kwietnia 2014 r., sygn. akt I SA/Bk 81/14, SIP LEX nr 1458688.

386 Zob.: J. Wantoch-Rekowski, O opłacie reklamowej, [w:] W. Miemiec (red.), Gromadzenie i

wydat-kowanie środków publicznych. Zagadnienia finansowoprawne. Księga jubileuszowa ku czci profesor Krysty-ny Sawickiej, Wrocław 2017, s. 290 i n.

174

Rozdział 5

podatkowemu na gruncie przepisów ustawy o samorządzie gminnym387. Uprawnienie

do delegowania dalej uprawnień w zakresie orzekania w sprawach opłaty skarbowej jest wyłączną kompetencją organu wykonawczego, występującego jako organ podatkowy. Wśród instrumentów finansowych kształtowania opłaty skarbowej należy wskazać wszystkie te, które mogą być uznane za takie na gruncie Ordynacji podatkowej.

Ta sama regulacja prawna dotyczy opłaty za interpretacje indywidualne (art. 14j) i opłaty prolongacyjnej (art. 57 Ordynacji podatkowej). Należy pamiętać o tym, że funk-cjonowanie tych opłat jest uzależnione od właściwości organów podatkowych w tym znaczeniu, że zasilają budżet tego podmiotu publicznego, którego interesy fiskalne re-prezentuje organ podatkowy. Tak więc w obu przypadkach opłaty będą stanowiły dochód gminy, o ile będzie chodziło o czynności gminnych organów podatkowych w zakresie swojej właściwości rzeczowej i miejscowej.

W przypadku opłaty za interpretacje indywidualne wysokość tej opłaty wynika wprost z przepisów prawa, a obowiązek jej uiszczenia wynika z ustawy, nie jest więc konieczne jakiekolwiek działanie organu podatkowego. W konsekwencji należy także przyjąć, że organ podatkowy odmówi dokonania wydania interpretacji indywidualnej, jeśli osoba zobowiązana nie dokona wpłaty opłaty za tę czynność. Zarówno wysokość, jak i termin wpłacenia opłaty określone zostały w przepisach Ordynacji podatkowej. Zgodnie z orzecznictwem sądowym opłata ta indywidualizuje się każdorazowo przy wniosku o interpretację prawa podatkowego: „Przepis art. 14f § 2 o.p. w konfrontacji z art. 14f § 1 o.p. i art. 14b § 2 i 3 o.p. nakazuje przyjąć, że odrębne stany faktyczne albo odrębne zdarzenia przyszłe powinny stanowić odrębne wnioski o wydanie pisemnej interpretacji indywidualnej. W ten sam sposób należy traktować odniesienie stanu fak-tycznego lub zdarzenia przyszłego do kilku regulacji prawnych, tzn. przyjmować, że zwielokrotnia to liczbę stanów faktycznych bądź zdarzeń przyszłych, co upoważnia do

wydania większej ilości interpretacji indywidualnych”388.

W zakresie stosowania ulg podatkowych opłata za wydanie interpretacji podatko-wych podlega wszystkim regułom, przewidzianym przez przepisy Ordynacji podatkowej, z uwzględnieniem tych regulacji, które wynikają z przepisu art. 14 f Ordynacji podatko-wej. A zatem ilość opłat indywidualizuje się w zależności od ilości złożonych wniosków, termin zależny jest od daty złożenia wniosku i podlega zwrotowi w sytuacji wycofania wniosku lub opłacenia w nadmiernej wysokości. „Opłatę od wniosku o wydanie inter-pretacji indywidualnej można uznać za niepodatkową należność budżetową w rozumie-niu art. 3 pkt 8 Ordynacji podatkowej. Do zwrotu opłat wskazanych w art. 14f Ordynacji

387 Z. Ofiarski, Komentarz do ustawy o opłacie skarbowej, Warszawa 2009, s. 530 i cytowana tam lite-ratura.

388 Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 3 lutego 2016 r., sygn. akt II FSK 2744/13, SIP LEX nr 2025652.

