Zasoby naturalne (w tym gleby) Gleby Gleby

Warunki glebowe na terenie województwa lubuskiego charakteryzują się znacznym zróżnicowaniem wynikającym z pochodzenia skał macierzystych, stosunków wodnych, klimatu oraz rzeźby terenu. Średni wskaźnik waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej (WWRPP) wynosi 61,2 w 120-punktowej skali opracowanej przez Instytut Upraw Nawożenia i Gleboznawstwa (IUNG). Wartości miernika WWRPP wyraźnie dzielą województwo na trzy makro okręgi oraz 3 podokręgi rolnicze. Gleby o wskaźniku powyżej 60 punktów znajdują się w 39 gminach. Typy gleb najczęściej występujące na terenie województwa lubuskiego⁴³:

40 Społeczeństwo informacyjne w Polsce. Wyniki badań statystycznych z lat 2014–2018, Warszawa, Szczecin 2018 r.

41 http://www.hot.spots.pl/ (dostęp: 20.04.2020).

42 Za ich pośrednictwem Jednostki Samorządu Terytorialnego (JST) świadczą swoim mieszkańcom usługę dostępu do Internetu bez pobierania opłat lub w zamian za opłatę niższą niż cena rynkowa. w tym celu niezbędne jest uzyskanie odpowiedniej zgody od Prezesa UKE.

43 Opracowanie Ekofizjograficzne Województwa Lubuskiego – Rozpoznanie charakterystyka stanu i funkcjonowania podstawowych elementów środowiska w zakresie budowy geologicznej, zasobów surowcowych, rzeźby terenu oraz wód podziemnych dla województwa lubuskiego. Aktualizacja, Zielona Góra 2014.

 piaski luźne – przeważają na obszarze województwa, pokrywają ok. 44% powierzchni. Zlokalizowane są na terenie całego województwa; są to gleby ubogie w składniki mineralne, nieprodukcyjne rolniczo, podatne na erozję, właściwe klasom bonitacyjnym V i VI;

 piaski słabo gliniaste, piaski gliniaste oraz utwory gliniaste – te trzy skały dość ubogie w składniki mineralne swoim zasięgiem obejmują ok. 43% powierzchni terenu;

 gleby torfowe – występują torfy niskie przejściowe i osady mułowo-torfowe, zajmują blisko 7% terenu województwa; są to gleby słabych klas bonitacyjnych;

 mady – pokrywają ok. 6% powierzchni województwa; zlokalizowane są przede wszystkim na terenie dolin rzecznych i pradolin; ich wartość rolnicza w dużej mierze zależy od uziarnienia i stosunków wodnych; zazwyczaj należą do II i III klasy bonitacyjnej.

Ziemia Lubuska posiada dogodne warunki do rozwoju rolnictwa, jednakże w obrębach kompleksów o najwyższej przydatności rolniczej, zlokalizowanych na terenach wysoczyznowych. Najlepsze kompleksy glebowe zlokalizowane na terenie województwa to: kompleks pszenny dobry, żytni bardzo dobry oraz żytni dobry, zajmujące łącznie 308 969 ha (co daje ok 15,3% powierzchni województwa). Największym czynnikiem ograniczającym produkcję rolną na terenie województwa lubuskiego jest duży udział gleb kwaśnych i bardzo kwaśnych (średnie pH z jedenastu punktów pomiarowych⁴⁴ zlokalizowanych na terenie województwa wynosi średnio 6,6). Z punktu widzenia możliwości wykorzystania najżyźniejszych gleb na cele rolnicze problemem jest niewielka ich dostępność wynikająca z ich częściowego położenia w strefach zagrożenia powodziowego (bądź są porośnięcia lasami stanowiącymi wysoką wartość przyrodniczą i krajobrazową obszaru – najczęściej na terenach objętymi obszarowymi formami ochrony przyrody). Nadmierne zakwaszenie gleb powoduje niekorzystne skutki dla rolnictwa oraz ochrony środowiska przyczyniając się m.in. do obniżenia plonów, pogorszenia ich jakości i większego ich zanieczyszczenia. W glebach kwaśnych występuje większe wypłukiwanie pierwiastków i związków chemicznych, które trafiają do wód gruntowych, a dalej wgłębnych, a także powierzchniowych powodując ich zanieczyszczenie. Aktywność metali ciężkich wzrasta wraz ze wzrostem zakwaszenia gleby. Z tego względu w celu podniesienia pH niezbędne jest stosowanie odpowiednich zabiegów agrotechnicznych (m.in. wapnowania).

