Stany Zjednoczone - Stan Nowy Jork, Michigan

1) Stan Nowy Jork

W Nowym Jorku, macierzyństwo zastępcze jest uregulowane na mocy powszechnie

obowiązujących przepisów Prawa Wewnętrznego Nowego Jorku. Ustawa w art. 8 § 122218,

uznaje z mocy prawa umowę za nieważną wobec sprzeczności z porządkiem publicznym219.

Ustawa zawiera definicję legalną umowy o macierzyństwo zastępcze, według której, umowa jest zawarta w formie ustnej lub pisemne, na mocy której, kobieta wyraża zgodę na zapłodnienie jej nasieniem mężczyzny, który nie jest jej mężem lub zezwala na transfer do jej organizmu embrionu, który pochodzi ze sztucznego zapłodnienia poza organizmem człowieka bądź zgadza się na oddanie do adopcji, dziecka które urodziła w drodze powyżej pisanych sposobów. Na mocy ustawy, art. 8 § 123 kontrahenci podlegają karze grzywny w wysokości do 500 $, natomiast osoby pośredniczące przy procedurze służącej wykonaniu umowy o surogację podlegają karze grzywny do 10.000 $.

Powyższa regulacja powstała w efekcie uchwalonego w 1988 r. stanowiska przez

Komisję Stanową do spraw Życia i Zdrowia220, o które zawnioskował w 1987 r. Mario

217 I. Riezzo, M. Neri, S. Bello, C. Pomara, E. Turillazzi, Italian law on medically assisted reproduction: do women’s autonomy and health matter? https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4958410/, [odczyt: 3 czerwca 2018 r.].

218 2014 New York Laws DOM - Domestic Relations Article 8 - (121 - 124) Surrogate parenting contracts 122 - Public policy, https://law.justia.com/codes/new-york/2014/dom/article-8/122/, [odczyt: 6 czerwca 2018 r.].

219 Art 8 pkt. 122: “Public policy. Surrogate parenting contracts are hereby declared contrary to the public policy of this state, and are void and unenforceable”.

220 Powołany za M. Fras, D. Abłażewicz, Reżim prawny macierzyństwa zastępczego na tle porównawczym [w:] „Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego, Europejskiego i Porównawczego”, vol. VI, A.D.

74

Cuomo, Gubernator Stanu Nowy Jork. Duży wpływ na stanowisko to miała sprawa „Baby M²²¹”.

W dniu 22 stycznia 1990 r. Sąd Rodzinny Hrabstwa Kings w Nowym Jorku (Family Court of the City of New York, Kings Country) w sprawie In the Matter of the Adoption of Paul orzekł, iż umowa o macierzyństw zastępcze, przewidująca w umowie o surogację wynagrodzenie matki zastępczej w kwocie 10.000 $ jest nieważna, bowiem stoi ona

w sprzeczności z zakazem organizowania komercyjnej adopcji222.

Pomimo tak surowego ustawodawstwa, w Stanach Zjednoczonych funkcjonuje wiele agencji pośredniczących w zawieraniu umów o macierzyństwo zastępcze. Przedsiębiorcy argumentują, iż pomimo nielegalności zawieranych umów z punktu widzenia przyszłych rodziców pochodzących z Nowego Jorku nie ma to większego znaczenia, bowiem agencje współpracują z około 45 Stanami, w których surogacja jest legalna. Biura pośrednictwa zajmują się regularnymi konsultacjami, które są przeprowadzane przy pomocy pracowników socjalnych oraz prawników, którzy kojarzą kontrahentów. Prawo zostaje wyznaczone poprzez miejsce narodzin dziecka pochodzącego od matki zastępczej. Pracownicy zajmują się kompleksowym przeprowadzeniem procesu adopcji w celu sfinalizowania umowy. Prawa

rodzicielskie są bowiem nadawane rodzicom w Stanie, w którym surogacja jest legalna223.

2) Stan Michigan

Władze ustawodawcze Stanu Michigan uregulowały kwestię macierzyństwa

zastępczego w ustawie o macierzyństwie zastępczym224 (Surrogate Parenting Act) z dnia 1

września 1988 r.

MMVIII, s. 46, http://www.europeistyka.uj.edu.pl/documents/3458728/3c4fd20e-64bc-42e9-95c4-baaadc5d3442, [odczyt: 19 czerwca 2018 r.].

221 In the Matter of Baby M., 109 N.J. 396, 537 A.2d 1227, 1988, powołany za M. Fras, D. Abłażewicz, Reżim prawny macierzyństwa zastępczego na tle porównawczym, [w:] „Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego, Europejskiego i Porównawczego”, vol. VI, A.D. MMVIII, s. 46. http://www.europeistyka.uj.edu.pl/documents/3458728/3c4fd20e-64bc-42e9-95c4-baaadc5d3442, [odczyt: 19 czerwca 2018 r.].

222 Family Court of the City of New York, Kings County, Jan 22, 1990146 Misc. 2d 379 (N.Y. Misc. 1990), https://casetext.com/case/matter-of-paul-23, [odczyt: 6 czerwca 2018 r.].

223New York Surrogacy, Surrogate Parenting Agency, https://www.circlesurrogacy.com/pages/new-york-surrogacy, [odczyt: 6 czerwca 2018 r.].

224Surrogate Parenting act z dnia 1 wrzenia 1988 r. ,

http://www.legislature.mi.gov/(S(3cof2casqh2pwo0qe3q41eq4))/mileg.aspx?page=getobject&objectName=mcl-Act-199-of-1988, [odczyt: 8 czerwca 2018 r.].

