Przebudowa dworca kolejowego w Rzeszowie

Dworzec kolejowy w Rzeszowie znajduje się w ścisłym centrum miasta. Jest stacją węzłową i według klasyfikacji PKP ma kategorię dworca wojewódzkiego.

Jest on również ważnym ogniwem w komunikacji kolejowej Polski południowo- -wschodniej. Leży na międzynarodowej linii kolejowej E30 Zgorzelec–Medyka.

Przez stację przechodzą następujące linie kolejowe: (71) Rzeszów Główny–Tar-nobrzeg Ocice, (91) Kraków Główny–Medyka i (106) Rzeszów Główny–Jasło.

Z Rzeszowa można się dostać do wszystkich większych miast w Polsce.

W ramach projektu „Poprawa stanu technicznego infrastruktury obsługi po-dróżnych” (w tym dostosowanie do wymagań TSI PRM) rozpoczęto modernizację i rewitalizację kolei w Rzeszowie, w tym przebudowę przestarzałej i niedostoso-wanej pod wieloma względami do podróżnych stacji Rzeszów Główny. Idea i przedsięwzięcie koreluje z zapisami nowej Strategii Zrównoważonego Rozwoju Transportu do 2030 roku (s. 20-22, 75-83, 135), w której odnośnie kolei wskazano na kilka mankamentów. W nawiązaniu do wspomnianego dokumentu m.in.

dworce kolejowe będą podlegały przebudowie i rozbudowie. Oznacza to rozsze-rzenie ich funkcji w taki sposób, aby pełniły rolę węzłów integrujących transport kolejowy z innymi systemami transportowymi (w tym szczególnie z transportem miejskim oraz z lokalnym i regionalnym transportem autobusowym), a jednocze-śnie stały się wielofunkcyjnymi centrami handlowo-usługowymi.

W związku z tym PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. podpisały umowę na za-projektowanie i wykonanie robót budowlanych na stacji Rzeszów. Prace w latach 2018-2021 wykona konsorcjum czterech firm: Track Tec Construction Sp. z o.o., Inżynieria Rzeszów S.A., INTOP WARSZAWA Sp. z o.o. oraz INFRAKOL Sp.

z o.o. Sp. k. Wartość umowy to 205 mln zł netto. Efektem inwestycji mają być nowe perony z systemem informacji dla podróżnych stacji Rzeszów Główny, do-datkowy – istniejący już – przystanek Rzeszów Zachodni, ułatwiający dostęp do kolei oraz zmodernizowane obiekty i wyższy poziom bezpieczeństwa (PLK pod-pisały umowę na modernizację stacji Rzeszów Główny, 2018).

W wyniku rozpoczętej inwestycji podróżni zyskają nowoczesną stację z wyż-szymi, funkcjonalnymi peronami, czytelnym oznakowaniem i z systemem infor-macji dla pasażerów. W ramach zmian na peronach pojawią się długie wiaty, ławki, tablice informacyjne, ledowe oświetlenie i nowoczesne nagłośnienie. Na-wierzchnia z liniami naprowadzającymi ułatwi poruszanie się osobom niewido-mym i słabowidzącym (Remont stacji Rzeszów Główny skończy się w sierpniu, 2020). Dostęp do pociągów umożliwią windy i schody ruchome, a także przejście pod torami. Tunel, który jest jedną z najważniejszych inwestycji realizowaną przez kolejarzy, zastąpi dotychczasową kładkę nad torami i w bezpieczny sposób połą-czy południową i północną część miasta.

W ramach prowadzonych prac specjaliści zainstalują oraz przetestują na stacji system sterowania ruchem. Dzięki nowym urządzeniom dyżurni będą sprawniej przygotowywać trasy przejazdów pociągów. Zwiększy się również poziom bez-pieczeństwa w obsłudze składów (Kolej w Rzeszowie wraca na właściwe tory. Re-witalizacja za 205 mln zł, 2020).

Przebudowany zostanie także budynek Dworca Głównego w Rzeszowie.

Prace projektowe były prowadzone w ścisłej współpracy z konserwatorami zabyt-ków, ponieważ część zabudowań w rejonie dworcowego obiektu jest wpisana do rejestru zabytków. Budynek będzie połączony z podziemnym przejściem pod

torami, a także parkingiem powstałego w przyszłości Rzeszowskiego Centrum Ko-munikacyjnego. Po renowacji obiekt nadal zachowa swój modernistyczny charak-ter, a jego hol zostanie odtworzony zgodnie z zaleceniami konserwatora zabytków.

Pozostała część ma być przebudowana w taki sposób, by zwiększyć komfort obsługi pasażerów: pojawią się windy, ścieżki prowadzące i odpowiednio dosto-sowane toalety czy pochylnie dla osób niepełnosprawnych. Ostatecznie budynek ma odzyskać wygląd z początku lat 60. XX wieku (Kolej w Rzeszowie wraca na właściwe tory. Rewitalizacja za 205 mln zł, 2020).

