Archeologia Polski Środkowowschodniej, t. II, 1997
Ja n Gu r b a
H e n r y k B u r c z a k - A b r a m o w i c z
(17 V III1927 - 3 1 V II1996)
H enryk S tanisław B urczak - A bram ow icz urodził się 17 V III 1927 r. w W ilnie, ja k o syn Józefa, oficera zaw odo w eg o - r o tm is trz a W P ' i Z o fii z C h a le c k ic h . W W iln ie uczęszczał do szkoły pow szechnej. O statnie lata okupacji - kiedy ojciec p rzebyw ał w niem ieckiej niew oli - pracow ał na wsi. Jako żołnierz A K uczestniczył w bitw ie o W ilno. R epresjonow any i w yw ieziony do sow ieckiego łagru, gdzie nabaw ił się gruźlicy, w ró cił w 1946 r. do Polski ja k o inw a lida i z rodzicam i zam ieszkał w N ałęczow ie. Św iadectw o dojrzałości uzyskał w P aństw ow ym Liceum dla dorosłych im. Tadeusza K ościuszki w Lublinie w 1948 r. i w tym że roku podjął studia n a K atolickim U niw ersytecie Lubelskim u prof. Jana C zekanow skiego z zakresu antropologii, etno grafii i prehistorii. Po roku p rzeniósł się n a państw ow y U ni w ersytet M arii C urie-S kłodow skiej, gdzie w sekcji nauk an tropologicznych W ydziału M atem atyczno-Przyrodniczego kontynuow ał studia - z etnografii u prof. Józefa G ajka, z ge ografii u prof. A dam a M alickiego, by ostatecznie w ybrać preh isto rię u prof. S tefana N oska - przerw ane leczeniem w S anatorium A kadem ickim w Z akopanem .
Po zm onopolizow aniu dydaktyki specjalistycznej i za m knięciu n a U M C S studiów z etnografii i prehistorii, p rze n ió sł się w 1952 r. n a h isto rię k u ltu ry m aterialnej n a U n i w ersy tecie W arszaw skim , gdzie słuchał w ykładów prof. W ło d zim ierza A ntoniew icza, prof. W itolda D ynow skiego i doc. Z ofii W artołow skiej. Z e w zg lę d u na zaszłe w ów czas zn aczn e ró żn ic e p ro g ra m o w e, a zw ła sz cza sam ego toku nauczania, nie m ó g ł kon ty n u o w ać studiów m ag ister
skich i 18 III 1955 u zy sk ał dy p lo m uko ń czen ia studiów I- go stopnia w zakresie archeologii.
Po przerw ie, spow odow anej służbą w ojsk o w ą i przede w szystkim złym stanem zdrow ia, podjął w 1961 r. je d n o osobow ą pracę obserw atora na Stacji biom eteorologicznej w U zdrow isku N ałęczów . W czasie je g o pracy Stacja otrzy m ała kom plet przyrządów pom iarow ych, w zw iązku z czym poszerzono zakres jej działalności n a badanie bioklim atu N ałęczow a.
Zam ieszkanie w N ałęczow ie, zarówno w czasie studiów, ja k i pracy zaw odow ej, p ozw alało m u ju ż od 1949 r. na sta ły kontakt z archeologią przez udział, lub choćby odw ie dzanie, prow adzonych w okolicach praw ie co roku, b ad a niach w ykopaliskow ych K atedry A rcheologii U M C S, P ań stw ow ego M uzeum A rcheo lo g iczn eg o w W arszaw ie lub W ojew ódzkiego K onserw atora Z abytków w Lublinie.
W 1966 r. w rócił n a studia, tym razem eksternistyczne Il-go stopnia n a U niw ersytecie W rocław skim u prof. H ele ny H ołubow ieżow ej, gdzie w 1969 r. uzyskał absolutorium . Stan zdrow ia nie pozw olił m u na zdobycie m agisterium .
W 1978 r. p rz e sz e d ł n a re n tę in w alid zk ą. Ó w cze sn y Z B O W iD n ie p o p a rł je g o s ta ra ń o sta tu s k o m b a tan ta. M im o b ard z o tru d n y c h w a ru n k ó w ż y c io w y ch , do p iero w ted y m ó g ł u k o ń cz y ć stu d ia. W 1979 r. z o stał p rzy ję ty n a V ro k arc h e o lo g ii n a U M C S . P o w y ró w n a n iu różnic p ro g ra m o w y ch , za sz ły ch w ciąg u 10 lat p rze rw y w n a u ce, u z y s k a ł 3 IX 1979 r. m a g iste riu m n a p o d sta w ie pracy „K oń w w ie rz e n ia c h P ra sło w ia n ” .
K olega Henryk, o w ielokierunkow ych zdolnościach, od p o c z ą tk u stu d ió w m ia ł sz cz ere z a in te re so w a n ia przed e w szystkim etnologią, które z czasem zam ienił na prehisto rię religii. M im o w ielkich trudności zdrow otnych m iał on szczęście spotkać się w ciągu studiów z w ielom a w ybitny m i uczonym i z czterech uniw ersytetów , którzy odegrali zna czącą rolę w je g o rozw oju. C iężka choroba nie pozw oliła m u na pełne rozw inięcie sw ego talentu (a przew ażającą w ięk szość egzam inów n a studiach zdaw ał n a bardzo dobrze), choć m iał w ielkie plany w stosunku do dalszych prac. Stale znajdow ał oparcie w swej M atce, dla której podjął się ukoń czenia - form alnie ju ż m u niepotrzebnych - studiów.
P ołączony koleżeńskim i w ięzam i z pracow nikam i i ko legam i ze swej m acierzystej uczelni, ju ż obłożnie chory nie m ógł w ziąć udziału w zjeździe w ychow anków K atedry z o- kazji 50-lecia jej istnienia w 1995 r. Z m arł w N ałęczow ie 31 lipca 1996 r.
1M. Domański: Abramowicz Józef, [w:] Słownik biograficzny mia sta Lublina, 1.1, Lublin 1993, s. 11-12.
