[VII.613.12.2017]
Z informacji jakie docierały do Rzecznika Praw Obywatelskich wynikało, że zgromadzenia odbywane w dniu 11 listopada 2017 r. z okazji Święta Niepodległości we Wrocławiu były niewłaściwie zabezpieczone przez policję. Wskazywano także na agresywne zachowanie uczestników Marszu Narodowego Odrodzenia wobec uczestników pokojowej kontrmanifestacji, a także na używanie przez uczestników Marszu materiałów pirotechnicznych. Jak ponadto wynikało z informacji prasowych
„podczas wrocławskiego marszu narodowców kobieta, która próbowała zablokować przejście manifestujących, została trafiona odpaloną racą w głowę. Ranna trafiła do szpitala”. Z informacji medialnych wynikało także, że policja usunęła uczestników zgromadzenia, w trakcie przepychanek jedna z kobiet została opluta. Inna uderzona w głowę i twarz odpaloną racą. Spaliło jej włosy, osmaliło policzek. Doznała obrażeń głowy. Pogotowie zabrało ją do szpitala”. Media relacjonowały także, że „narodow-com trzy razy udało się podejść do pokojowej blokady we Wrocławiu. Ukradli flagi, pobili protestujących, rzucali race, puszki i butelki”. Wskazywano również na to, że wznoszono podczas marszu okrzyki/przemówienia, których treść mogła stanowić przestępstwa z art. 119 oraz 256 Kodeksu karnego. Z informacji medialnych wyni-kało także, że policja usunęła uczestników kontrmanifestacji stawiając im zarzuty naruszenia art. 52 kw.
[15 listopada 2017 r.] Rzecznik z urzędu podjął sprawę, wskazując, że podej-mowane podczas tych zgromadzeń działania policji budziły wątpliwości odnośnie do tego, czy były adekwatne i wystarczające z punktu widzenia standardów kon-stytucyjnych i międzynarodowych dotyczących zgromadzeń publicznych. Rzecznik podkreślał, że art. 57 Konstytucji RP gwarantuje każdemu wolność organizowania pokojowych zgromadzeń i uczestniczenia w nich. Konstytucja RP gwarantuje zatem prawo do zorganizowania spontanicznej kontrmanifestacji. Państwo ma więc obo-wiązek ochrony prawa do zgromadzania się obu demonstrujących grup i poszukiwa-nia środków najmniej restrykcyjnych, które co do zasady umożliwiłyby odbycie obu demonstracji. Na policji ciąży zatem obowiązek zabezpieczenia każdej demonstracji, tak aby w jej trakcie nie doszło do jakichkolwiek aktów przemocy. Rzecznik pod-kreślał, że ochronie konstytucyjnej i międzynarodowej podlegają jedynie pokojowe manifestacje.
Rzecznik zwrócił się do Komendanta Miejskiego Policji we Wrocławiu o przed-stawienie Rzecznikowi szczegółowych informacji dotyczących działań policji we Wrocławiu odnoszących się do wskazanych zdarzeń. W szczególności: - czy policja
podjęła w trakcie marszu działania wobec osób, których zachowanie (wznoszenie okrzyków, używanie materiałów pirotechnicznych) mogło stanowić przestępstwo lub wykroczenie, tj. działania takie jak: wylegitymowanie, zatrzymanie, nałożenie grzywny w drodze mandatu karnego, podjęcie innych czynności w sprawie o wykro-czenie lub przestępstwo i ewentualnie, jaki jest stan tych postępowań; czy działa-nia mające na celu identyfikację i przeprowadzenie stosownych postępowań zostały podjęte przez policję po zakończeniu Marszu, ewentualnie ile jest takich postępowań i wobec ilu osób są prowadzone, jaki jest stan tych postępowań; jakie czynności pod-jęli policjanci w celu zapewnienia bezpieczeństwa uczestnikom kontrmanifestacji, którzy prezentowali hasła antyfaszystowskie i przeciwko którym skierowane zostały agresywne zachowania uczestników Marszu; czy policja rozważała rozwiązanie zgro-madzenia.