W latach 2015-2018 potrzebie wapnowania podlegało 62% gleb rolnych (przy średniej dla kraju 67%), z czego dla 11%

(Polska - 18%) gleb nawożenie wapnem było konieczne, dla 13% (Polska - 14%) – potrzebne, dla 18% (Polska - 11%) gleb – wskazane, a dla 20% (Polska - 18%) ograniczone. Stosowanie nawozów wapniowych (wapnowanie gleby) ma na celu odkwaszenie gleby oraz poprawienie jej właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych. Zabieg ten ułatwia roślinom pobieranie fosforu (wpływającego na odpowiedni wzrost roślin), który w glebach kwaśnych pozostaje w postaci trudno przyswajalnej. Połowa areału użytków rolnych w Polsce wykazuje kwaśny bądź bardzo kwaśny odczyn, a wapnowanie gleb użytkowanych rolniczo przyczynia się do redukcji emisji związków azotowych do wód gruntowych i płynących.

Tabela 24 Potrzeby wapnowania gleb w województwie lubuskim w latach 2015-2018.

Liczba przebadanych próbek w sztukach

Przebadana

powierzchnia [tys. ha] Potrzeby wapnowania w %

konieczne potrzebne wskazane ograniczone zbędne

46 931 128,6 11 13 18 20 38

Źródło: dane Krajowej Stacji Chemiczno-Rolniczej.

Poniżej przedstawiono dane nt. bilansu azotu brutto w województwie lubuskim. Celem sporządzania bilansu azotu brutto jest ocena stopnia obciążenia gleby składnikami mineralnymi. Bilanse te wykonywane są metodą "na powierzchni pola”.

W wyniku sporządzonego bilansu określa się różnicę pomiędzy całkowitą ilością składników mineralnych (azotu) wnoszoną na pole uprawne, a ilością tych składników wynoszonych z gleb użytków rolnych wraz z plonami. Po stronie przychodów uwzględnia się ilość azotu dopływającego w formie nawozów mineralnych i naturalnych oraz opadu z atmosfery i azotu biologicznie związanego przez bakterie symbiotyczne i wolnożyjące, a także azotu dostarczanego do gleby w materiale siewnym i innych częściach roślin. Po stronie rozchodowej bilansu uwzględnia się natomiast ilość azotu w plonach głównych roślin zbieranych z gruntów ornych i użytków zielonych oraz w dających się określić zbieranych plonach ubocznych.

Metodologia ta, nazwana „Nutrient Budgets” została opracowana przez OECD i Eurostat.

Właściwie prowadzona gospodarka nawozowa azotem jest ważnym wyznacznikiem bezpieczeństwa żywnościowego i środowiskowego. Dlatego kluczowe jest zachowania odpowiedniego bilansu pomiędzy odpływem a dopływem azotu

44 Monitoring Chemizmu Gleb Ornych Polski (piąta tura monitoringu na lata 2015-2017), Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy.

w systemie produkcji rolniczej. Dotyczy to przede wszystkim azotu wnoszonego w nawozach mineralnych i naturalnych, które mają dominującą pozycję w przychodowej stronie bilansu tego składnika. Wzrost stosowanych dawek azotu w rolnictwie wynika z chęci intensyfikacji produkcji. Równie niekorzystne zwiększone zużycie azotu w stosunku do pozostałych makroskładników nawozowych.

Tabela 25 Średnia bilansu azotu brutto w województwie lubuskim z lat 2015-2017 (w kilogramach azotu na hektar użytków rolnych).

Przychód Rozchód

Saldo bilansu brutto (przychód-rozchód)

Efektywność (rozchód / przychód)

nawożenie materiał

siewny i sadzeniaki

azot

mineralne naturalne wiązany

symbiotycznie w opadzie

z atmosfery pobrany

74,6 37,6 2,5 5,9 10,7 84,4 46,7 64,4

63,7 24,1 2,3 8,4 12,4 79,6 31,3 71,8

Źródło: dane Krajowej Stacji Chemiczno-Rolniczej, opracowanie Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy (Jerzy Kopiński) wg metodologii "Nutrient Bugest" OECD/eurostat danych: GUS, IOŚ uzyskanych w ramach państwowego Monitoringu Środowiska oraz

Krajowego Ośrodka Bilansowawania i zarządzania Emisjami.

