2011
I. Efektywnoæ funkcjonowania organów w³adzy publicznej ustawo-dawczej, s¹downiczej i administracyjnej zdeterminowana jest szeregiem standardowych w istocie rzeczy warunków. Efektywnoæ rozumiana jest tu jako osi¹ganie zamierzonych celów (lub spe³nianie za³o¿onych funkcji) przy umiarkowanym zu¿yciu zasobów oraz przy mo¿liwie niskich niepo¿¹danych skutkach ubocznych. Wspomniane warunki to w³aciwa organizacja,
wyposa-¿enie jednostek organizacyjnych w wystarczaj¹ce kompetencje, zasoby (ludz-kie, materia³owe, finansowe) i procedury.
Wspomniane warunki dotycz¹ tak¿e orzecznictwa podatkowego zarów-no administracyjnego, jak i s¹dowego. Ocena stopnia ich spe³nienia mo¿e byæ analizowana na ró¿nych p³aszczyznach i odnosiæ siê nie tylko do zagadnieñ bardziej ogólnych, ale i szczegó³ów organizacyjno-proceduralnych. Jedno i drugie jest wa¿ne; tym niemniej mo¿na przyj¹æ z du¿¹ doz¹ prawdopodo-bieñstwa, ¿e nieadekwatnych do realiów spo³eczno-gospodarczych za³o¿eñ ogólnych organizacji systemu podmiotów zajmuj¹cych siê orzecznictwem w sprawach podatkowych nie uratuje cyzelowanie szczegó³owych rozwi¹zañ tego systemu. Poniewa¿ warunki spo³eczne i gospodarcze charakteryzuje zmiennoæ, to powstaje w zwi¹zku z tym potrzeba sukcesywnego dostosowy-wania struktur organizacyjnych i wskazanych wy¿ej rodków dzia³ania do nowej sytuacji. To jest g³ówna, dostosowawcza przyczyna zmian systemo-wych. W takim kontekcie nale¿y te¿ patrzeæ na reformê systemu
trybuna-³ów podatkowych w Zjednoczonym Królestwie.
Chocia¿ podatek dochodowy wprowadzony zosta³ w Wielkiej Brytanii w 1799 r.1, to administracja stworzona dla obs³ugi tego podatku zosta³a
1 Wiêcej na ten temat B. Brzeziñski, Wprowadzenie podatku dochodowego w 1799 r.
w Wielkiej Brytanii, [w:] M. Ma³ecki (red.), wiat. Europa. Ma³a Ojczyzna. Studia ofiarowane Profesorowi Stanis³awowi Grodziskiemu w 80-lecie urodzin, Bielsko-Bia³a 2009, s. 167 i nast.
ukszta³towana na podobieñstwo administracji wczeniej istniej¹cego podatku gruntowego (Land Tax). Z tego wczeniejszego systemu przejêto instytucjê komisarzy podatkowych (Commissioners), a mogli nimi zostaæ wy³¹cznie d¿entelmeni (gentlemens), tj. osoby, które nie musia³y utrzymywaæ siê z pracy w³asnej, choæ oczywicie wymagane by³y jeszcze pewne przymioty intelektual-ne i charakterologiczintelektual-ne. Komisarze byli odpowiedzialni za wymiar i pobór podatków w istniej¹cych dystryktach podatkowych2. System administracji po-datkowej oparty na instytucjach General Commissioners oraz Special Com-missioners wykszta³ci³ siê na pocz¹tku XIX w. i przetrwa³ do czasów dzisiej-szych. Z tym jednak, ¿e z czasem zmienia³ siê zakres kompetencji oraz wzajemne relacje miêdzy tymi organami, tak wiêc sam system i procedury w nim wystêpuj¹ce skomplikowa³y siê znacz¹co3.
