Razem 45 105 5
Metody dydaktyczne
Wykład: wykład z prezentacją multimedialną, wykład problemowy.
Ćwiczenia: analiza i interpretacja tekstów, metody problemowe, dyskusja, praca w grupach, referat lub prezentacja multimedialna.
Wymagania wstępne
Znajomość podstawowych cech literatury dla dzieci i młodzieży, umiejętność interpretowania utworów literackich (zaliczenie przedmiotu: analiza i interpretacja).
Cele przedmiotu
- zapoznanie student/ek/ów ze specyfiką literatury dla dzieci i młodzieży w kontekście przemian kulturowych;
- ukazanie literatury dziecięcej jako szkoły lektury;
- próba przewartościowania tzw. kanonu literatury dziecięcej;
- kształcenie umiejętności wykorzystania literatury dla dzieci do celów pedagogicznych i terapeutycznych.
Treści programowe Wykład:
Literatura dzięcięca w świetle childood studies.
Twórcy poezji dla dzieci – od czarnej pedagogiki do zabawy słowem.
Topika literatury dziecięcej i młodzieżowej, powiązania z kulturą popularną i folklorem.
Baśń w ujęciu folklorystycznym i literaturoznawczym.
Baśń w koncepcjach psychoanalitycznych i krytyka tych koncepcji.
Dziecko jako odbiorca literatury.
Folklor dziecięcy.
Ćwiczenia:
Od literatury dla dzieci do literatury dziecięcej.
Poezja dla dzieci w świetle przemian kulturowych.
Nowe propozycje interpretacyjne kanonu lektur.
Fantasy w szkole – rola motywów topicznych.
Znaczenie baśni regionalnej w edukacji dziecka.
Baśń ludowa i literacka.
Bettelheimowska analiza baśni.
Folklor dziecięcy – dawniej i dziś.
Efekty uczenia się:
Wiedza Student/ka:
W_01 Dostrzega specyfikę literatury dla dzieci, jej historyczną zmienność, związaną z różnym rozumieniem dzieciństwa.
W_02 Zna kanon polskiej i obcej literatury dziecięcej i młodzieżowej.
W_03 Zna gatunki literatury dziecięcej i ich powiązania z kulturą popularną i folklorem.
Sposób zaliczenia oraz formy i podstawowe kryteria oceny/wymagania egzaminacyjne A. Sposób zaliczenia
Zaliczenie z oceną
B. Sposoby weryfikacji i oceny efektów Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest:
pozytywna ocena z testu zaliczeniowego, pracy w grupach oraz z pisemnej pracy
Umiejętności Student/ka:
U_01 Interpretuje i ocenia utwory należące do tej literatury, uwzględniając kulturowe uwarunkowania i zmienność kontekstu wychowawczego.
U_02 Uwzględnia związki literatury dla dzieci z innymi
tekstami kultury (np. z folklorem dziecięcym i kulturą ludową).
U_03 Potrafi ocenić moralne, poznawcze i artystyczne wartości utworów literackich.
Kompetencje społeczne Student/ka:
K_01 Posiada świadomość roli literatury dziecięco-młodzieżowej w poznawaniu lokalnego, narodowego i europejskiego dziedzictwa kulturowego.
K_02 Potrafi pracować w grupie i dostrzega zalety pracy zespołowej.
semestralnej/z przygotowanej prezentacji multimedialnej.
Warunki zaliczenia wykładu:
Test pisemny (test wyboru) składający się z 10 pytań zamkniętych, dla którego przyjęto następujące kryteria: 10 pkt – bdb, 9 pkt – db+, 8 pkt – db, 7 pkt – dst+, 6 pkt – dst, 5 i mniej pkt – ndst.
Warunki zaliczenia ćwiczeń:
Pozytywnie oceniona pisemna praca
semestralna/prezentacja multimedialna – 80%
oceny + praca w grupach – 20 % oceny Kryteria pracy pisemnej i prezentacji multimedialnej zgodne są z ustaleniami instytutowej komisji ds. WSZJK i kształtują się następująco:
Prace pisemne oraz prezentacje: Realizacja tematu (związana z efektami U_01, U_02, U_03) 0-15pkt. Zawartość merytoryczna (związana z efektami W_01, W_02, W_03) 0-15pkt. Poprawność w zakresie przeprowadzonych badań (W_02, U_02) 0-6pkt. Poprawność językowa 0-6pkt.
