SZKOLENIE
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 5 / 2020
98
szkolonych, u których powstają nadmierne stany emocjonalne, uniemożliwiające świadome i prawi-dłowe wykonywanie czynności.
Trapez (fot. 1.) jest przeznaczony do nauczania i doskonalenia czynności skoczka od chwili oddziele-nia się od pokładu statku powietrznego do momentu lądowania, w tym przyjmowania prawidłowej syl-wetki, otwierania spadochronu i wykonywania odpo-wiednich czynności w czasie opadania z otwartym spadochronem. Chodzi o umiejętność manewrowania nim i przyjmowania właściwego ułożenia ciała do lą-dowania w zależności od kierunku i prędkości wiatru przy ziemi oraz charakteru ewentualnej przeszkody terenowej. Ponadto trapez można wykorzystać do na-uki czynności, które skoczek powinien wykonać w sytuacjach awaryjnych (otwieranie spadochronu za-pasowego i użycie noża spadochronowego), oraz do nauki wypięcia zasobnika indywidualnego.
Makiety statków powietrznych (fot. 2) służą do na-uczania prawidłowego sposobu podchodzenia do nich, zajmowania w nich miejsc, reagowania na sy-gnały świetlne, dźwiękowe i komendy instruktora pokładowego, przyjmowania prawidłowej sylwetki podczas oddzielania się od pokładu statku powietrz-nego, zachowania się w sytuacjach awaryjnych i nie-bezpiecznych na pokładzie oraz po oddzieleniu się od niego (np. zaczepienie skoczka o wystające ele-menty statku powietrznego).
Skocznia trójstopniowa (fot. 3) jest przeznaczona do nauczania prawidłowej techniki lądowania z amortyzacją przyziemienia przez głęboki przysiad oraz upadek na prawy lub lewy bok.
Huśtawka spadochronowa (fot. 4), będąca przy-rządem dodatkowym, jest przeznaczona do
naucza-nia zasad lądowanaucza-nia z prędkością postępową i amor-tyzacją lądowania przez ugięcie nóg oraz upadek na lewy lub prawy bok.
Skocznio-zjeżdżalnia służy do nauki techniki lądo-wania z ruchem postępowym do przodu oraz dosko-nalenia techniki lądowania przy dużej dynamice ru-chu. Specyfika przyrządu obliguje ćwiczącego do przyjęcia pozycji zgodnie z torem lądowania z za-chowaniem zasad ustawienia nóg i stóp. Duża pręd-kość postępowa zmusza go ponadto do amortyzacji podczas zetknięcia się z podłożem przy lądowaniu oraz wyrabia odwagę i szybkość działania.
Wieża spadochronowa jest przeznaczona do do-skonalenia i łączenia elementów techniki skoku ze spadochronem, w tym techniki oddzielania się od pokładu statku powietrznego (z rampy i z bocznych drzwi). Siła szarpnięcia po oddzieleniu powinna stwarzać wrażenie rzeczywistego skoku, a powstałe wahania i prędkość postępowa, około 5 m/s, mają pozwolić na nauczanie techniki lądowania w róż-nych ustawieniach skoczka. Dodatkowym zadaniem wieży jest wywołanie u skoczka emocji jak najbar-dziej zbliżonych do tych realnych, które występują w czasie skoku ze statku powietrznego.
W STRONĘ PROFESJONALIZMU
Od 2014 roku szkolenie żołnierzy w skokach na spadochronach z wolnym systemem otwarcia jest wspomagane dzięki wykorzystaniu tunelu aerodyna-micznego – jedynego takiego obiektu w naszych si-łach zbrojnych i jednego z najnowocześniejszych w Europie. Ponadto w 2019 roku baza szkoleniowa Ośrodka wzbogaciła się o trzy symulatory skoków na otwartej czaszy spadochronowej HALO-HAHO.
SZKOLENIE
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 5 / 2020
99
Urządzenia te są przeznaczone do wspomagania pro-cesu szkolenia spadochronowo-desantowego z wy-korzystaniem zaawansowanej technologii trójwy-miarowej rzeczywistości wirtualnej z dynamiką spa-dochronów. Zaprojektowano je i wykonano w taki sposób, aby odwzorowywały warunki wykonywania skoków spadochronowych ze spadochronami grupy A, B i C.
Zastosowanie symulatorów w trakcie szkolenia pozwala na podniesienie jego efektywności i jako-ści, co ma bezpośredni wpływ na zapewnienie wyso-kiego poziomu bezpieczeństwa wykonywania zadań bojowych przez żołnierzy wojsk aeromobilnych.