S¹dow¹ kontrolê zgodnoci z prawem decyzji Commissioners wprowadzo-no w 1874 r. Sprawowa³y j¹ s¹dy powszechne (High Courts), S¹d Apelacyjny (Court of Appeal) oraz Izba Lordów (House of Lords) jako najwy¿sza instan-cja s¹downicza4. Zgodnie z ideologi¹, która stoi za niewyodrêbnianiem struk-turalnym s¹downictwa administracyjnego, dzia³ania w³adz publicznych po-winny byæ poddawane takim samym regu³om oceny i rozstrzygania sporów, jak dzia³ania osób prawa prywatnego5. Nie powinno bowiem dojæ do uprzy-wilejowania urzêdników publicznych w postêpowaniu s¹dowym6. Instytucj¹ o zasadniczym znaczeniu dla s¹dowej kontroli administracji jest rewizja s¹-dowa (judicial review). Zasadza siê ona na za³o¿eniu, ¿e dzia³ania admini-stracji publicznej naruszaj¹ce prawo mog¹ zostaæ uznane za niewa¿ne7.
W sprawie rewizji s¹dowej decyzji administracyjnych w pierwszej instan-cji w Anglii i Walii orzeka³a £awa Królewska Wysokiego Trybuna³u (High Court), w Irlandii Pó³nocnej Wydzia³ £awy Królewskiej irlandzkiego High Court, a w Szkocji Izba Zewnêtrzna S¹du Naczelnego (Outer House of the Court of Session) oraz Izba Wewnêtrzna tego s¹du (Inner House of the Court of Session). Co siê tyczy s¹du angielskiego i walijskiego, godny podkrelenia jest fakt, ¿e w 2000 r. wyodrêbniono w jego ramach specjaln¹ jednostkê zwan¹ S¹dem Administracyjnym (Administrative Court)8.
2 Zob. B. Cleave, Judicial system of the United Kingdom, [w:] D. Dominik (red.), Raport.
Miêdzynarodowe Stowarzyszenie Sêdziów Podatkowych, Rzym, 2829 sierpnia 2010, (maszynopis).
3 Ibidem, s. 35.
4 Ibidem, s. 5.
5 Zob. S. Presnarowicz, Rozpatrywanie sporów podatkowych przez Trybuna³em Admini-stracyjnym w Wielkiej Brytanii, [w:] S¹downictwo administracyjne na Podlasiu 19942009, Bia³ystok 2009, s. 75.
6 Zob. P. Mikuli, S¹dowa kontrola administracji publicznej w Wielkiej Brytanii, Zeszyty Naukowe S¹downictwa Administracyjnego 2006, nr 2, s. 137.
7 Zob. H. Gething, S. Paterson, J. Barker, Transformation of the Tax Tribunal, British Tax Review 2009, nr 3, s. 250.
8 Zob. K. Lasiñski-Sulecki, S¹downictwo podatkowe, [w:] Prawo podatkowe. Teoria. Insty-tucje. Funkcjonowanie, TNOiK, Toruñ 2009, s. 357.
II. W Zjednoczonym Królestwie dzia³aj¹ równie¿ trybuna³y administra-cyjne. Zajmuj¹ siê rozstrzyganiem m.in. spraw z zakresu prawa podatkowe-go. Nie s¹ one s¹dami, a raczej organami quasi-s¹dowymi. Ich rol¹ jest rozpatrywanie spraw oraz wydawanie orzeczeñ9.
Dzia³alnoæ trybuna³ów administracyjnych ma ugruntowan¹ tradycjê, chocia¿ do niedawna zadziwiaæ mog³a ich liczba i zró¿nicowanie funkcji, jakie pe³ni³y. Podkrelano przy tym pozytywne cechy systemu trybuna³ów, takie jak bezstronnoæ, obiektywizm i jawnoæ orzekania, fachowoæ i specjalizacja w wype³nianiu zadañ publicznych, sprawnoæ procesów decyzyjnych oraz po-szanowanie praw jednostki w sytuacjach sporu z administracj¹10. W okresie bezporednio poprzedzaj¹cym reformê w Anglii i Walii funkcjonowa³o 68 ro-dzajów trybuna³ów administracyjnych, a ich ³¹czna liczna wynosi³a ok. 3 ty-siêcy11.
