mgr in. Daniel Reclik, dr hab. in. Gabriel Kost, Prof. nzw w Pol. l. Instytut Automatyzacji Procesów Technologicznych i Zintegrowanych Systemów Wytwarzania, Wydzia Mechaniczny Technologiczny, Politechnika lska w Gliwicach
mgr in. Katarzyna Badys
Instytut Nauki o Materiaach, Wydzia Informatyki i Nauki o Materiaach, Uniwersytet lski mgr Stefan Falkiewicz
TVP Szczecin, Studio Filmowe S&F
KOMPUTEROWY SYSTEM STEROWANIA PROPORCJONALNEGO
ZROBOTYZOWANYMI KAMERAMI SONY W NOWOCZESNYCH
SYSTEMACH MOBILNEGO STUDIA NAGRA TELEWIZYJNYCH
W niniejszym artykule opisano, zrealizowany przy wspópracy Politechniki l-skiej i Studia Filmowego S&F, system mobilnego studia realizacji nagra telewi-zyjnych. Podstawow cech utworzonego systemu jest moliwo zdalnego stero-wania ruchem zrobotyzowanych kamer SONY w technice proporcjonalnej. System w oparciu o aplikacj komputerow pozwala na jednoczesne sterowanie 4 kame-rami za pomoc 4-osiowych joysticków komputerowych. W pracy opisano równie zaawansowane rodki przetwarzania i rejestrowania obrazów cyfrowych, które zostay zastosowane w opracowanym systemie, a byy niezbdne do realizacji transmisji telewizyjnych zarówno tradycyjnych jak i drog telewizji internetowej. THE COMPUTER SYSTEM OF PROPORTIONAL STEERING THE SONY
CAMERAS IN MODERN TV-STUDIO SYSTEMS
This paper describes the recording realization in mobile TV-studio systems. The main feature of this system is the possibility of remote motion control of robot cameras SONY in proportional way. Thanks to created computer program, this system permits steering of four cameras at the same time by using 4-axial com-puter joysticks. This paper also describes the advanced image processing and video recording used in worked out system, which were necessary to television broadcast realization in traditional way and via Internet.
1. WSTP
Telewizja i Internet podlegaj procesowi coraz szybszej integracji. Tradycyjne stacje telewi-zyjne posuguj si w swojej dziaalnoci internetem, który stanowi coraz czciej kana sprzenia zwrotnego z widzami, umoliwiajcy im interaktywno i wpywanie na treci programowe. Jednoczenie powstaje coraz wicej stacji telewizyjnych funkcjonujcych tylko w internecie. Mona je podzieli na dwie zasadnicze kategorie. Pierwszym typem interneto-wych stacji telewizyjnych s stacje nadajce programy w tradycyjny sposób - czyli wg tzw. ramówki, z programem na kady dzie. Stay rozkad programu nie daje osobom ogldajcym swobody wyboru tego, co chcieliby oglda. Aby sprosta takim oczekiwaniom powsta drugi typ internetowych stacji telewizyjnych - stacje realizujce audycje tzw. VOD (Video On De-mand - wideo na danie). Wideo na danie jest bardzo czsto spotykane równie w telewi-zjach cyfrowych. Coraz czciej sigaj po ten sposób przekazu równie tradycyjni nadawcy. Najwiksza w Polsce stacja telewizyjna, jak jest TVP, równie udostpnia za porednictwem
serwisu internetowego (itvp.pl) dostp do VOD. Za porednictwem Internetu widzowie mog midzy innymi oglda nowe, jeszcze nie wyemitowane, odcinki ulubionych seriali, lub obej-rze starsze odcinki z archiwum.
