B I B L I O T E K A W A R S Z A W S K A .
OGÓLNEGO Z B I O R U TOM 1 8 0 .
BIBLIOTEKA
W A R S Z A W S K A .
PISMO P O Ś W IĘ C O N E
N A U K O M , S Z T U K O M I P R Z E M Y S Ł O W I .
1880 .
---
Tom czwarty.
W A R S Z A W A .
Skład i Eksp. G łów. w Księg. G E B E T H N E R A i W O L F F A ,
1
j j S 3 o , o o c >^ 0 3 B 0 .1 C U 0 U c H S y p O I O .
Bapwaea, 16 CehnutĆpn 1880 loda.
^ ± 2 & 0
D ruk J . B e r g e r a , E le k to r a ln a N r. 14.
K W E S T Y A LEŚNA.
W iele i rozlicznych przyczyn złożyło się na ubywanie lasów i po
dniesienie się ceny drzew a i m ateryałów drzewnych nietylko u nas, lecz i w innych państw ach. W szędzie tćż w ostatnich czasach szukano środków ochronnych dla zabezpieczenia ekonomii leśnćj. W e wszys
tkich ościennych krajach istnieją, już mnićj lub więcej dokładne tego rodzaju przepisy, ustaw y leśne a przynajm nićj przepisy policyi i straży leśnćj. Z upełny b ra k przepisów bezpośrednio lub pośrednio ochronę lasów n a celu mających, w naszym kraju spowodował, że 4 -ty kongres leśny w W arszaw ie, urządzony staran iem rosyjskiego T ow arzystw a leśnego, w sierpniu 1878 r., spełniając objawione przez ówczesnego ge- n e ra ł-g u b e rn a to ra hr. K otzebue życzenie, co do obm yślenia środków ochrony lasów w k ra ju tutejszym , postanow ił utw orzyć z ło n a swych członków oddzielną kom isyą do opracow ania odpowiednich przepisów.
Do s k ła d u tćj komisy! w ybrani zostali: ja k o przewodniczący Ale
ksandrow icz Jerzy, b. profesor U niw ersytetu i d y re k to r O grodu B o ta
nicznego; i jak o członkowie:
1-o Z liczby właścicieli lasów: Bloom er J a n , Bocheński Józef, G órski Ludw ik, Jeleński Ignacy, Jeziorański Józef, Ostrow ski August, Romocki K orneli, Roztropowicz H anibal.
2-do Z liczby specyalistów leśnych i ekonomistów: B ernoltz F ., Brzozowski W łodzim ierz, Jelnicki E dw ard, Kostrom itinow A leksander, K rasu sk i Józef, K rzyżanow ski Feliks, N agórny A ntoni, W ojzbun E dw ard.
3-io Z liczby praw ników : Thiem e K arol, W icrzchlejski Rom an, W rotnow ski Antoni.
Powyższy sk ła d komisy i, na przedstaw ienie Tow arzystw a leśne
go, ja k o organu wykonawczego uchw ał kongresu, zo stał zatw ierdzony przez b. g e n e ra ł-g u b ern a to ra warszawskiego h r. K otzebue, który rez- k ry p tem z dnia 30 stycznia 1879 r., za nr. 1669, zezwolić raczy ł na rozpoczęcie p rac komisyi.
K om isya na posiedzeniu ogólnćm d. 15 (27) lutego 1879 r., wy
raziwszy swój pogląd i ustaliwszy zasady przyszłćj ustaw y leśnćj, po- ru czy ła przygotow anie projektu ustawy kom itetow i redakcyjnem u, do sk ła d u którego pow ołała, pod p rze$ o d ątg tw w i^jlerzeg o A elksaudrow i-
T om I V . P a ź d z ie r n ik 1880. 1
cza, członków: Brzozowskiego, Jelnickiego, K rasuskiego, N agórnego, Roztropowicza, Thiemego, W ojzbuna, W ierzchlejskiego i W rotnow - skiego.
K om itet redakcyjny, rozdzieliwszy między swych członków prace przygotowawcze, ostateczną red ak cy ą ustaw y i motywów, poruczył Karolowi Thieme.
W dniu 10 (22) kw ietnia r . b. p ro jek t ustaw y przedstaw iony zo
s ta ł ogólnemu składow i komisyi, w k tó rśj obradach, z powodu p rze
szkód służbowych, nie przyjm ow ali udziału tylko członkowie: B erkoltz i K ostrom itinow .
P ro jek t pierw otny zm ieniony skutkiem dyskusyi w komisyi, roz
bierany b y ł następnie w m iesiącu czerwcu r. b. i nakoniec uzupełniony jeszcze zo stał podług uwag dostarczonych przez niektórych właścicieli większych przestrzeni leśnych i członków kom itetu Tow arzystw a k r e dytowego ziemskiego, i obecnie po przygotow aniu p rzek ład u n a język rosyjski, przedstaw iony być m a w ładzom wyższym.
T ak pow stały p ro je k t ustaw y leśnśj podajemy naszym czytel
nikom .
P R O J E K T
USTAW Y LEŚNEJ KRÓLESTWA POLSKIEGO.
ROZDZIAŁ I.
Przepisy zasadnicze dotyczące ochrony lasów.
1. Przepisom niniejszćj ustaw y podlegają wszelkie przestrzenie leśne w guberniach K rólestw a Polskiego, z wyłączeniem lasów r z ą dowych.
2. P rzestrzen ie leśne, stanow iące w łasność zbiorową instytutów , m iast, osad, grom ad wiejskich, nie mogą być uszczuplane, a użytkow a
nie z nich powinno być wykonywane w edług zasad praw idłow ego go
spodarstw a leśnego.
3. W e wszystkich bez w y jątk u lasach m ogą być wyznaczane przestrzenie zwane lasam i ochronnem i, ja k niemnićj może być postan o wione sztuczne zadrzew ienie pewnych przestrzeni poleśnych lub naw et takich, n a których las nie istn ia ł, w celu utw orzenia lasów ochronnych, a to w następujących tylko w ypadkach:
a) Jeżeli z powodu n a tu ry g ru n tu , p odług opinii znawców, lotny piasek wytworzyć zdolnego, sąsiednie posiadłości, zakłady publiczne, drogi głów ne kom unikacyjne, albo tćż n a tu ra ln e lub sztuczne lcomuni- k acye wodne, zagrożone są zasypaniem .
b) Jeżeli posiadłości," b l% % ki, pola, łą k i lub kom unikacye, poło
żone poniźćj stoków wzgórzystycb, zagrożone są oberw aniem się g ru n
tu wyższego, lub zatopieniem i zalewami, albo naw zajem położone po- wyżćj, narażone być mogą, n a usunięcie się lub podmycie.
c) Jeżeli położone nad brzegam i rzek i kanałów g ru n ta i budo
wle zagrożone są, podmyciem, zalewem, lub zniszczeniem w czasie p u szczania lodów.
4. Oznaczenie lasów ochronnych postanowione być może nieina- czćj, ja k na żądanie stron interesow anych, zagrożonych niebezpieczeń
stwem lub szkodą. Użytkowanie z lasów ochronnych wykonywane być winno w edług przepisów niniejszą ustaw ą określonych.
5. Lasy stanow iące w łasność zbiorówą i lasy ochronne poddane są nadzorowi ra d leśnych, ustaw ą niniejszą ustanow ionych w granicach przepisów tćjźe ustawy.
6. Środki ochronne polegają: a) n a odpowiednićm zam ierzone
m u celowi odwrócenia niebezpieczeństw a lub szkody, u rządzeniu go
spodarstw a leśnego n a przestrzeni lasu za ochronny uznanego, albo b) na sztuczućm zadrzew ieniu pewnćj przestrzeni bezdrzewnćj, i na jćj stałćm zagospodarow aniu.
7. W łaściciel i użytkownicy przestrzen i poddanćj środkom ochronnym m ogą żądać przyznania w ynagrodzenia za szkody rzeczy
wiste z przedsięwziętych środków ochronnych wynikające, pod w arun
kiem udowodnienia ich co do zasady i ilości. P rzy ustanow ieniu wy
n agrodzenia powinny być ocenione korzyści, jak ie właściciel z prze
strzeni za ochronną uznanćj ciągnąć będzie, ja k również podniesienie w artości gru n tu w sk u tek sztucznego zadrzew ienia niezarosłych dotąd lasem przestrzeni.
8. Celem zachęty do zadrzew iania p rzestrzeni gruntów nieuży
tecznych, pod s ta łą upraw ę ro ln ą niezdatnych, rad y leśne udzielają wskazówek i pomocy technicznćj i wyjednywać mogą odpowiednie n a grody, zapomogi lub ulgi w opłatach podatków gruntow ych z przestrze
ni m ającśj być zadrzew ioną na czas od 10-ciu do 2 0 -tu lat, stosownie do rodzaju zadrzew ienia. P rzestrzen ie zwolnione od opłaty podatków , powinny być zadrzewione i praw idłow o zagospodarow ane pod nadzo
rem ra d leśnych n a rów ni z lasam i ochronnem i.
