Przezbrajanie maszyn nie tworzy wartości dodanej, więc jest marnotrawstwem. Wizją zatem będzie redukowanie i eliminacja czasu przezbrojenia, a celem – dążenie do zwięk-szenia dostępności maszyn oraz zwiękzwięk-szenia zdolności produkcyjnych, a tym samym skrócenie partii produkcji (większa elastyczność na zamówienia klienta i szybsza reakcja na zapotrzebowania rynku – konkurencyjność; zob. tabela 2).
Tabela 2. Cele i wizja Workshopu Celem workshopu jest:
• Produkcja dostosowana do potrzeb klienta
• Skrócenie czasu przezbrojenia maszyny obrabiającej wały
• Redukcja czasu wymiany narzędzi/mocowania (186 min – cel: 90 min.) • Ergonomia
Wizja:
• Przezbrojenie jednym dotknięciem. • Przezbrojenie bez przestoju maszyny • Zawsze po przezbrojeniu 1 część dobra. Źródło: opracowanie własne.
Kolejny krok to ustalenie etapów przebiegu Workshopu. Etap 1: Rejestracja przebiegu przezbrojenia/stan rzeczywisty. Etap 2: Przedstawienie sytuacji rzeczywistej/ustalenie celu. Etap 3: Zbieranie idei/opracowanie koncepcji żądanego stanu. Etap 4: Opracowanie środków zaradczych.
Etap 5: Ocena rozwiązań i realizacja możliwych działań natychmiastowych, krótko-terminowych oraz długokrótko-terminowych.
Korzystając z wcześniej wspomnianej metody pięciu kroków i stosując krok po kroku etapy przebiegu Workshopu, zadaniem zespołu roboczego jest:
· zaobserwowanie i opisanie czynności wykonywanych przez operatora z pomiarem czasu ich trwania podczas przezbrojenia,
· przedstawienie w formie wizualnej czynności wykonywanych przez operatora oraz czasu ich wykonania podczas przezbrojenia,
· przedstawienie w formie wizualnej długości dróg pokonanych przez operatora pod-czas przezbrojenia,
· przeanalizowanie czynności wykonywanych przez operatora podczas przezbrojenia i określenie celu – czasu przezbrojenia, który ma być osiągnięty,
· zebranie wszystkich pomysłów pozwalających osiągnąć założony cel,
· na podstawie zebranych pomysłów opracowanie konkretnych kroków zaradczych dla osiągnięcia celu,
· przedstawienie w formie wizualnej czynności wykonywanych przez operatora oraz czasu ich wykonania po wprowadzeniu konkretnych kroków zaradczych,
· przedstawienie w formie wizualnej długości dróg do pokonania przez operatora po wprowadzeniu konkretnych kroków zaradczych,
· dokonanie podziału kroków zaradczych na działania natychmiastowe, krótkotermi-nowe, długotermikrótkotermi-nowe,
· przedstawienie w formie wizualnej zapotrzebowania oraz kosztów działań natych-miastowych, krótkoterminowych oraz długoterminowych.
Etap 1: Rejestracja przebiegu przezbrojenia /stan rzeczywisty
W tej części zespół roboczy udaje się na maszynę zaplanowaną do przezbrojenia. Re-jestrator procesu zapisuje w tabeli pt. Rejestracja przebiegu przezbrojenia/stan rzeczywisty wszystkie czynności, które wykonuje operator podczas przezbrojenia. Czas wykonywanych czynności przez operatora mierzy rejestrator czasu, co zostało zapisane (zob. rysunek 3).
Rysunek 3. Graficzna rejestracja przebiegu przezbrojenia
Źródło: opracowanie własne.
Rejestrator drogi określa szacunkowo długość wszystkich dróg pokonanych przez operatora przy przezbrajaniu maszyny (zob. rysunek 4). Te wartości muszą zostać wpisa-ne przy odpowiednich czynnościach.
Rysunek 4. Diagram Spaghetti – graficzne przedstawienie drogi operatora oraz liczenie kroków
Źródło: opracowanie własne.
Czas przezbrojenia liczy się od momentu rozpoczęcia opróżniania maszyny do momentu załączenia maszyny do pracy z załadunkiem części po wcześniejszym prze-jechaniu przez maszynę pierwszej części i skontrolowaniu jej na stole pomiarowym. Należy również w celu kontroli zapisać główny czas początku przezbrojenia i główny czas końca przezbrojenia, np.: 9.10 początek, 10.00 koniec (suma czasu poszczególnych czynności wykonanych przez operatora musi zgadzać się z czasem głównym). Obser-wator procesu pilnuje, aby wszystkie czynności wykonywane przez operatora pod-czas przezbrajania były zapisane w tabeli, a pod-czas ich trwania był zmierzony. Ma on za zadanie również zwracać uwagę na to, czego nie ma na maszynie, a co wydłuża czas przezbrojenia (np. brak odpowiedniego oświetlenia, brak wózków narzędziowych itp.). W miarę możliwości cały zespół roboczy obserwuje proces przezbrojenia i zbie-ra informacje pozwalające na uspi zbie-rawnienia. Tabela Rejesti zbie-racja przebiegu przezbro-jenia/stan rzeczywisty oraz Diagram spaghetti/stan rzeczywisty są opracowywane w formacie A4. Zespół roboczy otrzymuje je od koordynatora Workshopu.