Dla porz¹dku trzeba wyjaniæ, ¿e organem administracji, który
wspó³cze-nie wymierza i pobiera podatki oraz prowadzi kontrolê podatkow¹, jest Urz¹d Podatkowy (Her Majestys Revenue and Customs). Decyzje w sprawach podatkowych wydaje pracownik tej instytucji, tj. urzêdnik podatkowy (Tax Officer). Niezale¿nie od tego funkcjonuj¹ komisje podatkowe, maj¹ce m.in.
prawo zmiany takiej decyzji w ci¹gu 45 dni od jej wydania12. Trzeba te¿
zaznaczyæ, ¿e nie wszystkie decyzje organów podatkowych podlegaj¹
zaskar-¿eniu do trybuna³u podatkowego, gdy¿ nie zawsze pozwala na to prawo.
Termin wniesienia odwo³ania wynosi co do zasady 30 dni od dorêczenia podatnikowi decyzji organu podatkowego13.
W dotychczas istniej¹cym systemie podatnik nieakceptuj¹cy decyzji wy-danej przez organ podatkowy móg³ w pierwszej kolejnoci zwróciæ siê do tego organu z wnioskiem o reasumpcjê w³asnej decyzji przez ten organ. Ta cile wewn¹trzadministracyjna procedura mog³a byæ wspomagana dzia³aniami wzglêdnie niezale¿nych podmiotów, takich jak ombudsman i adjudykator.
Jeli rezultaty tej akcji nie by³y dla podatnika wystarczaj¹co zadowalaj¹ce, móg³ on apelowaæ w sprawach dotycz¹cych podatków dochodowych do komisarzy generalnych podatków dochodowych (General Commissioners of Income Tax). Byli oni niezale¿ni od organów podatkowych. Obok komisarzy generalnych dzia³ali te¿ komisarze specjalni (Special Commissioners of Inco-me Tax). Ci ostatni zajmowali siê sprawami szczególnie skomplikowanymi.
W wypadku podatków porednich rodek zaskar¿enia przys³ugiwa³ do
jedne-9 Zob. P. Mikuli, op. cit., s. 146.
10 Zob. Z. Kmieciak, Trybuna³y administracyjne i instytucja publicznego dochodzenia w Wielkiej Brytanii, Pañstwo i Prawo 2002, nr 9, s. 2526; idem, Ogólne zasady prawa i postêpowania administracyjnego, Warszawa 2000, s. 17 i nast.
11 Zob. Z. Kmieciak, Trybuna³y..., s. 26.
12 Zob. S. Presnarowicz, op. cit., s. 7677.
13 Ibidem, s. 78.
go z istniej¹cych trybuna³ów podatkowych, tj. Trybuna³u VAT, Ce³ i Akcyzy (VAT and Duties Tribunal) oraz Trybuna³u Sekcji 706 (Section 706 Tribunal);
ten ostatni rozpatrywa³ sprawy zwi¹zane ze stawianym podatnikowi zarzu-tem unikania opodatkowania. Nale¿y podkreliæ, ¿e podatnik móg³ pomin¹æ drogê wewn¹trzadministracyjn¹ i kierowaæ apelacjê bezporednio do trybu-na³u.
Brytyjski system komisarzy oraz trybuna³ów podatkowych by³ przez wie-le lat interesuj¹cym przyk³adem instytucji, które umo¿liwiaj¹ rozwi¹zywanie sporów jeszcze na poziomie funkcjonowania administracji; spory s¹dowe z podatnikami by³y uwa¿ane za sui generis ostatecznoæ. Przy takim za³o¿e-niu trybuna³y musia³y byæ uzale¿nione od administracji podatkowej. Ich obiektywizm starano siê zapewniæ, anga¿uj¹c do orzekania osoby nie bêd¹ce urzêdnikami podatkowymi, ale znawcami problematyki prawa podatkowego.
Decyzje komisarzy oraz trybuna³ów mog³y byæ zaskar¿ane do wspomnia-nych ju¿ s¹dów powszechwspomnia-nych (High Court), a nastêpnie do S¹du Apelacyjne-go (Court of Appeal) i wreszcie do S¹du Najwy¿szeApelacyjne-go (House of Lords).