W lubuskim sytuacja bilansu azotu za 2018 r. wygląda odpowiednio. Dopiero w sytuacji występowania wysokiego dodatniego salda bilansu azotu brutto (przekraczającego 60 kg azotu na 1 ha użytków rolnych w dobrej kulturze), przy wysokiej nawozochłonności (ponad 3 kg azotu na 1 jednostkę zbożową tj. ok. 100 kg ziarna zbóż), może występować silna presja na środowisko ze strony działalności rolniczej⁴⁵. Niewielkie nadwyżki azotu brutto i niska nawozochłonność może przyczyniać się do zwiększonej mineralizacji substancji organicznej (próchnicy) i wyjałowienia gleby (co jest również zjawiskiem niekorzystnym pod względem środowiskowym).

O jakości gleb decyduje także ich zasobność w przyswajalne makroelementy. Dane z lat 2015 - 2018 w tym zakresie dla gleb województwa lubuskiego zostały przedstawione w poniższej tabeli. Zasobność gleb województwa w fosfor jest wyższa niż średnia dla kraju (gleby o wysokim i bardzo wysokim stopniu zasobności w fosfor stanowią 56% badanych próbek, w przypadku kraju jest to 46%). Zasobność gleb województwa w potas jest wyższa niż średnia dla kraju (gleby o wysokim i bardzo wysokim stopniu zasobności w fosfor stanowią 41% badanych próbek, w przypadku kraju jest to 31%). Jeżeli chodzi o magnez sytuacja w lubuskim jest zasadniczo bardzo zbliżona do tej obserwowanej dla całego kraju.

Tabela 26 Zasobność gleb województwa lubuskiego w przyswajalne makroelementy w latach 2015-2018.

substancje: bardzo niska niska średnia wysoka bardzo wysoka

rok: [%]

fosfor 3 15 26 23 33

potas 9 21 29 21 20

magnez 7 15 33 23 22

Źródło: dane Krajowej Stacji Chemiczno-Rolniczej.

Zasoby leśne

Jak już nadmieniono we wcześniejszych podrozdziałach obszar województwa lubuskiego charakteryzuje się najwyższą lesistością w Polsce wynoszącą 49,3% (stan na 2018 r.), przy lesistości dla Polski określanej na poziomie 29,4%. Lasy pełnią różne funkcje: gospodarcze (pozyskiwanie drewna, grzybów, owoców leśnych, łowiectwo), wypoczynkowo-turystyczne, ekologiczne (retencja wody, produkcja tlenu), krajobrazowe. Bogactwem regionu Lubuskiego są też lasy bogate w grzyby i jagody (borówki czarne i brusznice) oraz zioła, a obfitość zwierzyny sprawia, że znaczącym źródłem dochodów jest łowiectwo.

Województwo lubuskie charakteryzuje się występowaniem dużych i zwartych kompleksów leśnych wśród których należy przede wszystkim wymienić takie jak: Puszcza Drawska, Puszcza Gorzowska (BarlineckoGorzowska), Puszcza Notecka, Puszcza Lubuska (Puszcza Rzepińska), Bory Zielonogórskie, Bory Dolnośląskie. Największy powierzchniowo kompleks lasów województwa lubuskiego stanowi Puszcza Lubuska, rozciągająca się od rzeki Warty na północy, Obry na wschodzie i Odry na południu i zachodzie. Dominującymi grupami siedlisk leśnych są siedliska borowe (bór suchy, świeży, wilgotny

45 Kopiński Jerzy, 2018 r.: Zróżnicowanie gospodarki nawozowej azotem w polskim rolnictwie, Polish Journal of Agronomy 2018, 32, 3–16.

mieszany świeży i mieszany wilgotny), które łącznie zajmują ok. 76% powierzchni kompleksów leśnych województwa. Wśród siedlisk borowych największy udział mają siedliska borów świeżych (ok. 42%). Znaczący udział mają również siedliska lasowe (las mieszany świeży, mieszany wilgotny, las świeży, las wilgotny), obejmujące 21% powierzchni lasów, występujące w większych kompleksach na terenie województwa w obrębie Puszczy Gorzowskiej, oraz Puszczy Drawskiej w granicach Drawskiego Parku Narodowego. Siedliska bagienne i łęgowe (bory i lasy bagienne oraz lasy łęgowe) zajmują jedynie 3%

powierzchni lasów⁴⁶. Na dominujących siedliskach borowych wykształciły się bory sosnowe ze związku Dicrano-Pinion (klasa Vaccinio-Piceetea). Wśród innych zbiorowisk można wymienić łęgi wierzbowe i topolowe z klasy Salicetea purpureae, olsy z klasy Alnetea glutinosae z dominacją w drzewostanie olszy czarnej, dąbrowy z klasy Quercetea robori-petraeae oraz jeszcze stosunkowo liczne żyzne wielogatunkowe lasy liściaste i mieszane z klasy QuercoFagetea, obejmujące świetliste dąbrowy, łęgi jesionowo-wiązowe i jesionowo-olszowe, grądy oraz buczyn⁴⁷.

