PROCESÓW LOGISTYCZNYCH
3.4. Propozycja rachunku kosztów jakości dla przedsiębiorstw logistycznych
Szacowanie kosztów jakości w przedsiębiorstwach nie tylko logistycznych stanowi ogromne wyzwanie. Konieczne jest podjęcie szeregu przemyślanych
i uporządkowanych działań, które pozwolą wiarygodnie zidentyfikować te koszty i wdrożyć rachunek kosztów jakości.
Wymienione i opisane w poprzedniej części procesy logistyczne cechuje duży stopień szczegółowości. Każdy proces tworzą liczne działania, od których wyko-nania zależy pomyślność realizowanych usług. Każde działanie stanowi źródło po-tencjalnego kosztu jakości. Prawidłowe skalkulowanie wysokości tych kosztów jest niezbędne do przygotowania ich analizy. Autor rekomenduje podjęcie nastę-pujących kroków w procesie implementacji rachunku kosztów jakości:
1. Utworzenie zespołu ds. kosztów jakości, który będzie koordynował dzia-łania związane z identyfikacją, szacowaniem i analizą kosztów jakości.
2. Przeszkolenie wszystkich pracowników w przedsiębiorstwie w zakresie jakości świadczonych usług i kosztów jakości z nimi związanych. Szkole-nia powinny się odbyć na co najmniej miesiąc przed planowanym wdro-żeniem rachunku kosztów jakości.
3. Przeanalizowanie i zidentyfikowanie przez zespół ds. kosztów jakości działań w poszczególnych realizowanych procesach, które są źródłem kosztów jakości.
4. Ustalenie elementów kosztów jakości (kosztów profilaktyki, oceny, błę-dów wewnętrznych i zewnętrznych), które będą podlegały rejestracji w systemie rachunkowości organizacji.
5. Podjęcie decyzji o wprowadzeniu rachunku kosztów jakości.
6. Systematyczna rejestracja kosztów jakości w obowiązującym systemie rachunkowym.
7. Przygotowanie przez dział księgowości zbiorczego zestawienia poniesio-nych kosztów jakości w badanym okresie.
8. Weryfikacja poniesionych kosztów jakości przez zespół ds. kosztów jako-ści.
9. Przygotowanie raportu o kosztach jakości, który powinien zawierać: ana-lizę ich struktury i dynamiki zmian, anaana-lizę wskaźnikową tych kosztów, wskazanie procesów i działań najbardziej obciążonych kosztami jakości, ocenę efektywności procesów na podstawie poniesionych kosztów jakości oraz rekomendacje dotyczące działań optymalizacyjnych i korygujących.
10. Przekazanie sporządzonego raportu dla zarządu oraz pełnomocnika ds.
systemów zarządzania jakością (jeżeli taki istnieje w strukturze organiza-cyjnej).
11. Ocena skuteczności podjętych działań optymalizacyjnych i korygujących.
Rekomenduje się wykorzystanie załączonego w tab. 3.1 formularza do ustale-nia elementów kosztów jakości i ich szacowaustale-nia w procesach realizowanych przez przedsiębiorstwo, które zdecydowało się wdrożyć rachunek kosztów jakości. For-mularz może być zastosowany w dowolnej organizacji świadczącej usługi logi-styczne. Jego użycie pozwoli uporządkować trudności związane z ujawnianiem kosztów jakości i miejsc ich powstawania.
Tabela 3.1. Formularz kalkulacji kosztów jakości Nazwa procesu Nazwa kosztu Wysokość kosztu
w badanym okresie
Dokument źródłowy
Dodatkowe informacje
Proces nr 1
Koszt nr 1
Koszt nr 2
Koszty nr n
Proces nr 2
Koszt nr 1
Koszt nr 2
Koszt nr n
Proces nr n
Koszt nr 1
Koszt nr 2
Koszt nr n
Źródło: opracowanie własne.
Rozwiązaniem problemu identyfikacji kosztów jakości w przedsiębiorstwach logistycznych jest wdrożenie rachunku kosztów jakości jako strategicznego narzę-dzia do pomiaru efektywności tych procesów. Uświadomienie sobie przez te orga-nizacje ważności tematu kosztów jakości i ich wpływu na cały proces logistyczny będzie skutkowało optymalizacją kosztów, podniesieniem jakości świadczonych usług, wzrostem sprzedaży i zadowolenia klientów, poprawą wyniku finansowego.
