Szkoła podstawowa

Dość dużo Polaków [przypis 6. 4 ] oddaje dzieci do szkół katolickich, zwłaszcza

podstawowych. Powodem jest nie tylko religia - nauczana także w szkołach publicznych - ale również tak zwana dyscyplina, która oznacza lepszy nadzór nad dziećmi, wdrażanie form dobrego zachowania, norm i manier bliskich naszej kulturze oraz dobry poziom nauki (zob. przypis 163. A. Koprukowniak, 1995: 395 oraz A. Gawroński, 1984a: 330). Rodzice chwalą też atmosferę, która czyni te miejsca przyjazne uczniom. Szkoły katolickie cieszą się dobrą opinią i mają wielu uczniów nie-Australijczyków [przypis 6 . 5 ] (sporadycznie przyjmują również dzieci bezwyznaniowe lub innych religii). Jak pisze J. Smolicz: „tam kultura i religia splatają się, tam stwarza się uczniom możliwość zachowania ich

rodzimego języka i kultury, tam też otwiera się możliwość opanowywania języka obcego/innego niż angielski” (przypis 164. J. Smolicz, 1999: 262). Dużą wartością katolickich szkół jest ponadto praktyczne zastosowanie polityki wielokulturowości prowadzonej przez Catholic Educations Offices.

Str. 79

W szkole podstawowej każdy oddział ma tylko jednego nauczyciela, który uczy wszystkich

„przedmiotów”: języka ojczystego, nauki o środowisku i społeczeństwie, matematyki, nauk ścisłych oraz wychowania sportowego i artystycznego (zob. przypis 165. M. Łacek, 1999:

39). Dzień nie jest podzielony na jednostki lekcyjne (to dopiero następuje w szkole

średniej), lecz na trzy segmenty (godziny rozpoczęcia i zakończenia nauki i przerw są różne w różnych szkołach, lecz nauka trwa tyle samo). Na ogół uczniowie przebywają w szkole sześć godzin, z czego 70 minut przeznacza się na przerwy. Mniej więcej raz na kwartał dzieci mają dzień wolny (pupil free day) - jest to zwykle poniedziałek lub piątek.

Wtedy w szkole odbywają się konferencje, seminaria czy szkolenia dla nauczycieli. Raz lub dwa razy w roku organizuje się jednodniowe wycieczki w ramach godzin szkolnych.

Klasy drugie tradycyjnie jeżdżą do zoo, klasy trzecie chodzą do ogrodu botanicznego, a klasy czwarte do muzeum nauki i techniki itd. Raz w tygodniu odbywa się assembley: jest to spotkanie całej szkoły z dyrekcją i wszystkimi nauczycielami w auli. Dyrektor szkoły omawia bieżące sprawy, wręcza dzieciom pochwały w postaci małych dyplomów za dobre sprawowanie lub jakieś osiągnięcia. Głównym celem tych spotkań są jednakże

przedstawienia wystawiane przez poszczególne klasy - każda występuje mniej więcej dwa razy w roku.

Dzieci otrzymują w poniedziałek pracę domową na cały tydzień. Zwykle jest to kartka formatu A4 z ćwiczeniami z matematyki i angielskiego, rzadko poszerzona o elementy geografii lub historii. Założeniem jest, aby co dzień wykonywać kilka zadań. Nie przewiduje się prac pisemnych ani wypowiedzi ustnych, za to dzieci muszą czytać codziennie zadaną lekturę przez 10 do 20 minut. Wywiadówki odbywają się raz lub dwa razy do roku - pod koniec 2 kwartału i ewentualnie pod koniec 4 kwartału. W połowie roku uczniowie

otrzymują półroczny wykaz ocen (raport). Raz w roku odbywa się dzień otwarty. Rodzice uczestniczą w pokazowej lekcji, a potem mogą pooglądać zeszyty i prace dzieci oraz porozmawiać z nauczycielem.

Główne założenia programu nauczania języka angielskiego w szkołach podstawowych w Nowej Południowej Walii to rozwijanie sprawności słuchania i mówienia, umiejętności wyrażania się na piśmie, czytania, praca nad pismem ręcznym i spellingiem

(odpowiednikiem naszej ortografii).

Str. 80

W programie przewidziane są cztery lektury na rok - po jednej na kwartał, które stanowią podstawę zajęć z języka angielskiego. Codziennie jednak przewiduje się ciche czytanie na lekcji przez około 15 minut dla wszystkich uczniów, a dla mających kłopoty z

opanowaniem tej umiejętności - głośne czytanie z rodzicami lub wolontariuszami, którzy przychodzą do szkół [przypis 6. 6 ].

Ważnym elementem kształcenia jest wszechstronny rozwój umiejętności uczniów dzięki integrowaniu działań językowych z pozajęzykowymi w obrębie bloków tematycznych. Jest

to działanie polegające na tym, że na przykład po przeczytaniu lektury sporządza się opis bohatera, a potem projektuje i wykonuje dla niego kostiumy, konstruuje jego pokój (lub dom), lepi z gliny lub rysuje park, las czy wyspę opisywaną w lekturze, inscenizuje się jakąś scenę (sytuację) z książki. Są to indywidualne projekty, w których początkowo pomagają rodzice. W trakcie realizacji tych zadań uczeń pogłębia swoją wiedzę w obszarze danego zagadnienia i jednocześnie uczy się samodzielnego myślenia,

opanowuje metody wyszukiwania informacji oraz formy ich przekazu. Praca taka jest po części zabawą, a po części nauką. To powoduje, że dane zagadnienia zapamiętuje się lepiej i na dłużej (zgodnie z teorią pamięci [przypis 6. 7 ]). Jak pisze Marianna Łacek:

„Nauka w szkole podstawowej to przede wszystkim kształcenie umiejętności. Szczególnie istotna jest umiejętność komunikowania się z innymi za pomocą słowa mówionego,

pisanego oraz środków wizualnych. Dziecko uczy się dostrzegać współzależność pomiędzy treścią a formą - tym, co się pragnie przekazać, komu, i sposobem, w jaki to najlepiej zrobić.

(przypis 166. M. Łacek, 1999: 39)”

Już na etapie przedszkola zaczyna się przygotowywać dzieci do publicznych występów, w tym prezentowania swoich prac, wygłaszania przemówień i podziękowań. Uczniowie - jak wspomniano - biorą często udział w spektaklach [przypis 6. 8 ]; mają ponadto rozliczne obowiązki zmieniające się kwartalnie.

Str. 81

W ciągu roku każdy uczeń wykonuje wiele zadań, a są to: wynoszenie śmieci, zbieranie zamówień na ciepłe przekąski lub kanapki i przynoszenie ich ze sklepiku w czasie przerwy śniadaniowej, udział przy rozdzielaniu książek i pomocy szkolnych. Za najbardziej

prestiżową uważa się funkcję messengers, czyli roznosicieli wiadomości po szkole; w klasach starszych zaszczytem jest dzwonienie na przerwy i lekcje. Wszystkie te zadania są traktowane bardzo poważnie zarówno przez dzieci, jak i nauczycieli.

W Australii nie powtarza się klas. Na to, aby dziecko repetowało, muszą wyrazić zgodę rodzice, a dzieje się tak tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Ogólnie panuje przekonanie o konieczności bezstresowego wychowania i nauczania, co przejawia się także w systemie nauki bez ocen, bez klasówek, bez przeciążania uczniów zadaniami domowymi.