9. P rzestrzenie wycięte przed ogłoszeniem niniejszśj ustawy, a niezadrze wionę w przeciągu la t dziesięciu po jćj ogłoszeniu i p rz e strzenie wycięte po ogłoszeniu niniejszćj ustaw y, a niezadrzewione w ciągu la t sześciu po wycięciu, jed n e i drugie, jeżeli nie zostały o b ró cone na łą k ę lub pod s ta łą upraw ę ro ln ą albo leśną, a z n atu ry g ru n tu należą do ostatnićj klasy gruntów ornych, podług zasad klasyfikacyi przez Towarzystwo K redytow e Ziemskie przyjętych, ulegają obowiązko
wemu zadrzew ieniu. Przestrzenie w ten sposób zadrzew ione nie mogą być następnie n a inny cel obrócone i tylko ja k o leśne użytkow ane być winny.
T erm ina w arty k u le tym postanow ione, odnoszą się do prze
strzeni wolnych lub zwolnionych od służebności w łościańskich i w tym ostatn im razie liczą się od daty zwolnienia.
10. W łaściciel przestrzen i po wyciętym lcsie obciążonćj słu że
bnością, pastwiskową, mocen je st przystąpić niezwłocznie do stopniowe
go zadrzew iania, pozostaw iając zawsze nie mnićj ja k połowę p rzestrze
ni na wykonywanie służebności. N a zadrzew ionćj przestrzeni zaw ie
szone zostaje wykonywanie służebności do czasu dojścia drzewostanów do wieku w skazanego w a rt. 89 niniejszćj ustaw y.
11. Przepisy niniejszćj ustaw y, ochronę i praw idłow ą upraw ę lasów n a celu m ające, ja k niemnićj prawom ocne postanow ienia ra d le
śnych, obowiązują zarówno właścicieli ja k i dzierżawców, posiadaczy i wszelkiego rodzaju użytkowników.
ROZDZIAŁ II.
0 władzach nadzorczych leśnych.
12. Dla nadzoru nad wykonaniem przepisów niniejszćj ustawy, ustanaw iają się: 1) R ady leśne powiatowe, 2) R ady leśne gubernialne.
13. R ada leśna powiatowa urzęduje w mieście powiatowćm i od
bywa posiedzenia w biurze naczelnika powiatu.
14. R adę leśną powiatową sk ła d a ją jako członkowie stali:
1) Naczelnik powiatu; 2) Trzćj właściciele ziemscy powołani z wybo
rów. Oprócz tego na posiedzenia rad y leśnćj powiatowćj, przyzyw any będzie z głosem doradczym wójt lub jego zastępca tej gminy, w którćj obrębie położony je s t las, m ający być przedm iotem decyzyi rady i w m iarę uznania rad y , przyzwany być może technik leśny. Do wa
żności postanowień rad y leśnćj powiatowćj, potrzebna je st obecność przynajm nićj trzech członków stałych.
15. Radzie leśnćj powiatowćj przewodniczy z urzędu naczelnik powiatu; w razie przeszkody lub nieobecności naczelnika pow iatu, p rze
wodniczy n ajstarszy wiekiem z obecnych członków stałych. R a d a de
cyduje p ro stą większością głosów, w razie równości zdań przew aża to, z którćm łączy się przewodniczący.
16. R ada leśna powiatowa oznacza term in a peryodyczne obrad, a zw ołaną być może w m iarę zachodzącćj potrzeby w interesach nie- cierpiących zw łoki, przez prezydującego, lub na żądanie dwóch człon
ków n a piśmie wniesione.
17. R ad a leśna powiatowa czuwa n ad ścisłćm wykonaniem przepisów niniejszej ustaw y, i wydaje w pierwszćj instancyi decyzye i postanowienia o wszystkich interesach dotyczących ochrony lasów, s a dów, ogrodów, szkółek, drzew sadzonych i łowiectwa, przedm iotem tćj ustaw y będących, w zakresie obowiązków niniejszą ustaw ą przepisa
nych. T erm in do odw ołania się od decyzyi ra d leśnych powiatowych oznacza się dwumiesięczny, od daty protokólarnego ogłoszenia decyzyi interesow anym . Odwołanie się od decyzyi ra d leśnych powiatowych może być objawione zaraz po ogłoszeniu lub wniesione w ciągu ozna
czonego term in u na ręce prezydującego w radzie, k tó ry je niezwłocz
nie wraz z aktam i przesyła do rady leśnej gubernialnćj.
18. R ada leśna powiatowa zbiera corocznie wiadomości o stanie i przestrzeni lasów w powiecie istniejących i przestrzeni po wyciętych lasach nie obróconych na łą k ę lub pod sta łą upraw ę rolną albo leśną.
K ażda ra d a leśna powiatowa u k ła d a regulam in czynności, projektuje taksy i cenniki i pod zatw ierdzenie rady leśnćj gubernialnćj p rzed stawia.
19. Szczególnym obowiązkiem ra d leśnych powiatowych je s t s ta ran ie o urządzanie szkółek leśnych i rozpowszechnianie produkcyi sa dzonek k u pomocy w zadrzew ianiu.
20. R ada leśna g u bernialna urzęduje w mieście gubcrnialnćm i odbywa posiedzenia w biurze R ządu G ubernialnego. R ad ę leśną gu- b e rn ialn ą sk ład ają: 1) Naczelnik gubernii lub vice-gubernator, jako przewodniczący z urzędu; 2) Prezes miejscowćj dyrekcyi szczegółowćj Tow arzystw a K redytowego Ziemskiego; 3) W łaściciele ziemscy, w ybra
ni po jednym z każdego powiatu; 4) Technik leśny.
21. Do ważności postanowień rad y leśnej gubernialnćj, p o trze
b na je st obecność przyuajm nićj siedm iu członków, a w tćj liczbie techni
k a leśnego. R ad a leśna gubernialna decyduje p ro stą większością głosów.
W razie równości zdań, przew aża to, z którćm łączy się prezydujący.
T erm ina posiedzeń wyznacza prezydujący w m iarę napływ u in te resów, lub na piśmienne żądanie dwóch członków rady.
22. R ada leśna gubernialna decyduje w drugićj i ostatnićj in s ta n c ji, w sk u tek odw ołania się stron interesow anych od decyzyi ra d leśnych powiatowych oraz w wypadkach, w których w niniejszćj u sta
wie postanowione jest przedstaw ienie z urzędu decyzyi ra d leśnych powiatowych pod zatw ierdzenie rad y leśnćj gubernialnćj. N adto r a da leśna gubernialna rozpoznaje spraw ozdania ra d leśnych powia
towych, wykonywa zwierzchni nadzór n ad biegiem czynności w tych
że radach, rozstrzyga wątpliwości zajść mogące w przedmiocie tłóm a- czenia i stosowania przepisów ustaw y, zatw ierdza instrukeye, reg u la
minu, taksy i cenniki przez rad y leśne powiatowe projektow ane, u k ła da na każde trzechlecie e ta t wydatków i w skazuje sposób ich pokrycia przez rozkład n a mieszkańców, znosi się z w ładzam i rządowem i i wy
jednyw a potrzebne fundusze i ulgi. E ta t wydatków i ich ro zk ład z a tw ierdza naczelnik kraju.
23. R ady leśne gubernialne przepiszą dla siebie regulam inu we
w nętrznego urządzenia i postępowania, i za pośrednictw em swoich p re- zydujących porozum ieją się, celem ujednostajnienia szematów sta ty s ty cznych leśnych, oraz instrunkcyi i regulam inów we wszystkich g u b e r
niach. W szelkie instrukeye i regulam inu ra d leśnych i zm iany w tych
że, powinny być przedstaw ione m inistrowi dóbr państw a do zatw ier
dzenia.
24. Co trzy la ta , naczelnik pow iatu w m iesiącu m aju, zw ołuje właścicieli ziemskich w powiecie, posiadających praw em własności naj- mnićj 200 morgów nowopolskick g ru n tu , oraz przedstaw icieli w łasno
ści zbiorowśj lasów w powiecie, niemniój sędziów gminnych w obrębie powiatu urzędujących, celem dopełnienia wyboru trzech członków do rad y powiatowćj leśnój i jednego zastępcy, oraz jednego członka i j e dnego zastępcy do rady leśnój gubernialnćj.
25. W ybrani urzędują przez la t trzy i mogą być na nowo o b ra
ni. Na pierwszćm posiedzeniu ogólnćm wszystkich członków, k ażd a r a d a leśna g u bernialna w ybiera z pomiędzy osób z gospodarstw em leś- nćm obznajmionych jednego, lub więcćj techników leśnych. Do waż
ności postanowienia o wyborze lub uwolnieniu technika leśnego, po trze
bn a je s t obecność przyuajm nićj dwóch trzecich części z liczby ogólućj członków rad y leśnój gubernialnćj.
26. Członkowie ra d leśnych, oprócz techników leśnych urzęd u ją bezpłatnie.
27. R ady leśne powiatowe s k ła d a ją corocznie w końcu miesiąca m aja radom gubernialnym szczegółowe spraw ozdania z czynności w ro
k u ubiegłym dokonanych. Takież spraw ozdania sk ła d a ją corocznie rad y leśne gubernialne naczelnikowi k ra ju i m inistrow i d ó b r państw a.
