Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom przedsiębiorców, ustawodawca wprowadził szereg zmian w prawie gospodarczym, zmierzając do zastosowania ułatwienia w zakładaniu oraz prowadzeniu działalności, a także pomoc przedsiębiorcom w związanych z tym obowiąz-kach. Do koordynacji przebiegu tych zmian oraz wsparcia interesów mikro-, małych i śred-nich przedsiębiorców została powołana specjalna instytucja – Rzecznik Małych i Średśred-nich Przedsiębiorców. Zgodnie z art. 16 ust. 1 Ustawy Prawo przedsiębiorców, Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców ma stać na straży praw najmniejszych i najsłabszych profesjo-nalnych uczestników obrotu gospodarczego. Zakres i sposób działania Rzecznika okre-ślają odrębne przepisy, zamieszczone w Ustawie o Rzeczniku Małych i Średnich Przedsię-biorstw [Dz. U. z 2018 r., poz. 648]. Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców działa na Łukasz Domański, Paulina Witkowska
105 rzecz realizacji zasad: wolności działalności gospodarczej, pogłębiania zaufania przed-siębiorców do władzy publicznej, bezstronności i równego traktowania, zrównoważone-go rozwoju oraz zasady uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów przedsiębiorców.
Podstawowym zadaniem Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców jest wspieranie i kontrolowanie wdrażania zasad Konstytucji biznesu w praktyce. Ponadto do obowiąz-ków Rzecznika należą m.in.:
· opiniowanie projektów aktów prawnych ingerujących w interesy mikro-, małych i średnich przedsiębiorców;
· współpraca z organizacjami pozarządowymi, społecznymi i zawodowymi, zajmują-cymi się ochroną praw przedsiębiorców;
· inicjowanie i organizowanie działalności edukacyjnej oraz informacyjnej, związanej z tematyką wykonywania działalności gospodarczej w Polsce [Dz. U. z 2018 r., poz. 648]. Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców posiada szerokie uprawnienia procesowe w zakresie ochrony praw przedsiębiorców. Czynności te zostały wymienione w art. 9 pkt 1 Ustawy o Rzeczniku Małych i Średnich Przedsiębiorców i należą do nich:
· występowanie do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawo-dawczej bądź wydanie lub zmianę innych aktów prawnych w sprawach dotyczących działalności gospodarczej,
· występowanie do właściwych organów z wnioskiem o wydanie objaśnień prawnych, jeśli przepisy będące przedmiotem wniosku lub ich stosowanie będą budziły wątpliwości,
· informowanie o nieprawidłowościach w funkcjonowaniu organów administracji pu-blicznej,
· występowanie o przygotowanie oceny funkcjonowania aktów prawnych, jeśli w oce-nie Rzecznika spowodują one negatywne skutki gospodarcze lub społeczne,
· wnoszenie skarg oraz występowanie do Sądu Najwyższego z wnioskami w spra-wie rozstrzygnięcia rozbieżności w interpretacjach prawnych ingerujących w intere-sy przedsiębiorców,
· zwracanie się o wszczęcie postępowania administracyjnego oraz wnoszenie skarg do sądu administracyjnego, a także uczestniczenie w tych postępowaniach na pra-wach przysługujących prokuratorowi,
· informowanie o barierach i utrudnieniach w zakresie wykonywania działalności go-spodarczej [Dz. U. z 2018 r., poz. 648].
Swoje czynności Rzecznik będzie podejmował z urzędu lub na wniosek przedsiębior-cy albo organizacji zrzeszającej przedsiębiorców. Wszystkie organy, do których zwróci się Rzecznik, są obowiązane z nim współdziałać i udzielać mu pomocy.
Instytucja rzecznika, a więc osoby działającej jako wsparcie słabszej strony relacji prawnej, nie jest instytucją nową. Wywodzi się z rzymskiej instytucji trybuna ludowe-Ustawa Prawo przedsiębiorców – rewolucja czy ewolucja?
go, którego działania miały chronić obywateli rzymskich przed samowolą urzędników Republiki [pl.wikipedia.org]. W roku 1809 powstała w Szwecji instytucja Ombudsmana – kanclerza sprawiedliwości, do którego można było odwołać się w sprawie naruszenia praw i wolności jednostki [pl.wikipedia.org].
Obecnie w Polsce działa wiele urzędów (instytucji) rzecznika. Instytucje Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Rzecznika Praw Dziecka uregulowane zostały w Ustawie Za-sadniczej, niemniej istnieją także instytucje o charakterze ombudsmańskim, nieumoco-wane konstytucyjnie, ale posiadające kompetencje nadane im ustawami zwykłymi. Zali-czają się do nich Rzecznik Praw Pacjenta, Rzecznik Finansowy, rzecznicy konsumentów. Powołanie instytucji Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców ma w założeniu przy-czynić się do ochrony praw najmniejszych i najsłabszych uczestników profesjonalnego obrotu gospodarczego. Jakkolwiek Rzecznik Praw Małych i Średnich Przedsiębiorców jest instytucją nową, to jednak silnie zakorzenioną w dotychczas funkcjonujących insty-tucjach ombudsmańskich.