Coraz szerszy dostp do szerokopasmowego Internetu powoduje powstawanie lokalnych te-lewizji (np. osiedlowych) realizujcych swój program za porednictwem kamer interneto-wych. Stacje tego typu najczciej stosuj formy nadawania na ywo, które to w tradycyjnej telewizji wystpuj znacznie rzadziej. Dzieje si tak ze wzgldu na due koszty, kopoty logi-styczne zwizane z przygotowaniem kadej transmisji, oraz wiksze ryzyko wystpienia b-dów i tzw. dziur w programie z powodu zawodnoci sprztu lub ludzi. Jednoczenie jednak formua "na ywo" cieszy si najwikszym zainteresowaniem widzów z powodu m.in. na brak moliwoci przewidzenia przebiegu wydarzenia, moliwo wspóuczestnictwa w wyda-rzeniu, lub chociaby zwyke wraenie autentycznoci. Niestety wraz z wzrostem wykorzy-stywania transmisji wideo jako medium komunikacyjnego nie idzie wzrost znajomoci zasad kinematografii. Filmy i programy realizowane s minimalnym nakadem rodków, najczciej za pomoc pojedynczej kamery, co powoduje wiele ogranicze. Wielokamerowe systemy rejestracji obrazu s bardzo drogie i wymagaj wieloosobowej obsugi zarówno do samej re-jestracji obrazu, jak i te do obsugi systemu o wysokim stopniu skomplikowania techniczne-go. Wszystkie powysze aspekty praktycznie ograniczay moliwo realizowania transmisji wielokamerowych do wydarze komercyjnych z duym budetem.
Wszystkie powysze aspekty stay si przyczyn rozpoczcia prac nad nowym systemem re-alizacji transmisji telewizyjnych. Gównym zaoeniem, jakie autorzy chcieli uzyska, byo utworzenie taniego, przenonego, w peni mobilnego, studia nagra pozwalajcego na two-rzenie profesjonalnego zarówno tradycyjnego, jak i te internetowego przekazu wideo zarów-no w formie relacji „na ywo” jak i w formie VOD.
2. OPIS SYSTEMU NADAWANIA
Podstaw dziaania systemu mobilnego studia transmisyjnego jest wykorzystanie ogromnych moliwoci, jakie udostpniaj wspóczesne komputery oraz wszechobecna mikroelektronika. Aby moliwe byo utworzenie przenonego systemu pozwalajcego na nagrywanie wieloka-merowych transmisji telewizyjnych, przy udziale niewielkiej liczby osób obsugi technicznej, konieczne byo zastosowanie kamer posiadajcych wasne, precyzyjne mechanizmy prze-mieszczania. Najlepszym rozwizaniem okazao si zastosowanie zrobotyzowanych kamer wyposaonych we wasne serwonapdy i kontrolery ruchu. Poniewa niezwykle wan cech, podczas realizacji transmisji telewizyjnych, jest moliwo tworzenia panoramicznych uj przy rónych prdkociach przemieszczania kamery, zdecydowano si na zastosowanie kamer firmy SONY, poniewa one jako jedyne pozwalay na zdalne sterowanie przemieszczeniem obiektywu z moliwoci zmiany prdkoci ruchu. Sterowanie kamerami moliwe jest za porednictwem zcza RS-232 [1]. Zastosowane kamery posiadaj wbudowan obsug dedy-kowanego protokou komunikacyjnego SONY o nazwie VISCA. Autorzy postanowili wyko-na oprogramowanie sterujce wykorzystujce podstawowe komendy VISCA-PROTOCOL zarówno do sterowania ruchem jak i te do zmiany parametrów obrazu zastosowanych kamer-robotów [3, 4, 5, 6].
Samo zdalne ustawianie i sterowanie kamer nie wystarcza do przeprowadzenia relacji telewi-zyjnej. Obraz dostarczany z kamer musi by odpowiednio zarejestrowany, obrobiony a wresz-cie nagrany w odpowiednio wysokiej jakoci, lub te wyemitowany do odbiorców
autorzy postanowili utworzy kompleksowe rozwizanie, tote podczas realizacji projektu postanowili dokona próby integracji wielu rodków technicznych w jeden, w peni profesjo-nalny system. Na rys. 1 pokazano schemat utworzonego systemu. Sercem systemu s miksery wizji i fonii [9] podczone do enkodera strumieniowego oraz rekordera nagrywajcego mik-sowany obraz i d wik.