Tabela 27 Zasoby drzewne na pniu według wieku drzewostanu.

Powierzchnia zalesiona drzewostanów według klasy wieku I

(1-20 lat) II (21-40) III

(41-60) IV

(61-80) V i wyższe (81 lat i więcej)

13,6 13,1 29,1 17,4 24

Źródło: Rocznik statystyczny leśnictwa 2019 r. (GUS).

Przeważającym typ drzewostanów stanowią drzewostany sosnowe (79,9% powierzchni leśnych zasobów województwa).

Poza tym wśród gatunków iglastych występuje świerk (1,4%). Wśród gatunków drzew liściastych dominuje dąb (6,2%) i brzoza (4,7%). Ponadto występują gatunki: olszy (2,4%), buk 2,1%), grab i osika (0,3%).

Kopaliny i bogactwa naturalne⁴⁸

Największe złoża surowców w województwie lubuskim związane są z występowaniem tzw. kopalin energetycznych, które mogą być wykorzystane do pozyskiwania energii elektrycznej i cieplnej (głównie gaz ziemny – 34 złoża na terenie województwa i ropa naftowa – 22 złoża na terenie województwa). Występują one przede wszystkim we wschodniej i północno-wschodniej części województwa. Do największych złóż zaliczają się te położone w rejonie Barnówka (tzw. BMB – północno-zachodnia część województwa), Lubiatowa (okolice Drezdenka), Babimostu i Kargowej, Grochowic⁴⁹.

Mapa 26 Złoża surowców energetycznych na terenie województwa lubuskiego.

46 Opracowanie Ekofizjograficzne Województwa Lubuskiego – Rozpoznanie i charakterystyka stanu i funkcjonowania podstawowych elementów środowiska w odniesieniu do lasów województwa lubuskiego, Gorzów – Zielona Góra, 2008.

47 Opracowanie Ekofizjograficzne Województwa Lubuskiego – Biotyczne elementy środowiska. Tom 2. Flora, Zielona Góra, 2008.

48 Opracowano na podstawie: Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31 XII 2018 r., Państwowy Instytut Geologiczny – PIB, Warszawa 2019 r.

49 Analiza obecnego i potencjalnego wydobycia złóż kopalin o znaczeniu regionalnym, ponadregionalnym i krajowym na terenie województwa lubuskiego, Załącznik nr 1 do Uchwały nr 63/758/15 Zarządu Województwa Lubuskiego z dnia 20 października 2015 r. w sprawie przyjęcia dokumentu pt.: Analiza obecnego i potencjalnego wydobycia złóż kopalino znaczeniu regionalnym, ponadregionalnym i krajowym na terenie województwa lubuskiego.

Źródło: dane geoprzestrzenne Centralnej Bazy Danych Geologicznych oraz dane z opracowania pt. Analiza obecnego i potencjalnego wydobycia złóż kopalin o znaczeniu regionalnym, ponadregionalnym i krajowym na terenie województwa lubuskiego, Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego

w Zielonej Górze, Zielona Góra 2015.

Jak wynika z Bilansu zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31 XII 2018 r. na terenie lubuskiego występuje jedno udokumentowane złoże azotowego gazu ziemnego zlokalizowane w powiecie sulęcińskim (zasoby 3 300 mln m³, wydobycie 0). Azotowy gaz ziemny może być przeznaczony do produkcji ciekłego azotu, ale częściej wykorzystywany jest do korekty składu chemicznego gazu ziemnego przesyłanego w krajowych gazociągach. Do tego celu szczególnie nadaje się gaz, w którym zawartość azotu przekracza 70% – tych złóż nie wydziela się w osobnej grupie złóż azotowego gazu ziemnego.