[7 grudnia 2017 r.] W odpowiedzi Komendant Miejski Policji odnosząc się do kwestii używania przez uczestników podczas zgromadzenia środków pirotech-nicznych poinformował, że „race były odpalone w tłumie osób zgromadzonych co utrudniało podjęcie interwencji przez policjantów. W związku z powyższym funkcjo-nariusze Wydziału Techniki Kryminalistycznej KMP we Wrocławiu przy użyciu reje-stratorów obrazu dokonywali zapisu osób popełniających wykroczenia w celu póź-niejszego ich zidentyfikowania i wyciągnięcia konsekwencji prawnych. Na podstawie zapisu wideo na dzień dzisiejszy zidentyfikowano dwie osoby, które podczas zgro-madzenia z przemarszem używały materiałów pirotechnicznych. W obu przypadkach prowadzone są postępowania w sprawach o wykroczenia w toku, których wysłano do rozpoznanych osób wezwania do stawiennictwa w Komisariacie Policji Wrocław Stare Miasto w celu ich przesłuchania w charakterze sprawcy wykroczenia z art 52
§ 1 kw. (…) (sygn.. RSOW 19440/2017 i RSOW 18441/2017). Aktualnie trwają dal-sze czynności operacyjne zmierzające do ustalenia pozostałych osób używających materiałów pirotechnicznych podczas marszu.
Ponadto poinformowano, że na podstawie materiałów zabezpieczonych z prze-biegu zdarzenia w Komisariacie Policji Wrocław Stare Miasto jest prowadzone postę-powanie (sygn. Ldz. D-I-5601-2037/17/Aka, RSD 4641/17) w sprawie narażenia na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu M.F., która na skutek uderzenia racą w głowę, przez nieznaną osobę doznała obrażeń tj. o czyn z art. 160 par 1 kk. Obecnie trwają czynności mające na celu ustalenie danych osobowych sprawcy czynu. Dodatkowo wskazano, że policja podjęła czynno-ści wobec: osoby, która usiłowała siłą przedostać się przez kordon Policyjny (ukara-nej mandatem karnym kredytowanym w wysokości 50 zł za popełnienie wykroczenia z art. 52 § l kw), osoby, która używała słów uznawanych powszechnie za wulgarne, (ukaranej mandatem karnym kredytowanym w wysokości 50 zł za popełnienie
Opis spraw dotyczących zgromadzeń publicznych odbywanych w latach 2016-2018
wykroczenia art. 141 kw.), osób, które swoim zachowaniem zablokowały przebieg legalnego przemarszu zgromadzenia, czynności zmierzające do skierowania wniosku o ukaranie do sądu tych osób prowadzi prowadzone są KP Wrocław Stare Miasto. Jak również wskazywano, funkcjonariusze Oddziałów Prewencji Policji KWP we Wro-cławiu podjęli czynności mające na celu zapewnieni bezpieczeństwa uczestnikom kontrmanifestacji poprzez odizolowanie ich kordonem od uczestników zgromadzenia z przemarszem. Działania — te miały spowodować deeskalację werbalnych i poza-werbalnych zachowań zarówno uczestników marszu, jak i kontrmanifestantów.
[5 lutego 2018 r.] Rzecznik ponownie zwrócił się o nadesłanie dodatkowych infor-macji. Rzecznik przypomniał, że w swoim wystąpieniu z dnia 15 listopada 2017 r.
wskazywał na zachowanie uczestników zgromadzenia, którzy wznosili podczas mar-szu okrzyki i przemówienia, których treść mogła stanowić przestępstwa z art. 119 oraz art. 256 kodeksu karnego, a także informował o innych działaniach uczestników zgromadzeń, które były relacjonowane przez media: „narodowcom trzy razy udało się podejść do pokojowej blokady we Wrocławiu. Ukradli flagi, pobili protestujących, rzucali race, puszki i butelki”. W nadesłanych wyjaśnieniach nie wskazano jakie czynności policja podjęła w związku z tymi czynami.
Rzecznik zauważył jednak, jak wynikało z informacji ogólnodostępnych, że Komenda Wojewódzka Policji we Wrocławiu przekazała do Prokuratury Rejonowej materiały dotyczące marszu niepodległości z dnia 11 listopada. Prokurator polecił wszcząć i przeprowadzić postępowanie w sprawie publicznego nawoływania do nie-nawiści na tle różnić narodowościowych i wyznaniowych. Śledztwem miała zająć się Komenda Miejska Policji we Wrocławiu152.
[5 lutego 2018 r.] W związku z informacją KMP dotyczącą prowadzenia spraw podjętych wobec osób, które swoim zachowaniem zablokowały przebieg legalnego przemarszu zgromadzenia w dniu 11.11.2017 r., przez KP Wrocław Stare Miasto, Rzecznik zwrócił się także o informacje do Komendanta Komisariatu Policji Wro-cław Stare Miasto.
[21 lutego 2018 r.] Zastępca Komendanta Miejskiego Policji poinformował, że w Wydziale Dochodzeniowo Śledczym Komendy Miejskiej Policji we Wrocławiu prowadzone jest postępowanie o czyn z art. 256 § 1 kk (za RSD- 112/17), nadzoro-wane przez Prokuraturę Rejonową Wrocław Stare Miasto, sygn. akt PR 2Ds.374.2017.
w sprawie propagowania w dniu 11 listopada 2017r. treści faszystowskich przez P. R.
i J. M. W sprawie tej planowane jest powołanie biegłego z zakresu językoznawstwa celem wydania opinii czy treści ich wypowiedzi w czasie tego zgromadzenia publicz-nego wypełniają znamiona przestępstwa z art. 256 §1 kk.
152 http://www.gazetawroclawska.pl/wiadomosci/a/wroclawska-prokuratura-wszczyna-postepowanie--ws-marszu-niepodleglosci,12699456/
Jedocześnie poinformowano, że w sprawie narażenia na bezpośrednie niebezpie-czeństwo utraty życia lub zdrowia M.F. prowadzone są intensywne czynności mające na celu ustalenie i zidentyfikowania sprawcy przestępstwa. Na chwilę przedstawienia informacji zidentyfikowano 8 uczestników zgromadzenia, wobec dwóch skierowano wnioski o ukaranie (za czyn z art. 52 § 2 kw i za czyn z art. 107 kw, art.82 § 5 kw i w zw. z art. 9 § 1 kw) , dodatkowo jednak osoba przesłuchiwana w charakterze świadka przyznała się do posiadania środków pirotechnicznych.
[1 marca 2018 r.] Ponadto Komendant Miejski Policji (Wydział Kontroli) poin-formował, że w Komisariacie Policji Wrocław Stare Miasto prowadzone było postę-powanie w sprawie o wykroczenie określone w art.52 § 2 pkt 1 kw, tj. zakłócenie przebiegu legalnego zgromadzenia publicznego Marsz Niepodległości (syg. RSOW 18576/17/RD). W toku czynności ujawniono 16 sprawców wykroczeń, z czego 13 osób wyszło na jezdnię ul. Kazimierza Wielkiego 1 blokowało trasę przemarszu, a trzy osoby stojąc na przystanku MPK skandowało hasła i kierowało okrzyki wobec uczestników zgromadzenia. Trzynastu osobom przedstawiono zarzuty z art. 52§
2 pkt 1 kw.(blokowanie trasy przemarszu), pozostałe 3 osoby stały na przystanku MPK i skandowały hasła i kierowały okrzyki wobec uczestników zgromadzenia, czym zakłóciły przebieg legalnego zgromadzenia (zarzuty z art.52 § 2 pkt 1 kw sygn.
RSOW 406/18) . Wobec tych osób zostały skierowane wnioski o ukaranie do Sądu.
Dodatkowo wskazano, że przez funkcjonariuszy Komisariatu Policji Wrocław Stare Miasto były lub nadal są prowadzone 4 postępowania w sprawach o wykrocze-nia: sprawa o czyn z art.52§l kw dotyczący używania materiałów pirotechnicznych w trakcie zgromadzenia publicznego ( RSOW 19440/17 w tej sprawie skierowano sprawę do sądu); sprawa o czyn z art. 107 kw i 52§1 kw gdzie A.R. wrzucił odpaloną pochodnię w celu złośliwego dokuczenia pod nogi M. M. (RSOW 19441 /17 w tej sprawie skierowano sprawę do Sądu), sprawa o czyn z art.82§l kw - dokonywania czynności, polegających na spaleniu flagi Unii Europejskiej, mogących spowodować pożar (Sprawę zakończono odstąpieniem od kierowania sprawy do Sądu z uwagi na brak cech wykroczenia, RSOW 19441/17), zawiadomienie T. Z. z Krakowa, który w programie TVN Fakty w dniu 14-11-2017 roku zobaczył relację z przebiegu Mar-szu Niepodległości i zawiadomił o możliwości popełnienia wykroczenia z art. 141 kw, tj. używania słów nieprzyzwoitych oraz art. 226 kk, tj. znieważenia funkcjona-riuszy Policji (trwają czynności wyjaśniając, RSOW 571/18). Ponadto poinformo-wano, że prowadzone w Komisariacie Policji Wrocław Stare Miasto postępowanie w sprawie narażenia na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu M. F., która na skutek uderzenia racą w głowę przez nie-znaną osobę doznała obrażeń t j . o czyn z art.l60 § l kk (L.dz.D-I-5601-237/17, Rsd 4641/17) zostało przekazane do dalszego prowadzenia przez jednostkę nadrzędną,
Opis spraw dotyczących zgromadzeń publicznych odbywanych w latach 2016-2018
tj. Wydział Dochodzeniowo-Śledczy KMP we Wrocławiu. Przekazane materiały zostały dołączone do postępowania RSD - 112/17 prowadzonego w sprawie propago-wania treści faszystowskich przez P. R. i J. M.
[19 marca 2018 r.] Informacje, z których wynikało, że uczestnikom pokojowych kontrmanifestacji postawiono zarzuty dotyczące zakłócania legalnego zgromadze-nia (tj. o to, że „stojąc na przestanku MPK okrzykami przeszkodziła w przebiegu niezakazanego zgromadzenia publicznego Marszu Niepodległości”), były przedmio-tem wystąpienia Rzecznika do Komendanta Głównego Policji. W odpowiedzi KGP odnosząc się do sprawy zgromadzenia odbywanego we Wrocławiu, wskazał, że jedna z obwinionych osób, wskazanych w wystąpieniu RPO „w dniu 30 marca 2018 roku wyrokiem Sądu Rejonowego dla Wrocławia Śródmieście Wydział V Kamy sygn. akt V W 676/18 została uznana winną popełnienia zarzucanego jej czynu. Na podstawie art. 39 § 1 kw Sąd odstąpił od wymierzenia kary. Wobec kolejnej osoby Sąd Rejonowy dla Wrocławia Śródmieście wydał wyrok nakazowy sygn. akt I I W 468/18, w któ-rym uznał ją winną popełnionego wykroczenia i ukarał karą grzywny w wysokości 200 złotych. Sprawa dotycząca trzeciej osoby został rozstrzygnięta wydanym w dniu 10 maja 2018 r. postanowieniem o umorzeniu postępowania”.
[Więcej na temat wystąpienia Rzecznika w sprawie nr VII.613.4.2018]
[8 czerwca 2018 r.] Rzecznik zwrócił się do Prezesa Sądu Rejonowego dla Wro-cławia Śródmieścia z prośbą o informacje dotyczące postępowań z wniosku Policji wobec protestujących w dniu 11 listopada 2017 r. we Wrocławiu, którym zarzucano m.in. naruszenie art. 52§ 2 kw, a także do Komendanta Miejskiego Policji we Wro-cławiu o aktualne informacje o stanie spraw związanych z wystąpieniem Rzecznika.