Trzeba przy tym podkreliæ, ¿e odwo³ania (appeal) rozpatrywane przez brytyjskie s¹dy powszechne oraz trybuna³y administracyjne skutkuj¹ wyda-waniem orzeczeñ reformatoryjnych. S¹dy s¹ w³adne zast¹piæ zaskar¿ony akt administracyjny swym w³asnym orzeczeniem. Natomiast w przypadku
wcze-niej wspomnianego judicial review stwierdza siê jedynie niewa¿noæ aktu administracyjnego14.
III. Zarówno wieloæ rodzajów trybuna³ów administracyjnych, jak i re-gu³, w oparciu o które dzia³a³y, by³a efektem pewnej ¿ywio³owoci ich rozwo-ju po II wojnie wiatowej. Utrudnia to ich precyzyjn¹ charakterystykê teore-tyczn¹, a nawet ustalenie, czy s¹ one organami administracji publicznej, rodzajem s¹dów administracyjnych, czy te¿ jak¹ form¹ poredni¹. Kwestiê tê rozwa¿ano przy okazji prób oceny systemu trybuna³ów administracyjnych w takich opracowaniach powiêconych zagadnieniom reformy, jak tzw. raport Leggatta15 oraz Bia³a Ksiêga16. Dokumenty te zawiera³y zasadniczo pozy-tywne oceny systemu trybuna³ów. I to zapewne przes¹dzi³o o dalszym utrzy-maniu systemu, ale w postaci uporz¹dkowanej.
Kwesti¹ reformowania trybuna³ów podatkowych zajêto siê niezale¿nie od prac nad systemem jako ca³oci¹. Istotne znaczenie dla przygotowania kon-cepcji reformy mia³y szeroko zakrojone prace koncepcyjno-analityczne,
pro-14 Zob. Z. Kmieciak, Europejskie modele s¹downictwa administracyjnego, Zeszyty Nauko-we S¹downictwa Administracyjnego 2006, nr 45, s. 910.
15 Report of the Review of Tribunals by Sir Andrew Leggatt: Tribunals for Users One System, One Service (16 August 2001).
16 White Paper Transforming Public Services: Complaints, Redress and Tribunals (July 2004).
wadzone przy aktywnym udziale rozmaitych rodowisk u¿ytkowników prawa podatkowego. Impulsem do podjêcia prac nad modernizacj¹ systemu trybu-na³ów podatkowych by³o m.in. wprowadzenie w Wielkiej Brytanii zasady samoobliczenia podatku.
Na szczególna uwagê zas³uguje dokument przygotowany przez Tax Law Review Committee (dalej TLRC) pod nazw¹: A Unified Tax Tribunals Sys-tem. A Second Report on the Reform of the Tax Appeals System17. Zosta³ on opracowany w oparciu o 40 opinii pochodz¹cych od instytucji takich jak:
Chartered Institute of Taxation, Council of Tribunals, Institute of Chartered Accountants in England and Wales, Institute of Chartered Accountants of Scotland, Law Society of England and Wales, Law Society of Scotland czy te¿
National Association of General Commissioners.
Osob¹ bezporednio zaanga¿owan¹ w reformê trybuna³ów podatkowych by³ John Avery Jones, postaæ znana i szanowana w europejskim rodowisku prawa podatkowego, a przez pewien czas przewodnicz¹cy TLRC. Ju¿ 1993 r.
uczyni³ on reformê systemu apelacji podatkowej przedmiotem wyk³adu
po-wiêconego pamiêci Philipa Hardmana18.
Propozycje TLRC sz³y w kierunku unifikacji struktur systemu admini-stracji podatkowej. Proponowano cel ten zrealizowaæ poprzez likwidacjê in-stytucji Commissioners oraz VAT&Duties Tribunals, a tak¿e utworzenie lo-kalnych trybuna³ów podatkowych (General Tax Tribunal) oraz centralnego Trybuna³u Podatkowego (Special Tax Tribunal). Na czele zespo³u tych struk-tur organizacyjnych mia³ staæ przewodnicz¹cy (President of Tax Tribunals)19.