Poprawność kompozycyjno – stylistyczna 0-4pkt. Wartości pracy związane z kompetencjami społecznymi (związane z efektem K_01) 0-4pkt. Sumę uzyskanych
Efekt K_02 zostaje poddany ocenie podczas ćwiczeń (kilkakrotnie przewidziana jest praca w grupach).
Ocenę z modułu oblicza się jako średnią z wykładu oraz z ćwiczeń.
Matryca efektów uczenia się dla zajęć Numer (symbol)
efektu uczenia się Odniesienie do efektów uczenia się dla kierunku
K_W02, K_W04, K_W15 K_U03, K_U02
K_U13
U_03 K_01 K_02
K_U03 K_K07 K_K01 Wykaz literatury
A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć:
A. Baluch, Archetypy literatury dziecięcej, Kraków 1992. (Fragmenty)
B. Bettelheim, Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni, przeł. Danuta Danek, Warszawa 2010.
Poezja dla dzieci. Antologia form i tematów, oprac. R. Waksmund, Wrocław 1999. (Wybór) R. Waksmund, Od literatury dla dzieci do literatury dziecięcej, Wrocław 2000. (Fragmenty) J. Nitkowska-Węglarz, Baśnie regionu słupskiego, Słupsk 2002. (Wybór)
Baśnie braci Grimm, przeł. I. Bielecka, M. Tarnowski, Warszawa 1982 [i kolejne wydania w tym przekładzie].
P. Peju, Dziewczynka w baśniowym lesie. O poetykę baśni: w odpowiedzi na interpretacje psychoanalityczne i formalistyczne, przeł. M. Pluta, Warszawa 2008. (Fragmenty)
H. Ch. Andersen, Baśnie, przeł. S. Beylin, J. Iwaszkiewicz [Wyd. dowolne]
Opracowania literatury dziecięcej z serii: Metodyczna Biblioteka „To lubię”. (Wybór dokonywany ze studentami)
B. Literatura uzupełniająca
Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej, pod redakcją Barbary Tylickiej i Grzegorza Leszczyńskiego, Wrocław 2002
Literatura dla dzieci i młodzieży po roku 1980, red. K. Heska-Kwaśniewicz, t.1 Katowice 2008, t. 2 Katowice 2009.
„Guliwer” - czasopismo o książce dla dziecka. (Wybrane numery)
„Nowa Polszczyzna”. (Wybrane numery)
Nazwa zajęć
Literatura powszechna XIX w. - pozytywizm
Forma zaliczenia Zo
Liczba punktów ECTS 2
Kierunek studiów Filologia polska
profil studiów poziom studiów
zajęcia obowiązkowe
dla kierunku
zajęcia do
wyboru semestr/y
ogólnoakademicki SPS tak
w zakresie specjalności:
nauczycielskiej, wydawniczo-redaktorskiej
III
Dyscyplina
Literaturoznawstwo Prowadzący zajęcia
dr hab. Adela Kuik-Kalinowski, prof. AP (adela.kuik-kalinowska@apsl.edu.pl)
Formy zajęć
Liczba godzin
Liczba punktów
ECTS N
(nauczyciel)
S (student) studia
stacjonarne
studia stacjonarne
Ćwiczenia audytoryjne 15 45 2
Razem 15 45 2
Metody dydaktyczne
ćwiczenia audytoryjne: analiza tekstów z dyskusją / / praca w grupach / dyskusja / Wymagania wstępne
A. Wymagania formalne: student powinien wcześniej zaliczyć w swoim procesie edukacyjnym takie przedmioty kształcenia jak: historia powszechna, kultura II poł. XIX w. (poziom ogólnokształcący), B. Wymagania wstępne: student powinien mieć podstawowe wiadomości dotyczące historii politycznej i społecznej świata. Powinien również znać główne okresy rozwoju literatury powszechnej