Opłaty publiczne

podatkowej oraz do instytucji stwierdzenia nadpłaty w tychże opłatach zastosowanie znajdą przepisy Ordynacji podatkowej, a w szczególności przepisy rozdziału 9 działu

III”389. Nieaktualność przywołanego wyroku polega na tym, że od 2009 r. przepis art. 14f

ust. 2a reguluje zasady zwrotu nadmiernie pobranej opłaty, stanowiąc, iż podlega zwro-towi w terminie nie późniejszym niż 7 dni od dnia zakończenia postępowania w sprawie wydania interpretacji.

W przypadku opłaty prolongacyjnej przysługującej gminie została ona ograniczo-na w swym zakresie przedmiotowym jedynie do czynności dotyczących rozłożenia ograniczo-na raty lub odroczenia terminu płatności podatków lub zaległości podatkowych. Tak więc opłata może obowiązywać jedynie w dwóch przypadkach, w odniesieniu do dwóch ro-dzajów należności: „Jak wynika z brzmienia tego przepisu ustawodawca wyraźnie określił, z jakiego tytułu może być wprowadzona przez radę gminy opłata prolongacyj-na. Przepis ten nic nie mówi o niepodatkowych należnościach budżetowych o charakte-rze publiczno-prawnym i zaległościach w tych należnościach. Odnosząc kwestionowany zapis badanej uchwały do art. 57 § 7 ustawy Ordynacja podatkowa, należy uznać, iż nie

mieści się on w dyspozycji tego przepisu”390. Wysokość opłaty prolongacyjnej oraz termin

jej wymiaru, a także wpłaty są określone ustawowo, a więc brak tu miejsca na swobod-ne decydowanie przez organy gminy. Niemniej jednak ustawodawca w przepisach regu-lujących opłatę prolongacyjną wprowadza również jedno ustawowe zwolnienie od tej opłaty (ust. 5): w sytuacji wystąpienia klęski żywiołowej lub wypadku losowego i spo-wodowanego tymi przyczynami wydania decyzji odraczającej lub rozkładającej na raty należność podatkową. W doktrynie prawa podatkowego panuje przekonanie o braku możliwości stosowania innych niż wskazane w wymienionych przepisach ulg w zakresie

obowiązku poniesienia opłaty prolongacyjnej391. Z tezą tą należy się zgodzić, gdyż

opła-ta prolongacyjna nie jest samodzielnym zobowiązaniem pieniężnym, lecz towarzyszy wydaniu pozytywnej decyzji dotyczącej odroczenia terminu płatności lub rozłożenia na raty należności podatkowej. Ponadto używane przez ustawodawcę sformułowania jed-noznacznie wskazują na obligatoryjność tej opłaty w sytuacji wprowadzenia jej przez radę gminy. Należy więc przyjąć, iż wprowadzenie aktem prawa miejscowego opłaty prolongacyjnej wiąże organ podatkowy w zakresie obowiązku jej wymiaru i poboru, nawet w sytuacji zwolnienia ustawowego, gdyż wtedy podmiot zobowiązany korzysta z tego dobrodziejstwa z mocy samego prawa.

389 Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 14 października 2008 r., sygn. akt III SA/Wa 1024/08, SIP LEX nr 500556.

390 Z uzasadnienia uchwały Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie z dnia 28 marca 2017 r. sygn. 7.51.2017, Mazow.2017/6058.

