JHF UFO
ZAŁOŻENIA KONCEPCYJNE DLA SYSTEMU SYMULACJI WIELOWYMIAROWEJ ŁAŃCUCHA DOSTAW
Iwona GRABARA, Sebastian KOT
Wstęp
Integracja funkcji logistycznych na całej drodze od surowców do wyrobu finalnego spowodowała wzrost zainteresowania zarządzaniem łańcuchami dostaw, gdzie znaczący nacisk jest położony na zewnętrzne stosunki przedsiębiorstwa z dostawcami, dystrybutorami i klientami.
M. Sołtysik przytacza następujące czynniki mające wpływ na wzrost znaczenia zintegrowanego łańcucha dostaw 1:
• zmianę charakteru rynku, w szczególności wzrost oczekiwań klientów w zakresie jakości produktu, jego ceny oraz czasu i elastyczności dostaw,
• zmiany w kanałach dystrybucji, stymulowane przez wielkie sieci detaliczne, przejmujące rolę liderów w powstających łańcuchach dostaw,
• globalizację gospodarki światowej, będącą konsekwencją postępującej liberalizacji handlu światowego oraz integracji regionalnej, rozwoju współczesnego marketingu, standaryzacji gustów, preferencji i oczekiwań klientów, poszukiwania nowych rynków zbytu, rozwoju technologii informatycznych i informacyjnych etc.,
• deregulację rynków usług, w tym - w szczególności - rynku usług transportowych i magazynowych.
Koncepcja zarządzania łańcuchem dostaw ma genezę logistyczną ukazuje to M. Christopher, który przedstawia zarządzanie łańcuchem dostaw jako czwartą fazę rozwoju koncepcji logistycznej w zarządzaniu (por rys. I)2.
Integracja funkcji logistycznych i zainteresowanie zarządzaniem łańcuchami dostaw powoduje, iż dotychczasowe systemy symulacyjne wspomagające zarządzanie logistyką winny osiągnąć podobny poziom integracji ja k wspom agane przez nie procesy. Typowe systemy skupiające się na:
kontrolowaniu środków transportu
optymalizacji tras i planowaniu transportu minimalizujących koszty transportu elektronicznej komunikacji między różnymi organizacjami w celu przyspieszania przepływu informacji
zarządzające danymi z opcjami raportowania
1 Rutkowski K. (red.): Zintegrowany łańcuch dostaw. D oświadczenia światowe i polskie.
SGH W arszawa 1999, Por. Sołtysik M., Zarządzanie logistyczne, Wyd. AE Katowice 1996 2 Christopher M.: Logistyka i zarządzanie łańcuchem dostaw. PC DL. Warszawa 2000
111
stały się mało efektywne w przypadku zarządzania zintegrowanymi funkcjami w łańcuchach dostaw jeżeli proponują modelowanie i symulację separując poszczególne prezentowane aspekty. Obecnie celować należy w tworzeniu systemów specjalizujących się w:
modelowaniu sieci dystrybucyjnych z uwzględnieniem transportu multimodalnego, włączając analizę ekonom iczną przepływu materiałów w danej branży
planowaniu produkcji, która jest geograficznie rozproszona często globalnie oraz rachunku materiałowego. System taki winien analizować różnorodne scenariusze rozwoju produktu i ich wpływ na sam ą produkcję,
analizowaniu alternatywnych trendów w popycie i ich wpływu na koszty infrastruktury produkcyjnej i transportu
modelowaniu efektów różnorodnych ograniczeń legislacyjnych na procesy gospodarcze w łańcuchu dostaw, np. ograniczenia ochrony środowiska
F a z a 1: p u n k t w y jś c ia
P r z e p ł y w m a t e r i a ł ó w O b s ł u g a k l i e n t a
P r z e p ł y w m a t e r i a ł ó w O b s ł u g a k l i e n t a
► ►
P r z e p ł y w m a t e r i a ł ó w O b s ł u g a k l i e n t a
P r z e p ł y w m a t e r i a ł ó w O b s ł u g a k l i e n t a
-► ►
Rys. 1. Droga do zintegrowanego łańcucha dostaw
Źródło: Stevens G. C.: Integrating the supply chain [w:] International Journal o f Physical Distribution and M aterials Management, Vol 19 No9, 1989 podano za Christopher M.:
Logistyka i zarządzanie łańcuchem dostaw. PCDL. W arszawa 2000
Założenia dla systemu symulacyjnego łańcucha dostaw
Założenia dotychczasowych systemów symulacji używanych w logistyce są szeroko opisywane w literaturze3. Prezentowane są również poszczególne systemy pozwalające na symulacje poszczególnych funkcji czy kilku procesów.
W poniżej prezentowanych założeniach skupiono się na wielowymiarowym systemie symulacyjnym pozwalającym objąć specyfikę i powiązania funkcji i procesów w łańcuchu dostaw.
System symulacyjny wielowymiarowy zintegrowanych funkcji w łańcuchu dostaw winien spełniać miedzy innymi następujące warunki: kompletność, przyjazność dla użytkownika, łatwość nauki procesu symulacyjnego, wiarygodność wyników, krótki czas symulacji.
Proponuje się aby system symulator łańcucha dostaw zawierał następujące wymiary4:
• M oduł analityczny
• M oduł symulacji transportu multimodalńego
• M oduł pom ocy
• M oduł otoczenia
Przy czym moduły byłyby kontrolowane przez dane wejściowe użytkownika i posiadały powiązania między sobą umożliwiające wymianę danych.
