Obraz FDG-18/PET i scyntygrafii receptorowej u pacjentki z prze- prze-rzutami raka neuroendokrynnego do wątroby (Klinika Endokrynologii i

Te-rapii Izotopowej WIM w Warszawie, prof. nadzw. Grzegorz Kamiński) Figure 4. Images of FDG-18/PET and receptor scintigraphy in patient with NET metastases to the liver; (Department of Endocrinology and Isotope Therapy, Military Institute of Medicine, Warsaw, Poland, G. Kaminski)

Podsumowanie

Nowotwory wywodzące się z  DES (disseminated en‑

docrine system) to grupa chorób mająca zróżnicowany obraz kliniczny i przebieg. Zarówno podejście diagno-styczne, jak i terapeutyczne ma specyficzny charakter.

Medycyna nuklearna znalazła swoje ustalone już miej- sce zarówno w rozpoznawaniu, monitorowaniu, jak i le- czeniu tych chorób. Ze względu jednak na niedoskona-łość tych metod ciągle trwają poszukiwania nowych radiofarmaceutyków.

Piśmiennictwo

1. Reubi J.C.: Neuropeptide receptors in health and disease: the molecular basis for in vivo imaging. J. Nucl. Med., 1995; 36: 1825–1835

2. Koopmans K.P., Neels O.N., Kema I.P.: Molecular imaging in neuroendocrine tumors: molecular uptake mechanisms and clinical results. Crit. Rev. Oncol.

Hematol., 2009; 71: 199–213

3. Maecke H.R., Reubi J.C.: Somatostatin receptors as targets for nuclear medi-cine imaging and radionuclide treatment. J. Nucl. Med., 2011; 52: 841–844 4. Binderup T., Knigge U., Loft A. i wsp.: Functional imaging of neuroendocrine

tumors: a head-to-head comparison of somatostatin receptor scintigraphy, 123I-MIBG scintigraphy, and 18F-FDG PET. J. Nucl. Med., 2010; 51: 704–712 5. Lamberts S.W., de Herder W.W., Hofland L.J.: Somatostatin analogs in

the diagnosis and treatment of cancer. Trends Endocrinol. Metab., 2002; 13:

451–457

6. Wild D., Fani M., Behe M. i wsp.: First clinical evidence that imaging with soma-tostatin receptorantagonistsis feasible. J. Nucl. Med., 2011; 52: 1412–1417 7. Cescato R., Waser B., Fani M., Reubi J.C.: Evaluation of 177Lu-DOTA-sst2

antagonist versus 177Lu-DOTA-sst2 agonist binding in human cancers in vitro. J. Nucl. Med., 2011; 52: 1886–1890

8. Reubi J.C.: In vitro identification of vasoactive intestinal peptide receptors in human tumors: implications for tumor imaging. J. Nucl. Med., 1995; 36:

1846–1853

9. Schottelius M., Poethko T., Herz M. i wsp.: First (18)F-labeled tracer suitable for routine clinical imaging of sst receptor-expressing tumors using positron emission tomography. Clin. Cancer Res., 2004; 10: 3593–3606

10. Lears K.A., Ferdani R., Liang K. i wsp.: In vitro and in vivo evaluation of 64Cu-labeled SarAr-bombesin analogs in 99gastrin-releasing peptide re-ceptor-expressing prostate cancer. J. Nucl. Med., 2011; 52: 470–477 11. Sosabowski J.K., Matzow T., Foster J.M. i wsp.: Targeting of CCK-2

recep-tor-expressing tumors using a radiolabeled divalent gastrin peptide. J. Nucl.

Med., 2009; 50: 2082–2089

12. Behr T.M., Behe M.P.: Cholecystokinin-B/Gastrin receptor-targeting peptides for staging and therapy of medullary thyroid cancer and other cholecys-tokinin-B receptor-expressing malignancies. Semin. Nucl. Med., 2002; 32:

97–109

13. Körner M., Stöckli M., Waser B., Reubi J.C.: GLP-1 receptor expression in hu-man tumors and huhu-man normal tissues: potential for in vivo targeting. J. Nucl.