391 R. Dowgier, L. Etel, B. Pahl, M. Popławski, Leksykon podatków i opłat lokalnych, Warszawa 2010, s. 363.

176

Rozdział 5

W przypadku kolejnych opłat administracyjnych ‒ opłaty za zajęcie pasa drogo-wego oraz kary za zajęcie pasa drogodrogo-wego bez zezwolenia, dochodzi do ich wymiaru w drodze decyzji administracyjnej, w zakresie wyrażenia zgody na zajęcie pasa drogo-wego lub stwierdzającej bezprawne zajęcie tego pasa. Jak wcześniej wskazano, opłata za zajęcie pasa drogowego jest opłatą obligatoryjną, związaną i objętą decyzją wyraża-jącą zgodę na zajęcie pasa drogowego. Opłata jest integralną częścią decyzji udzielającej zezwolenia na zajęcie pasa drogowego. Wykładnia przepisu art. 40 ust. 11 u.d.p.

jedno-znacznie wskazuje na obligatoryjny charakter opłaty za zajęcie pasa drogowego392.

W przypadku kary za bezprawne zajęcie pasa drogowego organ jest związany zarówno wysokością kary, jak również zobowiązany do jej obliczenia w drodze decyzji admini-stracyjnej, po uprzednim przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, zmierzające-go do ustalenia osoby, czasu i wielkości bezprawnezmierzające-go zajęcia pasa drozmierzające-gowezmierzające-go. Decyzja w sprawie nałożenia kary pieniężnej za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia ma charakter związany. Oznacza to, że odpowiedzialność w tym przypadku ma charakter zobiektywizowany i zależy wyłącznie od spełnienia przesłanek przewidzianych przepi-sami. W przypadku stwierdzenia, że doszło do zajęcia pasa drogowego, organ ma zatem obowiązek zbadać, czy podmiot, który dokonał zajęcia, działał bez zezwolenia zarządcy drogi i jak długo trwał stan zajęcia. Na tej podstawie oraz w oparciu o przepisy uchwały odpowiedniego organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego ustalana jest kara za zajęcie pasa drogowego. Brak jest zatem w decyzji ustalającej wysokość kary elementu uznaniowości, który mógłby prowadzić do miarkowania przez organ jej

wyso-kości393. W związku z tym, że są to opłaty wymierzane na podstawie postępowania

administracyjnego, nie będzie miała w tym zakresie zastosowania Ordynacja podatkowa, lecz przepisy k.p.a., co więcej, przepisy ustawy o drogach publicznych zawierają zna-czącą część przepisów dotyczących powstawania i realizowania zobowiązania z tytułu

opłat394. Organem wymierzającym opłatę jest ten sam organ, który wydaje decyzję

wy-rażającą zgodę na zajęcie pasa drogowego, co więcej, w przypadku niewymierzenia opłaty w ramach postępowania zmierzającego do wydania zgody na zajęcie pasa

drogo-wego organ ten traci prawo do prowadzenia postępowania w zakresie wymiaru opłaty395.

Wymiar opłaty zależny zaś jest od rodzaju zajęcia pasa drogowego oraz wielkości zaję-tego pasa i czasu jego zajęcia. Wysokość opłaty jest wymierzana w oparciu o stawki tej

392 Zob.: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 26 maja 2017 r., sygn. akt III SA/Lu 991/16, SIP LEX nr 2378289.

393 Zob.: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 31 sierpnia 2017 r., sygn. akt II SA/Sz 486/17, SIP LEX nr 2373531.

394 Zob.: T. Szewc, Opłata za zajęcie pasa drogowego, „Przegląd Prawa Publicznego” 2008, nr 10, s. 75.

395 Zob.: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 2 października 2013 r., sygn. akt III SA/Po 425/12, SIP LEX nr 1603876.