Celem modułu analitycznego jest prezentacja rezultatów symulatora w formie która pomaga znaleźć i zrozumieć powiązania w logistycznie wielofunkcyjnym przedsiębiorstwie. Prezentacja wizualna pełni rolę kluczową w tym module. Rezultaty symulatora m ogą być zmieniane przez użytkownika dla ułatwienia symulacji efektów finansowych wprowadzanych zmian. M oduł również przewiduje różne sposoby finansowego raportowania.
Symulator łańcucha dostaw winien w sposób dynamiczny symulować przepływ informacji i dóbr w modelowanym łańcuchu dostaw. Zatem moduł ten prezentuje dynamikę pojawiania się procesów w oparciu o ich cykle czasowe w sieci logistycznej (łańcuchu dostaw) oraz interakcje miedzy różnymi typami działań gospodarczych. Harmonogramy i wielkość produkcji, geograficzny przepływ materiałów wraz z cyklami dostaw, wraz z rezultatami z modułu transportowego tw orzą podstawowe dane dla tego modułu.
M oduł symulacji transportu multimodalńego symuluje operacje transportowe na poziomie odpowiadającym nawet przedsiębiorstwom transportowym. Ten poziom szczegółowości jest niezbędny dla transportu multimodalńego lub w przypadkach gdy koszty transportowe stanow ią znaczny udział całkowitych kosztów logistycznych. Moduł ten winien być zaopatrzony w oddzielna geograficzną bazę informacyjną.
3 Grabara J.K., Kot S.: H ierarchiczne modele symulacji, [w] Systemy informatyczne zastosowanie i wdrożenia, t II, W NT W arszawa-Szczyrk 2002
4 Hameri A.P., Paatela A.: M ultidimensional simulation as a tool fo r strategic logistics planning. Com puter in Industry 27 (1995)
113
M oduł pom ocy powinien pełnić dwie funkcje: wspomagać tworzenie modeli łańcuchów dostaw poprzez wspieranie użytkownika we wprowadzeniu prawidłowych param etrów symulacji np. etapów symulacji czy czasów procesów.
Jakkolwiek najważniejsza rolą tego modułu jest komentowanie i wyjaśnianie wyników symulacji prezentowanych przez moduł analityczny.
M oduł otoczenia dostarcza parametrów dla symulatora łańcucha dostaw na płaszczyźnie wpływu otoczenia na proces symulacyjny. Analiza wpływu otocznia na wyniki symulacji powinna być powiązana ściśle z innymi modułami poprzez przekazywanie danych istotnych dla działania pozostałych modułów. Przykładowo:
proces produkcyjny w różnych układach łańcucha dostaw może skutkować odm ienną w ielkością emisja zanieczyszczeń co w konsekwencji powoduje, iż łańcuch spełnia bądź nie legislacyjne ograniczenia emisji zanieczyszczeń w danym kraju ponosząc mniejsze lub większe koszty z tytułu kar za zanieczyszczenie.
M odułowa struktura systemu pozwala na sw obodną konfigurację systemu tak aby spełniał wymagania różnych użytkowników. W szystkie moduły w założeniach m ogą działać niezależnie jakkolw iek najlepsze efekty pod względem wiarygodności i kompleksowości rezultatów daje wspólne zastosowanie powyższych modułów.
Zakończenie
Procesy logistyczne będą pełnić kluczow ą rolę w sukcesie ekonomicznym firmy tak długo jak konsument będzie płacił za usługi towarzyszące produktowi (transport, magazynowanie itd.) w łańcuchu dostaw. Symulator łańcucha dostaw z prezentowanymi założenia powinien ułatwić przedsiębiorstwom wybór odpowiednich rozwiązań alternatywnych w perspektywie długoterminowej dla procesów logistycznych w łańcuchu dostaw. Proponowane wielokryterialne założenia dla symulacji m ają dać zarządzającym w ystarczającą ilość informacji o procesach w całym łańcuchu dostaw od dostawców poprzez zakłady produkcyjne, dystrybucję na konsumencie kończąc, tak aby mogli określić skutki swoich decyzji przed ich praktycznym wprowadzeniem.
Dostarczenie zarządzającym narzędzia symulującego wielokryterialne aspekty istniejących powiązań logistycznych można umożliwić nie tylko badanie wpływu decyzji menedżerskich na procesy logistyczne z perspektywy gospodarowania czasem, przestrzenią czy przepływem finansów ale również z punktu widzenia struktur zarządzania. Jest to niezwykle istotne w przypadku gdy procesy logistyczne winny podlegać przeprojektowaniu i rozwojowi w celu uzyskania lepszej obsługi klienta poprzez efektywniejsze działania.
114
Literatura
1. Christopher M.: Logistyka i zarządzanie łańcuchem dostaw. PCDL. Warszawa 2000
2. Grabara J.K., Kot S.: Hierarchiczne modele symulacji, [w] Systemy informatyczne zastosowanie i wdrożenia, t II, W NT W arszawa-Szczyrk 2002 3. Hameri A.P., Paatela A.: M ultidimensional simulation as a tool for strategic
logistics planning. Com puter in Industry 27 (1995)
4. Rutkowski K. (red.): Zintegrowany łańcuch dostaw. Doświadczenia światowe i polskie. SGH W arszawa 1999, Sołtysik M., Zarządzanie logistyczne, Wyd.
AE Katowice 1996
5. Stevens G. C.: Integrating the supply chain [w:] International Journal o f Physical Distribution and M aterials Management, Vol 19 No9, 1989
115
... -■ •. - . ’ ' - ' ;¡ • v - • f c ; .
-■
R O Z D Z IA Ł X I
ZARZĄDZANIE ŁAŃCUCHEM DOSTAW