Med., 2007; 48: 736–743

14. Hubalewska-Dydejczyk A., Sowa-Staszczak A. i wsp.: 99mTc labeled GLP-1 scintigraphy with the use of [Lys40-(Ahx-HYNIC/EDDA)NH2]-Exendin-4 in the insulinoma localization. J. Nucl. Med., 2011; 52 (Supl. 1): 561 15. Soares-da-Silva P., Serrao M.P.: High- and low-affinity transport of L-leucine

and L-DOPA by the hetero amino acid exchangers LAT1 and LAT2 in LLC-PK1 renal cells. Am. J. Physiol. Renal. Physiol., 2004; 287: F252–F261 16. Koopmans K.P., de Vries E.G., Kema I.P. i wsp.: Staging of carcinoid tumours

using 18F-DOPA PET: a prospective, diagnostic accuracy study. Lancet Oncol., 2006; 7: 728–734

17. Ilias I., Yu J., Carrasquillo J.A. i wsp.: Superiority of 6-[18F]-fluorodopamine positron emission tomography versus[131I]-metaiodobenzylguanidine transportera glukozy i enzymu hekso kinazy, co skutkuje metabolicznie. Niektóre jednak (bardziej złośliwe) wy- kazują się wysokim wychwytem tego znacznika. Świad- czy to o odróżnicowaniu się komórek nowotworu i gor-szym rokowaniu [23].

Rycina 4 przedstawia wynik badania PET/CT z FDG‑18 (po lewej) i scyntygrafię receptorową z analogiem soma-tostatyny znakowanym ^99m Tc (po prawej) u chorej z prze-

Znakowane przeciwciała monoklonalne Istnieje niewiele doniesień na temat znakowania przeciw‑

Guzy neuroendokrynne to heterogenna grupa nowo-tworów, które różnią się metabolizmem komórkowym.

Mimo wielu wysiłków badaczy, do tej pory jedynie za-stosowanie znakowanych radioizotopami analogów somatostatyny (agonistów receptora somatostatyno-wego) okazało się skutecznym narzędziem zarówno w diagnostyce, jak i leczeniu tych nowotworów. Prze- łomem w zakresie obrazowania NET stało się wprowa-dzenie radio nuklidów, takich jak: Ga‑68, Cu‑64 czy F‑18 wykorzystywanych w technice PET. Z kolei użycie ⁹⁰Y i ¹⁷⁷Lu znakujących DOTA‑oktreotate stanowi obecnie leczenie pierwszego rzutu zróżnicowanych guzów neu-roendokrynnych [3]. Obiecujące wydaje się, będące jeszcze w sferze doświadczeń zastosowanie antagoni-stów receptora somato statynowego (¹¹¹In‑DOTA‑BASS,

177Lu‑DOTA‑BASS). Przeprowadzone badania wskazują na większą skuteczność tych radiofarmaceutyków w dia-gnostyce [6,7]. Być może dotyczyć to będzie również terapii.

scintigraphy in the localization of metastatic pheochromocytoma. J. Clin.

Endocrinol. Metab., 2003; 88: 4083–4087

18. Kölby L., Bernhardt P., Levin-Jakobsen A.M. i wsp.: Uptake of meta-iodoben-zylguanidine in neuroendocrine tumours is mediated by vesicular monoamine transporters. Br. J. Cancer, 2003; 89: 1383–1388

19. Orlefors H., Sundin A., Lu L. i wsp.: Carbidopa pretreatment improves image interpretation and visualisation of carcinoid tumours with 11C-5-hydroxytryptophan positron emission tomography. Eur. J. Nucl. Med.

Mol. Imaging, 2006; 33: 60–65

20. Werner A., Dehmelt L., Nalbant P.: Na+-dependent phosphate cotransport-ers: the NaPi protein families. J. Exp. Biol., 1998; 201: 3135–3142 21. Denoyer D., Perek N., Le Jeune N. i wsp.: Evidence that 99mTc-(V)-DMSA

uptake is mediated by NaPi cotransporter type III in tumour cell lines. Eur.

J. Nucl. Med. Mol. Imaging, 2004; 31: 77–84

22. Bar-Shalom R., Valdivia A.Y., Blaufox M.D.: PET imaging in oncology. Semin.

Nucl. Med., 2000; 30: 150–185

23. Adams S., Baum R., Rink T. i wsp.: Limited value of fluorine-18 fluorodeoxy-glucose positron emission tomography for the imaging of neuroendocrine tumours. Eur. J. Nucl. Med., 1998; 25: 79–83

24. Siccardi A.G., Paganelli G., Pontiroli A.E. i wsp.: In vivo imaging of chro-mogranin A-positive endocrine tumours by three-step monoclonal antibody targeting. Eur. J. Nucl. Med., 1996; 23: 1455–1459

25. Hoegerle S., Altehoefer C., Ghanem N. i wsp.: 18F-DOPA positron emission tomography for tumour detection in patients with medullary thyroid carci-noma and elevated calcitonin levels. Eur. J. Nucl. Med., 2001; 28: 64–71

Charakterystyka kliniczna