Rys. 1. Schemat utworzonego systemu
Obraz ze zdalnie sterowanych kamer wysyany jest poprzez zcza VIDEO i S-VIDEO do miksera wizji, który pozwala na pynne przechodzenie pomidzy rónymi ujciami (kamera-mi) obrazu wyjciowego (transmitowanego). Na rys. 2 pokazano poczenia pojedynczej ka-mery SONY EVI-100D z oprzyrzdowaniem peryferyjnym wraz z wyszczególnieniem rod-ków wymiany sygnaów wizji i sterowania.
Do miksera wizji zamiast podczonych zdalnie sterowanych kamer mona podczy trady-cyjne kamery, obsugiwane manualnie przez operatorów. W takim przypadku znaczco jed-nak wzrasta koszt kamer, niezbdna ilo osób do ich obsugi oraz stopie skomplikowania realizacji samego nagrania. Dodatkow zalet zastosowania kamer ze zdalnym sterowaniem poprzez system komputerowy jest moliwo uzyskania 100 % powtarzalnoci pozycji, czego nie da si osign przy pomocy tradycyjnych kamer [9]. Ponadto 4-kamerowy system ze zdalnie kontrolowanymi kamerami moe obsugiwa jedna osoba, co w przypadku kamer tradycyjnych wymagaoby obecnoci 5 osób obsugi (4 kamerzystów i realizator wizji). Do-datkowo systemy zdalnie sterowane zapewniaj dyskretniejsze filmowanie. Kamery i opera-torzy nie przeszkadzaj w filmowanym widowisku-imprezie, natomiast niewielkie rozmiary zrobotyzowanych kamer umoliwiaj dyskretne rozmieszczenie w pomieszczeniu.
Poniewa z zaoenia projektowany system mia by bardzo wszechstronny, zatem autorzy postanowili umoliwi zarówno nagrywanie relacjonowanych wydarze w wysokiej rozdziel-czoci, jak i te bezporednie transmitowanie drog internetow. Do tego celu wykorzystano komputerowy enkoder strumieniowy zgodny ze standardem wmv. Aby umoliwi obsudze podgld filmowanego obrazu do miksera wizji podczono ukad monitorów: ON AIR, czyli transmitowanego obrazu na wyjciu miksera, oraz QUAD PREVIEW – prezentujcego obra-zy pochodzce z kadej z 4 kamer systemu.
3. KOMPUTEROWA APLIKACJA STEROWANIA PROPORCJONALNEGO
Wszystkie wymienione podzespoy zostay zintegrowane w caociowy system mobilnego studia telewizyjnego. Prace nad systemem rozpoczy si na pocztku 2008 roku w laboratorium Studia Filmowego S&F. Rozlega wiedza zdobyta podczas realizacji progra-mów telewizyjnych TVP Szczecin, w tym midzy innymi cyklu „miechu warte” pozwoliy na profesjonaln integracj komponentów systemu. Wikszo elementów skadowych do-stpna bya na rynku i wymagaa jedynie waciwej integracji, ustawienia i okablowania. Naj-waniejszym i niezbdnym komponentem systemu jest jednak ukad sterowania kamer. Ana-lizujc dostpne na rynku sterowniki ruchu kamer mobilnych okazao si, e nie ma prostego i taniego rozwizania pozwalajcego na zdalne i pynne sterowanie prdkociami ruchu kamer filmowych. Co prawda istnieje dedykowany pulpit sterowania proporcjonalnego firmy SONY, jednake pozwala na sterowanie jednoczenie tylko jedn kamer (rys. 3).