Etap 2: Przedstawienie sytuacji rzeczywistej /ustalenie celu
Na podstawie tabeli Rejestracja przebiegu przezbrojenia/stan rzeczywisty oraz Diagram spaghetti/stan rzeczywisty zespół roboczy buduje wykres schodkowy stanu rzeczywistego w formacie A0 (np. flipchart), który w formie wizualnej przedstawia proces przezbrojenia. Wizualizacja ułatwia zaobserwowanie, które czynności wykonywane przez obsługę ma-szyny można pogrupować lub wykonać na przykład w czasie opróżniania się mama-szyny.
Zaobserwowanych usprawnień może być znacznie więcej. W tej fazie również diagram spaghetti zespół roboczy przedstawia w formacie A0 (np. flipchart). Zarejestrowane poten-cjały w procesie przezbrajania maszyny (obrabiarka wałów) – stan rzeczywisty (tabela 3).
Tabela 3. Zarejestrowane potencjały w procesie przezbrajania maszyny (obrabiarka wałów) – stan rzeczywisty
Potencjały w procesie przezbrajania maszyny (obrabiarka wałów) 1. Nieergonomiczne odkręcanie tulejek.
2. Ryzyko zamontowania złego typu tulejki.
3. Brak jednego miejsca na rzeczy potrzebne do przezbrojenia. 4. Długi czas wymiany ‘wąsów’ (90 minut).
5. Brak pozycji ustalającej osłony olejowej. 6. Ostra krawędź kraty + zaolejenie.
7. Ciężki montaż i demontaż tulejek (60 minut).
8. Przenoszenie węży ze sprzężonym powietrzem od stacji do stacji. 9. Za niski podest do stacji.
10. Brak oznaczenia grubości podkładek ‘wąsów’. Źródło: opracowanie własne.
Na tym etapie należy uwzględnić ustalony wcześniej cel, który ma być osiągnięty. Jeżeli rzeczywisty czas przezbrajania wynosi 186 minut, to stosując tylko krok 1 metody pięciu kroków, cel wyniesie 93 minuty. Należy pamiętać, iż bez radykalnej wizji nie ma agresywnego dążenia do celu.
Etap 3: Zbieranie idei/opracowanie koncepcji żądanego stanu2
Lista rzeczy – idei, które mają wpływ na czas przezbrajania. Zespół roboczy wypisuje wszystkie pomysły, które pozwolą osiągnąć taki proces przezbrajania, aby był on naj-krótszy – taki, jaki powinien być.
Etap 4: Opracowanie działań zaradczych
Lista działań zaradczych – konkretne środki zaradcze skracające i usprawniające pro-ces przezbrojenia. Można niektóre czynności operatora wyeliminować lub też pogru-pować, jeżeli to będzie możliwe. Tu należy podać listę rzeczy do zrobienia, skracających czas przezbrajania, aby osiągnąć żądany proces przezbrajania, np. zamontowanie do-datkowego oświetlenia, wykonanie stojaków na narzędzia przy stacjach itp.
Stworzenie listy środków zaradczych do zarejestrowanych wcześniej potencjałów:
1. Zmiana programowa pozycji do wymiany narzędzi.
2. Osobny pojemnik na tulejki wstrzymane/odpad roboczy.
2 W punkcie Etap 3: Zbieranie idei/opracowanie koncepcji żądanego stanu zespół roboczy ma wygenerować pomysły, które pozwolą osiągnąć cel.
3. Przystosowanie szuflady dla wszystkich elementów potrzebnych do przezbrojenia.
4. Testy ujednolicenia ‘wąsów’ (0 minut).
5. Zamontowanie zderzaków i zmiana śrub na motylki.
6. Zastosowanie na czas wymiany podkładki i specjalnej bluzy ochronnej.
7. Przebudowa mocowania na szybkozłącze (6 minut).
8. Montaż na stałe pistoletów na wszystkich stacjach.
9. Zamontowanie dodatkowego stopnia odchylanego.
10. Wygrawerowanie wartości grubości na każdej podkładce.
Na tym etapie zespół roboczy dokonuje podziału środków zaradczych na działania: · natychmiastowe – do wykonania natychmiast bez nakładów finansowych, na przy-kład poprawienie organizacji procesu przezbrajania,
· krótkoterminowe – do załatwienia w krótkim ustalonym z kierownikiem danej jed-nostki organizacyjnej terminie z małym nakładem finansowym, na przykład zamonto-wanie dodatkowego oświetlenia,
· długoterminowe – do załatwienia w dłuższym ustalonym z kierownikiem danej jed-nostki organizacyjnej terminie po wcześniejszym zbadaniu wielkości możliwych do poniesienia kosztów, na przykład przebudowa stacji w maszynie.
Etap 5: Ocena rozwiązań i realizacja możliwych działań natychmiastowych, krótkoterminowych oraz długoterminowych
Zespół roboczy buduje wykres zapotrzebowania według punktów zawartych w liście środków zaradczych na wprowadzenie działań natychmiastowych, krótkoter-minowych oraz długoterkrótkoter-minowych z szacunkowym określeniem kosztów wszystkich działań.