75

Ustawa w sekcji 722.853 ustawy lit. h) i i)²²⁵ zawiera odpowiednio definicję legalną pojęcia „matka zastępcza” i „umowa o macierzyństwo zastępcze”. Zgodnie z ustawą za „matkę zastępczą” uważa się kobietę, która zostanie zapłodniona w sposób naturalny lub w drodze wspomaganego rozrodu, która rodzi dziecko w wyniku unasiennienia zgodnie z umową o macierzyństwo zastępcze. Natomiast „umowa o macierzyństwo zastępcze” oznacza umowę, w której na mocy porozumienia stron, kobieta wyraża zgodę na naturalne bądź sztuczne zapłodnienie i dobrowolnie zrzeka się praw rodzicielskich na rzecz drugiej strony umowy. Przy czym za wykonanie umowy należy się wynagrodzenie niezależnie od tego, czy kobieta zrzeknie się praw rodzicielskich bądź opiekuńczych.

Zgodnie z przepisem sekcji 722.855 Ustawy, umowa o macierzyństwo zastępcze

jest nieważna z mocy samego prawa jako niezgodna z porządkiem publicznym226.

Na podstawie sekcji 722.859: (1) Nie można podejmować, nakłaniać, organizować, udzielać zamówień na umowy o surogację ani w inny sposób pomagać w zawarciu umowy o macierzyństwo zastępcze, w ramach której małoletnia kobieta lub kobieta zdiagnozowana jako niepełnosprawna intelektualnie lub cierpiąca na chorob ę psychiczną lub niepełnosprawność rozwojową byłaby matką zastępczą. (2) Inna kobieta niż małoletnia lub zdiagnozowana jako niepełnosprawna intelektualnie lub posiadająca chorobę psychiczną lub niepełnosprawność rozwojową, która pełni rolę matki zastępczej, organizuje, pozyskuje lub w inny sposób pomaga w tworzeniu umowy opisanej w podrozdziale (1) jest winna przestępstwa karanego grzywną w wysokości nie większej

niż 50.000 $ lub pozbawieniem wolności na okres nie dłuższy niż 5 lat227. Dopuszczalne

225 Art. 722.853: (h) Surrogate mother” means a female who is naturally or artificially inseminated and who subsequently gestates a child conceived through the insemination according to a surrogate parentage contract. (i) "Surrogate parentage contract" means a contract, agreement, or arrangement in which a female agrees to conceive a child through natural or artificial insemination, or in which a female agrees to surrogate gestation, and to voluntarily relinquish her parental or custodial rights to the child. It is presumed that a contract, agreement, or arrangement in which a female agrees to conceive a child through natural or artificial insemination by a person other than her husband, or in which a female agrees to surrogate gestation, includes a provision, whether or not express, that the female will relinquish her parental or custodial rights to the child. http://www.legislature.mi.gov/(S(3cof2casqh2pwo0qe3q41eq4))/mileg.aspx?page=getObject&objectName=mcl-722-853, [odczyt: 8 czerwca 2018 r.].

226 722.855: “A surrogate parentage contract is void and unenforceable as contrary to public policy”, http://www.legislature.mi.gov/(S(3cof2casqh2pwo0qe3q41eq4))/mileg.aspx?page=getObject&objectName=mcl-722-855, [odczyt: 8 czerwca 2018 r.].

227 Section 722.857: „1) A person shall not enter into, induce, arrange, procure, or otherwise assist in the formation of a surrogate parentage contract under which an unemancipated minor female or a female diagnosed

76

jest orzeczenie równocześnie zarówno kary grzywny jak i kary pozbawienia wolności. Zakazane jest zawieranie, nakłanianie, organizowanie, zamawianie oraz w jakikolwiek inny sposób pomaganie w przeprowadzeniu procesu macierzyństwa zastępczego, a także pomoc przy przygotowaniu umowy o odszkodowanie z tytułu zawarcia umowy o macierzyństwo zastępcze. Strona uczestnicząca w procederze, z pominięciem kobiet nieletnich i niepełnosprawnych intelektualnie bądź o stwierdzonej chorobie psychicznej lub niesprawności rozwojowej, popełnia wykroczenie, które jest karane grzywną ponad 10.000 $ lub karze pozbawienia wolności na okres nie dłuższy niż 1 rok. Dopuszczalne jest orzeczenie równocześnie zarówno kary grzywny jak i kary pozbawienia wolności. Ponadto na gruncie obowiązującego prawa odpowiedzialności karnej podlegają również osoby uczestniczące, wprowadzające, organizujące, pozyskujące lub w inny sposób wspomagające przeprowadzenie procesu macierzyństwa zastępczego. Za powyższe przestępstwo grozi kara grzywny w wysokości nie większej niż 50.000,00 $,

kara pozbawienia wolności do lat pięciu228. Dopuszczalne jest orzeczenie równocześnie

zarówno kary grzywny jak i kary pozbawienia wolności.

as being intellectually disabled or as having a mental illness or developmental disability is the surrogate mother or surrogate carrier.

(2) A person other than an unemancipated minor female or a female diagnosed as being intellectually disabled or as having a mental illness or developmental disability who enters into, induces, arranges, procures, or otherwise assists in the formation of a contract described in subsection (1) is guilty of a felony punishable by a fine of not more than $50,000.00 or imprisonment for not more than 5 years, or both”, http://www.legislature.mi.gov/(S(3cof2casqh2pwo0qe3q41eq4))/mileg.aspx?page=getObject&objectName=mcl-722-857, [odczyt: 8 czerwca 2018 r.].

228 Sekcja 722.859

http://www.legislature.mi.gov/(S(3cof2casqh2pwo0qe3q41eq4))/mileg.aspx?page=getObject&objectName=mcl-722-859, [odczyt: 8 czerwca 2018 r.].

77

§3. Regulacje prawne wybranych państw dopuszczających możliwość zawarcia umowy o surogację