28. R ady leśne używ ają pieczęci urzędowćj i wolne są we wszy
stkich czynnościach i korrespondencyach od o p ła t stemplowych i pocz
towych, n a równi z w ładzam i rządowemi. —W szelkie decyzye w ładz le
śnych, n a podstaw ie i w zakresie przepisów niniejszój ustaw y w ydane, wprow adzają się w wykonanie drogą egzekucyi adm inistracyjnćj.
ROZDZIAŁ III.
0 sposobie użytkowania z lasów i środkach zapewniających w yko
nanie przepisów ochronnych.
O D D Z I A Ł I.
0 u żytko w a n iu z p r z e s tr z e n i leśnych, stanow iących w łasność zbiorową.
29. R ady leśue powiatowe najdalćj w ciągu roku od rozpoczęcia czynności, sporządzą wykazy ogółowe i opis stan u p rzestrzeni leśnych, stanowiących własność zbiorową w obrębie powiatu położonych, i z a ż ą d a ją zakom unikow ania sobie w ciągu trzech miesięcy przez przełożone n ad tem i przestrzeniam i zarządy istniejących planów gospodarstw a leś
nego, lub wiadomości o sposobie użytkow ania.— W tych miejscowoś
ciach, gdzieby praw idłow e gospodarstw o leśne nie było urządzone, z a rządy przełożone obowiązane są w ciągu roku najdalćj, przedstaw ić odpowiednie plany urządzenia radzie leśnój powiatowćj właściwój do zatw ierdzenia, w przeciwnym razie, plany urządzenia na koszt w łaści
cieli przez ra d ę leśną powiatową zarządzone będą, z możliwćm uw zglę
dnieniem potrzeb i dogodności właścicieli.
30. Zmiany w urządzeniu nie m ogą mićć miejsca bez wiedzy 1 zgodzenia się rad y leśnój powiatowćj. R ada leśna pow iatow a m a p r a wo przez delegatów swoich spraw dzać praw idłow e wykonywanie p la
nów, i w razie uchybień, zarządzić właściwe środki n a koszt właścicie
la, drogą egzekucyi adm inistracyjnej, celem przyw rócenia praw idłow e
go gospodarstw a.
31. Jeżeli p rzestrzeń leśna je st ta k m ałą, że praw idłow e u rz ą dzenie gospodarstw a leśnego, byłoby niemożliwe lub uciążliwe dla w ła
sności, rad y leśne powiatowe poprzestaną na spraw dzeniu sposobu uży
walności i w skażą środki zachowania lasu.
32. P rzy kaźdśm urządzeniu, zatw ierdzeniu, lub zm ianie planu gospodarstw a, rad y leśne powinny mićć n a względzie okoliczności w a rt.
3-im niniejszćj ustaw y wyszczególnione.
33. P rzestrzenie leśne należące do w łasności zbiorowśj miast, osad i grom ad wiejskich, w żadnym razie nie ulegają podziałowi w n a tu rz e między pojedynczych współwłaścicieli.— Użytkow anie z takich lasów w edług planu gospodarczego w naturze, lub przez sprzedaż, oznaczają w ładze do czuw ania nad w łasnością zbiorow ą ustanowione.
W szakże przestrzenie leśne, k tó re przeszły lub przejdą na własność w łościan uwłaszczonych z mocy Najwyższego U kazu z dnia 19 lutego 1864 roku, w zam ian za szachownice lub za służebności, m ogą być na podstaw ie uchw ał grom adzkich, obrócone n a pastw isko, lub rozdzielo
ne i oddane do swobodnego użytkow ania każdśj z osad uwłaszczonych.
O D D Z I A Ł I I .
O lasach ochronnych i p rze strze n ia c h u le g a ją cych zadrzew ieniu.
34. Żądanie w przedmiocie postanowić się m ającego przedsię
wzięcia środków ochronnych, wniesione być winno na piśmie do właści- wój rad y leśnćj powiatowćj.— Podanie lub odezwa obejmować winny d o k ład n e w skazanie miejscowości, określenie istniejącego lub grożące
go niebezpieczeństw a lub szkody i w skazanie w spół-interesow anych.—
Jeżeli żądanie odnosi się do lasów lub gruntów rządow ych, odstąpione być winno właściwćj w ładzy rządow ćj, zarządzającćj lasam i i dobram i rządowem i. W razie odmówienia przez w ładze rządow e przedsięw zię
cia środków ochronnych, interesow ani udać się m ogą do drogi sądowćj.
, 35. W szyscy, k tórzy odnoszą korzyść z odwrócenia niebezpie
czeństw a lub zasłonięcia od szkody w w ypadkach pod literam i a ) b) c) a rt. 3 wyszczególnionych, ponoszą w stosunku u d ziału w korzyściach, jakie też środki ich posiadłościom przyniosą:
1) Koszta w ynikające z przedsięwzięcia środków ochronnych j a ko to: koszta zjazdu; koszta techniczne pom iaru, sporządzenia planu urządzenia gospodarstw a leśnego i sztucznego zadrzew ienia.
2) Obowiązek wynagrodzeń n a zasadzie a rt. 7 niniejszćj ustaw y należeć się mogących.— Zasady obliczania kosztów, o jak ich mowa po- wyżćj ad 1° i odpowiednie taksy, k ażd a ra d a leśna g u bernialna co lat pięć ustanaw ia i do wiadomości publicznćj podaje.
36. W łaściciele przestrzeni m ających być n a żądanie intereso
wanych, poddanem i środkom ochronnym w w ypadkach w arty k u le po
przednim pow ołanych, winni być pociągnięci do stosunkowego poniesie
nia kosztów spowodowanych zarządzić się m ającem i środkam i ochron- nemi, w m iarę korzystnego w pływ u tych środków n a w artość, in tr a t
ność lub bezpieczeństwo ich gruntów . Całkow ite koszta mogą być n a łożone na właściciela, jeżeli ogołocenie z istniejących drzewostanów bez należytego odm łodnienia przestrzeni takich, które z powodu w a rt.
3 -im wyszczególnionych w ym agały ochrony, dopełnione zostało po ogłoszeniu niniejszój ustawy, i spowodowało łatw o przewidzićć się d a jące niebezpieczeństwo lub szkodę. W tym w ypadku żadne w ynagro
dzenie przez właściciela w ym agane być nie może.
37. W łaściciel p rzestrzeni podlegającój zarządzeniu środków ochronnych, może sam , lub łącznie z użytkow nikam i tćjże przestrzeni podjąć się w ykonania i utrzym ania środków ochronnych, poddając się wszakże rozporządzeniom i nadzorowi ra d leśnych.
38. R ad a leśna powiatowa po otrzym aniu żądania, deleguje j e dnego z swoich członków dla spraw dzenia sta n u rzeczy na gruncie, i przyjęcia protokólarnych wyjaśnień zarzutów i żądań od wszystkich interesow anych. Delegowany po zbadaniu stan u rzeczy i zasiągnięciu w razie potrzeby opinii znawców, w piśmiennym raporcie projektuje odrzucenie albo przyjęcie żądania, a w tym ostatnim razie wskazuje środki ochronne jak ie przedsięwziąć należałoby.
39. Jeżeli ra d a leśna powiatowa uzna żądanie przedsięwzięcia środków ochronnych za uzasadnione, zawiadomi o swój decyzyi strony interesow ane, którym służy odw ołanie się do rady leśnćj gubernialnćj.—
W w ypadkach wyjątkowych niecierpiących zwłoki, ra d a leśna powiato
wa mocną je st postanowić przedsięwzięcie natychm iastow e środków z a bezpieczających, bez względu na m ogące zajść odw ołanie się od jej de- cyzyi.
40. Po upływ ie term inu do odw ołania się, lub po zatw ierdzeniu decyzyi przez ra d ę leśną gubernialną, ra d a leśna powiatowa porucza technikowi leśnem u wypracowanie projektu urządzenia odpowiednich potrzebie środków ochronnych i anszlagu przewidywanych kosztów, oraz ich ro zkładu n a w spółinteresow anych. Po złożeniu projektów przez technika leśnego, ra d a leśna powiatowa zaw iadam ia wszystkie interesow ane strony, pozostaw iając im trzy miesiące czasu n a p rzejrze
nie całego operatu, w swojśm biurze, i porozum ienia się względem wszelkich kwesty! dotyczących sposobu urządzenia środków ochron
nych, potrzebnych n a nic kosztów, wynagrodzeń, jeżeli są żądane, w re
szcie ro zk ład u tychże kosztów i w ynagrodzeń.— Po upływ ie tego czasu, ra d a leśna powiatowa wyznacza wszystkim interesow anym term in do staw ienia się na jśj posiedzeniu.
41. Jeżeli porozum ienie się stron nastąpiło, ra d a leśna powia
tow a sporządza ostateczny a k t ugodowy w form ie protokółu przez s tro ny lub ich umocowanych podpisać się winnego.—-Decyzya zatw ierdza
ją c a p rotokół ugody, m a moc wykonawczą decyzyi ostatecznćj. W r a zie niedojścia do sk u tk u porozum ienia się stron, ra d a leśna pow iato
wa po w ysłuchaniu wszelkich objaśnień, żądań i zarzutów , wydaje de-
cyzyą w pierwszej instancyi, i stronom interesow anym ogłasza z objaś
nieniem o służącćm odw ołaniu się do rad y leśnśj gubernialnój.