10.5. Zakończenie

Jednym z decydujących składników systemu transportowego jest infrastruk-tura transportu kolejowego. O jej znaczeniu i randze dla rozwoju kraju i regionu świadczą m.in. zapisy zawarte w nowej Strategii Zrównoważonego Rozwoju Transportu do 2030 roku (2019). Większe wykorzystanie transportu kolejowego to także zamiar i postulat Unii Europejskiej, który został zadeklarowany w „Białej Księdze Transportu” (Knapcikova, Konings, 2018, s. 71-77). To przekłada się w ostatnich latach na wyraźny wzrost zainteresowania transportem kolejowym wśród władz samorządowych. Szczególną inklinację w tym zakresie zauważa się w dużych aglomeracjach i otaczających je strefach podmiejskich, w których to coraz częściej pojawiają się problemy z transportem (Gierczak-Korzeniowska, 2019, s. 18).

Transport jest jednym z podstawowych elementów struktury życia gospodar-czego i społecznego, jego stan i jakość umożliwia aktywizowanie gospodarki oraz wpływa na mobilność społeczeństwa. Rozwój infrastruktury transportowej likwi-duje bariery przestrzenne, czasowe i ekonomiczne. Inwestycje w transporcie kole-jowym, skutkujące większą dostępnością tego rodzaju transportu, są także w inte-resie kierowców samochodów i pasażerów przedsiębiorstw komunikacyjnych.

Rozbudowa infrastruktury kolejowej, zarówno punktowej, jak i liniowej rzutuje na zmniejszenie ruchu samochodowego, a tym samym prowadzi do poprawy mobil-ności obu tych grup. Wraz z redukcją spalin oraz hałasu przekłada się to w rezul-tacie na podniesienie jakości życia społeczeństwa oraz rozwój samego ośrodka zurbanizowanego.

Odnosząc się do opisanych inwestycji w infrastrukturze transportu kolejo-wego, warto podkreślić, że każda z nich będzie miała wpływ na wzrost konkuren-cyjności regionu i poszczególnych ośrodków w aglomeracji rzeszowskiej. Wśród wielu zalet realizowanych inwestycji warto wymienić:

• bezpośrednie połączenie centrum miasta z portem lotniczym Rzeszów–Ja-sionka,

• ochrona środowiska będąca efektem zastosowania w projektach nowych technologii i ograniczenia ruchu samochodowego,

• zintegrowanie projektu z komunikacją miejską oraz komunikacją dowo-zową,

• wzrost inwestycji i zainteresowanie regionem ze strony zagranicznych przedsiębiorstw,

• zmiana estetyki i wizerunku stacji Rzeszów Główny,

• zapewnienie mieszkańcom dostępności przestrzennej, czyli możliwości korzystania z różnych obiektów i instytucji umożliwiających realizację aktywności życiowej człowieka,

• zwiększenie przepustowości analizowanych linii kolejowych, poprawa dostępności transportu kolejowego ze szczególnym uwzględnieniem osób z ograniczoną możliwością poruszania się,

• wzrost bezpieczeństwa podróży i skrócenie czasu podróży,

• zmniejszenie różnic społecznych i gospodarczych pomiędzy obywatelami Unii Europejskiej.

Do oceny inwestycji, których specyfiką jest: charakter obiektów użyteczności publicznej, duży zasięg przestrzennego oddziaływania, duży wpływ na kształto-wanie życia społeczno-gospodarczego kraju i regionów, kluczowe znaczenie ma także efektywność ekonomiczna. Do grupy tego typu inwestycji bez wątpienia na-leżą transportowe przedsięwzięcia infrastrukturalne, generujące szeroki wachlarz efektów zewnętrznych – m.in. środowiskowych, regionalnych i aglomeracyjnych (Adamowicz, Borkowski, Kamińska, 2017, s. 142).

Literatura

Adamowicz E., Borkowski P., Kamińska T. (2017), ENPY jako narzędzie oceny kosztów i korzyści w inwestycjach infrastrukturalnych w transporcie, [w:] Ekonomika transportu i logistyka. Kie-runki współczesnych badań, red. B. Pawłowska, E. Adamowicz, ZN UG, nr 64, s. 141-156.

Albarran P., Carrasco R., Holl A. (2013), Domestic transport infrastructure and firms export market participation, „Small Business Economics”, Vol. 40, No. 4, p. 879-898.

Burnewicz J. (2008), Nowoczesna wizja transportu i jej potencjalny wpływ na zagospodarowanie przestrzenne, Studia. Polska Akademia Nauk. Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, t. 122.

Crescenzi R., Rodríguez-Pose A. (2012), Infrastructure and regional growth in the European Union,

„Papers in Regional Science”, Vol. 91, No. 3, p. 487-513.

