PRZEMYSŁ KOKSOWY

W zw iązku z ożywieniem w produkcji hut żelaznych w Polsce zapotrzebow anie na koks w zrosło i pozwoliło na zwiększenie w ytw órczości tego artykułu, która w ynosiła

łącznie 1.170.990 t (1.090.682 t), czyli w ykazała zw yżkę 7,36%.

P rodukcja obliczona średnio na jeden dzień roboczy podniosła się do 3.208 t, czyli o 7,65 %.

Zużycie w łasne koksow ni w ynosiło 2.095 t (1.884 t), czyli zw iększyło się o 11,19%.

Z byt ogólny koksu rów nał się w 1933 roku 1.120.428 t (991.647 t), czyli zw iększył się o 12,98%. Zbyt na rynku w ew nętrznym w ynosił 901.708 t (758.810 t), czyli był w iększy 0 18,84%, niż w roku poprzednim i dzięki temu tylko ogólny zbyt koksu w ykazał zw yżkę, gdyż zarów no w Gdańsku, jak 1 zagranicą udało się ulokow ać ilości mniejsze, niż w roku poprzednim.

Zbyt koksu na rynku w ew nętrznym w edług kierunków w ysyłki podajem y w poniższem zestaw ieniu:

Zbyt koksu według województw — bez dostaw dla P. K. P.

(w tonach):

W o je w ó d z tw o r. 1933 r. 1932 R ó żn ica %>

m. stoł. W arszaw a . . . . 68.8201 - 1 + 14,31 W a r s z a w s k i e ... 39.169 J 94.469 j

Łódzkie . , . . . „ . . 58.161 53.862 + 7,98 K i e l e c k i e ... 84.727 74.333 + 13,98 L u b e ls k ie ... ... 10.803 11.217 — 3,70 Białostockie . . . 4.221 5.958 — 29,16 W ileńskie ... . 2.082 2.174 — 4,24 N o w o g r o d z k ie ... 514 661 — 20,24 Poleskie . . . 1j582 2,132 — 26,80 W ołyńskie . . . 2.394 3.036 — 21,15 P o z n a ń s k i e ... 77.874 79.999 — 2,66 P o m o r s k i e ... 30.195 30.653 — 1,50 Śląskie ... 397.131 276.578 + 43,58 K r a k o w s k i e ... 70.865 68.008 + 4,20 L w o w s k i e ... . . 25.154 26.572 — 5,34 S t a n i s ł a w o w s k ie ... 3.984 4.051 — 1,66 T a rn o p o lsk ie ... 3.468 4.450 — 22,07 Razem w ojew ództw a: 881.144 738.153 + 19,37 Jak z pow yższego w idzim y zw yżka zbytu koksu w P ols­

ce obejimuje przedew szystkiem w ojew ództw a posiadające

roz-w inięty przem ysł m etaloroz-w y przetroz-w órczy, natom iast roz-w szystkie praw ie w ojew ództw a o przew adze ludności rolniczej pobrały mniejsze ilości koksu, niż w roku poprzednim. Szczególnie duży spadek zbytu koksu notujemy w w ojew ództw ach w scho­

dnich, gdzie paliw o to używ ane jest przew ażnie przez kowali i ślusarzy, zmniejszenie zaś zbytu najwidoczniej pow stało w skutek pow ażnego osłabienia siły nabyw czej tamtejszej ludności, która w mniejszym stopniu korzystać mogła z usług rzem iosła kow alskiego i ślusarskiego.

O ile chodzi o zbyt koksu na rynku w ew nętrznym według rodzaju odbiorców , to na podstaw ie posiadanych m aterjałów m ożem y stw ierdzić następujący stan:

Zbyt koksu w kraju w edług rodzaju odbiorców (w tonach):

P r z e m y s ły r. 1933 r 1932 R ó żn ica °/o

1. Ż e l a z n y ... 345.1 i 5 238.175 + 44,89 2. Innych m e t a l i ... 42.320 19.072 + 121,89 3. Koksownie . . . —• 448 — 100-,0 0

4. G a z o w n i e ... 4.437 4.415 + 0,49 5. G órniczy bez w łasn. w ęgla 1.212 417 + 190,64 6. N a f t o w y ... 292 232 + 35,86 7. Solny ... 65 182 — 64,29 8. Cem entow y, ceram iczny,

cegielnie i wapienniki . . 6.872 4.340 + 58,23 9. P rze tw ó rczy (m etalow y

i i n n e ) ... 17.320 14.715 + 17,70 10. C h e m ic z n y ... 65.007 70,484 — 7,78 11. G a r b a r s k i ... 120 50 + 140,00 12. Rolniczy (przetw ory w ol­

ne, m łyny i b ro w ary ) . . 26.982 24.049 + 12,19 13. C u k r o w n ic z y ... 12.924 17.074 — 24,31 14. P a p i e r n i c z y ... 186 301 — 38,21 15. W łókienniczy . . . 2.287 2.291 — 0,182 16. Inne gałęzie przem ysłu . 19.523 20.028 — 2,53 Razem przem ysły: 544.662 416.276 + 30,84

Inni odbiorcy

17. Koleje żelazne ... 20.564 20.657 —■ 0,46 18. Instytucje miejskie (oprócz

g a z o w n i)... 14.911 13.340 + 11,77 19. W o j s k o ... 19.825 13.710 + 44,60 20. Instytucje państw ow e . . 23j693 19.630 + 20,69 21. Opał d o m o w y ... 187.990 200.218 —< 6,16 22. P o ś r e d n ic y ... 90.063 74.979 + 20,11 Razem inni odbiorcy: 357.046 342.534 + 4,23 Zestawienie pow yższe w skazuje, że w zrost zapotrzebo­

w ania na koks przypisać należy głównie zw yżce zakupów przedsiębiorstw przem ysłow ych, albowiem zbyt dla t. zw.

innych odbiorców stosunkow o nie zw iększył się tak, jak zbyt dla celów przem ysłow ych. Je st charakterystycznem , że sprzedaż koksu na cele opalowe w ykazuje naw et zniżkę, mimo że tem peratura pow ietrza by ła w roku ubiegłym naogół niższa.