42. Żądanie o przedsięwzięcie środków ochronnych w w ypad
kach w a rt. 3 wymienionych, "o ile dotyczy jedynie in teresu p ry w a tn e go, może być cofnięte do chwili sporządzenia a k tu ugodowego, lub wy
dania stanowczój dccyzyi przez rad ę leśną pow iatow ą. O dstępujący od żądania, obowiązani są ponieść koszta zjazdów i czynności techni
cznych, jakieby już w ciągu postępow ania przygotowawczego w ynikły.
Również n a żądającego sp ad ają koszta spowodowane jego w ystąpie
niem, wrazić prawom ocnego uzn an ia bezzasadności żądania. W obu razach wysokość przypadających kosztów pow inna być z c a łą ścisłoś
cią przez radę leśną powiatową podług tak sy , w myśl a rt. 35 postano- wionćj, obliczoną i oznaczoną w decyzyi, ze w skazaniem k to i ile kosz
tów m a ponieść.
43. W razie niezgodzenia się stro n interesow anych co do wyso
kości i ro zk ład u w ynagrodzeń, o jakich mowa w a rt. 7 przypadać m ogą
cych właścicielom lub użytkownikom , ra d a leśna powiatowa ogranicza się n a sporządzeniu a k tu ugodowego, lub w ydaniu decyzyi co do śro d ków ochronnych, potrzebnych n a nie kosztów, oraz ich ro zk ład u na w spółinteresow auych, a odsyła strony do zwyczajnój drogi sądowój, celem rozpraw ienia się o wysokość i ro zk ład wynagrodzeń.
44. Jeżeli środki ochronne m ają być przedsięwzięte co do prze
strzeni uwłaszczonych z mocy Najwyższego U kazu z d n ia 19 lutego 1864 roku, lub obciążonych slużebnościami włościańskiemu z mocy te goż U kazu i późniejszych rozporządzeń, w takim razie ra d a leśna pow ia
towa przed wydaniem dccyzyi, o jak ich mowa w a rt. 39 i 41, zażąda od kom isarza miejscowego do spraw włościańskich udzielenia opinii w cią
gu dni 3 0 -tu , a w ydaną po otrzym aniu opinii lub po upływie tego t e r m inu, decyzyą wraz z ak tam i z urzędu przedstaw i pod zatw ierdzenie rad y leśnej gubernialnój.— R ad a leśna g u b ernialua wydaje decyzyą o s tateczn ą po zasiągnięciu zdania komisyi gubernialnój do spraw w łoś
ciańskich, o ile ta ż opinia w ciągu trzech miesięcy od zawezwania d o starczoną będzie.
45. Jeżeli środkom ochronnym m a być poddana przestrzeń, ob
ję ta planem gospodarstw a leśnego, ju ż przez w łaściciela sporządzonym , ra d a leśna powiatowa ograniczy się na spraw dzeniu, czy plan urządze
nia je st odpowiednim celowi ochrony; w razie konieczności zm ian w planie urządzenia, ra d a leśna powiatowa postanowi takow e z możli
wie najm niejszym uszczerbkiem w łaściciela.
46. W razie jeżeli plan urządzenia gospodarstw a leśnego za
tw ierdzony został przez władze w łościańskie, n a podstaw ie Najwyżój zatwierdzonych przepisów z dnia 31 g ru d n ia 1875 r.,— R ada leśna gu- b ern ialn a m a praw o wejść z przedstaw ieniem do w ładz w łościańskich o zarządzenie odpowiednich zmian, jeżeli te w w ypadkach w a rt. 3-im wskazanych okażą się koniecznem u
T o m IV . P a ź d z ie r n ik 1880.
47. W w ykonaniu przepisu a rt. 10 niniejszśj ustaw y, rad y leś
ne powiatowe obowiązane są wezwać w łaściciela o przystąpienie do sto
pniowego zadrzew iania w term inie najdalćj rocznym i przedstaw ienie projektu zamierzonego sposobu zadrzew iania. Po bezskutecznym u p ły wie zakreślonego term inu, ra d a leśna powiatowa obow iązaną je st z u- rzęd u postanowić i wprowadzić w w ykonanie stopniowe zadrzew ienie kosztem właściciela. P rzy stopniowćm zadrzew ieniu należy mieć na względzie odpowiedni miejscowości rodzaj zadrzew ienia, możność w ła ś ciciela i możność konserwacyi. K oszta zadrzew ienia ściągnięte zostają drogą egzekucyi adm inistracyjnćj w m iarę potrzeby corocznego w ydatku.
48. W w ypadku w a r t. 10 wskazanym , ra d a leśna powiatowa zarządzić może stopniowe zadrzew ienie kosztem w łaściciela, jedynie na żądanie tegoż w łaściciela i z zastosowaniem się do przedstaw ionych przez niego w arunków .
40. O postanowionych skutkiem porozum ienia się stro n , lub przez prawom ocne decyzye ra d leśnych, środkach ochronnych, zaw ia
dom ioną być w inna właściw a miejscowa w ładza policyjno-adm inistra- cyjna i właściwy sąd gm inny. N adto, jeżeli p rzestrzeń uzn an a za o- chronną, podług a rt. 3 należy do w łasności m ającśj urządzoną hypote- kę, zapisaną być w inna na wniosek rad y leśnćj gubernialnćj odpowie
dnia wzm ianka w Dziale III wykazu hypotecznego dóbr, w obrębie których też środki zarządzone zostały, przyczćm wniesiony być winien i plan urządzenia lasu ochronnego.
50. Użytkow anie z lasów za ochronne uznanych, zastosowane być winno do planu urządzenia gospodarstw a w tych lasach. P rzepis a rt. 30 w całćj rozciągłości, stosuje się do lasów ochronnych.
51. Lasy ochronne jedynie za decyzyami ra d leśnych w całości lub części od ograniczeń w swobodnćm użytkow aniu, zwolnione być mogą.
O D D Z I A Ł I I I .
Ogólne za sa d y co do użytko w a n ia z lasów p r z e z osoby trzecie.
52. P raw o cięcia drzew a w cudzym lesie ryczałtow o, lub poza obrębem cięć praw idłow ych z ty tu łu nabycia, zastaw u, dzierżaw y lub t. p., o p a rte być może jedynie na tytule praw nym urzędowym i hypo- tecznie przez czysty wpis ujaw nionym .— K o n trak ty urzędowe przed o- głoszeniem niniejszśj ustaw y zaw arte, zachow ują moc i skuteczność p ra wną, o ile w ciągu ti-ciu miesięcy po dacie ogłoszenia tćj ustaw y, u ja wnione będą w wykazie hypotecznym , z zachowaniem wszakże praw osób trzecich.
53. Takie tylko służebności leśne, k tó re przed ogłoszeniem ni
niejszśj ustaw y zapisane były do wykazów hypotecznych, za praw nie istniejące uw ażane być m ają.— Od daty ogłoszenia niniejszśj ustaw y zab ran ia się ustanow ienia nowych, lub obostrzania istniejących służę-
bności odnoszących się do lasów, ja k o bezw arunkow o dla ochrony la sów szkodliwych.
54. Dla zapewnienia skutecznćj ochrony lasów, w ykonywanie wszelkich służebności, odnoszących się do przestrzeni leśnych, stosowa
ne być winno do zamożności lasu i potrzeb g ru n tu obciążonego, oraz do rzeczywistych potrzeb g ru n tu , któ rem u przysługują służebności, z koniecznśm nadto uwzględnieniem przepisów niniejszćj ustawy, oraz przepisów praw a z dnia 16/28 czerwca 1830 roku, z wyłączeniem a rt.
8, 9 i 10 tegoż praw a, k tó re się znoszą.
55. M ający praw o służebności, lub użytkow ania w jakibądź sposób z cudzego lasu lub płodów leśnych, obowiązani są pozyskać od właściciela lasu asygnacye z wskazaniem miejscowości, w k tó rćj ma być wykonyw aną służebność lub użytkow anie, ściśle stosować się do pozy
skanych asygnacyi i poddać się kontroli straży leśnśj.
56. U żytkującym z ty tu łu służebności z cudzego lasu i płodów leśnych lub pastw iska leśnego, zabrania się odstępować swojego praw a, sprzedaw ać osiągnięte z ty tu łu używalności drzewo i płody leśne, przyjmować cudze bydło n a pastwisko, pod k aram i przepisanom i za samowolny zabór i niepraw ne pasanie. K ażde ustąpienie w całości lub części praw a do służebności, oddzielnie od realności, którćj służebność przysługuje, je st bezwarunkowo niew ażne i bezskuteczne.
57. Pobierający b ezpłatnie z lasu ty tu łem służebności drzewo do budowli i na opał, ściółkę leśną i t. p. płody leśne, nie m ogą obracać takowych na inny cel, ja k tylko na użytek osady, którćj przysługuje służebność. W ykraczający ulegają karom , ja k za samowolny zabór.
Drzewo budulcowe w przeciągu la t czterech od wydania z lasu n a cel właściwy nic użyte, zalicza się na poczet służebności la t następnych.
O D D Z I A Ł I V.
