"Zarządzanie jakością. Teoria i praktyka", Adam Hamrol, Władysław Mantura, Warszawa-Poznań 1999 : [recenzja]

Monika Stawiarska

"Zarządzanie jakością. Teoria i

praktyka", Adam Hamrol, Władysław

Mantura, Warszawa-Poznań 1999 :

[recenzja]

Acta Scientifica Academiae Ostroviensis nr 6, 127-129

Re c e n z j e i o m ó w i e n i a 127

A d a m H a m r o l , W ł a d y s ł a w M a n t u r a : Za r z ą d z a n i e

Ja k o ś c i ą. Te o r i a i Pr a k t y k a, W y d a w n i c t w o N a ­ u k o w e P W N , W a r s z a w a - P o z n a ń

1999, s. 366

Z m iana w arunków gospodarow ania, zw iązana z procesem transform a­ cji system ow ej, w ym usza na polskich przedsiębiorstw ach konieczność sprostania now ym w ym aganiom . Zadania stojące przed przedsiębiorstw a­ mi, dążącym i do uzyskania przew agi konkurencyjnej, dotyczą z jednej strony popraw y jakości zarządzania, z drugiej strony popraw y jakości pro­ dukow anych w yrobów i św iadczonych usług. W praktyce polskich przed­ siębiorstw proces zarządzania jak o ścią sprow adza się najczęściej do w dra­ żania system ów zapew nienia jakości zgodnych z norm am i ISO serii 9000. N orm y te jed n ak nie stanow ią w ystarczającej podstaw y dla uzyskania optym alnych efektów jakościow ych. M ają one na celu stw orzenie najlep­ szych w arunków produkcji lub św iadczenia usług, ale nie gw arantują ja k o ­ ści w yrobu końcow ego.

N arastające w ciąż m ity w okół system u ISO, ograniczony dostęp do fachowej inform acji, a także niedostateczny rozwój kształcenia w tym zakresie, stanow ią podstaw ow ą barierę ham ującą postęp w procesie tw o­ rzenia, utrzym ania i doskonalenia jakości.

Problem ten dostrzegli A. Hamrol i W. M antura w książce pt. Z arzą­ dzanie Jak ością - teoria i praktyka. Zdaniem autorów , popraw ność zarzą­ dzania ja k o śc ią w praktyce zależy przede w szystkim od postępu w rozw o­ ju kw alitologii, a w szczególności od postępu w rozw oju teorii i inżynierii

zarządzania.

Praca składa się z dw óch części. Pierw sza część, której autorem jest W. M antura, pośw ięcona została teoretycznym podstaw om zarządza­ nia jakością. W. M antura je st jednym z niew ielu autorów , którzy dostrzegli brak i p iln ą potrzebę tw orzenia ogólnej teorii jakości. W pierw szym roz­ dziale książki om aw ia więc w ybrane elem enty nauki o jakości, dokonując ich system atyki i podziału, a także objaśnia istotę podejścia jakościow ego.

C iekaw ych spostrzeżeń dostarcza rów nież zaprezentow ana przez autora oryginalna koncepcja konwencji term inologicznej, w m yśl której, przed­ staw ia on definicje w ybranych term inów z zakresu nauki o jakości, bazu­ jąc na pojęciu „cechy” jak o wyjściow ej kategorii kw alitologicznej.

W drożenie i utrzym anie procesu zarządzania jak o ścią jest nierozerw al­ nie zw iązane z przebudow ą struktury organizacyjnej na taką, która um oż­ liwi łatw y przepływ inform acji, sw obodę w podejm ow aniu decyzji i pono­ szenie odpow iedzialności za ich skutki. W rozdziale pośw ięconym w ybra­

1 2 8 Ac t a Sc i e n t i f i c a Ac a d e m i a e Os t r o v i e n s i s

nym elem entom nauki organizacji i zarządzania, autor skoncentrow ał się więc na om ów ieniu struktur organizacyjnych oraz procesów inform acyjno- decyzyjnych.

D alsza część pracy W. M antury w prow adza w problem atykę zarzą­ dzania jakością. Począw szy od om ów ienia istoty i koncepcji zarządzania jakością, poprzez analizę problem u norm alizacji, autor podejm uje próbę stw orzenia w zorcow ego m odelu porządkującego problem atykę jak ości w konkretnym przedsiębiorstw ie produkcyjnym .

Druga część książki, której autorem je s t A. H am rol, pośw ięcona zosta­ ła praktycznym aspektom zarządzania jakością.

A utor zw raca tu uw agę na rolę norm alizacji, koncentrując się głów nie na system ach zapew nienia jako ści zgodnych z norm am i ISO serii 9000.