Opłaty publiczne

opłaty, ustalone w drodze aktu prawa miejscowego przez radę gminy. Wymierzając opłatę, organ wykonawczy gminy jest zobowiązany respektować wskazane wyżej pod-stawy jej wymiaru, lecz również ustawowe zwolnienia, do których zaliczyć należy zwolnienie w związku z umieszczaniem w pasie drogowym tablic informujących o na-zwie formy ochrony przyrody, o których mowa w art. 115 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody oraz znaków informujących o formie ochrony zabytków. W przypadku kary za bezprawne zajęcie pasa drogowego jej wysokość jest wymierzana w oparciu o przesłanki ustawowe i wynikające z aktu prawa miejscowego. Kara ta wy-nosi 10-krotność opłaty, która byłaby wymierzona przy normalnym zajęciu pasa drogo-wego. O ile więc opłata za zajęcie pasa drogowego jest wymierzana w postępowaniu wnioskowanym przez stronę zainteresowaną, o tyle kara jest wymierzana w postępowa-niu wszczynanym z urzędu, w celu stwierdzenia bezprawnego zajęcia pasa drogowego. Co ważne, organ wymierzający karę nie ma możliwości miarkowania winy podmiotu dokonującego bezprawnego zajęcia pasa drogowego. Tak więc sam fakt zajęcia jest wystarczający i obligujący organ gminy do wymiaru kary w pełnej wynikającej z przy-toczonych przepisów wysokości: „Związanie właściwego organu dyspozycją przepisu art. 40 ust. 12 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r., Nr 204, poz. 2086 ze zm.) uzależnione jest od stwierdzenia określonego prze-pisem stanu faktycznego, w konkretnym przypadku zajęcia pasa drogowego bez zezwo-lenia. Dokonując tego ustalenia organ nie bada przyczyny, dla której nastąpił stan nie-akceptowalny przez obowiązujące przepisy, poza jego zainteresowaniem pozostaje również stopień winy strony przy zajęciu pasa drogowego, nie ma też możliwości miar-kowania kary pieniężnej”396.

Ustawodawca określił termin płatności opłaty i kary, jak również wskazał

podsta-wę prawną obliczania odsetek za zwłokę397, rezygnując tym samym z zastosowania

od-setek właściwych dla zaległości podatkowych. W sposób szczególny uregulował usta-wodawca również moment przedawnienia w omawianych opłatach, wskazując, iż wynosi on 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym opłaty powinny być uiszczone. Wobec tych szczególnych regulacji należy przyjąć model ścisłego związania organu wykonawczego w zakresie wymiaru i poboru omawianych opłat, co więcej, są to regulacje wykluczające stosowanie przepisów Ordynacji podatkowej. Brak jest regu-lacji prawnej pozwalającej organowi administracji na zobowiązanie podmiotu zajmują-cego pas drogowy do uiszczenia należnej opłaty w jakimkolwiek innym terminie niż

396 Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 kwietnia 2008 r., sygn. akt II GSK 68/08, SIP LEX nr 489107.

178

Rozdział 5

określony w art. 40 ust. 13 u.d.p.398 Zakres pozostawiony organowi wykonawczemu

gminy ogranicza się więc do regulacji wynikających z ustawy o finansach publicznych. W przypadku opłat wymierzanych na podstawie ustawy o wychowaniu w trzeź-wości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi istnieje rozbieżność w zakresie właściwej pro-cedury stosowanej w zakresie ich wymiaru i poboru. Odwołując się do sygnalizowanych we wcześniejszych rozdziałach problemów z określeniem zakresu przedmiotowego stosowania przepisów Ordynacji podatkowej czy też przepisów postępowania admini-stracyjnego, należy wskazać na przykładzie omawianych opłat rozbieżności orzecznicze w zakresie stosowania wspomnianych procedur. Naczelny Sąd Administracyjny w War-szawie w wyroku z dnia 25 maja 2004 r. stwierdził: „Opłata za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych nie jest ustalana lub określana przez organy podat-kowe, a jednocześnie jest źródłem dochodów publicznych gminy. Do opłaty za korzy-stanie z zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych nie mają zastosowania przepisy Ordynacji podatkowej. Stanowi ona niepodatkowy dochód budżetu gminy, a więc jest

niepodatkową należnością budżetową”399. Jednocześnie ten sam sąd stwierdza w

uchwa-le z dnia 6 maja 2003 r.: „Opłata za korzystanie z zezwouchwa-lenia na sprzedaż napojów

alko-holowych, przewidziana w art. 111 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu

w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1231 ze zm.), jest opłatą o charakterze publicznoprawnym, o której mowa w art. 3 ustawy z dnia