P rze p isy o za m ia n ie i o graniczeniu slu ieb n o ści leśnych.
58. Przepisy w tym oddziale zaw arte, nic stosują się do słu że
bności włościańskich, ustanowionych z mocy Najwyższego U kazu z dnia 19 lutego 1864 r. i rozporządzeń w następstw ie tego U kazu wydanych.
59. Wszelkie kwestye i spory w ynikające z urządzenia gospo
darstw a leśnego i wykonywania służebności w lasach, służebnościam i leśnemi obciążonych, rozstrzygają rad y leśne z wyłączeniem sporu o sam ty tu ł do służebności, który podłoga rozpoznaniu sądów zwyczajnych.
60. W łaściciel lasu może każdego czasu żądać uw olnienia p rz e strzeni leśnych, lub pod zadrzew ienie przeznaczonych, od ciążących na tych przestrzeniach służebności, ofiarując w zam ian posiadaczom g ru n tów, którym służebności przysługują, słuszne i równoważne w ynagro
dzenie, za pozbawienie użytku z służebności i niedogodności z zam iany wyniknąć mogące.
W ynagrodzenie polegać może: 1) n a wydzieleniu n a własność dla osady lub osad, którym przysługują służebności pcwnćj przestrzeni la
su, lub innego g ru n tu ; 2) na jednorazow ćj spłacie pewnćj sum y pienię
żnej; 3) na zobowiązaniu się do uiszczania corocznie stałćj o p łaty pic- niężnćj. W ybór jednego lub więcój sposobów w ynagrodzenia, należy do właściciela. Użytkownikom nie służy praw o żąd an ia zam iany lub sp ła ty służebności.
61. Ż ądający zam iany służebności właściciel, w podaniu do rad y leśnćj powiatowćj, winien wymienić rodzaj służebności, od której uwol
nić się pragnie, miejscowość, k tó rą chce zwolnić, oraz sposób w ynagro
dzenia za służebność. W razie zaofiarowania części lasu lub g ru n tu w zam ian za służebności, winien dołączyć plan i re je s tr pom iarowo-lda- syfikacyjny ofiarowanej przestrzeni. W razie zaofiarow ania sp ła ty k a pitałem lub coroczną o p łatą, oznaczyć winien wysokość k a p ita łu lub o płaty roczućj, oraz sposób uiszczenia lub zabezpieczenia. Jeżeli s łu żebności wykonywane są za pew ną ustanow ioną o p łatą, w takim razie spłacone być m ogą kapitałem rów nającym się sumie, ja k a wypadnie z pom nożenia rocznej o p ła ty przez 20.
62. T rzy podaniu, żądający obowiązany je s t złożyć fundusz na koszta zjazdu delegacyi, oraz wskazać dwóch biegłych, na których opinią się powołuje i którzy zarazem m ają obowiązek być pośrednikam i stron.
R ad a leśna powiatowa podając wniesione żądanie do wiadomości posia- daczów osad, którym p rzysługują służebności, wzywa ich o ustanow ie
nie ze swój strony dwóch biegłych pośredników i pozostawia stronom te r min 3-ch miesięczny n a porozum ienie się dobrowolne co do zam iany służebności. Jeżeli w ciągu tego term inu nie n astąp i dobrowolne poro
zum ienie właściciela z użytkow nikam i, ra d a leśna powiatowa deleguje dwóch swoich członków, którzy łącznie z biegłym i przez strony w skaza
nymi, lub w razie niew skazania przez użytkowników, przez ra d ę leśną powiatową zam ianow anym i, spraw dzają n a gruncie stan rzeczy, p rzy j
m ują protokularnie wnioski stron interesow anych i sta ra ją się doprow a
dzić do zaw arcia u k ład u dobrowolnego. A k t u k ład u co do zam iany służebności, sporządzony być winien wobec obradującego sk ła d u rad y leśnćj powiatowćj w sposób a rt. 41 przepisany.
63. Jeżeli u k ła d dobrowolny nie m ógł być doprowadzony do sk u tk u , ra d a leśna powiatowa wyznacza term in rozpoznania spraw y i wzywa n a ten term in strony interesowane. W oznaczonym term inie ra d a leśna powiatowa po rozpatrzeniu wiadomości zebranych przez delega- cyą, dokum entów przez strony złożonych i opinii biegłych, oraz po wy
słuchaniu stron, o ile się staw ią, w ydaje stanow czą decyzyą oznaczają
cą: jakie w ynagrodzenie w zam ian za znoszące się służebności ma być przyznane użytkownikom. Nie mogą być oddaw ane w zam ian za s łu żebności przestrzenie leśne, ani g ru n ta obciążone służebnościam i wło- ściańskiemi.
64. Każdy właściciel przestrzeni leśnćj, obciążonej służebnością, może żądać wyrzeczenia przez rad ę leśną powiatową stałego unorm o
wania, a naw et ograniczenia istniejących służebności. R ada leśna po
wiatowa po zbadaniu przez dwóch delegatów swoich stan u rzeczy na
gruncie, po przyjęciu protokólarnych objaśnień użytkowników, k ieru jąc się zasadam i w a rt. 54 niniejszśj ustaw y wskazanem i, w yrzeka w 1-ój instancyi.
65. Na mocy u k ła d u lub prawomocnćj clccyzyi dotyczącćj z a miany unorm ow ania, lub ograniczenia służebności leśnych, powinny być wniesione odpowiednie wpisy do wykazu hypoteczncgo.
ROZDZIAŁ IV.
0 s t r a ż y l e ś n e j . O D D Z I A Ł I.
P ostanow ienia ogólne.
66. Celem zapew nienia ochrony lasów u stan aw ia się straż leśna przysięgła, m ająca powagę straży publicznój. Strażnikiem leśnym m o
że być każdy stały mieszkaniec k ra ju , pełnoletni, należycie usposobio
ny do pełnienia tych obowiązków, nie k aran y krym inalnie. P ierw szeń
stwo daje się piśm iennym .
67. Strażników leśnych m ianuje i uw alnia właściciel lub adm i
n istrato r lasu; ra d a leśna powiatowa na przedstaw ienie w łaściciela wy
daje strażnikow i znak metalowy, oraz świadectwo nom inacyjne, ze w skazaniem przestrzeni leśnćj oddanćj do dozorowania, oraz szczegóło
wą instrukcyą określającą praw a i obowiązki strażn ik a. Oprócz tego właściciel lub praw ny posiadacz lasu, obowiązany je s t dokładnie w ska
zać straży leśnćj granice p rzestrzeni bezspornych i w sporze z kim kol
wiek zostających, oraz praw a przysługujące osobom trzecim z ty tu łu służebności.
68. K opia świadectw a nom inacyjnego i odcisk m łota przez s t r a żnika używać się m ającego do odbijania drzew a, winny być złożone do a k t sędziego gm innego, w którego okręgu strażn ik obowiązki swe sp ra wuje. Strażnikowi uwolnionemu odbiera się świadectwo nom inacyjne i znak, oraz m łot; o uwolnieniu każdego strażn ik a przysięgłego od obo
wiązków zawiadomiony być winien sąd gm inny miejscowy.
69. P rzed rozpoczęciem pełnienia obowiązków, za każdym r a zem m ianowany strażnik leśny wykonywa protokólarnie przysięgę przed miejscowym sądem gm innym , podług roty następującćj:
„Przysięgam , iż zawsze z ja k najw iększą starannością strzedz i chronić będę powierzoną dozorowi mem u własność leśną, iż bez wzglę
du na osobę, doniosę sum iennie o każdym , któryby w jakibądź sposób szkodę w niej wyrządzić usiłow ał, lub w rzeczy sam ćj szkodę w yrzą
dzał, iż nikogo niesłusznie nie oskarżę, ani nań podejrzenia nic rzucę.”
70. Przy wykonywaniu swych obowiązków, stra ż leśna przysię
g ła powinna nosić w miejscu widocznćm ustanow iony znak metalowy i mieć przy sobie świadectwo nominacyjne.
71. S traż leśna przysięgła powinna być utrzymywaną, obowiąz
kowo do dozoru w lasach naw et takich, których użytkow anie nie po
dlega ograniczeniu. Dozwala się ustanow ić wspólną stra ż leśną przy
sięgłą dla kilku posiadłości leśnych.
72. S traż leśna przysięgła zależną je st jedynie od właściciela lasu lub ustanowionćj przez niego adm iuistracyi, i otrzym uje wszelkie rozporządzenia przez pośrednictwo swego przełożonego. W łaściciel lub adm inistracya lasu ponosi koszta utrzy m an ia straży leśnćj.
73. W łaściciel lub adm inistrator lasu, w razie ubycia lub odda
lenia strażn ik a przysięgłego, powinien niezwłocznie w ciągu trzech miesięcy zam ianow ać innego; w razie przeciwnym ra d a leśna pow iato
wa mocną je s t po dwóch bezskutecznych wezwaniach sam a zam ianować strażnika.
O D D Z I A Ł II .
P raw a i obow iązki s tr a ż y lesnój p rzy się g łe j.
