Wymiar funkcjonalny

Wymiar funkcjonalny „młodego” miasta odnosi się do sukcesywnego przejmowania przez wieś funkcji charakterystycznie miejskich. W przypadku Siechnic proces ten trwa już niemal 10 lat. Aby mogło powstać miasto, zadecydowały takie czynniki jak:intensywny roz-wój przemysłu, usług, wyposażenie miejscowości w pełną infrastrukturę techniczną, rozroz-wój budownictwa mieszkaniowego, względy polityczne. Te funkcje miejskie z reguły decydują o ponadlokalnej roli miejscowości jako ośrodka usługowego, handlowego i produkcyjnego. Rozwój infrastruktury usługowo-handlowej i wzrost rynku pracy powoduje, iż wykraczają one poza potrzeby społeczności lokalnej. Tym samym nowo powstałe miasto staje się ośrod-kiem ciążenia dla okolicznych miejscowości. Zasięg oddziaływania Siechnic obejmuje znaczny obszar, często wykraczający daleko poza granice gminy (np. w zakresie działań logi-stycznych). W aspekcie urbanistycznym funkcja miasta to niezwykle ważna cecha. Istnieją miasta monofunkcyjne (z dominującą jedną funkcją) i wielofunkcyjne. Jakim zatem miastem są Siechnice? Czyżby nie są i nie zostaną miastem wielofunkcyjnym?. Zmiany funkcji peł-nionych przez Siechnice wiążą się z przemianami społeczno-zawodowymi byłej wsi. Podsta-wową cechą tych przemian jest spadek liczby ludności utrzymującej się z rolnictwa (a prak-tycznie rzec można, iż jej całkowity zanik). O obecnym typowo przemysłowo-usługowo- -mieszkaniowym charakterze miejscowości świadczy też zanik dwuzawodowości, m.in. tak zwanych chłoporobotników. Jak wykazały badania socjologiczne przeprowadzone w 1995 roku w Gminie Święta Katarzyna122, w Siechnicach, jako jeszcze wsi, tylko niespełna 5% mieszkańców wsi było właścicielami lub współwłaścicielami gospodarstwa rolnego. Ze względu na sposób użytkowania terenów, na funkcje jakie one pełnią, w Siechnicach wyod-rębnić można m.in.: tereny mieszkaniowe, przemysłowe, usługowe, rekreacyjno-rozrywkowe, sportowe, rolne. Podstawowa, a zarazem dominująca część przestrzeni Siechnic to tereny mieszkaniowe, które podzielić można na trzy części. Pierwszą z nich są tak zwane „Stare Siechnice” zajmujące obszar najstarszej części miejscowości, tj. obszar między linią kolejową prowadzącą z Wrocławia poprzez Jelcz-Laskowice do Opola, terenami elektrociepłowni i ulicą Kolejową, ogródkami działkowymi a ulicą Zacisze i ulicą Opolską. Na obszarze tym wśród zabudowy zagrodowej dominuje zabudowa parterowa i jednopiętrowa jednorodzinna. Jednocześnie znajdują się tu tereny o zwartej, typowo miejskiej zabudowie wielorodzinnej (II – V kondygnacji). Mowa tu przede wszystkim o zespole domów przy ulicy Fabrycznej, sta-nowiącym część kompleksu architektonicznego elektrociepłowni, oraz o zabudowaniach w rejonie ulic Szkolnej i Energetycznej. Drugą część terenów osiedlowych stanowią tzw. „nowe Siechnice”. Jest to kompleksowe osiedle dwu-, trzy- i czteropiętrowych budynków

122 Badania „Socjologiczny portret gminy” wykonane zostały w ramach praktyk organizowanych przez Instytut Socjologii Uniwersytetu Wrocławskiego w lipcu 1995 roku. Przeprowadzone zostały one na próbie 176 dorosłych mieszkańców gminy Św. Katarzyna, co zapewnia poziom istotności α = 2% oraz przedział ufności d = 10 %. W próbie znalazło się 56 mieszkańców Siechnic.

nych, powstałych w latach 80. i 90. W osiedlu tym znajduje się przedszkole, hotel, pub i kilka placówek handlowych, w tym duży sklep ogólnospożywczy. Osiedle ze względu na swoje cechy architektoniczne i społeczne wykazuje charakter typowo miejski. Trzecią część tere-nów stanowią tzw. „najnowsze” Siechnice obejmujące osiedle domów wielorodzinnych Spółdzielni Mieszkaniowej Polsystem przy ul. Chabrowej,osiedle domów wielorodzinnych Spółdzielni Mieszkaniowej Nova Locum przy ul. Jarzębinowej oraz Gminną Strefę Aktywno-ści Gospodarczej. Budowę najnowszych domów wielorodzinnych rozpoczęto w 2005 roku. Mieszkania wybudowane po 1945 roku stanowią 65% ogólnej liczby mieszkań w Siechni-cach123. Siechnice są nietypowym miastem. Nie posiadają wyodrębnionego centrum, w któ-rym funkcjonowałyby władze miasta, gdzie stworzono by miejsce spotkań dla mieszkańców, w którym to miejscu mogliby się integrować. Zastępczo czy też pomocniczo wyróżnić można w Siechnicach trzy obszary pełniące funkcje charakterystyczne dla „centrum”:

