• Nie Znaleziono Wyników

Prozaiczka, felietonistka, eseistka, dramatopisarka, poetka

Urodzona 24 sierpnia 1961 roku w Gdyni. Mieszka w Gdańsku. W 1980 roku skończyła naukę w Liceum Ogólnokształcącym nr 2 w rodzinnym mieście.

W 1986 roku otrzymała tytuł zawodowy magistra filologii polskiej na Uniwer-sytecie Gdańskim. W czasie studiów jako instruktorka teatralna prowadziła amatorski teatr. W tym samym roku, w którym skończyła studia, wyjechała do Francji, by uczyć się języka w Alliance Française. Wkrótce poprosiła za-równo rząd francuski, jak i rząd amerykański o przyznanie azylu polityczne-go. Po otrzymaniu dwóch odpowiedzi przychylnych w 1987 roku wyjechała do Stanów Zjednoczonych. Studiowała tam między innymi sztuki wizualne oraz improwizację teatralną i dramatopisarstwo w Szkole HB w Nowym Jor-ku. Do Polski wróciła w 1996 roJor-ku. Po powrocie prowadziła zajęcia z tzw.

creative writing na gender studies przy Instytucie Stosowanych Nauk Społecz-nych Uniwersytetu Warszawskiego, uczyła również w Studium -Artystycznym przy Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1999 roku wyreżysero-wała i wystawiła w Centrum Sztuki Współczesnej w Zamku Ujazdowskim w Warszawie sztukę, w której wystąpiły studentki uczestniczące w zajęciach z kreatywnego pisania. W 2003 roku wyjechała do Stanów Zjednoczonych na stypendium Fundacji Kościuszkowskiej. Robiła niezależne badania naukowe przy Institute of Slavic, East European and Eurasian Studies w University of California w Berkeley. W 2005 roku otrzymała stopień naukowy doktora nauk humanistycznych na podstawie pracy Maria Komornicka i kreacje odmienności, obronionej w Instytucie Badań Literackich PAN. Jej promotorką, podobnie jak w przypadku magisterium, była prof. dr hab. Maria Janion. W 2006 roku jako affiliated scholar brała udział w badaniach genderowych w Beatrice Bain Research Group na University of California w Berkeley. W latach 2007—2009 była studentką w Mills College w Oakland i zdobyła stopień Master of Fine Arts w dziedzinie literatury angielskiej i creative writing. Od 2009 roku jest za-trudniona jako adiunkt w Zakładzie Literatury i Kultury Amerykańskiej w In-stytucie Anglistyki Uniwersytetu Gdańskiego. Założycielka Fundacji Pisarze dla Pokoju / Writers for Peace (2010). Jest członkinią Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (od 1997). Debiutowała tekstem Zdobycz („Kontakt” 1990, nr 9—10).

Publikowała na łamach takich pism, jak: „Przegląd Polski. Polish Review”,

„Kartki”, „Arkusz”, „Tytuł”, „Czas Kultury”, „Akcent”, „Nowy Nurt”, „bru-Lion”, „Wyrazy”, „Odra”, „Studium”, „Kresy”, „NaGłos”, „List Oceaniczny”,

„Kwartalnik Artystyczny”, „Gwiazda Polarna”, „Res Publica Nowa”, „Ex Li-bris”, „Tygodnik Powszechny”, „OŚKa”, „Wysokie Obcasy”, „Marie Claire”,

„Pani”, „Activist”, „Pełnym Głosem”, „Rita Baum”, „Inaczej”.

Bibliografia

Powieści i zbiory opowiadań Izabeli Filipiak (z wybranymi głosami krytyki)

Śmierć i spirala. Wrocław, Wydawnictwo „A”, 1992.

R e c e n z j e: M. Adamiec: Głos mają kobiety. „Życie Warszawy” 1992, nr 26 (doda-tek „Ex Libris”); G. Borkowska: Święta Łucja z Nowego Jorku. „Kresy” 1993, nr 15;

M. Ciupek: Kobieta w Nowym Jorku. „Dekada Literacka” 1993, nr 15; A. Gollnikowa:

Miasto -potwór i kobieta. „Kwartalnik Artystyczny” 1993, nr 0; I. Jarosińska: Gdzie jest ten amerykański skowyt?. „Nowe Książki” 1993, nr 12; M. Jastrzębiec -Mosakowski:

Między widzeniem a wizyjnością. „Przegląd Polski. Polish Review” z 26.11.1992; M.R.