Rys. 3. Dedykowany panel zdalnego sterowania firmy SONY [9]
nia, który który pozwalaby zamieni komputer PC w zaawansowany sterownik o moliwociach identycznych z rozwizaniem fabrycznym SONY. Dodatkow cech, jak miao spenia projektowane oprogramowanie, miaa by moliwo sterowania jednoczenie 4 kamerami. Aby zapewni wysok ergonomi pracy, postanowiono zastosowa ukad 4-osiowych joysticków komputerowych (tzw. joysticków 3D), dziki czemu oprogramowanie miaoby wiksze moliwoci od rozwiza fabrycznych SONY. Seryjne panele operatorskie pozwalaj na pynne sterowanie pooeniem obiektywu (proporcjonalne) jedynie w 2 osiach: pionowej (TILT) oraz poziomej (PAN). Zastosowane przez autorów rozwizanie 4 osiowych interfejsów komputerowych HID pozwala na wykorzystanie dodatkowych informacji steruj-cych, które mog by wykorzystane m.in. do pynnej regulacji ogniskowej obiektywu kamery (ZOOM).
3.1. Podstawy programowe obsugi joysticków z poziomu systemu operacyjnego
Aby moliwe byo sterowanie proporcjonalne kamerami konieczne byo w pierwszej kolejno-ci zaimplementowanie obsugi urzdze wskazujcych HID – joysticków. Autorzy postano-wili zastosowa joysticki firmy LOGITECH serii Extreme 3D. Na rys. 4 pokazano zdjcie zastosowanego joysticka.
Rys. 4. Logitech Extreme 3D – zastosowany interfejs HID Aby moliwe byo obsuenie 3 i wicej osiowych interfejsów HID (Human Interface Device) konieczne byo wykorzystanie biblioteki systemu Windows o nazwie mmsystem.dll. Jest to rozszerzenie zwizane z obsug szeroko pojtych multimediów w systemie. Do obsugi joy-sticków wykorzystywane s funkcje WinAPI obsugi w/w biblioteki systemowej. Podstawo-w funkcj zastosowan w tworzonym oprogramowaniu jest funkcja
joyGetDev-Caps(xxx,@myJoyCaps, sizeof(myJoyCaps)). Funkcja ta przypisuje uchwyt struktury my-JoyCaps do urzdzenia typu joystick o numerze xxx (numeracja joysticków w systemie
roz-poczyna si od wartoci xxx=0). Poniewa autorzy postanowili umoliwi korzystanie z do-wolnych typów joysticków konieczne byo sztywne zdefiniowanie rozdzielczoci przetworni-ków A/C. Poniewa kady z producentów stosuje przetworniki pooenia o rónej rozdziel-czoci, zatem w przypadku braku sztywnego okrelenia wartoci minimalnej i maksymalnej zmiennych przemieszczenia osi mogoby si okaza, e niektóre joysticki (w tym take tzw. gamepady) wymagayby skomplikowanej kalibracji sztucznie zwikszajcej lub zmniejszaj-cej ilo bitów przetworników pooenia. Biblioteka mmsystem.dll pozwala na zastosowanie automatycznego przeliczania wskaza do zaoonego poziomu rozdzielczoci przetworników. Dodatkowym mankamentem przedstawionego rozwizania jest cena, która uniemoliwiaa realizacj zaoe projektu. Postanowiono zatem opracowa komputerowy system
sterowa-Poprzez zastosowanie skadni: joy1:JOYINFOEX; joy1.dwSize:=64; joy1.dwFlags:=255; JoyGetPosEx(0,@joy1)
Uzyskano automatyczne rozszerzenie (lub zawenie w przypadku bardzo precyzyjnych joy-sticków) struktury pomiarowej stanu urzdzenia do sztywnej wielkoci 64 bitów. Dziki temu niezalenie od klasy zastosowanego urzadzenia HID zawsze warto pooenia bdzie miaa warto z zakresu: 0… 65536, czyli przetworniki pooeniowe kadej z osi zostan propor-cjonalnie przeliczone do analogicznych wskaza przetworników 16-bitowych.
3.2. Proces dyskretyzacji prdkoci
Poniewa zastosowane kamery SONY posiadaj w zalenoci od osi od 7 na osi ZOOM do 24 na osi PAN zakresów prdkoci ruchu konieczne byo wykonanie programowej dyskrety-zacji wskaza pooenia rkojeci joysticka na dostpny zakres prdkoci. Pierwotnie zasto-sowano liniowy przebieg zmiennoci prdkoci wzgldem wskaza interfejsu HID, jednake przeprowadzone badania pokazay, e najwiksza precyzja wymagana jest przy najmniej-szych prdkociach. Postanowiono zatem powikszy zakres „martwy” pooenia joystikca, który odpowiada zatrzymaniu kamery w danej osi, jak równie zwikszy przedziay prdko-ci niskich. Na rys. 5 pokazano dyskretyzacj wskaza joysticka dla osi panoramowania (PAN). Warto ujemna oznacza ruch kamery w kierunku przeciwnym.