Gierczak-Korzeniowska B. (2020), Podmiejska Kolej Aglomeracyjna w województwie podkarpackim jako czynnik stymulujący rozwój regionu, „Przegląd Komunikacyjny”, nr 2, s. 18-23.

Górniak J. (2015), Identyfikacja dostępności komunikacyjnej miast na podstawie wskaźników wyposażenia infrastrukturalnego w Polsce, „Zeszyty Naukowe UE w Katowicach”, nr 249, s. 145-154.

Knapcikova L., Konings R. (2018), European Railway infrastructure: a review, „Acta Logistica – International Scientific Journal about Logistics”, Vol. 5, Issue 3, p. 71-77. DOI:10.22306/al.v5i3.

Kolej w Rzeszowie wraca na właściwe tory. Rewitalizacja za 205 mln zł, (2020), https://www.

biznesistyl.pl/biznes/biznes-na-co-dzien/9122_.html (dostęp: 15.09.2020).

Kopaliński W. (2004), Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem, Wyd.

Wiedza Powszechna, Warszawa.

Koźlak A. (2013), Kolej aglomeracyjna jako podstawa systemu komunikacyjnego obszarów metro-politalnych w Polsce, „Studia Ekonomiczne: Zeszyty Naukowe Wydziałowe Uniwersytetu Eko-nomicznego w Katowicach”, nr 143, s. 172-185.

Kwarciński T. (2011), Dostępność transportowa jako przedmiot analizy teoretycznej, „Zeszyty Na-ukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 644, „Problemy Transportu i Logistyki” 14, s. 53-64.

Marcysiak A., Pieniak-Lendzion K., Lendzion M., Drygiel T. (2013), Rozwój infrastruktury trans-portu kolejowego w Polsce w ramach II Paneuropejskiego Korytarza Transportowego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach”, Seria: Administracja i Zarządzanie 97, s. 89-100.

PLK podpisały umowę na modernizację stacji Rzeszów Główny (2018), https://kurier-kolejowy.

pl/aktualnosci/32207/plk-podpisala-umowe-na-modernizacje-stacji-rzeszow-glowny.html (do-stęp: 17.09.2020).

Podstawy nauki o przedsiębiorstwie (2005), red. J. Lichtarski, Wyd. AE Wrocław, Wrocław.

Raczyńska-Buława E. (2015), Systemy kolei aglomeracyjnych w Polsce, „Systemy transportowe”, nr 7-8, s. 37-45.

Redding S.J., Turner M.A. (2014), Transportation costs and the spatial organization of economic activity, NBER Working Paper Series, 20235, Cambridge: National Bureau of Economic Research, http://www.nber.org/papers/w20235 (dostęp: 29.09.2020).

Reiljan J., Hinrikus M., Ivanov A. (2000), Key Issues In Defining And Analysing The Competitiveness Of A Country, University of Tartu – Faculty of Economics and Business Administration Working Paper Series 1 (Estonia).

Remont stacji Rzeszów Główny skończy się w sierpniu (2020), https://nowiny24.pl/remont-stacji-rze- szow-glowny-skonczy-sie-w-sierpniu-jest-opoznienie-z-pracami-nad-droga-pod-wiaduktem-przy-batorego-zdjecia/ar/c1-15081391 (dostęp: 16.09.2020).

Small K.A. (2012), Valuation of travel time, „Economics of Transportation”, Vol. 1, Issue 1, p. 2-14.

Strategia Zrównoważonego Rozwoju Transportu do 2030 (2019), Uchwała nr 105/2009 Rady Mini-strów z dnia 24 września 2019 r., s. 178.

Studium wykonalności dla projektu: „Budowa Podmiejskiej Kolei Aglomeracyjnej – PKA”, Etap II – Analiza marketingowa wariantów inwestycyjnych, Lipiec 2017.

Studium wykonalności dla projektu: „Budowa Podmiejskiej Kolei Aglomeracyjnej – PKA”, Etap III – Analiza techniczna wszystkich wariantów inwestycyjnych projektu wraz z oszacowaniem kosztów, Maj 2017.

Studium wykonalności dla projektu „Budowa Podmiejskiej Kolei Aglomeracyjnej PKA”, Program funkcjonalno-użytkowy. Budowa punktu obsługi technicznej wraz z zapleczem w Rzeszowie, Lipiec 2017.

Targalski J. (2003), Przedsiębiorczość i zarządzanie, Wyd. C.H. Beck, Warszawa.

Toruński J. (2009), Jakość usług transportowych w przewozach pasażerskich, „Zeszyty Naukowe Akademii Podlaskiej w Siedlcach”, nr 82, s. 23-42.

Wróbel I. (2020), Kierunki zmian polskiej infrastruktury transportowej ze szczególnym uwzględnie-niem transport kolejowego – część I, „Prace Instytutu Kolejnictwa”, z. 163, s. 53-63.

Rozdział 11.

ANALIZA INTERESARIUSZY JAKO METODA