Wykazano, że otyli pracownicy mają 80% wydajności pracowników z prawi-dłową masą ciała, częściej otrzymują negatywne oceny w pracy i mają niższe wy-nagrodzenia z powodu większej średniej ilości dni zwolnień chorobowych, a poza tym częściej występują z roszczeniami z powodu wypadków w pracy. Należy jed-nak zwrócić uwagę, że na wydajność pracy wpływają również normy kulturowe i samoświadomość pracownika oraz inne czynniki nie związane ze stanem zdro-wia, takie jak: awaria sprzętu, problemy osobiste i problemy organizacyjne. Ob-serwowano, że zmniejszeniu wydajności pracy związanemu z pogorszeniem stanu zdrowia można częściowo zapobiec poprzez zwiększenie autonomii pracownika, który w większym stopniu będzie mógł decydować o celu pracy, jej metodach i czasie uwzględniając istniejące normy jakości.
Dwie trzecie kosztów bezpośrednich i pośrednich otyłości w miejscu pra-cy było związanych z występowaniem chorób układu mięśniowo szkieletowego, przede wszystkim bólu lędźwiowego i szyjnego odcinka kręgosłupa szczególnie wśród kobiet.
Przegląd systematyczny badań przeprowadzonych w Europie pokazał, że chorzy na otyłość mieli rocznie na osobę około 10 dni więcej zwolnień chorobowych niż oso-by z prawidłową masą ciała. W badaniach przeprowadzonych wśród pracowników fi-zycznych obserwowano, że predykatorami zwolnień lekarskich trwających 2–12 tygo-dni i >12 tygotygo-dni są: starszy wiek, otyłość, palenie tytoniu, fizyczne obciążenie pracą, brak decyzyjności w miejscu pracy, choroby restrykcyjne płuc i mniejsza niż dosko-nała zdolność do pracy. Otyłość wiązała się ze zwiększeniem ryzyka zwolnienia lekar-skiego trwającego 2–12 tygodni o 34%, a trwającego >3 miesięcy o 63% (Alavinia, van den Berg, van Duivenbooden, Elders i Burdorf, 2009). Natomiast przegląd systema-tyczny badań wykazał, że otyłość miała najsilniejszy związek z nieobecnością w pracy z powodu choroby, a ryzyko długotrwałych zwolnień zwiększało się o 74%, a średnio-terminowych o 61% (Van Duijvenbode, Hoozemans, van Poppel i Proper, 2009). Ponadto wśród pracowników chorych na otyłość obserwuje się 13-krotnie większą utratę dni roboczych i 11-krotnie większą liczbę roszczeń odszkodowawczych.
Wydłużający się średni czas życia i starzenie się społeczeństw powoduje ko-nieczność poszukiwania rozwiązań, które pozwolą na zaspokajanie potrzeb eme-rytalnych. Jednym z bardzo istotnych czynników jest tu zapobieganie przedwcze-snemu zakończeniu aktywności zawodowej.
Przedwczesne zakończenie aktywności zawodowej jest również poważnym problemem na poziomie indywidualnym powodując nie tylko powstanie proble-mów finansowych i socjalnych, ale również zwiększając prawdopodobieństwo wy-stąpienia problemów zdrowotnych.
W krajach rozwiniętych najczęstszą przyczyną przedwczesnego zakończenia aktywności zawodowej są renty z tytułu niepełnosprawności. Do rozwoju niepeł-nosprawności przyczyniają się niezdrowy styl życia oraz fizyczne i psychiczne wy-magania związane z pracą. Częściej z rent inwalidzkich korzystają osoby z niższym
poziomem wykształcenia i o niższym statusie ekonomicznym, należy również pod-kreślić, że wśród tych osób bardziej rozpowszechniony jest niezdrowy styl życia i częściej chorują one na otyłość (Schuring, Robroek, Otten, Arts i Burdorf, 2013). Upośledzenie sprawności fizycznej u chorych na otyłość obejmuje czynności podstawowe, takie jak: podnoszenie się z krzesła, podnoszenie przedmiotu, cho-dzenie lub noszenie przedmiotów oraz czynności związane z pracą zawodową. Nadmierna masa ciała powoduje nieprawidłową mechanikę ruchów, co zwiększa częstość występowania schorzeń układu mięśniowo-szkieletowego, głównie zwy-rodnień stawów manifestujących się bólem. Dochodzi do upośledzenia elastycz-ności i zwiększenia sztywelastycz-ności grzbietowej kręgosłupa, co utrudnia wykonywa-nie zadań wymagających schylania się. Często rówwykonywa-nież w wyniku nadmiernego obciążenia u chorych na otyłość występuje zwyrodnienie stawów kolanowych. Zmniejsza się także wytrzymałość mięśni, zdolność do długiego utrzymywania stałych pozycji, wydolność oddechowa oraz kontrola wizualna. Wszystko to nie tylko upośledza zdolność do wykonywania pracy, ale również jakość życia. Ból związany ze zmianami zwyrodnieniowymi wpływa negatywnie na postawę ciała, co zwiększa ryzyko upadku. Zmniejszenie poczucia równowagi wpływa negatyw-nie na wykonywanegatyw-nie wielu zadań codziennych i zawodowych, szczególnegatyw-nie wyko-nywanych w pozycji stojącej z zaangażowaniem kończyn górnych. Mimo czasem zwiększonej masy mięśniowej siła mięśniowa u osób chorych na otyłość często jest zmniejszona. Wszystkie te zmiany powodują zmniejszenie wydolności pra-cowników zwłaszcza w wykonywaniu zadań wymagających długotrwałego wy-siłku fizycznego. Większość pracowników może wykonać 30-minutowe zadanie przy 30% pojemności tlenowej przerywane etapami regeneracji, co stanowi lekką pracę fizyczną.