Dykskretny rozkad prdkoci ruchu kamery w zalenoci od wychylenia rkojeci joysticka -24 -22 -20 -18 -16 -14 -12 -10-8 -6 -4 -20 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 0 2476 5110 7744 10378 13012 15646 18280 20914 23548 26182 28816 31450 34084 36718 39352 41986 44620 47254 49888 52522 55156 57790 60424 63058
prdko PAN kamery
-8 -7 -6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 -236 3431 7098 10765 14432 18099 21766 25433 29100 32767 36434 40101 43768 47435 51102 54769 58436 wskazanie przetwornika
prdko ZOOMu kamery
Rys. 5. Dyskretyzacja prdkoci ruchu panoramowania i zmian ogniskowej przy 16-bitowej kompensacji wskaza joysticków
3.3. Komunikacja z zastosowaniem protokou VISCA
Przeliczone dyskretne wartoci prdkoci posuyy do realizacji procesu cigego sterowania kamerami. Zgodnie z definicj protokou VISCA istniej 2 rozkazy ruchu kamery. Pierwszy dotyczy ruchu w osiach x i y (PAN i TILT), natomiast drugi dotyczy samego ustawienia wielkoci ZOOM. Komendy wysyane s do portu RS232 bezporednio lub w przypadku bra-ku zcza w komputerze, lub koniecznoci podczenia wikszej liczby kamer, poprzez kon-werter USB-RS232. Opracowana aplikacja posiada moliwo obsugi portów komunikacyj-nych w systemie quasi-równolegym do numeru COM99. Podstawowym formatem wymiany danych pomidzy systemem sterowania a podczonymi kamerami jest system binarnej wy-miany informacji kodowanych do standardu znaków podstawowych kodu ASCII. Dla kade-go z zaimplementowanych rozkazów ruchu i ustawie parametrów obrazu konieczne byo utworzenie waciwych kwerend zapytania oraz przygotowanie waciwego formatowania ramki powrotnej. Cao transmisji przebiega w trybie asynchronicznym, tj po zainicjowaniu poczenia nastpuje kolejno odpytanie urzdzenia (program wysya komend) oraz odpo-wied miernika na zadany rozkaz. [1,2]. Komendy wysyane s zdefiniowane przez producen-ta kamer. Przykadowy rozkaz ruchu nie jest prosty do zdefiniowania. W pierwszej kolejnoci konieczne jest okrelenie kierunku ruchu (na podstawie wartoci pooenia joysticka po dys-kretyzacji). Majc dane dyskretne wartoci prdkoci PAN i TILT moemy ustali w jakim kierunku si porusza kamera (i taki te rozkaz jest generowany), natomiast konkretne warto-ci dyskretyzowanych prdkowarto-ci wprowadzane s jako parametry PAN-SPEED i TILT-SPEED do wygenerowanego równania. Zestawienie rozkazów ruchu w zalenoci od kierun-ku zestawiono w tab. 1.