Cele przedmiotu
5. Uświadomienie studentom zagadnień historii literatury polskiej, zwłaszcza w okresie pozytywizmu.
6. Pogłębienie wiedzy związanej z problematyką periodyzacji procesu historycznoliterackiego oraz zjawisk społecznych i kulturowych danej epoki w specyficznym medium sztuki słowa
7. Zinterpretowanie działalności literatów pozytywistycznych zaangażowanych w opisywanie, ocenianie i wartościowanie świata zewnętrznego i wewnętrznego
8. Wyrobienie w studentach umiejętności odszukiwania w polskiej literaturze pięknej zagadnień racjonalizmu, postępu, pracy u podstaw, pracy organicznej, problematyki życia narodu bez własnej państwowości, wyzwań epoki 2 poł. XIX wieku
Treści programowe
Problematyka ćwiczeń audytoryjnych dotyczy zagadnień związanych z procesem historyczno-literackim II połowy XIX wieku w literaturze europejskiej i światowej, a także przemianom estetyki i poetyki artystycznej w literaturze powszechnej.
Prezentacja literatury powszechnej XIX wieku podporządkowana rodzeniu się w kulturze europejskiej świadomości nowoczesnej. Ćwiczenia obejmują problematykę przemiany świadomości nowoczesnej w XIX wieku i jej odzwierciedlenie w utworach literackich. Główne zagadnienia to: rozpad podmiotowości, przemiany struktur gatunkowych, przemiany w kategorii mimesis, rozpad słowa przedstawiającego, zatarcie granicy pomiędzy literaturą a światem, sytuacja kultury w świecie zmodernizowanym. Zapoznanie studentów
z problematyką utworów, które uznaje się za kanon literatury europejskiej i światowe II poł. XIX wieku i kontekstualne odniesienia do literatury polskiej doby pozytywizmu. Odbiór literatury jako świata wartości
uniwersalnych. Dobór tekstów winien uzmysłowić dynamikę procesów kulturotwórczych, których efektem są strategie pisarskie w różnych wiekach (kategorie estetyczne takie jak: realizm, reizm, naturalizm, symbolizm, parnasizm, narodziny powieści realistycznej i historycznej). Eksponowanie specyfiki kulturowej poszczególnych literatur narodowych. Treści merytoryczne obejmują problematykę wewnętrznych zależności, wpływów, szeroko pojętej relacyjności tekstów poszczególnych literatur narodowych. Lektury mają również rozszerzyć wiedzę z zakresu antropologii literatury, wpłynąć na racjonalne odpowiedzi na pytanie: Kim jest człowiek?
(nawiązania do filozofii i psychologii XIX wieku) Jak literatura kreuje obraz człowieka? (ze szczególnym uwzględnieniem koncepcji pozytywistycznych).
Efekty uczenia się:
Wiedza Student/ka:
W_01 Nazywa elementy procesu historycznego i trafnie łączy je z procesem rozwoju literatury
W_02 Wymienia fakty historyczne i ich chronologię w odniesieniu do zjawisk periodyzacji epok literatury polskiej W_03 Rozpoznaje cechy estetyki pozytywistycznej
W_ 04 Analizuje zjawiska społeczno-politycznych, rzutując je na dzieła literatury polskiej
W_05 Określa specyfikę literatury romantycznej i pozytywistycznej pod kątem używanej w tych tradycjach poetyki historyzmu
W_06 Podaje przykłady znamion odczuwania kryzysu światopoglądowego w europejskim modernizmie, łącząc je z literaturą polską XIX i XX wieku
W_07 Uogólnia pojedyncze zjawiska i programy literackie grup artystów działających w Polsce po 1989 roku w system
Sposób zaliczenia oraz formy i podstawowe kryteria oceny/wymagania egzaminacyjne
A. Sposób zaliczenia
Wykład – zaliczenie z oceną
Ćwiczenia – zaliczenie z oceną
Egzamin – odpowiedź ustna obejmująca tematykę wykładów i ćwiczeń
C. Sposoby weryfikacji i oceny efektów