[bez tytułu]. „Odra” 1994, nr 3; R. Praszyński: Strach. „Nowy Nurt” 1994, nr 18;

W. Ratajczak: To wszystko z tej piekielnej samotności… „Czas Kultury” 1993, nr 2.

Absolutna amnezja. Poznań, Wydawnictwo Obserwator, 1995.

R e c e n z j e: W. Bonowicz: Rękopis znaleziony w Trójmieście. „Tygodnik Powszechny”

1995, nr 28; W. Browarny: Pączkowanie opowieści. „Odra” 1996, nr 2; L. Bugajski:

Radość i ból wspominania. „Wiadomości Kulturalne” 1995, nr 41; A. Czachowska:

Wynurzeni z letejskich odmętów. „Przegląd Artystyczno -Literacki” 1996, nr 9; K. Du-nin: Polska policja menstruacyjna. „Ex Libris” 1995, nr 80; M. Frajs: Lustro od drugiej strony. „Życie Warszawy” 1995, nr 255; H. Gosk: W poszukiwaniu oparcia. „Nowe Książki” 1995, nr 8; A. Kosińska: Absolutna pamięć pewnego pokolenia. „Dekada Literacka” 1995, nr 6; I. Kurz: Inicjacja pewnego pokolenia. „Polityka — Kultura”

1995, nr 7; M. Lengren: Przepis na człowieka. „Twórczość” 1996, nr 9; I. Misiak:

Absolutna Amnezja. „Przegląd Polski. Polish Review” z 24.08.1995; D. Nowacki:

Pismo lekarstwem na pamięć i inne tropy. „FA -art” 1995, nr 3; R. Praszyński: Lar-wy aniołów. „NoLar-wy Nurt” 1995, nr 23; J. Sosnowski: Każdy był małą dziewczynką.

„Ex Libris” 1995, nr 80; L. Szaruga: W poszukiwaniu utraconej księgi. „Sycyna” 1995, nr 18; E. Toniak: Barometr z kapucynem. „Twórczość” 1996, nr 12; E. Toniak: Portret pani Z. w ryku bombowca. „Twórczość” 1996, nr 6; K. Varga: Tendencyjny feminizm magiczny. „Gazeta o Książkach” 1995, nr 8.

Niebieska menażeria. Warszawa, Wydawnictwo Sic!, 1997.

R e c e n z j e: E. Biela: Coś więcej niż opowiadania. „Wiadomości Kulturalne” 1997, nr 36; P. Czapliński: Rozstania i powroty. „Książki. Gazeta” 1997, nr 7; K. Dunin:

Między szklaną a niebieską menażerią. „Dialog” 1997, nr 12; P. Głogowski: Trudne miłości w kolorze nieba. „Magazyn Literacki” 1997, nr 5—6; I. Iwasiów: „Już raczej się dobudować”. „Nowe Książki” 1997, nr 9; T. Jastrun: Niebieska menażeria. „Twój Styl” 1997, nr 9; D. Kiełczewski: Wszędzie, czyli nigdzie. „Kartki” 1997, nr 16; E. Kra-skowska: Że się me serce byle czym przeczula… „Arkusz” 1997, nr 9; M. Lengren:

„Pyłki myślącego gwiezdnego pyłu”. „Twórczość” 1998, nr 1; M. Orski: „Pyłki myślą-cego gwiezdnego pyłu”. „Odra” 1997, nr 12; A. Tatarkiewicz: Sprawa księżniczki. „Po-lityka” 1997, nr 22; M. Zaleski: Dotknąć, poczuć, zrozumieć. „Tygodnik Powszechny”

1997, nr 32.

I n n e t e k s ty: M. Tomczok: Emigranctwo i nomadyzm w „Niebieskiej menażerii” Izabeli Filipiak. W: Poetyka migracji. Doświadczenie granic w literaturze polskiej przełomu XX i XXI wieku. Red. P. Czapliński, R. Makarska, M. Tomczok. Katowice 2013.

Twórcze pisanie dla młodych panien. Warszawa, Wydawnictwo W.A.B., 1999.