Na uwagê zas³uguje spory dystans, jaki autorzy raportu wykazali wobec procedur negocjacyjnych i mediacyjnych w postêpowaniu podatkowym.
Uznano, ¿e nie nale¿y tworzyæ dla nich jednolitego standardu, ale raczej kszta³towaæ w³aciw¹ praktykê w poszczególnych departamentach admini-stracji podatkowej20. Z du¿¹ rezerw¹ potraktowano instytucjê mediacji stoso-wan¹ w amerykañskich s¹dach podatkowych. Proponowany w raporcie spo-sób dzia³ania trybuna³ów mia³ w okrelonej mierze minimalizowaæ potrzebê mediacji; jej elementy w niezbêdnym zakresie mia³y pozostawaæ w rêku Prezesa Trybuna³u21.
IV. Reforma trybuna³ów podatkowych jest czêci¹ szerszej reformy w³adz s¹downiczych, której podstawowym celem by³o stworzenie
ujednolico-17 A Unified Tax Tribunals System. A Second Report on the Reform of the Tax Appeals System, The Institute of Fiscal Studies, October 1999.
18 J. F. Avery Jones, Tax Appeals: The Case for Reform, British Tax Review 1994, nr 1, s. 18 i nast.
19 A Unified Tax Tribunals System..., s. V.
20 Ibidem, s. 20.
21 Ibidem.
nego dwustopniowego systemu orzecznictwa administracyjnego oraz uwol-nienie systemu trybuna³ów od kurateli w³adz administracyjnych22. Reforma by³a starannie przygotowana i poprzedzona trwaj¹c¹ wiele lat dyskusj¹ nad za³o¿eniami, a nastêpnie projektem reformy. Jako przes³anki decyduj¹ce o potrzebie reformy wskazywano rosn¹c¹ z³o¿onoæ spraw podatkowych, ar-chaicznoæ dotychczasowych procedur i niedogodnoci, jakie nios¹ one dla podatników, tudzie¿ nadmierne rozproszenie, poci¹gaj¹ce za sob¹ nieracjo-naln¹ gospodarkê zasobami finansowymi. Nowy system ma byæ spójny, w pe³ni niezale¿ny od administracji, fachowy, oszczêdny i przyjazny dla u¿yt-kowników. Postaw¹ prawn¹ organizacji i funkcjonowania trybuna³ów podat-kowych po reformie jest Tribunals, Courts and Enforcement Act 2007 (TCEA 2007).
Z dniem 1 kwietnia 2009 r. uchylona zosta³a jurysdykcja komisarzy ge-neralnych (General Commissioners) oraz komisarzy specjalnych (Special Commissioners), Trybuna³u VAT i Akcyzy (VAT and Duties Tribunal) oraz Trybuna³u Sekcji 706 (Section 706 Tribunal). Na nowo powsta³y trybuna³ przeniesiono kompetencje orzecznicze tych organów, jak równie¿ sprawy do-tychczas w³aciwe dla s¹dów powszechnych (High Court). Trybuna³ Pierwszej Instancji (First-tier Tribunal) jest obecnie w³aciwy do rozstrzygania odwo³añ do decyzji, od których wczeniej przys³ugiwa³o podatnikom prawo odwo³ania siê do komisarzy i mo¿e dokonywaæ ustaleñ zarówno co do faktu, jak i co do prawa.