− Pierwszy obszar to rejon u zbiegu ulic Kolejowej i Fabrycznej. O charakterze cen-tralnym tego miejsca decydują usytuowane w nim instytucje obsługi ludności. Znajduje się tam plac, przy którym położony jest budynek z Gminnym Centrum Kultury, z salą klubową i bardzo dobrze wyposażoną biblioteką. W pobliżu jest stacja kolejowa, Bank BPH.

− Pozostałe dwa miejsca o charakterze centralnym znajdują się na początku i na koń-cu najstarszej ulicy Siechnic, tj. ul. Świerczewskiego, która stanowi jedną z głów-nych ulic wewnątrz miejscowości. Punkty te stanowią obecnie niejako centra han-dlowe i rozrywkowe miasta. W Siechnicach oprócz obszarów typowo mieszkanio-wych znajdują się tereny rekreacyjno-rozrywkowe i sportowe. Należą do nich bo-isko do piłki nożnej (położone niemal w samym środku miejscowości, tj. przy ul. Kościelnej, które docelowo przeznaczone zostanie na centrum administracyjno-usługowe Siechnic); tereny rekreacyjne przy gminnym gimnazjum; ogródki poło-żone między ul. Opolską, Kolejową, Energetyczną i Szkolną oraz ogródki we wschodniej części Siechnic w pobliżu nowego osiedla i ul. Henryka III. Ogródki działkowe znajdują się również w pobliżu cmentarza, za którym w prognozach rozwoju miasta przewidziano osiedle mieszkaniowe. Funkcje rekreacyjne (zwłasz-cza latem) pełni również zadrzewiona przestrzeń z akwenem „Staw Huta”, w po-bliżu terenów po byłej hucie. Teren ten jeszcze w 1985 roku był zagospodarowany na cele letniskowe – pomosty, plaża. Pod rekreację zagospodarowano także prze-strzeń położoną przy ul. Osiedlowej, z boiskiem sportowym, na którym organizo-wane bywają różne imprezy kulturowo-rozrywkowo-sportowe. Wyjątkowy charak-ter rekreacyjno-turystyczny mają Siechnickie Lasy, położone w międzyrzeczu rzek Oławy i Odry. Lasy te charakteryzuje bogata i zróżnicowana szata roślinna (wiele gatunków roślin chronionych) i zwierzęca (zwłaszcza ptaki). Na szczególną uwagę zasługuje nie często spotykany, ciekawy, mozaikowy układ wielu akwenów, cią-gnących się od Siechnic do Wrocławia. Obszar ten, oprócz funkcji hydrotechnicz-nych, odgrywa dużą rolę krajobrazową, turystyczną i rekreacyjną.

123 Jerkiewicz A. E., 2005, Siechnice, opracowanie wydane pomysłem i staraniem Rady Miasta Siechnice, Wydawnictwo Kartograficzne EKO-Graf, Wrocław [127].

Fot. 11. Mozaikowy układ akwenów od Siechnic w stronę Wrocławia, zdjęcie satelitarne akwenów

(fot. pozyskana od W. Glądała)

Photo 11. Mosaic layout of water reservoirs towards Wrocław, satellite photo (photo from W. Glądała)

W mieście dużą przestrzeń zajmuje przemysł i zakłady produkcyjne. Niektóre z nich (patrz GSAG) oddzielone są od terenów mieszkaniowych. Nowe obiekty przemysłowe zloka-lizowano na obrzeżach obszarów mieszkaniowych. Jedynie elektrociepłownia usytuowana jest w bezpośrednim sąsiedztwie z zabudową mieszkaniową. W czasach funkcjonowania Huty „Siechnice” granicę między terenami osiedlowymi a terenami huty stanowiła linia ko-lejowa. Podobnie rzecz ma się z ulicą Opolską, stanowiącą naturalną linią demarkacyjną. Przy tej ruchliwej drodze do Wrocławia i Opola (droga krajowa 456) z jednej jej strony usy-tuowane jest osiedle mieszkaniowe, z drugiej na jego wysokości rozpoczyna się obszar zago-spodarowany przez Przedsiębiorstwo Produkcji Ogrodniczej „Siechnice”. Zajmuje ono ol-brzymi teren ciągnący się wzdłuż szosy niemalże po pobliską wieś – Groblice. Największe tereny zagospodarowane pod przemysł i usługi to: tereny Elektrociepłowni „Czechnica”, te-reny Przedsiębiorstwa Produkcji Ogrodniczej „Siechnice”, tete-reny firmy Thyssen Polimer Polska, Centrum Logistycznego Phoenix, tereny producenta złączy hydraulicznych Parker Hannifin.