W roku 1584, imię Grzegorza VII było umieszczone w Martyro

logium rzymskiem, z polecenia papieża Grzegorza XIII. Benedykt XIII w ro­

ku 1729, policzył go do rzędu świętych, i rozkazał odmawiać officium w ca­

łym święcie katolickim. Dwór wiedeński opierał się temu, a Józef II ce­

sarz, nawet lokcye w Brewijarzu o nim wymazać polecił. Ale kościół święty zbudowany na Opoce nie zaś na samowoli cesarzów, błogosławi z uwielbie­

niem imię Grzegorza VII, który swą niezłomną odwagą i poświęceniem, wstrzymał potok złego na świecie.

sprawiedliwej wartości, i okryły je uwielbieniem, jak na to za­

sługują,; a nawet jeden z największych bohaterów naszej epoki, który umiał pojąć rzeczywistą wielkość, wyrzekł o Grzegorzu te pamiętne słowa: „Gdybym nie był Napoleonem, chciałbym być Grzegorzem VII 1)” .

§ 26.

Dalszy ciąg sporów o Inwestytury z papieżami, Wiktorem III (r. 1086— 1 0 8 7 / Urbanem II (r. 1088— 1099,1, Paschalisem

U (r. 1099— 1118,1 i Gielazym II (r. 1118— 1 1 1 9 / Pomimo chwilowego tryumfu Henryka IV, i pomimo stra­

sznego zepsucia, jakie ten panujący swem postępowaniem wpro­

wadził na łono kościoła, to jednak szlachetne dążności Grzego­

rza VII, znakomity wpływ na umysły chrześcijan wywarły. Przed swoją śmiercią, ten wielki papież, wskazał obecnym kardynałom trzech mężów, godnych zająć stolicę świętego Piotra, to jest:

Dezyderyusza opata z Kassynu , Ottona biskupa Ostyi i Hugona arcybiskupa Lyonu 2). Z pomiędzy tych obrany został Dezyde- ryusz, który czując, jak wielki ciężar włożony został na jego bar­

ki osłabione starością, wymawiał się od tego przez rok cały, i za-') O życiu i rządach Grzegorza VII różni pisali. Paweł Bernried De vita Greg. VII i Voigt tłómaczony na język francuzki przez księdza Jagor Bonizo De persecutione ecclesiae. Donizo Vita Mathildis. Bruno De bello Saxonico. Nie wspominamy tu o kardynale schizmatyku Benno, który rzu­

cił szereg oszczerstw i potwarzy na niego. Zobacz także Aleksandra Nata- lisa wiek XI z notami Roncaglia i Mansi. Grzegorz VII zostawił zbiór li­

stów w rozmaitych przedmiotach, są, one szacownym zabytkiem do historyi tego wieku. Znajdują, się w zbiorze Ojców kościoła (Patrologiae Cursus Complelus) Mignę tom CXLVIII.

2) Bernried Vita S. Gregorii VII cap. 109. Hic enim trium dedit optionem, videlicet: Desiderii cardinalis et abbatis Coenobii Cassinensis atquo episcoporum: Ottonis Ostiensis, et Ilugonis Lugdunensis.

ledwie kardynałowie i biskupi zebrani w Rzymie, zdołali go skłonić do przyjęcia godności najwyższego pasterza, pod imieniem W i k t o r a III. I w samej rzeczy, bardzo trudne by­

ło z początku jego położenie, albowiem antypapież Gwibert, zajmował kościół świętego Piotra i znaczną część m iasta, i za­

ledwie dopiero przy pomocy książąt Salerno i Kapui zdołał Wi­

ktor wejść do Rzymu, gdzie został uroczyście wyświęcony na papieża, roku 1087. Niedługo jednak musiał znowu opuścić Rzym i chronić się ucieczką na górę Kassynu, i dopiero przy pomocy hrabiny Matyldy, powrócił do swój stolicy. Najgłówniej­

szym czynem krótkich rządów tego papieża, było zwołanie sy­

nodu do Benewentu w roku 1087, na którym rzucił ekskomuni­

kę na Gwiberta antypapieża, i potępił inwestytury w duchu Grze­

gorza VII J). Po śmierci Wiktora 2), obrano papieżem Ottona ro­

dem francuza, biskupa Ostyi, który przyjął imię U r b a n a II 3).