9 września 2000 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 86, poz. 960 ze zm.)”400. Wygląda więc

na to, że w orzecznictwie opłaty te funkcjonują jako klasyczny przykład opłat publicz-nych, będących daninami publicznymi, które jednak nie są tak klasyfikowane dla potrzeb ustalenia właściwości procedury podatkowej, lecz jako niepodatkowe należności budże-towe na gruncie ustawy o finansach publicznych, a co za tym idzie zastosowanie wobec nich mają przepisy ustawy o finansach publicznych i procedury administracyjnej. Rów-nież w doktrynie prawa finansowego kategoryczne kwalifikowanie omawianych opłat do kategorii niepodatkowych należności budżetowych, według reżimu ustawy o finansach publicznych, podawane jest w wątpliwość. W glosie do wyroku Naczelnego Sądu Admi-nistracyjnego z dnia 25 listopada 2003 r. P. Chmielnicki stwierdził: „Opłata za korzysta-nie z zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych, przewidziana w art. 111 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholi-zmowi jest bowiem opłatą o charakterze publicznoprawnym, o której mowa w art. 3 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o opłacie skarbowej. Mieściła się zatem w definicji

398 Zob.: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 29 lipca 2010 r., sygn. akt II SA/Sz 12/10, SIP LEX nr 666899.

399 GSK 93/04, SIP LEX nr 147106. 400 FPK 11/02, ONSA 2003, nr 3, poz. 92.

Opłaty publiczne

art. 2 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej”401. Pomijając jednak ten nierozwiązywalny w

obec-nym stanie prawobec-nym spór, należy przyjąć, iż w przypadku rozważanych opłat brak jest możliwości stosowania wobec podmiotów zobowiązanych jakichkolwiek ulg w należno-ściach. Wniosek taki wynika z brzmienia przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (art. 11¹) oraz funkcji, jaką opłaty te pełnią. Co więcej, rola organu wykonawczego gminy sprowadza się w zasadzie do kontroli prawidłowości wniesienia opłat przewidzianych przez ustawę. W ich przypadku nie występuje bowiem decyzyjna droga ustalania tych należności, jak również ustalania wysokości nadpłaconej opłaty. Wysokość opłat wynika z samego prawa, rolą osoby zobowiązanej jest więc ich obliczenie w prawidłowej wysokości i terminie. Ponieważ są to opłaty należne z góry, to ich niewniesienie powoduje albo wygaśnięcie zezwolenia na sprzedaż alkoholu, albo nie powoduje wszczęcia postępowania zmierzającego do jego wydania. Skoro więc za-równo wysokość opłat, jak i termin ich wniesienia wynikają z mocy samego prawa, to rola organu wykonawczego została ograniczona do dokonywania jedynie czynności materialno-technicznych, zmierzających do prawidłowej realizacji zobowiązania: „Jed-noznaczne sformułowanie użyte przez ustawodawcę w art. 18 ust. 12 ustawy z 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, że «zezwolenie wygasa» pozwala na wniosek, że następuje to z mocy prawa, a nie z mocy decyzji administracyj-nej. W konsekwencji nieuiszczenie opłaty w zakreślonym terminie skutkuje sankcją w postaci wygaśnięcia udzielonego zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych. Sankcja z art. 18 ust. 12 pkt 5 powołanej ustawy w postaci wygaśnięcia konkretnego typu zezwoleń jest przewidzianą wprost przez prawo bezwarunkową i bezwzględną konse-kwencją niedotrzymania terminów dokonywania opłaty za korzystanie z przyznanych zezwoleń. Obowiązek uiszczenia opłaty oraz skorelowana z nim sankcja w postaci wy-gaśnięcia posiadanego zezwolenia ma bowiem konstrukcję obowiązku wynikającego

bezpośrednio z mocy ustawy”402.