74. S tra ż leśna przysięgła obow iązaną je st pilnie czuwać nad ca
łością powierzonych jćj dozorowi przestrzeni leśnych i przestrzegać ści
słego w ykonywania przepisów policyi leśnćj i łowieckich, nietylko w la sach lecz i w przylegających przestrzeniach, przekraczających zaś fan- tow ać lu b wyśledzić. O zaszłćm wykroczeniu leśnćm i o każdym wy
p ad k u grożącym szkodą, stra ż leśna przysięgła obow iązaną je s t zaw ia
domić niezwłocznie właściciela lub ad m in istrato ra lasu.
75. R ozm iar popełnionćj szkody straż leśna na miejscu określa i wym iaru ściętego lub uszkodzonego drzew a dopełnia, i w tym celu m a być zaopatrzoną w m iarę na stopy i cale i takow ą m a mićć zawsze przy sobie.
76. W razie zaniedbania swych obowiązków, stra ż leśna p rzy sięgła je st odpow iedzialną za w ykroczenia, uszkodzenia i nadużycia, i w m iarę okoliczności może uledz karom i obowiązkowi w ynagrodzenia n a przekraczających przepisanym , a naw et do odpowiedzialnóści kry - m inalnćj pociągniętą być może n a żądanie w łaściciela lub ad m in istra to ra lasu. T akąż odpowiedzialność pociąga za sobą fałszyw e lub po- tw arcze oskarżenie.
77. Z ab ran ia się strażnikom leśnym przysięgłym tru d n ić się za
robkow aniem , m ającćm styczność z użytkow aniem lasów; nie wolno w ym agać i przyjm ow ać od kogobądź i jakichbądź datków , robocizny lub jakichbądź darm och.
78. S tra ż leśna obow iązaną je st znajdow ać się ciągle w obrębie p rzestrzeni dozorowi jćj powierzonych, i nie może samowolnie wydalać się bez pozwolenia właściciela lub a d m in istrato ra lasu.
79. Zeznanie ustne w sądzie, uczynione przez stra ż n ik a leśnego przysięgłego, z pow ołaniem się n a w ykonaną przysięgę lub piśm ienne
w
przepisanćj przez rad ę leśną form ie z podpisem ssraźnika leśnego przysięgłego sporządzone do niesienie, je s t zupełnym praw nym dowo-(lem poświadczonego czynu wykroczenia lub zajścia i wzruszone być może jedynie drogą zadania fałszu. Piśm ienne poświadczenie stra ż n i
k a leśnego przysięgłego, nie potrzebuje być stw ierdzone przez pow oła
nie do ustnego zeznania w sądzie.
ROZDZIAŁ V.
Przepisy policyi leśnej.
O D D Z I A Ł I.
O ochronie lasów , ogrodów i d rze w od szk ó d p r z e z lu d zi z r z ą dzonych.
80. Z ab ran ia się pobyt w cudzym lesie, zagajniku, zapuście, sa dzie, ogrodzie, szkółce, bez asygnacyi lub piśmiennego zezwolenia w ła ściciela lub prawnego posiadacza, pod k a rą w a rt. 147 ustaw y o k arach w ym ierzanych przez sędziów pokoju postanowioną, jeżeli żadna szkoda surow szą pociągająca k arę, zrządzoną nie została. N arzędzia, którem i w drzewie lub płodach leśnych szkoda zrządzoną być może, odebrane być winny i wydane właścicielowi lasu.
81. Z ab ran ia się sprzedaż w m iastach i osadach na targach, rynkach i ulicach drzew a opałowego i użytkowego w jak ićjbądź formie, sprzedaż ściętych wierzchołków, m łodych sosen, świerków, jodeł, brzóz, sprzedaż m ioteł, koszów i innych wyrobów z świeżo ściętego drzewa, sprzedaż wszelkiego rodzaju płodów leśnych, bez świadectw a pochodze
nia tych przedm iotów, wydanego przez właściciela lub ad m in istrato ra lasu z poświadczeniem podpisu przez w ójta gminy. Świadectwa tak ie w ydają się bezpłatnie. Oprócz u tra ty drzew a lub płodów leśnych, przedający ulegają karom postanowionym za samowolny zabór.
82. Ściółka leśna tylko w jesieni zb ieran ą być może do 3 (15) li
stopada. Z ab ran ia się zbieranie ściółki leśnśj, mchu, igieł i t. p. w la sach urządzonych do połowy la t n a kolejne poręby wyznaczonych i na 10 la t przed epoką rębu w wysokopiennych, a na pięć la t w nizkopien- nych. \V lasach nieurządzonych, zbieranie dozwolone je s t jedynie w drzew ostanach trzydziestoletnich wysokopiennych, a piętnastoletnich nizkopiennych. W każdym razie zabronione je st zbieranie grabiam i lub innem i narzędziam i żelaznemi i częścićj ja k co la t trzy w tćj samćj miejscowości.
83. Z abrania się bezwarunkowo obłam yw ania w jakiejkolw iek porze ro k u gałęzi żywych, czy to ręk ą, czy za pomocą kulek drew nia
nych lub żelaznych. Tylko gałęzie suche m ogą być obłam yw ane.
Podkrzesyw anie lub ogławianie, dopełniane być może nieinaczśj ja k pi
ł ą lub ostrym toporem drzew iglastych w lcażdćj porze; drzew zaś li
ściastych w yłącznie w porze zimowśj do d. 19 (31) m arca.
84. Drzewa przy drogach sadzone poddają się szczególnćj opie
ce i nadzorowi straży leśnej, policyjnćj i w ładz wykonawczych. Dopu
szczający się złam ania, w yrw ania, ogołocenia z kołków lub uszkodze
n ia w jakibądź sposób drzew przydrożnych ulega k arze za każde d rz e wo po rs. 5 lub aresztowi dni trzy. Podw ójna k a ra w ym ierzoną być m a za uszkodzenia sadzonych przy drogach drzew owocowych.
85. L asy ochronne, przestrzenie sztucznie zadrzew ione i lasy, w których urządzone je s t praw idłow e gospodarstw o leśne, powinny być otoczone rowami lub oznaczone ustawionem i w miejscach widocznych słupam i z tablicam i noszącemi właściwy napis ostrzegający.
Za zabór drzew a z takich przestrzeni, winni ulegają, n a zasadzie a rt. 154 ustaw y o k arach przez sędziów pokoju wym ierzanych, karom oznaczonym za kradzież w arty k u ła c h 169 do 172 tójże ustaw y.
86. W szelkie drzew a i płody leśne w yprow adzane być winny z lasu stałem ! drogam i, k tóre właściciel lasu wskaże, bez tw orzenia dróg nowych i niszczenia młodzieży.
O D D Z I A Ł II.
O ochronie lasów od szk ó d p r z e z p a sa n ie.
87. Dla ochrony lasów zab ran ia się bezwarunkowo, bez wzglę
du n a jakiebądź ty tu ły nadawcze, pasanie kóz we wszelkich lasach, a pasanie owiec i koni w lasach liściastych. B ydło rogate i owce przed d. 19 kw ietnia (1 m aja) do lasu wpędzane być nie powinny. Bydło i owce nie mogą być pasane łącznie w jednych stadach i na tych s a mych przestrzeniach.
Również zab ran ia się pasania:
1) W lasach wysokopiennych:
a) na przestrzeniach ju ż odm łodnionych w drzew ostanach dębowych i bukowych do la t 20-tu, a we wszystkich in nych do la t 15-tu.
b) w miejscach do odm łodnicnia naznaczonych, na rok jeden przed rozpoczęciem takowego i przez cały czas odm ło- dnieuia do la t wyżej ad a wymienionych.
2) W lasach nizkopiennych, w porębach odm łodnionych, póki młodzież nie dojdzie w drzew ostanach dębowych, bukowych, klono
wych, jesionowych, wiązowych i grabow ych do lat 15, w brzozowych i olszowych do lat 10, a w wierzbowych i topolowych do la t pięciu.
3) N a w ypaleniskach w jakióm bądź zagospodarow aniu, oraz w miejscach zniszczonych przez owady; po uprzątnieniu drzew a uszko
dzonego, w zbrania się pasania dopóty, dopóki miejsca te nie obsieją się, a następnie póki młodzież nie dojdzie do la t wyżćj ad a wymie
nionych.
4) N a k an ałach i rowach w lesie oraz ich burtach.
5) W nocnćj porze.
88. Miejsca wyłączone od pasania, powinny być obstawione słupkam i z tablicam i ze stosownym napisem, wiechami lub innem i zn a
kami ostrzegającem i o w zbronieniu pasania. Za samowolne zniszczę-
nie lub uszkodzenie każdego z takich znaków, winni ulegają k a rz e pie- niężućj rs. 5 lub aresztu dni trzy.
89. Z abrania się p asan ia na cudzych przestrzeniach leśnych wszelkiego rodzaju b y d ła, koni, owiec, trzody i drobiu pod k arą: za k ażd ą sztukę trzody lub kozy rs. 1, za k ażd ą sztukę owiec kop. 30; za konia, wołu, krow ę, źreb ak a lub cielę po kop. 50; za k ażd ą sztukę drobiu po kop. 15.