R e c e n z j e: A. Araszkiewicz: Panna, czyli prowokacja. „Res Publica Nowa” 2000, nr 5; P. Bratkowski: Cudzoziemiec wśród panien. „Gazeta Wyborcza” 1999, nr 267;

J. Chłosta -Zielonka: Zrób to sama. „Portret” 2000, nr 10; A. Galant: Samopisanie.

„Zadra” 2000, nr 2; H. Gosk: Poradnik, podręcznik, tekst Twórczego Zwierzątka. „Nowe Książki” 2000, nr 1; M. Mizuro: Pójdź, kobieto, ja cię uczyć każę. „Odra” 2000, nr 5;

M. Rakusa -Suszewska [bez tytułu]. „Machina” 2000, nr 1; K. Szumlewicz: Dobre rady panny Izabeli. „Twórczość” 2000, nr 5.

Madame Intuita. Warszawa, Wydawnictwo Nowy Świat, 2002.

R e c e n z j e: A. Galant: Intuicja to za mało. „Kresy” 2003, nr 2—3; J. Jeświł: Madame Intuita kocha kobietę. „Pogranicza” 2003, nr 2; E. Kraskowska: Madame Intuita zabiera głos. „Arkusz” 2003, nr 2; A. Nasiłowska: Intuita i intuicja. „Nowe Książki” 2003, nr 4; A. Stankowska: Ironia i przekład. „Arkusz” 2003, nr 2.

Alma. Kraków, Wydawnictwo Literackie, 2003.

R e c e n z j e: M. Mizuro: Jednak literatura. „FA -art” 2003, nr 3—4; M. Cuber: Bab-skie piekło. „Nowe Książki” 2004, nr 2; J. Orska: Sztuka okrucieństwa. „Odra” 2004, nr 7—8; E. Sokołowska: DeMonstracja czegoś. „Zadra” 2003, nr 3—4.

Kultura obrażonych. Warszawa, Wydawnictwo W.A.B., 2003.

R e c e n z j e: K. Filipowicz -Tokarska: Feministyczne felietony Filipiak. „Czas Kultury”

2003, nr 4; D. Nowacki: Postne śledzie w beczce. „Polityka” 2003, nr 10; B. Sławiński:

Pióro i trucizna. „Nowe Książki” 2003, nr 7—8; U. Śmietana: Obrażona na kulturę.

„Zadra” 2003, nr 2.

Księga Em. Warszawa, tchu dom wYdawniczy, 2005.

R e c e n z j e: J. Krakowska: Sztuki przeczytane. „Dialog” 2003, nr 12; A. Marchewka:

Księga Ef. „Lampa” 2005, nr 9; M. Szlachetka: Wieloznaczna metafora. „Twórczość”

2005, nr 10; A. Zawiszewska: Izabeli Filipiak życie z Marią. „Zadra” 2005, nr 2;

K. Zdanowicz -Cyganiak: I Bóg stworzył… Em. „Nowe Książki” 2005, nr 8.

Magiczne oko. Opowiadania zebrane. Warszawa, Wydawnictwo W.A.B., 2006.

R e c e n z j e: M. Boczkowska: Opowieści szeptane na ucho. „Twórczość” 2007, nr 7;

A. Pyzik: Podróż przez strony inności. „Lampa” 2007, nr 1.

Inne opracowania

M. Adamiec: Kwestia kobieca i ja. „Ex Libris” 1993, nr 4; A. Biała: Anatomia, turpizm, feminizm. „Studia Kieleckie. Seria Filologiczna” 2007, nr 6; G. Borkowska: Zeskrobać starą zaprawę z pomnika polskiej literatury. (O „młodej” prozie kobiecej). W: Sporne sprawy polskiej literatury współczesnej. Red. L. Burska, A. Brodzka. Warszawa 1998; K. Budrow-ska: Proza Izabeli Filipiak, czyli negacja związków heteroseksualnych i dowartościowanie ho-moseksualizmu; Twórczość Izabeli Filipiak, czyli macierzyństwo patologiczne; „Odstępczyni”.

Wersja Izabeli Filipiak; Androgyne. Wersja Izabeli Filipiak. W: Tejże: Kobieta i stereotypy.

Obraz kobiety w prozie polskiej po roku 1989. Białystok 2000; J.Z. Brudnicki: Fala feministek.

W: Tegoż: Ćwiczenia z wolności. Polska proza od salonu do supermarketu. Toruń 2007;

J. Chłosta -Zielonka: Feminizm jako maska. Kobiece kamuflaże w prozie lat dziewięćdziesią-tych. W: Literackie strategie lat dziewięćdziesiądziewięćdziesią-tych. Przełomy, kontynuacje, powroty. Red.