W przypadku opłaty za wpis do rejestru żłobków regulacje prawne pozostają zbieżne z wcześniej omówionymi opłatami wynikającymi z ustawy o wychowaniu w trzeźwości. Rejestr żłobków jest rejestrem publicznym, prowadzonym przez organy wykonawcze gminy. Wpis do rejestru upoważnia przedsiębiorcę (lub inny podmiot) do

401 P. Chmielnicki, Glosa...., „Przegląd Legislacyjny” 2004, nr 3, s. 161-168.

402 Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 1 lipca 2014 r., sygn. akt III SA/Gl 266/14, SIP LEX nr 1520425, inaczej stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 26 kwietnia 2013 r. wskazując, iż obowiązek uiszczenia opłaty za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych oraz skorelowana z nim sankcja w postaci wygaśnięcia posiadanego zezwolenia ma konstrukcję obowiązku wynikającego bezpośrednio z mocy ustawy. Oznacza to, że niezre-alizowanie obowiązku dokonania opłaty przez podmiot uprawniony powoduje powstanie po stronie organu administracji obowiązku wydania decyzji o wygaśnięciu posiadanego zezwolenie ‒ sygn. akt II SA/Po 1073/12, SIP LEX nr 1316878.

180

Rozdział 5

prowadzenia tego rodzaju działalności. Przepisy ustawy o opiece nad dziećmi do lat 3 wskazują, że wpis do rejestru może być dokonany przez organ wykonawczy dopiero po przedstawieniu stosownego oświadczenia, w celu potwierdzenia dokonanej opłaty za wpis do rejestru. Tak więc dokonanie wpisu do rejestru poprzedzone być musi dokona-niem opłaty, której wysokość wynika z aktu prawa miejscowego. Należy podkreślić szczególną regulację prawną dotyczącą procedury rejestracyjnej, której nie może zmie-niać organ stanowiący, np. w zakresie rodzajów dokumentów potwierdzających

dokona-nie opłaty za wpis do rejestru403. Z całości regulacji prawnej wynika, że opłata ta jest

obligatoryjna, jest to opłata związana z prowadzonym postępowaniem administracyjnym i poprzedza wydanie rozstrzygnięcia organu wykonawczego gminy w przedmiocie wpi-sania do rejestru żłobków. Organ wykonawczy nie ma możliwości swobody decydowania ani o poborze opłaty, ani jej wysokości, a przyjąć należy, że również o ewentualnych ulgach w zakresie jej poboru.

Ostatnimi opłatami wyselekcjonowanymi do tej grupy są opłaty egzekucyjne, wymierzane i pobierane przez organy egzekucyjne, którymi w określonych prawnie sytuacjach są również organy wykonawcze gmin (w przypadku gmin posiadających status miasta). Przepisy ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji obejmu-ją swym zakresem przedmiotowym podatki, opłaty, niepodatkowe należności budżetowe i inne należności regulowane przepisami Ordynacji podatkowej, jak i ustawą o finansach publicznych. Co ważne dla prowadzonego wywodu, objęte tą procedurą są te należności, które powstają (są wymierzane) w drodze decyzji, jak i te, które powstają z mocy prawa. Co ciekawe, organ wykonawczy gminy może wystąpić w tym postępowaniu zarówno w roli organu egzekucyjnego, organu podatkowego, jak i wierzyciela należności podle-gającej egzekucji administracyjnej. Rozważając więc możliwość stosowania instrumen-tów finansowych dotyczących kształtowania omawianych dochodów publicznych, nale-ży wyraźnie rozgraniczać rolę w których organ wykonawczy występuje: „Opłaty za pobyt w izbie wytrzeźwień są dochodami gminy na podstawie art. 54 ust. 1 u.s.g., gdyż do jednostek samorządu terytorialnego należą realizowane przez nie zadania wynikają-ce z ustawy z 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Powyższe dowodzi, że skoro opłata ta jest dochodem gminy, to tym samym gmina jest wierzycielem, który może dochodzić jej przez swoje organy wykonawcze (prezydent) lub