Zakończenie
Analiza przepisów pochodzących z Ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności go-spodarczej – tzw. „ustawy Wilczka” [Migała S., s. 7-10], a także z przepisów wprowadzo-nych Ustawą z dnia 1 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społeczwprowadzo-nych oraz niektórych innych ustaw, jak również Kodeksu postępowania karnego, pozwala w sposób jednoznaczny stwierdzić, iż analizowane powyżej rozwiązania prawne nie są w żadnej mierze rewolucyjne, nowatorskie, a stanowią jedynie recepcję znanych rozwiązań prawnych, z pewną zmianą ich zakresu merytorycznego. Zarówno zasada „co nie jest za-bronione, jest dozwolone”, jak i zasada rozstrzygania wątpliwości merytorycznych i inter-pretacyjnych na korzyść przedsiębiorcy, a także konstrukcja nierejestrowanej działalno-ści gospodarczej oraz tzw. „ulga na start” obowiązywały już w przepisach polskiego pra-wa, w nieco innym zakresie i różnym kształcie prawnym. Powrót do znanych rozwiązań, antycypowanie ich z innych gałęzi prawa, stanowi dążenie ustawodawcy do ułatwienia funkcjonowania przedsiębiorców, niezwykle pożądanego w realiach prowadzenia dzia-łalności gospodarczej w Polsce.
Bibliografia
Dobosz D. (2017), Nowe zasady podejmowania działalności gospodarczej w Prawie przedsiębior-ców, „Internetowy Przegląd Prawniczy TBSP UJ”, nr 9(39), s. 35 [online], http://www.tbsp.wpia. uj.edu.pl., dostęp: 26.05.2018 r., 23.06.2018 r.
107 Migała S., Ustawa Wilczka a obecne regulacje dotyczące wolności gospodarczej – analiza praw-no-historyczno porównawcza [online], https://apcz.umk.pl., dostęp: 26.05.2018 r., 23.06.2018 r. Mokrysz-Olszyńska A., Zasada „wszystko co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone” w świetle klauzuli dobrych obyczajów i wymogu staranności zawodowej, „Roczniki Administracji i Prawa”, nr XV(1) [online], http://www.humanitas.edu.pl., dostęp: 26.05.2018 r., 23.06.2018 r. Podyma K., Domniemanie uczciwości przedsiębiorcy – nareszcie! [online], https://faktypilskie.pl/ pl/12_biznes/10512_domniemanie_uczciwosci_przedsiebiorcy_nareszcie.html, dostęp: 26.05.2018 r., 23.06.2018 r.
Projekt ustawy Prawo przedsiębiorców wraz z uzasadnieniem, http://www.sejm.gov.pl. Szulczewski P., Przychody bez firmy – działalność nieewidencjonowana do 50% minimalnej pensji [online], https://www.pit.pl/aktualnosci/przychody-bez-firmy-dzialalnosc-nieewidencjonowana-do-50-minimalnej-pensji-915497, dostęp: 26.05.2018 r., 23.06.2018 r.
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jednolity: Dz. U. z 2017 r., poz. 459 z późn.zm.).
Ustawa o rachunkowości z dnia 29.09.1994 r. (Dz.U. z 2018 r., poz. 395).
Ustawa z dnia 2 kwietnia 1997 roku Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2017 r., poz. 1778 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmia-nie Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 141, poz. 1176 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 1 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektó-rych innych ustaw (Dz. U. Nr 150, poz. 1248).
Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2007 r. Nr 50, poz. 331).
Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo przedsiębiorców oraz inne ustawy dotyczące działalności gospodarczej (Dz. U. z 2018 r., poz. 650).
Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2018 r., poz. 646).
Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o Rzeczniku Małych i Średnich Przedsiębiorstw (Dz. U. z 2018 r., poz. 648).
Ustawa o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (tekst jednolity: Dz. U. z 2017 r., poz. 847 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (tekst jednolity: Dz. U. z 2017 r., poz. 1904 z późn. zm.). pl.wikipedia.org/wiki/Ombudsman. pl.wikipedia.org/wiki/Trybun_ludowy. www.biznes.gov.pl/przedsiebiorcy/biznes-w-polsce/prowadze-firme/ulatwienia-dla-firm-od-2017/konstytucja-biznesu. www.dbc.wroc.pl/Content/27551/Kuczma_Konstytucyjne_ujecie_wolnosci_dzialalnosci.pdf dostęp: 26.05.2018 r., 23.06.2018 r.