L. Hul, A. Staniszewski. Olsztyn 2002; J. Chłosta -Zielonka: Oswojona kobiecość i obca męskość, czyli o praktycznym feminizmie Izabeli Filipiak. „Fraza” 2005, nr 1—2; U. Cho-waniec: Tekst powieściowy jako zapis autentycznego przeżycia i czasu w utworach Izabeli Filipiak, Manueli Gretkowskiej oraz Olgi Tokarczuk. W: Literatura polska 1990—2000. T. 2.

Red. T. Cieślak, K. Pietrych. Kraków 2002; U. Chowaniec: W poszukiwaniu kobiecego świata. W: Światy nowej prozy. Red. S. Jaworski. Kraków 2001; M. Cuber: Les -silent -story.

O polskiej prozie lesbijskiej (nie tylko najmłodszej). „Ha!art” 2003, nr 1; M. Cyranowicz:

Z kim Izabela Filipiak dzieli własny pokój? (Refleksy i refleksje na wspólnym marginesie).

W: Kobiety w literaturze. Red. i wstęp L. Wiśniewska. Bydgoszcz 1999; P. Czapliński: Im-moraliści. W: Tegoż: Ślady przełomu. O prozie polskiej 1976—1996. Kraków 1997; P. Cza-pliński: Rozstania i powroty. W: Tegoż: Wzniosłe tęsknoty. Kraków 2001; P. Czapliński, P. Śliwiński: One. O literaturze kobiecej w ogólności oraz o „Niebieskiej menażerii” Izabeli Filipiak w szczególności. W: Tychże: Kontrapunkt. Rozmowy o książkach. Poznań 1999;

B. Darska: Interwencja, prowokacja czy reakcja? Felietony prasowe Kingi Dunin, Manueli Gretkowskiej i Izabeli Filipiak w kontekście zasad komunikacji społecznej. W: Nowe zjawiska w języku, tekście i komunikacji. Red. A. Naruszewicz -Duchlińska, M. Rutkowski. Olsztyn 2006; B. Darska: Walka o siebie. „Nowe Książki” 2007, nr 10; K. Długosz, K. Monkie-wicz, P. Nowosielska: Poczet feministek polskich. „Przegląd” 2003, nr 10; M. Frenkiel:

Ifigenia współczesna. „Gazeta Krakowska” 2005, nr 116; A. Galant: Seksowne granice tek-stu. Sonnenberg, Filipiak, Iwasiów. „FA -art” 2004, nr 1; A. Galant: Zakochane bez pamięci.

Szkic do lektury współczesnych kobiecych „narracji rodzinnych”. „FA -art” 2010, nr 1—2;

U. Glensk: Proza wyzwolonej generacji 1989—1999. Kraków 2002; N. Goerke: Kraina mentalna Marka Adamca. „Ex Libris” 1993, nr 28; A. Górnicka -Boratyńska: Odwrotna strona rzeczy, czyli dlaczego Izabela Filipiak jest pisarką feministyczną. W: Od kobiety do mężczyzny i z powrotem. Rozważania o płci w kulturze. Red. J. Brach -Czaina. Białystok 1997; R. Grupiński, I. Kiec: …mogę po prostu być. W: Tychże: Niebawem spadnie błoto, czyli kilka uwag o literaturze nieprzyjemnej. Poznań 1997; B. Helbig -Mischewski: Histeria historii i historia histerii. Jeszcze raz o „Absolutnej amnezji” Izabeli Filipiak i „E.E.” Olgi Tokarczuk. „Dykcja” 1998, nr 9—10; I. Iwasiów: Gender i literatura po 1989 roku. W: Tejże:

Gender dla średnio zaawansowanych. Wykłady szczecińskie. Warszawa 2004; I. Iwasiów:

Kobieca proza na zmianę. „Zadra” 2005, nr 4; I. Iwasiów: Osoba w dyskursie feministycz-nym. „Teksty Drugie” 1999, nr 1—2; S. Iwasiów: Izabela Filipiak: „Ze wszystkich miast

to jedno jest moje”. W: Tegoż: Reprezentacje Europy w prozie polskiej XXI wieku. Szcze-cin—Zielona Góra 2013; M. Janion: Ifigenia w Polsce. W: Tejże: Kobiety i duch inności.