K a ra ta zostanie podwojoną za niepraw ne pasanie w miejscach ogrodzonych lub w miejscach, na których, podług a rt. 89, pasanie je s t wzbronione. K a ra w ym ierzaną być m a niezależnie od w ynagrodzenia szkody zrządzonćj. 'W łaściciel b y d ła może być uwolniony od kary, jedynie w w ypadku, jeżeli udowodni, źe bydło tylko przez ukrycie się w lesie, ochronione być mogło przed grożącćm niebezpieczeństw em , gw ałtow ną b u rzą lub gradobiciem.
90. K ażda grom ada wiejska, m ieszkańcy m iasta lub osady, m a
jący praw o pasania b y d ła w lasach, obowiązani są: pozyskać stosowną asygnacyą, w k tó rśj rodzaj bydła, ilość sztu k oraz miejsce na pastw is
ko, ja k niemuićj droga n a przegon przeznaczone, w yrażone być winny;
stosować się do przepisów leśnych, oraz pasać bydło, nie oddzielnie lecz grom adnie, w jednćm lub więcćj stadach, pod dozorem jednego lub więcćj stały ch pasterzy dorosłych. K ażda sztu k a b y d ła wypędzona n a pastw isko za asygnacyą powinna mićć przepisany znak. Sztuki nie trzym ające się stad a, powinny prócz tego być zaopatrzone w dzwonki lub klekoty. P asanie oddzielnie, choćby z dozorem , zab ran ia się. N ie
zastosowanie się do tych przepisów, pociąga na winnych k a rę postano
wioną za niepraw ne pasanie w cudzym lesie w a rt. 89. Za nadużycia i szkody zrządzone przez pasterzy i bydło, właściciele takow ego są od
pow iedzialni solidarnie.
91. Z ab ran ia się pasterzom ścinać lub uszkadzać drzew a w ja - kibądź sposób, i nosić z sobą narzędzia ostre, którem i szkoda zrządzo
n ą byćby m ogła; z a b ran ia się również prow adzenie psów do lasu, zbie
ranie mchów, ściółki, nasion, orzechów, grzybów i wogóle wszelkich płodów leśnych; n ad to pasterze winni stosow ać się do przepisów a rt. 94 co do ostrożności z ogniem.
92. Gdyby przegon przechodził przez m iejsca ochrony wym aga
jące, w takim razie miejsca te winny być ogrodzone lub okopane rowem, kosztem użytkowników, za dodaniem w razie potrzeby ra a te ry ału d rze
wnego przez właściciela lasu.
O D D Z I A Ł I I I .
O ochronie lasów od p o ża ru .
93. Od czasu ogłoszenia niniejszćj ustaw y niewolno je s t przy brzegu cudzego lasu bliżćj ja k w odległości 50 prętów staw iać budowli i zakładów drzewo zużywających, jakoto: brow arów , gorzelni, hut, t a r taków , w arsztató w stolarskich, sm ołam i, w ędlarni, dziegciam i, pota-
T o m I V . P a ź d z ie r n ik 1880. 3
żarni, pieców wapiennych i gipsowych, cegielni i t. p., a naw et budowli mieszkalnych.
94. W czasie od dnia 3 (15) kw ietnia do 3 (15) października, zab ran ia się: 1) palić w lasach tytoniu; 2) rozniecać ognia w lasach lub w blizkości lasów n a 100 prętów odległości, a ognia gdziekolwiek roznieconego opuszczać, bez zupełnego wygaszenia; 3) jeździć lub cho
dzić po lasach z pochodniami lub kagańcam i; 4) przy drzazgach łowić ryby lub ra k i na wodach położonych wśród lasu, lub w odległości od lasu n a 25 prętów; 5) używać ognia do karczow ania gruntów i w yra
biania nowiny w lesie i w blizkości lasu, bez upow ażnienia rad y powia
t o w i leśnćj i bez zachow ania należytćj ostrożności; 6) pasterzom i lu
dziom w lesie pracującym nosić przy sobie z a p ałek i innych narzędzi do rozniecania ognia sposobnych; 7) strzelać w lesie nabojem przybi
tym pakułam i, papierem i t. p., lecz używać należy przybitek z wełny lub szerści.
95. W ęglarze, popielarze, sm olarze i t. p. z ogniem w lesie p ra cujący, powinni stosować się do zarządzeń straży leśnćj i zachować ostrożności z ogniem następujące:
a ) u k ła d a ć stosy w ęglarskie nie gdzieindzićj, ja k w miejscach przez służbę leśną w skazanych;
b) u p rzątn ąć w około stosów w ęglarskich wszelki m a te ry a ł ł a two zapalny ja k o to: drobny posusz, liście, wrzos, mech suchy i darń , aż do obnażenia ziemi w odległości n a p ó ł p rę ta w około stosu;
c) drzewo na zwęglenie zwożone, u k ła d a ć w oddaleniu bezpie- cznćm od zajęcia się stosów zapalonych;
d) zapalać stosy w ęglarskie z wszelką ostrożnością, aby w iatr ognia nie roznosił; zapalonego zaś stosu nie zostawiać bez dozoru aż do zupełnego wytlenia;
e) ognisk rozłożonych nie odstępować bez zupełnego wygasze
nia, a przy budach w ęglarskich ogniska zasłonić od w iatru;
f ) przy stosach w ęglarskich mićć zawsze w naczyniach d o sta
teczny zapas wody do gaszenia ognia;
g) z wytlonych stosów nie prędzćj wydobywać węgle, aż po zu- pełnćm ostudzeniu i wydobywać je w porze nocnćj, a źarzew ia u k azu jące się zaraz ugaszać;
h) wydobyte węgle nie daw ać zaraz ładow ać na wozy, lecz po 24-ch godzinach, dla wygaśnięcia źarzewia utajonego;
i) wiozący węgle przez las w czasie od 3 (15) kw ietnia do 3 (15) października, powinni mićć n a furze lub przy koszu naczynie z wodą 5 —6 garncy, dla zalania ognia w razie zatlenia się węgli w drodze.
96. Ktokolwiek n atrafi w lesie lub na brzegu jego ogień opu
szczony i nieugaszony, obowiązany je s t według możności ugasić ta k o wy, a jeżeli kto dostrzeże pożar w lesie, powinien natychm iast donieść
o
tćm do najbliższego m iasta, wsi, folw arku lub posady, z żądaniem ra tu n k u . W ład za miejscowa m iast, wsi lub osad, położonych w o k ręgu 10 w iorst od lasu, za dostrzeżeniem pożaru w lesie, lub za otrzym a-
niera o nim wiadomości, obowiązaną, je st natychm iast, zw ykłym sposo
bem, wezwać mieszkańców n a ratu n ek . N a takow e wezwanie, mie
szkańcy obowiązani są natychm iast zdążać n a ratu n ek , zaopatrzeni w rydle, m otyki, siekiery, w iadra do noszenia wody i t. p. narzędzia.
Przełożeni zaś tychże m iast i gmin, oraż straż policyjna powinni tow a
rzyszyć ludziom do gaszenia pożaru w losie wezwanym. N aw et odle
glejsi niż 10 wiorst od lasu m ieszkańcy, nie m ogą wymawiać się od po
mocy w gaszeniu pożaru w lesie, jeżeli o to przez w ładzę wezwani zo
sta n ą . Odmawiający pomocy, ulegną ustanowionćj karze; k a ra będzie wym ierzona w dwójnasób surow sza n a tych, którzy korzystają ze s łu żebności w lesie, dotkniętym pożarem .
97. W szyscy przybyli do gaszenia pożaru w lesie, powinni za
stosować się w zupełności do rozporządzeń zarządzających lasam i i oft- cyalistów leśnych, kierujących gaszeniem ognia i wykonywać w skazane im roboty, nie mogą samowolnie odchodzić od ognia, pod k a rą ustan o wioną za odmówienie pomocy.
98. Z araz po ugaszeniu pożaru wójt gminy obowiązany je st do
nieść o w ypadku sądowi gm innem u i radzie leśnćj powiatowćj, celem w yprow adzenia śledztw a, w ykrycia winnego i ustalenia szkody. W y
palenisko powinno być obstawione znakam i w zbraniaj ącemi od pasania bydła, tudzież powinno być zagajone.
O D D Z I A Ł I V.
O ochronie lasów od owadów sz/codliwi/ch.
99. O każdśm pojawieniu się szkodliwych owadów w lasach, miejscowy zarząd leśny obowiązany je s t bezwłocznie donieść wójtowi gminy i radzie leśnój powiatowćj, a także tćj ostatniśj dołączyć zebra
ne egzem plarze owadu, i jego opisanie z wymienieniem czasu pojawie
nia się owadu, przestrzeni lasu nawiedzonćj i wskazaniem czyli i jak ie środki przedsięw zięte zostały do zniszczenia i wytępienia owadów.
100. R ada leśna powiatowa z doniesienia i opisu owadów sobie nadesłanych, rozpoznawszy g atunek ow adu i środki do jego niszczenia przez miejscowy zarząd w lasach przedsięw zięte, oceni je, zatw ierdzi, lub zarządzi inne i nakaże je wykonać. N adto taż ra d a wezwie wszys
tkich właścicieli ziemskich, których lasom grozi niebezpieczeństwo, oraz okolicznych mieszkańców, do wzięcia u d ziału w w ytępieniu owadów i oznaczy wysokość dziennćj płacy za pomoc.