Należy wziąć również pod uwagę, że u chorych na otyłość zmienia się dynamika chodu oraz zmniejsza się szybkość przemieszczania, a także wzorzec obciążeń sta-wów przy zmianie pozycji z siedzącej na stojącą skutkujący dwukrotnie większym obciążeniem stawów kolanowych. U chorych na otyłość rośnie również ryzyko wystąpienia zapalenia kości i innych struktur wchodzących w skład stawu kola-nowego w czasie wykonywania zadań związanych z długotrwałym klęczeniem. W tej grupie osób zmniejsza się dokładność drobnych ruchów dłoni i nadgarstka, co upośledza wykonywanie czynności wymagających precyzyjnych ruchów koń-czyn w pozycji stojącej. Obciążeniu i zmianom zwyrodnieniowym ulegają rów-nież stawy biodrowe, skokowe, łokciowe i ramienne. Wszystko to sprawia, że wraz ze wzrostem wartości BMI zwiększa się prawdopodobieństwo niepełnosprawności funkcjonalnej (Capodaglio i in., 2010).
U chorych na otyłość występuje zwiększone ryzyko urazów w miejscu pra-cy, do czego przyczyniają się zaburzenia chodu, ograniczenia fizyczne, zmęcze-nie w czasie dnia u chorujących na zespół bezdechu sennego, brak właściwego ergonomicznego dostosowania stanowiska pracy oraz regularne używanie, nie-których leków z powodu powikłań otyłości. Ryzyko rozwoju niepełnosprawności w czasie pracy zawodowej u chorych na otyłość zwiększa się ponad dwukrotnie
w porównaniu z osobami z prawidłową masą ciała. Badania przeprowadzone wśród strażaków wykazały, że zwiększenie się wartości BMI o 1 powoduje 5% wzrost ryzyka rozwoju niepełnosprawności. Natomiast analiza przeprowadzona wśród pracowników budowlanych pokazała związek między wartościami BMI a najważniejszymi przyczynami niepełnosprawności. Były to: zaburzenia układu mięśniowo szkieletowego, zwłaszcza bóle pleców (46,2%), choroby układu krąże-nia (17,1%), zaburzekrąże-nia psychiczne (8,9%) i nowotwory (8,1%). W 10-letnim bada-niu prospektywnym przeprowadzonym wśród pracowników fińskich wykazano, że po dostosowaniu do wieku i płci otyłość III stopnia była związana ze wszyst-kimi przyczynami świadczeń z tytułu niepełnosprawności oraz z niepełnospraw-nościami z powodu chorób układu mięśniowo-szkieletowego (Roos i in., 2013). W innym fińskim badaniu wyższe wartości BMI były związane ze zwiększonym ryzykiem niepełnosprawności z powodu chorób mięśniowo-szkieletowych i ser-cowo-naczyniowych, ale nie zaburzeń psychicznych. Z kolei w 11-letnim badaniu obserwacyjnym przeprowadzonym wśród mężczyzn pracujących na budowach w Niemczech stwierdzono dodatnie związki między wartościami BMI a niezdol-nością do pracy z powodu zwyrodnienia stawów i chorób sercowo-naczynio-wych. Natomiast wartości BMI obliczanego u poborowych w Szwecji analizowane w 25 lat później pokazały ich związek ze zwiększonym ryzykiem zasiłków z powo-dów sercowo-naczyniowych, mięśniowo-szkieletowych i psychicznych. W innym szwedzkim badaniu przeprowadzonym wśród mężczyzn ryzyko zasiłków z powo-du chorób mięśniowo-szkieletowych, sercowo-naczyniowych i psychicznych było większe niż dwa razy wśród osób otyłych niż osób z prawidłową masą ciała. Otyli mężczyźni, a w mniejszym stopniu z nadwagą pracujący w szwedzkim budownic-twie mieli zwiększone ryzyko niepełnosprawności z powodu chorób sercowo-na-czyniowych i układu mięśniowo-szkieletowego (Leinonen i in., 2011; Robroek, Schuring, Croezen, Stattin i Burdorf, 2017).
Otyli kierowcy zawodowi dwukrotnie częściej niż nie otyli uczestniczą w wy-padkach. Ryzyko wystąpienia wypadków zwiększa występowanie chorób przewle-kłych i/lub stosowanych leków.
W czteroletnim badaniu obserwacyjnym SHARE oceniającym stan zdrowia, czynniki społeczne i ekonomiczne w populacji osób w wieku 50 lat w 11 krajach Unii Europejskiej (Szwecja, Dania, Holandia, Belgia, Niemcy, Austria, Szwajcaria, Francja, Włochy, Hiszpania i Grecja) wykazano, że w przedwczesnym zakończeniu aktywno-ści zawodowej ogrywają rolę zły stan zdrowia, niezdrowy styl życia i niekorzystne cechy pracy. Ryzyko przejścia pracownika na rentę inwalidzką zwiększało się wśród osób z niską aktywnością fizyczną, z gorszym stanem zdrowia i z brakiem poczucia stabilności w pracy, złymi warunkami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz z niskimi zarobkami. W badaniu tym wykazano również, że dwoma najważniejszymi czynni-kami powodującymi przejście na rentę inwalidzką były palenie i otyłość (Robroek, Schuring, Croezen, Stattin i Burdorf, 2013; Wahrendorf i in., 2017).
Chorzy na otyłość mają również zwiększone ryzyko utraty pracy i mniejsze szanse na powrót do pracy jeżeli staną się bezrobotni.