3.5. Zakończenie
Wdrożenie rachunku kosztów jakości w przedsiębiorstwach logistycznych pozwoli uporządkować ich wiedzę na temat wysokości ponoszonych kosztów ja-kości w realizowanych procesach, wpłynie na większą świadomość jaja-kości wśród wszystkich pracowników, a także zapewni dodatkowe informacje ekonomiczne dla kierownictwa w celu sprawniejszego zarządzania jednostką.
Wykorzystując uzyskane dane o poziomie poszczególnych kategorii kosztów jakości, możliwe będzie dokonanie pomiarów efektywności procesów logistycz-nych i wskazanie tych nieefektywlogistycz-nych. Wnioski z przeprowadzologistycz-nych pomiarów powinny stanowić podstawę do podjęcia działań optymalizacyjnych. Zaniechanie poprawy efektywności procesów, które tego wymagają, doprowadzi do spadku ja-kości świadczonych usług logistycznych, co w konsekwencji może skutkować wzrostem niezadowolenia i odpływem klientów oraz spadkiem przychodów ze sprzedaży i pogorszeniem wyników finansowych.
Autor rozdziału rekomenduje wykorzystanie przygotowanej procedury i for-mularza kalkulacji kosztów jakości jako podstawy teoretycznej do weryfikacji użyteczności tego narzędzia w wybranych przedsiębiorstwach logistycznych.
Literatura
Biesok G. (2013), Zarządzanie jakością w logistyce, Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno- -Humanistycznej w Bielsku-Białej, Bielsko-Biała.
Blaik P. (2001), Logistyka, PWE, Warszawa.
Brzeziński M. (2007), Systemy w logistyce, WAT, Warszawa.
Coyle J.J., Bardi E.J., Langley C.J. (2010), Zarządzanie logistyczne, PWE, Warszawa.
Gołembska E. (2010), Kompendium wiedzy o logistyce, PWN, Warszawa.
Karmańska A. (2007), Zarządzanie kosztami przedsiębiorstwa, [w:] Zarządzanie kosztami jakości, logistyki, innowacji, ochrony środowiska a rachunkowość finansowa, red. A. Karmańska, Wy-dawnictwo Difin, Warszawa.
Krawczyk P. (2016), Optymalizacja kosztów jako współczesny priorytet sektora MŚP w Polsce, [w:]
„Ekonomia XX Wieku” 3(11), s. 327-334.
Kummer S., Weber J. (2001), Logistyka, PWE, Warszawa.
Ludwiczak A. (2014), Możliwości pomiaru efektywności procesów w administracji publicznej z wy-korzystaniem metod taksonomicznych, „Nauki o Zarządzaniu”, nr 1(18), Wydawnictwo Uniwer-sytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław, s. 38-49.
Norma PN-EN ISO 9000:2006. Systemy zarządzania jakością. Podstawy i terminologia, Polski Ko-mitet Normalizacyjny, Warszawa.
Sadkowski W. (2017), Determinanty struktury kosztów jakości w przedsiębiorstwach usługowych, [w:] Rachunkowość w zarządzaniu, red. Z. Luty, M. Krasiński, Wydawnictwo Uniwersytetu Eko-nomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
Sadkowski W. (2019), Models of quality costs calculation and their classification, Organization
& Management 46(2), p. 117-129.
Sadowska B. (2014), Rola i miejsce logistyki w systemie zarządzania przedsiębiorstwem, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas”. Zarządzanie nr 1, Sosnowiec, s. 179-186.
Słowiński B. (2008), Wprowadzenie do logistyki, Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszaliń-skiej, Koszalin.
Sulowska-Banaś U. (2015), Doświadczenia z wdrożenia rachunku kosztów jakości w szpitalu, „Pro-blemy Jakości”, nr 7-8, s. 37-41.
Szczepańska K. (2015), Zarządzanie jakością. Koncepcje. Metody. Techniki. Narzędzia, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa.
Tyszkiewicz R., Pawlak-Wolanin A., Ulewicz R. (2017), Strategiczne zarządzanie logistyczne. Teo-ria i praktyka, Oficyna Wydawnicza Stowarzyszenia Menedżerów Jakości i Produkcji, Często-chowa.
Wójcik G.P. (2014), Koszty jakości. Wybrane aspekty, Difin, Warszawa.
www1: http://www.logistykawpolsce.pl/artykuly/zasada_7w,44.html# (dostęp: 19.08.2020).
Ziębicki B. (2014), Efektywność organizacyjna podmiotów sektora publicznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
Rozdział 4.