Interesuj¹cym rozwi¹zaniem proceduralno-organizacyjnym jest wstêpna kwalifikacja spraw ze wzglêdu na stopieñ ich skomplikowania. Trybuna³ przes¹dza na wstêpie o przynale¿noci konkretnej sprawy do jednej z czte-rech kategorii: 1) spraw prostych; 2) spraw podstawowych; 3) spraw stan-dardowych, 4) spraw z³o¿onych23. Dokonana kwalifikacja przes¹dza o wielu elementach procedury orzeczniczej: zasada ogólna jest taka, ¿e im prostsze sprawy, tym bardziej uproszczone regu³y postêpowania. Tym niemniej s¹ one na tyle elastyczne, ¿e mo¿na je stosowaæ adekwatnie do stanu wyjciowego, a dalej rozwoju konkretnej sprawy. Generalne spostrze¿enie jest takie, ¿e procedury, w oparciu o które tocz¹ siê sprawy przed trybuna³ami, s¹ wzglêd-nie odformalizowane i elastyczne, a przy tym nastawione na ekonomikê procesow¹ si³ i rodków u¿ywanych w tym postêpowaniu.
Podobnie jak Trybuna³ Pierwszej Instancji, Trybuna³ Odwo³awczy (Up-per Tribunal) sk³ada siê z cz³onków maj¹cych wykszta³cenie prawnicze oraz osób ze stosownym dowiadczeniem zawodowym, ale bez wykszta³cenia prawniczego. Pe³ni on funkcjê organu odwo³awczego od rozstrzygniêæ Trybu-na³u Pierwszej Instancji; w okrelonych prawem przypadkach sprawa mo¿e
22 Zob. H. Gething, S. Paterson, J. Barker, op. cit., s. 250.
23 Nazewnictwo za: S. Presnarowiczem, op. cit., s. 79.
byæ te¿ rozpatrywana z pominiêciem Trybuna³u Pierwszej Instancji (dotyczy to np. spraw o skomplikowanym stanie prawnym). Trybuna³ Odwo³awczy rozpatruje wy³¹cznie kwestie prawne: ocena okolicznoci faktycznych sprawy pozostaje poza zasiêgiem jego kognicji. Apelacja od rozstrzygniêæ Trybuna³u Odwo³awczego trafia do S¹du Apelacyjnego (a wiêc z pominiêciem podstawo-wej instancji s¹dów powszechnych High Court)24. W Trybunale Pierwszej Instancji sprawy podatkowe s¹ rozpatrywane w jego Izbie Podatkowej (Tax Chamber). W Trybunale Odwo³awczym sprawy podatkowe rozpatrywane s¹ w Izbie Podatkowej i Finansowej (Tax and Chancery Chamber).
Przepisy dotycz¹ce dzia³ania trybuna³ów jako nadrzêdny cel ich dzia³a-nia wskazuj¹ rozstrzyganie spraw w sposób uczciwy i sprawiedliwy (fairly and justly). Ten cel s¹dy maj¹ osi¹gn¹æ, podchodz¹c do poszczególnych spraw z uwzglêdnieniem ich znaczenia, z³o¿onoci, przewidywanych kosztów postê-powania oraz mo¿liwoci finansowych strony. S¹d powinien unikn¹æ zbêd-nych formalnoci, przed³u¿ania czasu rozpatrywaniu spraw pod warun-kiem jednak, ¿e nie odbije siê to na jakoci jego rozstrzygniêæ. Nowe przepisy wprowadzaj¹ te¿ wymóg wspó³pracy stron z trybuna³em w trakcie postêpowa-nia przed tym organem. Nie ma jednak jasnoci co do tego, jaki ma byæ zakres tego wspó³dzia³ania, w konsekwencji obowi¹zek ten nie jest realizowany.
Trzeba podkreliæ, ¿e zmiany wprowadzone przez TCEA w 2007 r. by³y starannie przygotowane i przedyskutowane w rodowiskach zainteresowa-nych funkcjonowaniem systemu orzecznictwa podatkowego (i nie tylko tego).
V. Bardziej zasadnicza, pog³êbiona ocena rezultatów reformy trybuna³ów podatkowych nie jest chyba jeszcze mo¿liwa, choæ opublikowane zosta³y pierwsze powa¿ne analizy25. Tym niemniej da siê ju¿ teraz sformu³owaæ pewne wnioski co do samej reformy, jej przes³anek i za³o¿eñ oraz sposobu jej przeprowadzenia.