Złoże Sulęcin występuje w cechsztyńskim dolomicie głównym. Skład chemiczny gazu ze złoża Sulęcin przedstawia się następująco: 97.6% azotu, 1.6% metanu, a także 0.4% etanu, 0.36% węglowodorów ciężkich i 0.04% dwutlenku węgla.

Ponadto województwo lubuskie należy do krajowych liderów jeśli chodzi o zasobność w węgiel brunatny. Pokłady tego surowca położone są głównie w zachodniej części województwa, w rejonie Gubina, Brodów, Cybinki i Rzepina. Kolejnych kilkanaście złóż tego surowca występuje w środkowej i południowej części województwa. Należy tu wymienić odkrywkową Kopalnię Sieniawa, obejmującą gminy Łagów i Sulęcin z miejscowościami Zarzyń i Wielowieś. Według bilansu zasobów na obszarze województwa lubuskiego znajduje się 21 udokumentowanych złóż węgla brunatnego o łącznych zasobach bilansowych 5 908 768 tys. ton, które stanowią około 25% wszystkich zasobów bilansowych węgla brunatnego udokumentowanych w kraju.

Jeżeli chodzi o surowce metaliczne, z gospodarczego punktu widzenia istotne mogą się również okazać występujące na obszarze województwa lubuskiego złoża rudy miedzi i towarzyszącego jej srebra. Z uwagi na zlokalizowanie złóż na głębokości poniżej 1500, zasoby te uznane zostały za prognostyczne i hipotetyczne. Jednak rosnący ogólnoświatowy popyt na miedź i jednoczesne wyczerpywanie się zasobów zalegających w najkorzystniejszych warunkach geologiczno-górniczych oraz postęp w metodach eksploatacji rud na większych głębokościach mogą spowodować, że w przyszłości eksploatowane będą również złoża zalegające na głębokościach poniżej 1500 m⁵⁰. Minister Klimatu decyzją z dnia 12.02.2020r. zatwierdził dokumentację geologiczną złoża rud miedzi i srebra "Nowa Sól". Ustalone w dokumentacji zasoby w kat. C2 wynoszą:

848 481 tys. ton rudy miedzi i srebra, w tym miedzi 10 583 tys. ton i srebra 36 410 tys. ton. Obecnie trwają dalsze prace rozpoznawcze na udokumentowanym złożu "Nowa Sól", których celem podniesienie kategorii z C2 na C1, co jest niezbędne

50 Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubuskiego wraz z planami zagospodarowania przestrzennego miejskiego obszaru funkcjonalnego ośrodka wojewódzkiego Zielona Góra i Gorzów Wlkp., op. cit.

do uzyskania koncesji na wydobywanie rudy ze złoża. Głębokość złoża „Nowa Sól” określa się na 1700-2100 m. Jak dotąd lokalizacja „Nowa Sól” została uznana za najbardziej perspektywiczne złoże predysponowane do wydobycia w pierwszej kolejności.⁵¹ Władze regionalne upatrują szansę rozwoju gospodarczego w uruchomieniu kopalni. Powodzenie inwestycji zależy od poprawności i kompletności złożonego przez inwestora wniosku koncesyjnego.

Jeżeli chodzi o surowce chemiczne na terenie lubuskiego znajduje się udokumentowane złoże siarki - „Górzyca” - ze złóż gazu ziemnego i ropy naftowej (stanowiące zatwierdzone zasoby siarki, towarzyszącej złożom gazu ziemnego i ropy naftowej, z których siarka jest odzyskiwana w procesie odsiarczania). Jest ono zlokalizowane w powiecie słubickim, zaś jego zasoby szacowane są na 6,15 tys. ton (wydobycie 0,4 tys. ton). Drugie złoże tj. BMB (Barnówko – Mostno – Buszewo) zlokalizowane jest częściowo na terenie województwa lubuskiego (powiat gorzowski) i województwa zachodniopomorskiego (powiat myśliborski). Zasoby tego złoża szacowane są na 367,13 tys. ton (wydobycie 22,32 tys. ton). Kolejnym surowcem tego gatunku są gliny ogniotrwałe (7 złóż, zasoby 3 243,45 tys. ton – wydobycie 0, zlokalizowane w powiatach: żarskim i żagańskim). W lubuskim zlokalizowane jest 15 złóż kredy - zasoby 11 127 tys. ton, wydobycie 0.