Symulator skoków spadochronowych HALO--HAHO – tunel aerodynamiczny pozwala zaspokoić potrzeby szkoleniowe żołnierzy zarówno na etapie przygotowania, jak i treningu do wykonywania sko-ków spadochronowych z wolnym systemem otwar-cia spadochronu z pełnym oporządzeniem w dzień i w nocy, w każdych warunkach atmosferycznych nad morzem i lądem, pojedynczo i w grupach (fot. 5). Szkolenie prowadzi się z żołnierzami, którzy są dopuszczeni do wykonywania skoków spadochro-nowych z wolnym systemem otwarcia, oraz z tymi, którzy są brani pod uwagę do tego typu przeszkole-nia. W szkoleniu bierze udział instruktor tunelowy, a w komorze roboczej prowadzi je trener tunelowy z wykorzystaniem znajdujących się tam przyrządów szkoleniowych (makieta, zasobnik itp.). Symulator zapewnia poprawę poziomu wyszkolenia spadochro-nowego żołnierzy oraz skrócenie okresu szkolenia do wykonywania skoków spadochronowych z ma-kietą i zasobnikiem w systemie wolnego otwarcia.
W znacznym stopniu zwiększa bezpieczeństwo
szkolenia dzięki wyeliminowaniu zagrożeń związa-nych z początkowym etapem szkolenia skoczków w powietrzu, pozwala też prowadzić je bez względu na panujące warunki atmosferyczne. Zapewnia możliwość szkolenia i treningu pojedynczemu żoł-nierzowi, a także grupie rozpoznawczej lub specjal-nej do wykonywania zadania w warunkach bojo-wych z pełnym wyposażeniem. Włączenie tunelu do programu szkolenia żołnierzy wykonujących skoki na spadochronach szybujących pozwala skró-cić czas szkolenia w powietrzu, jest efektywne i bezpieczne, a przede wszystkim obniża koszty szkolenia.
Symulator lotu na otwartej czaszy spadochronowej HALO-HAHO jest przeznaczony do nauki i doskona-lenia techniki skoku ze spadochronem na otwartej czaszy przez żołnierzy wykonujących skoki na spado-chronach szybujących w różnych warunkach atmosfe-rycznych w dzień i w nocy oraz z zasobnikiem od mo-mentu oddzielenia się od pokładu statku powietrzne-go. Obejmuje fazę swobodnego opadania, otwarcie czaszy oraz lot na otwartej czaszy do zaplanowanego punktu lądowania.
Symulator służy również do treningu najczęściej występujących sytuacji awaryjnych, które mogą się zdarzyć podczas rzeczywistego skoku ze spadochro-nem. Skoczek spadochronowy otrzymuje informację zwrotną w postaci bodźców fizycznych i wizualnych, zarówno po wystąpieniu sytuacji awaryjnej, jak i po rozpoczęciu postępowania przewidzianego dla niej.
Wymaga się od niego podjęcia wielu działań w okre-ślonej sekwencji w celu jej usunięcia. Zapewnia się też możliwość symulowania skutków podjętych dzia-łań (właściwych lub niewłaściwych) w odniesieniu do zadanego zestawu parametrów ćwiczenia. Sytuacje awaryjne mogą być zaplanowane przed rozpoczęciem szkolenia lub wprowadzane w czasie wykonywania przez ćwiczącego symulowanego skoku. Ponadto ist-nieje możliwość zapisu przebiegu ćwiczenia, a potem odtworzenia materiału na monitorze LED. Opcja ta jest szczególnie przydatna podczas prowadzenia od-prawy przed treningiem i po nim (briefing i debrie-fing).
ZAPEWNIĆ JAKOŚĆ
Skoki spadochronowe, ze względu na towarzy-szące im nieodłącznie ryzyko, są szczególnym ob-szarem szkolenia w wojskach lądowych. Dlatego też wsparcie szkolenia spadochronowo-desantowego dzięki wykorzystaniu całego spektrum urządzeń sy-mulacyjno-treningowych, od najprostszych trenaże-rów po zaawansowane technologicznie symulatory, pozwala na tworzenie dowolnej liczby scenariuszy z wykorzystaniem środowiska wirtualnego. To wszystko bezpośrednio przekłada się na podnoszenie poziomu wyszkolenia żołnierzy, a tym samym zwięk-sza bezpieczeństwo wykonywania skoków spado-chronowych, co powinno być priorytetem dowódców na każdym szczeblu dowodzenia. n
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 5 / 2020
100
Leszek Makowski jest starszym specjalistą w Zespole Programu
„Wisła” w Inspektoracie Uzbrojenia MON.
Adam Waszkiewicz jest kierownikiem Cyklu Systemów Dowodzenia i Rozpoznania w Centrum Szkolenia Sił Powietrznych.
Ryszard Rogalski jest specjalistą w Zespole Szkolenia E-Learningowego w Centrum Szkolenia Sił Powietrznych.