101. W szelkie drzewo skutkiem uszkodzenia przez owady n a r a żone n a uschnięcie, powinno być niezwłocznie u p rzątn ięte, z zachowa
niem ostrożności przez ra d ę leśną powiatową wskazanych. Drzewo przez burzę wywrócone powinno być uprzątnięte, lub z gałęzi ogołoco
ne i z kory obciosane.
O D D Z I A Ł V.
O fa n to w a n iu .
102. Dozwala się fantować: 1) dla zabezpieczenia w ynagrodze
n ia zrządzonćj szkody; 2) dla pozyskania dowodu co do nadw erężenia p raw a własności.
103. Fantow any być może: a) każdy przy zrządzeniu szkody dostrzeżony, niosący lub uwożący niepraw nie ścięte lub zab ran e d rz e wo, lub płody leśne, ja k niemnićj: b) każdy napo tk an y w losie (oprócz dróg publicznych) bez asygnacyi właściwćj, z wozem, lub bez wozu, z siekierą, piłą, świdrem , rydlem , m otyką, z fuzyą, psam i, z sidłam i, lub jakićm bądź narzędziem , któróm szkoda zrządzoną być może i choć
by żadnśj jeszcze szkody nie w yrządził.
104. Rewizya celem w ykrycia spraw cy zrządzonćj szkody, n a gruncie lub w zabudow aniach dopełnioną być może nie inaczćj, ja k w obecności władzy policyjnćj miejscowćj, lub osoby przez tęż w ładzę wyznaczonej. N a wezwanie straży leśnćj przysięgłćj, w ładza policyjna obow iązaną je s t asystować przy rewizyi. W razie odmowy lub opóźnie
nia, stra ż leśna przysięgła w ładną je s t za przybraniem dwóch świadków odbyć rewizyą, a w sporządzonym protokóle uczynić w zm iankę o odm o
wie lub opóźnieniu ze strony w ładzy policyjnćj.
105. F a n t zastąpiony być może złożeniem rękojm i pieniężnćj lub poręczeniem osób odpowiedzialnych.
106. O dopełnionćm zafantow aniu w ciągu 24 godzin zaw iado
miony być powinien sąd gm inny właściwy, przy dołączeniu protokółu, lub z powołaniem się na zaświadczenie straży leśnćj.
107. Osobom miejscowym i znanym z odpowiedzialności, p rzed m iot zajęty na fant, może być zwróconym po spisaniu protokółu, lub okazaniu świadkom.
108. Przedm ioty zajęte niemiejscowym i nieznanym sprawcom szkody, spieniężane być winny drogą publicznćj licytacyi na pokrycie szkody, k ary i kosztów, po upływie pięciu dni od daty zafantow ania.
109. Jeżeli dostrzeżony i ujęty spraw ca szkody leśnćj je st nie
miejscowym i nieznanym , a nie przedstaw ia dostatecznćj rękojm i odpo
wiedzialności, przez stra ż leśną zatrzym anym i do właściwego sądu od
staw iony być winien.
110. Opór przy fantow aniu staw iony straży leśnćj i obelgi tćjże straży wyrządzone, k a ra n e będą ja k opór i obelgi straży policyjnćj.
ROZDZIAŁ VI.
P r z e p i s y ł o w i e c k i e .
O D D Z I A Ł I.
O p ra w ie polow ania.
111. Praw o polowania służy właścicielowi g ru n tu , obejmującego w jednćj łącznćj przestrzeni najm nićj 200 morgów nowopolskich.
112. W osadach i koloniach, zam ieszkałych przez właścicieli przestrzeni mniejszych od 200 morgów nowopolskich, a mających łącz
nie 200 m., lub więcój, praw o polowania wykonywane być może jedynie przez wydzierżawienie polowania n a całćj przestrzeni.
113. Praw o k o rzystania z polowania, łowienia zw ierząt i ptaków w całćj przestrzeni gruntów przeszłych n a własność włościan i należą
cych do jednćj grom ady wiejskiój, stanowi nie osobne praw o każdego z nich, lecz całćj grom ady wiejskiój. Praw o to wykonywane być może jedynie przez wydzierżawienie.
114. Jeżeli g ru n ta, na których polowanie ulega wydzierżawieniu, otoczone są przestrzenią gruntów wynoszących 200 albo więcćj morgów, to właścicielowi tćj większćj przestrzeni g ru n tu , m ającem u praw o polo
w ania, służy przed innem i prawo zadzierźaw ienia polowania za cenę przez ra d ę leśną powiatową postanow ioną z wolnćj ręki. Gdyby ta k i właściciel z praw a tego nie chciał korzystać, polowanie zostaje w ydzier
żawione drogą publicznćj licytacyi.
115. Nie wolno wydzierżawiać polowania na czas krótszy od lat pięciu; dzierżawić polowanie może tylko jed n a osoba, m ająca świadec
two na praw o polowania i utrzym yw ania broni palnćj. W ydzierżaw ie
nie następuje z w yjątkiem w ypadku w a rt. 116 przewidzianego drogą publicznćj licytacyi, podług w arunków przez rad ę leśną powiatową za
twierdzonych.
116. D zierżawca polowania winien złożyć z góry dw uletni czynsz dzierżawny; czynsz jednoroczny uw ażany być ma za kaucyą bezprocen
tową, czynsz bieżący m a być zawsze sk ład an y z góry n a cztery tygo
dnie przed rozpoczęciem roku dzierżawy, pod rygorem u tra ty ltaucyi, zerw ania dzierżawy i ogłoszenia nowćj licytacyi n a koszt i niebezpie
czeństwo dzierżawcy. Czysty dochód roczny z polowania, rozdziela się między pojedynczych właścicieli, według rozległości każdćj posiadłości.
117. Z ab ran ia się polowanie, łowienie zw ierząt i ptaków , oraz rybołówstwo na cudzym gruncie, bez piśmiennego zezwolenia właściciela g ru n tu , w lasach zaś rządowych, miejskich i należących do zakładów dobroczynnych, bez piśmiennego zezwolenia odpowiednich władz.
118. Za naruszenie praw a własności uw aża się: polowanie lub łowienie zw ierząt i ptaków na cudzym gruncie, lub w cudzych lasach,
naw et i w tym w ypadku, jeżeli nie było zabitych lub złowionych zwie
rz ą t i ptaków .
119. Praw o polowania i łow ienia zw ierząt może być ograniczone przez decyzye rządow e, postanow ienia policyjne, oraz w skutek wyroków sądowych.
120. K ażdy pragnący polować, obowiązany je s t pozyskać od r a dy leśnój powiatowćj świadectwo myśliwskie; świadectwo w ydaw ane bę
dzie n a rok, to je s t od 1-go do 1-go stycznia, za o p ła tą na każdy rok ru b la jednego, n a rzecz sk arb u uiszczać się winną. Świadectwo tak ie je s t osobiste, nie może być odstępow ane i na każde wezwanie straży le
śnój lub policyjnćj okazane być winno. Świadectwo myśliwskie w yda
ne przez którąkolw iek radę leśną, nadaje praw o polowania w obrębie całego K rólestw a Polskiego.
121. R ada leśna powiatowa może wydawać św iadectw a myśliw
skie i tak im osobom, k tóre nie m ając praw a polowania z ty tu łu w łasno
ści g ru n tu , złożą piśm ienne pozwolenie na odbywanie polowania, udzie
lone przez jednego lub więcćj właścicieli gruntów , którym służy sam o
istne praw o polowania. T akie pozwolenie obejmować winno poręcze
nie i przyjęcie odpowiedzialności za naruszenie przepisów łowieckich.
122. S traży leśnój przysięgłój za zezwoleniem w łaściciela bez
p łatn ie udzielają się świadectwa na posiadanie broni. W szakże polo
wać wolno straży leśnój tylko z zezwolenia właściciela lub zarząd u le śnego.
123. R ad a leśna powiatowa mocną je s t w każdym razie odmówić wydania świadectwa myśliwskiego. M ałoletnim świadectwa m yśliwskie jedynie za zezwoleniem i poręczeniem ojca lub opiekuna w ydaw ane być mogą.
124. M ający pozwolenie n a polowanie, przed przystąpieniem do wykonania, obowiązany je st zgłosić się do miejscowego zarządu, który stosownie do okazanego pozwolenia, w skaże część lasu do polow ania i zeszłe służbę leśną dla dozoru przy odbyw aniu polowania.
125. M ający pozwolenie na polowanie w lasach, powinien się ści
śle zastosować do pozwolenia co do warunków polowania i ilości u b ite go zwierza.
126. M ający pozwolenie na polowanie w lasach tylko n a d ra p ie żne zw ierzęta, lub na d robną zwierzynę i ptastw o, nie może ubijać zwie
rzyny g rubśj.
127. Polujących niepraw nie, lub w czasie ochrony, albo w m iej
scach wzbronionych, oraz przekraczających przepisy myśliwskie, straż leśna i policyjna obow iązaną je s t zaraz na uczynku fantować.
O D D Z I A Ł U . O sposobach polow ania.
128. Z ab ran ia się bezwarunkowo:
a) Używ ania pentelek, wnyków, sieci, żelaza, zatrzasków , sideł, haczyków, dołów i wszelkiego rodzaju tru te k .