Po pierwsze, reformy struktur administracji publicznej okazuj¹ siê nie-zbêdne nawet tam, gdzie rozwija³y siê one w sposób nieskrêpowany, niejako naturalny, determinowany pojawiaj¹cymi siê potrzebami publicznymi. Unifi-kacja systemu trybuna³ów w Wielkiej Brytanii wydaje siê byæ spowodowana nie tylko samym faktem zró¿nicowania dotychczas istniej¹cych ich rodzajów, funkcji i procedur, w oparciu o które dzia³a³y i niedogodnociami z tym zwi¹zanymi. Istotne znaczenie ma tu te¿ nasilaj¹ca siê tendencja standary-zacji struktur i procedur administracyjnych.
Po drugie, mimo wspomnianej wy¿ej unifikacji i standaryzacji organiza-cji i procedur dzia³ania trybuna³ów, nowy system zawiera wiele elementów
24 Ibidem, s. 12.
25 Zob. M. Gammie, Tax appeals and reviews: the new landscape, British Tax Review
2010, nr 6, s. 650 i nast.
uelastyczniaj¹cych zunifikowane zasady postêpowania. Przyk³adem rozwi¹-zañ temu s³u¿¹cych jest podzia³ spraw na cztery kategorie z punktu widzenia ich z³o¿onoci, a tym samym stworzenie mo¿liwoci rozs¹dnego i zgodnego z prawem rozstrzygania spraw przez przyk³adanie do nich takiej wagi, na jak¹ zas³uguj¹.
Po trzecie, pomimo podkrelanej wczeniej niezale¿noci trybuna³ów od administracji w okresie sprzed reformy, uznano ostatecznie, ¿e nawet zale¿-noæ o charakterze wy³¹cznie techniczno-organizacyjnym wp³ywaæ mo¿e nie-korzystnie na obiektywizm rozstrzygniêæ st¹d definitywne od³¹czenie syste-mu trybuna³ów od administracji, a tym samym zbli¿enie ich statusu do statusu organów judykacyjnych.
Nasuwa siê jeszcze jedna uwaga, tym razem o charakterze porównaw-czym. Otó¿ obserwacja przebiegu prac nad reform¹ systemu trybuna³ów
tak¿e podatkowych wywo³uje nieweso³e refleksje, gdy porówna siê brytyj-ski modus operandi z tym, w jaki sposób zmienia siê struktury organizacyjne administracji publicznej w Polsce. Analizy systemu dot¹d funkcjonuj¹cego, czytelnoæ projektów, otwartoæ i zakres dyskusji, a tak¿e sk³onnoæ do prze-mylenia i akceptacji s³usznych postulatów s¹ wrêcz zaprzeczeniem podejcia do tego rodzaju prac w Polsce. Jednym z wielu przyk³adów ilustruj¹cych tê tezê mo¿e byæ wprowadzenie przed kilku laty do systemu organów podatko-wych w Polsce wojewódzkich kolegiów skarbopodatko-wych. Pojawi³y siê one deus ex machina, nie potrafiono przekonuj¹co uzasadniæ funkcji, jakie mia³y pe³niæ, nic albo niewiele by³o wiadomo o rezultatach ich dzia³alnoci i w koñcu zniknê³y tak samo niespodziewanie, jak siê pojawi³y. Ten kontrast miêdzy praktyk¹ dwóch pañstw ma nie tylko aspekty organizacyjne i prawne, ale tak¿e, a mo¿e przede wszystkim kulturowe.
Summary
Reform of the tax tribunalis in the United Kingdom
The subject of analysis performed in this article is the effectiveness of functioning of the legislative, judicial and administrative authorities. The effectiveness is achieved through proper organization, providing the organi-zational units with sufficient skills, human, material, financial resources and procedures. The authors of the article tried to present this problem basing on an example of the evolution of tax and administrative jurisdiction of the United Kingdom. By examining the development of judicial and administra-tive structures of Great Britain it became possible to indicate the shortco-mings of conceptual reforms in Poland.
Dorota Ca³kiewicz
Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski