Agnieszka Szymankowska
3. Znaczenie zarządzania wiedzą w przedsiębiorstwie na podstawie badań empirycznych
W celu poznania znaczenia procesu zarządzania wiedzą we współczesnych przedsiębiorstwach funkcjonujących w warunkach konkurencji, konieczne stało się przeprowadzenie badań pierwotnych. Badaniem objęto kadrę menedżerską w wybranych przedsiębiorstwach handlowo-usługowych. Dobór tych organizacji do badania był celowy. Jako kryterium przyjęto wielkość zatrudnienia i dlatego badaniem objęto 17 wybranych firm działających w regionie konińskim i zatrud-niających powyżej 200 osób. Badanie było prowadzone od grudnia 2014 do lu-tego 2015 r. W badaniu przedstawiono respondentom kwestionariusz ankietowy przesłany za pośrednictwem poczty elektronicznej.
Pierwsze pytanie brzmiało: Czy w Państwa przedsiębiorstwie podejmo-wane są działania związane z zarządzaniem wiedzą? Rozkład odpowiedzi został przedstawiony na rys. 1.
Rys. 1. Występowanie działań wynikających z zarządzania wiedzą w badanych przedsiębiorstwach
Źródło: Opracowanie własne.
Jak wynika z powyższego wykresu, badani menedżerowie stwierdzili, że dzia-łania związane z procesem zarządzania wiedzą występują w prawie 60% badanych
0 10 20 30 40 50 60
TAK NIE TRUDNO POWIEDZIEĆ
10
4 3
59
24
18
w osobach w %
przedsiębiorstw. Jedynie 24% respondentów uznało, że takie działania w ich fir-mach nie występują. Należy jednak zaznaczyć, że prawie 20% ankietowanych nie potrafiło udzielić jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie.
Drugie pytanie zostało sformułowane następująco: Które z poniższych działań realizowane są w Państwa przedsiębiorstwie? Rozkład odpowiedzi został zamieszczony na rys. 2.
Rys. 2. Działania realizowane w firmach w ramach zarządzania wiedzą Źródło: Opracowanie własne.
Na podstawie powyższego wykresu można stwierdzić, że najczęściej wdra-żanymi – w ramach zarządzania wiedzą – działaniami są szkolenia oraz wykorzy-stywanie nowoczesnych technologii, wskazane odpowiednio przez 94 i 88% ba-danych. Jednocześnie badani menedżerowie wymieniali również analizę otocze-nia (65%) i monitorowanie przebiegu procesów w firmie (53%) jako istotne ele-menty analizowanego procesu. Prawie połowa respondentów wymieniła tworzenie
0 10 20 30 40 50 60
15
8 9
16 11
7 6 7 8
88
47 53
94 65
41 35
41 47 w osobach
w %
innowacyjnych produktów i/lub usług oraz organizowanie zespołów projektowych jako działania podejmowane w firmie. Należy podkreślić, że badani menedżero-wie (35%) najrzadziej wskazywali działania wynikające z benchmarkingu, a także przeprowadzanie badań własnych i współpracę z konsultantami zewnętrznymi, co zaznaczyło ponad 40% respondentów.
Kolejne z pytań sformułowano następująco: Proszę wskazać efekty stoso-wania zarządzania wiedzą w Państwa przedsiębiorstwie. Rozkład odpowiedzi znajduje się na rys. 3.
Rys. 3. Efekty stosowania zarządzania wiedzą w przedsiębiorstwie Źródło: Opracowanie własne.
Analizując powyższy wykres, można zauważyć konkretne efekty wynikające z wdrażania elementów zarządzania wiedzą w przedsiębiorstwie. Najwięcej respon-dentów, bo prawie 80%, uznało, że zarządzanie wiedzą przekłada się na wzrost wie-dzy pracowników. Jednocześnie do efektów zarządzania wiedzą zaliczono również:
zgłaszanie i wdrażanie nowych pomysłów oraz lepszą znajomość rynku, wskazywane odpowiednio przez 65% i 59% badanych. Ponadto połowa ankietowanych zauważa usprawnienie wielu procesów w firmie, jako efekt wykorzystania zarządzania wie-dzą w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa. Niestety, zastanawiające jest to, że jedy-nie 40% menedżerów zauważa wzrost liczby klientów w swoim przedsiębiorstwie.
W kontekście wykorzystania wiedzy w procesie budowania pozycji konkurencyjnej 0
10 20 30 40 50 60
7 8
13 11 10 9
41
47
76 65 59
53 w osobach
w %
przedsiębiorstwa, warto dodać, że ponad połowa badanych uznaje poprawę pozy-cji konkurencyjnej firmy jako wynik realizapozy-cji procesu zarządzania wiedzą.
Przeprowadzone badania pokazały, że proces zarządzania wiedzą jest znany i stosowany w badanych przedsiębiorstwach handlowo-usługowych. Naj-częściej kojarzony jest ze szkoleniami dla pracowników oraz zastosowaniem no-woczesnych technologii w bieżących działaniach firmy. Można jednak sformuło-wać wniosek, że takie postrzeganie całego procesu zarządzania wiedzą może wy-nikać z niskiej świadomości przedsiębiorców lub niewielkiej wiedzy co do stoso-wania instrumentów zarządzania wiedzą. Należy jednocześnie dodać, że badania ukazały również konkretne rezultaty, jakie dają realizowane działania.
Zakończenie
Koncepcja zarządzania wiedzą jest coraz częściej stosowana w polskich przedsiębiorstwach. Jednak żeby cały system zarządzania wiedzą był skuteczny, poszczególne składniki wiedzy muszą się wzajemnie uzupełniać i pokazywać jed-nolity kierunek rozwoju przedsiębiorstwa. Powinien on być realizowany przez właściwą komunikację, ścisłą współpracę pracowników oraz zapewnienie do-stępu do wiedzy dla wszystkich pracowników42.
Zarządzanie wiedzą, choć jest trudnym, czasochłonnym i dość złożonym procesem, to przynosi konkretne efekty w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa. Ko-nieczne jest rozwijanie wiedzy pracowników, a także jej gromadzenie, żeby przedsiębiorstwo mogło udoskonalać swoje procesy, tworzyć ofertę lepiej dopa-sowaną do potrzeb klientów i tym samym dążyć do pozyskania lepszej pozycji na konkurencyjnym rynku.
Bibliografia
Brdulak J.J., Zarządzanie wiedzą a proces innowacji produktu. Budowanie przewagi konkurencyjnej firmy, SGH, Warszawa 2005.
Butkiewicz A., Zarządzanie wiedzą we współczesnym zarządzaniu przedsiębiorstwem w: Wyzwania i perspektywy współczesnego zarządzania. Logistyka, marketing, kapitał ludzki, red. K. Łukasik, PCz, Częstochowa 2014.
Drucker P., Społeczeństwo prokapitalistyczne, PWN, Warszawa 1999.
Galata S., Strategiczne zarządzanie organizacjami. Wiedza, intuicja, strategie, etyka, Difin, Warszawa 2004.
Gierszewska G., Zarządzanie wiedzą w przedsiębiorstwie. Modele, podejścia, prak-tyka, PW, Warszawa 2011.
Gros U., Zachowania organizacyjne w teorii i praktyce zarządzania, PWN, Warszawa 2003.
42 A. Butkiewicz, Zarządzanie wiedzą we współczesnym zarządzaniu przedsiębiorstwem w: Wyzwania i perspektywy współczesnego zarządzania. Logistyka, marketing, kapitał ludzki, red. K. Łukasik, PCz, Częstochowa 2014, s. 122.
Gruszczyńska-Malec G., Rutkowska M., Strategie zarządzania wiedzą. Modele teore-tyczne i prakteore-tyczne, PWE, Warszawa 2013.
Nonaka I., Takeuchi H., Kreowanie wiedzy w organizacji. Jak spółki japońskie dyna-mizują procesy innowacyjne, Poltext, Warszawa 2000.
Kłak M., Zarządzanie wiedzą we współczesnym przedsiębiorstwie, WSEiP, Kielce 2010.
Kołodziejczyk D., Pawłowska M., Konkurencyjność polskich przedsiębiorstw po wej-ściu do Unii Europejskiej. Wyniki badania ankietowego, „Materiały i Studia”, z. 206, NBP, Warszawa 2006.
Kossowska M., Sołtysińska I., Szkolenia pracowników a rozwój organizacji, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2006.
Kowalczyk A., Nogalski B., Zarządzanie wiedzą. Koncepcja i narzędzia, Difin, Warszawa 2007.
Probst G., Raub S., Romhardt K., Zarządzanie wiedzą w organizacji, Oficyna Ekono-miczna, Kraków 2002.
Sopiński M., Znaczenie i specyfika zarządzania wiedzą we współczesnym świecie, w: Zarządzanie i marketing, red. A. Krzysztofek, AT Wydawnictwo, Kraków 2014.
Tiwana A., Przewodnik po zarządzaniu wiedzą. E-biznes i zastosowania CRM, Placet, Warszawa 2003.
Wawrzyniak B., Odnawianie przedsiębiorstwa. Na spotkanie XXI wieku, Poltext, War-szawa 1999.
Wawrzyniak B., Odnawianie przedsiębiorstwa. Na spotkanie XXI wieku, Poltext, War-szawa 2000.
Zarządzanie kadrami, red. T. Listwan, C.H. Beck, Warszawa 2010.
Zarządzanie wiedzą w przedsiębiorstwie, red. K. Perechuda, PWN, Warszawa 2005.
Zarządzanie wiedzą w społeczeństwie uczącym się, OECD, Polska 2000.
Zarządzanie zasobami ludzkimi. Tworzenie kapitału ludzkiego organizacji, red. H. Król, A. Ludwiczyński, PWN, Warszawa 2006.
Knowledge management as an essential element of building the competitiveness of the enterprise
Summary
To ensure the flow of information and knowledge resources, companies tend to implement a variety of knowledge management systems at all levels of business management. Skillful management of knowledge can be one of the most important factors affecting the proper functioning of the organization, and, at the same time, its competitive position in relation to other market operators. In connection with the issue of timeliness implemented, the aim of this chapter is to present the role of knowledge management in the modern enter-prise in the context of building a competitive position in the market. At the same time the problem of knowledge management is discussed on the basis of the opinions of the sur-veyed managers. This shows the importance of the whole process of knowledge manage-ment in contemporary organizations.
Key words: business, competitive, knowledge management
Translated by Agnieszka Szymankowska