Warszawa 1996; I. Jaworska: W imię Matki i Córki i Ducha Nieświętego. W: „Gorsza”

kobieta. Dyskursy inności, samotności, szaleństwa. Red. D. Adamowicz, Y. Anisimovets, O. Taranek. Wrocław 2008; B. Kaniewska: Metatekstowy sposób bycia. „Teksty Drugie”

1996, nr 5; B. Kaniewska: Portret Izabeli F. „Czas Kultury” 1994, nr 5—6; M. Lizurej:

Dorastanie jako zapominanie. W: Gender. Konteksty. Red. M. Radkiewicz. Kraków 2004;

A. Ludwikowska: Dramat kobiecości. „Twórczość” 2007, nr 11; K. Majbroda: „Absolut-na amnezja” — prototyp tzw. literatury kobiecej/feministycznej w komunikacji literackiej.

W: Tejże: Feministyczna krytyka literatury w Polsce po 1989 roku. Tekst, dyskurs, poznanie z odmiennej perspektywy. Kraków 2012; M.H. Makowiecka: List. „Ex Libris” 1993, nr 4;

A. Marchewka: Zziębłam bardzo, zziębłam aż do kości. „Magazyn Literacki. Książki w Ty-godniku” 2010, nr 17; B. Marzęcka: Filipiak Izabela. W: Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku. Słownik biobibliograficzny. T. 1. Red. A. Szałagan. Warszawa 2011; A. Mrozik: Akuszerki transformacji. Kobiety, literatura i władza w Polsce po 1989 roku. Warszawa 2012; A. Nasiłowska: Pożegnanie prowincjonalizmu. „Polityka” 1994, nr 48; A. Nęcka: Kobiece sekreciki. W: Tejże: Granice przyzwoitości. Doświadczanie intym-ności w polskiej prozie najnowszej. Katowice 2006; M. Piekara: Izabeli Filipiak „Obszary odmienności”. „Zadra” 2008, nr 3—4; J. Rewaj: Manuela, Izabela, Natasza, czyli „baby ru-nęły do literatury”. „Pogranicza” 1997, nr 2; A. Stankowska: Między ironią a przekładem.

O „Madame Intuita” Izabeli Filipiak z nieustającym odniesieniem do „Pana Cogito” Zbignie-wa Herberta. W: Tejże: Poezji nie pisze się bezkarnie. Z teorii i historii tropu poetyckiego.

Poznań 2007; K. Szczuka: Rewolucja jest kobietą. „Polityka” 2008, nr 50; E. Szybowicz:

Inne historie kobiet. Apokryfy feministyczne w prozie Izabeli Filipiak. W: IV Ogólnopolska Konferencja pt. „Las w kulturze polskiej” — materiały z konferencji: Mierki koło Olsztyna, 19—21 V 2007. Red. W. Łysiak. Poznań 2006; E. Szybowicz: Wariatka na strychu i mo-herowy beret. W: Tejże: Apokryfy w polskiej prozie współczesnej. Poznań 2008; B. Umińska:

Ciach, i spadło głów trzydzieści. „Ex Libris” 1993, nr 4; B. Warkocki: Poszukiwanie języka.

O twórczości Izabeli Filipiak. „Teksty Drugie” 2002, nr 6; B. Warkocki: Poza zasadą tożsa-mości, czyli konstruowanie odmieńca w prozie Izabeli Filipiak. W: Tegoż: Homo niewiadomo.

Polska proza wobec odmienności. Warszawa 2007; B. Warkocki: Sprawa Komornickiej. „Le Monde Diplomatique” (wersja polska) 2007, nr 7; B. Zwolińska: Proza kobieca po 1989 roku wobec mitu matki -Polki. W: Polska proza i poezja po 1989 roku wobec tradycji. Red.

M. Wróblewski, A. Główczewski. Toruń 2007.

Inne książki Izabeli Filipiak

Samouczek polsko -angielski. Do nauki języka angielskiego bez nauczyciela, opracowany specjal-nie dla Polaków w Ameryce. Gdańsk, New York, Axter, Pol -Am Publishers, 1994.

Zwiedzamy Nowy Jork. Przewodnik [współautor: M. Spychalski]. Gdańsk, New York, Axter, Pol -Am Publishers, 1994.

Obszary odmienności. Rzecz o Marii Komornickiej. Gdańsk, słowo/obraz terytoria, 2006.