Tab. 1. Rozkazy w kodzie szesnastkowym wysyane na port w zalenoci od wykrytego kierunku ruchu. Warto prdkoci ruchu poziomego lewo-prawo (PAN) oznaczono przez VV, natomiast prdkoci ruchu góra-dó (TILT) poprzez WW – obie wartoci wpisywane s szesnastkowo
ruch
rozkaz-cig wartoci HEX wysyanych na port góra 81 01 06 01 VV WW 03 01 FF góra-lewo 81 01 06 01 VV WW 01 01 FF góra-prawo 81 01 06 01 VV WW 02 01 FF lewo 81 01 06 01 VV WW 01 03 FF prawo 81 01 06 01 VV WW 02 03 FF dó 81 01 06 01 VV WW 03 02 FF dó-lewo 81 01 06 01 VV WW 01 02 FF dó-prawo 81 01 06 01 VV WW 02 02 FF STOP 81 01 06 01 VV WW 03 03 FF 3.4. Interfejs uytkownika aplikacji sterownia proporcjonalnego
Wykonana aplikacja poza sterowaniem proporcjonalnym ruchami kamery pozwala na wszel-kie dostpne w trybie remote-controll zmiany ustawie parametrów obrazu. Ekran gówny aplikacji zosta podzielony na 4 czci – dla kadej z kamer wystpuje komplet klawiszy re-alizujcych poszczególne funkcje i ustawienia. Z zaoenia przewidziano sterowanie 4 joy-stickami jednoczenie, jednake w sytuacji awaryjnej moemy przeczy ukad na sterowa-nie jednojoystickowe. W takim przypadku kombinacj przycisków joysticka moemy prze-cza kontrol na poszczególne kamery. Oczywicie poza sterowaniem proporcjonalnym
mo-liwe jest take sterowanie dwustanowe ruchami kamer. W tym celu uytkownik ma do dyspo-zycji komplet klawiszy sterowania za porednictwem myszy. Nacinicie danego kierunku jest jednoznaczne z wykonywaniem ruchu z prdkoci, ustawian na niezalenych poten-cjometrach (liderach). Poniewa bardzo czsto zachodzi konieczno podwieszenia kamery na suficie, zatem konieczne byo zaimplementowanie mechanizmu obrotu kierunków osi. Dziki temu kamerami steruje si intuicyjnie – nie musimy pamita o tym e po obróceniu kamery podnosimy pooenie ekranu poprzez strzak w dó. Na rys. 6 pokazano ekran gów-ny aplikacji. Warto zauway, e forma aplikacji posiada wycicie na umieszczenie ekranów podgldowych. Dziki temu im wikszym obszarem ekranu dysponujemy, tym wiksze mo-emy mie podgldy (zastosowano pynn zmian wielkoci ekranu).
Rys. 6. Ekran programu sterujcego
Dodatkowo poza sterowaniem lokalnymi kamerami postanowiono wykona zdalny transmiter portu RS-232 poprzez zastosowanie lokalnej sieci WiFi i protokou TCP/IP. Poniewa koo kadej kamery umieszczony jest mini-laptop z funkcj nagrywania obrazu w jakoci High Definition, zatem zastosowanie WiFi nie zwiksza kosztów.
4. ZASTOSOWANIE WYKONANEGO OPROGRAMOWANIA
Na utworzonym oprogramowaniu wykonanych ostao ju kilkanacie testowych realizacji telewizyjnych, w tym take kilka na zlecenie. Prezentowany system cieszy si tak wielkim zainteresowaniem, e pakiet ju podpisanych kontraktów na filmowanie przy uyciu mobil-nego studia wypenia cakowicie najblisze miesice pracy Studia S&F. System sprawdza si bardzo dobrze. Umoliwia szybkie rozstawienie sprztu i byskawiczn gotowo do
realiza-czay 25 min., co jest nie moliwe do powtórzenia w przypadku metod tradycyjnych). Aby zabezpieczy system przed nagym brakiem zasilania postanowiono zastosowa zasilanie akumulatorowe 12 V, co umoliwia pen niezaleno, bezprzewodow prac, a take elimi-nuje szumy powstae na skutek zakóce sieci elektrycznej. Dodatkow zalet jest moliwo wykonywania wielokamerowych relacji „na ywo” w warunkach plenerowych. Na rys. 7 po-kazano próbne podczenie caoci komponentów przed realizacj pierwszej transmisji.
Rys. 7. Pierwsza transmisja opracowanego systemu
W przypadku transmisji internetowej realizowanej „na ywo” podczenie do Internetu moe by na zrealizowane na miejscu filmowanego wydarzenia poprzez: sie LAN, bezprzewodo-w sie WiFi, a take za porednictwem sieci telefonii komórkowej w standardzie HSDPA. System ten zastosowany zosta po raz pierwszy w sposób komercyjny na pokazach mody lubnej. Poniewa pokazy mody s z zaoenia wydarzeniami dynamicznymi, zatem koniecz-ne byo nadanie za ruchem modelek.