Jeżeli chodzi o podział zbytu koksu w ew n ątrz kraju w zależności od w łasności zakładów odbierających koks, to dla zakładów w łasnych sprzedano go 297.129 t (194.105 t), czyli o 53,07% więcej, niż w roku ubiegłym, zaś dla innych odbiorców 604.579 t (564.7015 t), czyli o 7,06% więcej niż w roku poprzednim. W ynika z tego, że zapotrzebow anie przedsiębiorstw nie zw iązanych z koksowniam i w zrosło sła ­ biej od zapotrzebow ania przedsiębiorstw , które należały do tych sam ych właścicieli, co i koksownie.

E ksport koksu do G dańska w ynosił w roku spraw ozd aw ­ czym 34.909 t (38.444 t), czyli obniżył się o 9,20%, przyczem w tym w ypadku zniżka p ow stała praw dopodobnie w skutek importu koksu zagranicznego na terytorium W olnego M iasta Gdańska.

Eksport do poszczególnych k rajó w poza granice celne R zeczypospolitej podajem y w poniższem zestaw ieniu tabela- rycznem :

Eksport koksu poza granice RP.

(w tonach):

K r a j r. 1933 r. 1932 R ó żn ica %>

A u s tr ja ... 48.708 69.995 — 30,39 Niemcy ... 100 90 + 11,11 W ę g r y ... 8.140 13.032 — 37,54 Danja ... ... 410 1.335 — 69,29 l s l a n d j a ... 400 75 + 433,33 Szw ecja ... ... . 35.347 16.020 + 134,66 N o r w e g ia ... 2.490 1.266 + 96,83 F i n l a n d i a ... 2.089 450 + 364,22 Francja ... 2.191 2.890 — 24,19 Ł o t w a ... 345 5.312 — 93,51 L i t w a ... — 712

H o l a n d j a ... 2.600 —

W i o c h y ... 48.184 42.560 + 13,21 J u g o s ł a w i a ... 6.057 7.545 — 19,73 S z w a j c a r i a ... 15 30 — 50,00 R u m u n j a ... 16.032 27.652 — 42,03 O r e c i a ... 8.750 750 + 1066,66 I r l a n d j a ... 70 —

A r g e n t y n a ... — 1.000 — 100,00 T u r c j a ... 884 4.680 — 81,12 A l g i e r ... 500 —

E g i p t ... . . .______ 580 —

R azem : 183.811 194.393 — 5,45 Z pow yższego zestaw ienia widzimy, że eksport koksu do Austrji, k tó ra jest najw iększym jego odbiorcą, obniżył się bardzo pow ażnie z przyczyn, k tó re podaw aliśm y omawiając sytuację w eksporcie w ęgla górnośląskiego.

D rugim co do wielkości odbiorcą koksu górnośląskiego są W łochy, które zw iększyły naw et swój odbiór w porów ­ naniu z rokiem poprzednim. Rów nież zw iększył się zbyt koksu do Szwecji, Norwegii i Finlandii oraz Grecji. Zwyżki te jednak nie m ogły w yró w nać spadku zbytu na innych rynkach zagranicznych, w skutek czego ogólnie eksport koksu obniżył się w porów naniu z rokiem 1932.

W zbycie koksu na rynkach państw sukcesyjnych poza trudnościami dewizowem i zanotow ać trzeba konkurencję koksu czeskiego i niemieckiego, k tó ry państw a te zakupyw ały w drodze tran zak cy j kom pensacyjnych, co w płynęło na zniżkę eksportu do tych krajów .

E ksport koksu zagranicę odbyw ał się głównie drogą m orską, albowiem tą drogą w ysłano łącznie 56,33% całego eksportu koksu górnośląskiego. Na w yw óz drogą lądow ą p rzy p ad a zaledw ie 39,61% ogólnego tonażu eksportowanego., P ozostałość została w ysłaną p rzez p o rty rzeczne do Jugo­

sław ji i na W ęg ry, w łaściw ie w ięc drogą lądow ą doszła do portów dunajskićh, skąd dopiero skierow aną została drogą w odną do miejsc przeznaczenia.

O ile chodzi o stan zapasów koksu, to w ynosiły one- z końcem roku 322.074 t, czyli zw iększyły się w porów naniu ze stanem z początku roku o 17,77%.

O ile chodzi o ceny koksu, to w skutek obniżenia ceny w ęgla P olska Konwencja K oksow a obniżyła cennik koksu z dniem 1 Jipca 1933 r. o 13%. Ceny koksu eksportow ego b yły naogół niższe od analogicznych cen koksu sprzedaw anego na poszczególnych rynkach eksportow ych p rzez przem ysły konkurencyjne, t. j. angielski, niemiecki i czechosłow acki.

P rzem ysł koksow y zatrudniał w styczniu 1887 robotni­

ków, w lutym 1853, w m arcu 1830, w kw ietniu 1849, w maju 1859, w czerw cu 1888, w lipcu 1930, w sierpniu 1929, w e w rześniu 1915, w październiku 1975, w listopadzie 1947 i w grudniu 1871 ludzi.

PRZEMYSŁ PRODUKTÓW UBOCZNYCH