Najw ięcej m iejsca w drugiej części pracy pośw ięcono prezentacji in­ strum entarium zarządzania jakością. Przedstaw iono tu jedy nie w ybrane m etody, narzędzia i techniki, nie w yczerpując w pełni istoty tego zagad­ nienia. A utor św iadom ie ograniczył się do om ów ienia narzędzi podstaw o­ wych, tłum acząc ten fakt częstą obecnością problem atyki jakości w opra­ cow aniach książkow ych, czasopism ach specjalistycznych i m ateriałach szkoleniow ych.

Przedm iotem rozw ażań dw óch ostatnich rozdziałów je st zagadnienie sterow ania ja k o śc ią oraz zapew nienia jako ści w fazie przedprodukcyjnej, produkcyjnej i poprodukcyjnej, a także znaczenie w spom agania kom pute­ row ego w tym zakresie.

Czytając tę książkę, w yczuw a się brak w yodrębnienia popularnej i coraz częściej om awianej w literaturze tem atyki TQM (Total Q uality M a­ nagem ent). A utorzy celow o potraktow ali tę problem atykę m arginalnie, aby w zakończeniu książki uśw iadom ić czytelnikow i, że TQ M m ożna zajm o­ wać się dopiero po usystem atyzow aniu i zrozum ieniu całości problem atyki zarządzania jakością.

Jedynym m ankam entem książki je st brak spójności w definiow aniu niektórych pojęć w części teoretycznej i praktycznej, a także posługiw anie się różną term inologią przez obu autorów . N ależy podkreślić rów nież fakt, że w książce skoncentrow ano się w yłącznie na om ów ieniu zagadnień ja k o ­ ściow ych z punktu w idzenia przedsiębiorstw a produkcyjnego, pom ijając jednocześnie działalność firm usługow ych.

O m aw ianą pracę uznać m ożna za kom pendium wiedzy z zakresu za­ rządzania jakością, łączy bow iem szeroką w iedzę teoretyczną z elem enta­ mi praktycznym i, w zbogacając istniejącą literaturę o aspekt poznaw czy. D odatkow ą zaletą książki je st przedstaw ienie przez autorów w ielu cieka­ wych, now atorskich rozw iązań i koncepcji form ułow ania problem atyki zarządzania jakością.

Re c e n z j e i o m ó w i e n i a 1 2 9

Praca skierow ana je st do m enedżerów i kw alitologów , w śród których znajdą się projektanci i użytkow nicy system ów zarządzania jakością, z pow odzeniem m ożna j ą więc polecić studentom w ydziałów ekonom icz­ nych i zarządzania.

Recenzja: M onika Staw iarska

M . K ł o d z i ń s k i : Ak t y w i z a c j a g o s p o d a r c z a o b s z a r ó w

W IEJSKICH , IRW IR PAN, C E N T R U M N A U K O W O -

W d r o ż e n i o w e

SGGW,

1999, s. 152

Problem atyka rozw oju polskiego rolnictw a i obszarów wiejskich była i je s t niejednokrotnie poruszana w dyskusjach polityków , artykułach pra­ sow ych oraz literaturze naukow ej. Z ainteresow anie tym tem atem wynika m.in. z faktu niedostosow ania wsi polskiej do funkcjonow ania w w arun­ kach gospodarki w olnorynkow ej oraz przyszłej integracji ze strukturam i Unii Europejskiej.

Najczęściej rozw ojem (a w łaściw ie jeg o brakiem ) obszarów w iej­ skich obarcza się politykę roln ą państw a. Tym czasem polska wieś to nie tylko rolnictw o. O koło 50% ludności wiejskiej czynnej zaw odow o nie pracuje w nim. Dlatego też problem y rozw ojow e terenów w iejskich należy rozpatryw ać z punktu w idzenia polityki gospodarczej, której integralną część stanow iłaby polityka rolna.

Takie podejście do wsi i rolnictw a polskiego prezentuje prof. M arek K łodziński w swej książce pt. A ktyw izacja gospodarcza obszarów w iej­

skich. Publikacja ta zasługuje na w yróżnienie spośród innych, o podobnej

tem atyce, ukazujących się na naszym rynku, ze w zględu na to, iż zaw iera szereg praktycznych przykładów aktyw izacji gospodarczej terenów w iej­ skich, zarów no w Polsce, ja k i krajach Unii Europejskiej.

K siążka podzielona je st na dw ie części. Pierw sza z nich dotyczy zróżnicow ania rozw oju obszarów w iejskich w naszym kraju. Druga zaś prezentuje dośw iadczenia zdobyte w tej dziedzinie przez państw a zachod­ nie.

A utor recenzow anej publikacji bardzo dokładnie analizuje w ielo­ funkcyjny rozwój obszarów w iejskich. Uw aża on, że problem y wsi i rol­ nictw a m uszą być traktow ane kom pleksow o, gdyż nasze rolnictw o nie ulegnie m odernizacji bez zm iany jeg o bezpośredniego otoczenia.