Chociaż Henryk IV i antypapież Gwibert, nie dozwalali Urba­

nowi wejścia do Rzym u,' jednakże on, oznajmiwszy całemu ko­

ściołowi chrześcijańskiemu o swym wyborze, ogłosił uroczy­

ście, iż się będzie trzymał zasad Grzegorza V II, a wreszcie w roku 1089 wszedł do Rzymu, z którego Gwibert ustąpić musiał 4). Henryk IV wypowiedział znowu wojnę hrabinie Matyldzie za to , że dawniej stronę Grzegorza VII, a teraz

•

‘) Cavit insuper, ne laici darent, neve clerici ab eis acciperent, alicu- jus ecclesiasticae dignitatis investituram, irrogata utrisque poena anatkema- tis. Sand. Vit. Rom. pont. tom II pag. 440.

2) Sandin. Yit. Rom. pont. tom II pag. 440. De mortis genere non convenit. Sigebertus dissenteria confeetum scribit; Trithemius tradit, fuisse suspicionem eum sublatum veneno, per insidias Henrici IY iu calicem dum sacrificaret, injocto.

3) Cron. Cassin. Urbanum cuncti surgentes capiunt, oumque cappaiu lineam exuentes, purpuream induunt.

4) Bertkold Ckron. ad an. 1089.

Urbana II wspierała i że wszystkie swe dobra kościołowi zapisała1).

Papież oddalić się musiał do Kampanii, i w roku 1091, zwołał syuod do Benewentu, na którym postanowiono: ażeby biskupi wybierani byli tylko z pomiędzy księży i dyakonów, aby śluby małżeńskie nie odbywały się od niedzieli Adwentowej aż do Oktawy po Trzecli Królach, oraz od niedzieli zwanéj Septuagé­

sima aż do Oktawy po Zielonych Świątkach-2). W roku 1095, Urban II przewodniczył na synodzie w Placencyi, gdzie się ze­

brało liczne duchowieństwo; potępiono tam herezyę Berenga- ryusza i zawyrokowano, że ehlcb i wino, po wyrzeczeniu słów sakramentalnych, przemienia się rzeczywiście w Ciało i Krew Chrystusową. Tegoż roku, odbył się jeszcze synod w Clermont we Francyi 3), w obecności papieża, na którym ogłoszoną zo­

stała wyprawa na wojnę krzyżową przeciwko niewiernym, oraz polecono, aby żaden biskup inwestytury z rąk świeckich nie przyjmował 4). Urban II zaszczycając szczególną łaską Rogiera hrabię sycylijskiego, udzielił mu przywilej legata Stolicy

Apo-') Akt téj donaeyi zobacz w Muratorym, tom Y pag. 384. In nomi- nao sanctae et mdividuae Trinitatis. Ego Mathildis, Dei gratia comitissa, pro remedio animae meae et parentum ineornm, dodi et obtuli Ecclesiae sancti Petri, per interventum domini Gregorii VII, omnia bona mea jure proprietario, tam quae tunc habueram, quam ea quae in posterum aquisitu- ra eram, sive jure successionis, omnia sicut dictum est, per manum domini Gregorii VII Romauae ecclesiae dedi et tradidi, et cliartulam inde fieri ro- gavi. Sed quia chartula nusquam apparet, et timeo, ne donatio et oblatio mea in dubium revocetur, ideo ego, quae supra comitissa Mathildis, iterum a praesenti die, dono et offero eidem Romanae ecclesiae, per manum Ber- nardi cardinalis et legati ejusdem Rom. Ecclesiae, sicut in illo tempore de­

di per manum domini Gregorii, omnia bona mea ete.

2) Labbe concil. tom X pag. 483.