Województwo lubuskie to także obszar zasobny (szczególnie jego południowa część) w surowce o przeznaczeniu budowlanym – piaski, żwiry i gliny (zasoby: 1 165 487 tys. ton, wydobycie 5 717 tys. ton). Na terenie lubuskiego w 2018 r.

eksploatowane było 67 złóż piasków i żwirów tj. 25% (w tym 44 o wydobyciu poniżej 50 tys. ton, 16 o wydobyciu 50-200 tys.

ton, 4 o wydobyciu 200-500 tys. ton i jedno o wydobyciu 500-1000 tys. ton). Na terenie lubuskiego zlokalizowane są też 2 złoża piasków kwarcowych do produkcji betonów komórkowych („Dzikowice” w powiecie żagańskim i „Sarbiewo” w powiecie strzelecko-drezdeneckim – łączne zasoby 9 111 tys. m³, wydobycie 0) oraz 3 złoża piasków kwarcowych do produkcji cegły wapienno-piaskowej („Bojadła” w powiecie zielonogórskim, „Murzynowo” w powiecie międzyrzeckim oraz „Stare Kurowo”

w powiecie strzelecko-drezdeneckim (łączne zasoby 5 750 tys. m³, wydobycie 0). Na terenie lubuskiego znajduje się 38 złóż ilastych ceramiki budowlanej (zasoby 39 813 tys. m³, wydobycie 43 tys. m³) oraz jedno złoże surowców („Sieniawa”

w powiecie świebodzińskim) o przeznaczeniu dla prac inżynierskich (zasoby 860 tys. m³, wydobycie 0).

Podstawowym surowcem do produkcji szkła jest piasek szklarski. ”Masę szklaną” otrzymuje się przez stopienie mieszaniny surowców (zestawu) w piecu szklarskim. Piasek szklarski stanowi kilkadziesiąt procent surowca w masie szklanej (np. dla szkła typu „float” zawartość ta wynosi 72%). Piaski szklarskie pozyskuje się ze złóż piasków i słabo zwięzłych piaskowców kwarcowych, posiadających odpowiednie uziarnienie i znikomą zawartość tlenków barwiących. W Polsce piaski i piaskowce do produkcji piasków szklarskich występują w dziesięciu województwach, w tym w województwie lubuskim.

Bilansowe zasoby geologiczne surowców szklarskich wyniosły w 2018 r. w lubuskim wyniosły 337,4 tys. ton i zlokalizowane były na terenie dwóch powiatów: żagański (jedno złoże) oraz 3 złoża na terenie powiatu żarskiego (wydobycie 0).

Torfy tzw. rolnicze są obecnie wykorzystywane przede wszystkim w rolnictwie, ogrodnictwie, sadownictwie, leśnictwie, a także do rekultywacji. Mają właściwości poprawiające strukturę gleby i warunki powietrzno-wodne. Na bazie torfu produkuje się torfy ogrodnicze, podłoża torfowe, mieszanki torfowe mineralne i torfy rolnicze. Na terenie lubuskiego zlokalizowanych jest 13 takich złóż (zasoby 2 226,42 tys. m³, wydobycie: 93,82 tys. m³).

Torfy lecznicze – borowiny – są wykorzystywane w balneologii do kąpieli i okładów oraz do wytwarzania produktów leczniczych. Wykorzystuje się borowiny o odpowiedniej czystości mikrobiologicznej, znacznym stopniu rozkładu, konsystencji maziowej, dużej zawartości czynnych związków organicznych i wilgotności ponad 75%, nieprzemrożone. Na terenie lubuskiego znajdują się 2 takie złoża (zasoby 901,26 tys. m³, wydobycie 0).

Występowanie soli kamiennych i potasowych na obszarze województwa lubuskiego jest ściśle związane z cechsztyńską formacją salinarną, co zostało potwierdzone licznymi głębokimi wierceniami przy okazji poszukiwań złóż miedzi w rejonie Bytomia Odrzańskiego. Według Bilansu Zasobów Złóż Kopalin w Polsce (stan na dzień 31.12.2018 r.) na terenie województwa nie ma udokumentowanych złóż soli kamiennych i potasowych; ze względu na brak szczegółowych badań, złożom nie nadano kategorii oddziaływania.

Na terenie lubuskiego położone jest jedno złoże wód leczniczych (typ wody: LzT – wody lecznicze zmineralizowane tj. o mineralizacji >1 g/dm³, termalne) w powiecie świebodzińskim („Łagów Lubuski IG-1”, typ wody LzT, zasoby geologiczne eksploatacyjne 5 m3/h, pobór 0).