Rys. 8. Uycie opracowanego systemu pod-czas relacji „na ywo” z pokazu mody lubnej Cao filmowania zgodnie z zaoeniami projektu przeprowadzi pojedynczy operator – w tym przypadku by to osobicie mgr Stefan Falkiewicz chcc sprawdzi dziaanie systemu. Zdjcie z pokazu zostao zamieszczone na rys. 8. Wysany sygna wideo z kamer trafia do
serwerów podczonych do bardzo duego potencjau upload (aktualnie 1 Gbit/s, co umoli-wia obsug ponad 5000 widzów jednoczenie w tradycyjnym systemie unicast, a przy wspar-ciu systemami rozsyu P2P – praktycznie nieograniczona liczb widzów).
5. WNIOSKI
Zastosowanie systemów podobnych do opracowanego jest wszechstronne: od imprez kultu-ralnych, masowych, koncertów, przez sympozja, konferencje, targi, pokazy komercyjne, akcje promocyjne i reklamowe, e-learning, po relacje z wydarze religijnych, spoecznoci lokal-nych itp. Niewielki koszt w porównaniu do metod tradycyjlokal-nych umoliwia wszechstronne zastosowanie i szerok popularyzacj opracowanej metody. Systemy podobne do uzyskanego s ju dzi stosowane s w USA midzy innymi w kocioach. Co prawda amerykaski sys-tem jest oparty na innej zasadzie dziaania (ograniczenie do 3 kamer, poczenie typu „daisy chain”, czyli acuch), jednake systemy mikserowo-kamerowe, umoliwiajce efektowne realizacje telewizyjne wydarze i obrzdów religijnych przy uyciu niewielkich nakadów sprztowych i finansowych przyjy si tam na stae i s bardzo powszechnie spotykane. W Polsce take powstaj kolejne tanie i uniwersalne systemy telewizyjne – m.in.: w obiek-tach sakralnych, salach obrad sejmików i rad powiatów, a take w halach widowiskowo-sportowych.
Zastosowany system w przyszoci bdzie podstaw realizacji cyklu „miechu warte”, który jest produkowany przez Studio Filmowe S&F, a take – jak maj nadziej autorzy – w wielu przedsiwziciach krajowych i zagranicznych zwizanych z popularyzacj zarówno telewizji internetowych, jak równie relacji wielokamerowych podczas wielu niskobudetowych im-prez masowych i kulturalnych. Poniewa nie sposób w opisa caoci moliwoci opracowa-nego systemu, autorzy postanowili zamieci przykady zastosowania opisywaopracowa-nego projektu na stronie internetowej : www.relacjanazywo.pl
BIBLIOGRAFIA
1. Daniluk A.: RS-232 C. Praktyczne programowanie, Helion, Gliwice 2001. 2. Mielczarek W.: Szeregowe interfejsy cyfrowe, Helion, Gliwice 1993.
3. EVI D-70/D-70P, Color Video Camera. Technical Manual. A-BS4-100-11(1).Sony Corp. 2003.
4. EVI D-100/D-100P, Color Video Camera. Technical Manual. A-AYT-100-11(1).Sony Corp. 2001.
5. EVI HD1, HD Color Video Camera. Technical Manual. A-CKC-100-11(1).Sony Corp. 2006.
6. EVI D-30/D-31, Intelligent Communication Color Video Camera. Command List Image Sensing Products Sales Department Broadcasting & Professional Systems Company, Sony Corporation.
7. Telephony Application Programming Interface (TAPI) Programmer's Reference, Micro-soft Corporation. 1995-1996.
8. Windows Sockets 2 Application Program Interface. Microsoft Corporation. 1996. 9. Witryny internetowe: www.elektroda.pl,www.logitech.com,www.sony.co.jp/ISP.
