Scenariusz zajęć
I etap edukacyjny, uczeń kończący klasę I, edukacja polonistyczna
Temat: Jestem Polakiem
Treści kształcenia:
2) w zakresie umiejętności czytania i pisania:
d) posługuje się ze zrozumieniem określeniami: wyraz, głoska, litera, sylaba, zdanie.
Dodatkowe:
Edukacja polonistyczna
1) w zakresie umiejętności społecznych warunkujących porozumiewanie się i kulturę języka:
a) obdarza uwagą dzieci i dorosłych, słucha ich wypowiedzi i chce zrozumieć, co przekazują;
komunikuje w jasny sposób swoje spostrzeżenia, potrzeby, odczucia.
2) w zakresie umiejętności czytania i pisania:
b) zna wszystkie litery alfabetu, czyta i rozumie proste, krótkie teksty.
Edukacja plastyczna
1) wypowiada się w wybranych technikach plastycznych na płaszczyźnie i w przestrzeni;
posługuje się takimi środkami wyrazu plastycznego, jak: kształt, barwa, faktura.
Edukacja społeczna
8) wie, jakiej jest narodowości, że mieszka w Polsce, a Polska znajduje się w Europie; zna symbole narodowe (flaga, godło, hymn narodowy).
Cele operacyjne:
Uczeń potrafi:
● Rozmawiać na tematy związane z krajem ojczystym,
● Wymienić polskie symbole narodowe,
● Słuchać wypowiedzi innych osób i korzystać z przekazywanych informacji,
● Wyróżnić głoski, sylaby, wyrazy i zdania,
● Wyodrębnić samogłoski w wyrazie,
● Ułożyć zdanie z rozsypanych wyrazów,
● Odnaleźć wybrane obiekty (miasta, rzeki, morze, góry) na mapie fizycznej Polski.
Nabywane umiejętności:
Uczeń doskonali umiejętność:
● Czytania ze zrozumieniem,
● Starannego pisania,
● Wypowiadania się poprawnymi zdaniami,
● Słuchania ze zrozumieniem,
● Posługiwania się pojęciami: głoska, litera, sylaba, wyraz, zdanie,
● Posługiwania się mapą Polski,
● Komunikowania się.
Kompetencje kluczowe:
● Porozumiewanie się w języku ojczystym,
● Umiejętność uczenia się,
● Świadomość i ekspresja kulturalna.
Metody nauczania:
● Problemowa: rozmowa kierowana,
● Aktywizująca: inscenizacja,
● Eksponujące: film, pokaz połączony z przeżyciem,
● Praktyczna: ćwiczenia przedmiotowe.
Formy pracy:
● Zbiorowa,
● Indywidualna jednolita i zróżnicowana.
Środki dydaktyczne:
● Mapa konturowa i fizyczna Polski,
● Flamastry w różnych kolorach,
● Kartoniki z wyrazami (Wisła, Bałtyk, Śląsk, Tatry) przygotowane przez nauczyciela,
● Zasób multimedialny: film „Język pełen niespodzianek”,
● Sprzęt multimedialny: rzutnik, ekran, tablica interaktywna,
● Tekst/nagranie piosenki z tekstem Krystyny Parnowskiej pt. „W domu ojczystym”1,
● Przygotowana przez nauczyciela karta pracy (tabela i tekst z lukami),
● Zdania z „rozsypanych” wyrazów,
● Białe i czerwone kartki papieru,
● Klej, nożyczki, patyczki.
Przebieg zajęć:
Etap wstępny
Nauczyciel wita dzieci. Przedstawia im temat zajęć i pyta, co to znaczy „Jestem Polakiem”?
Uczniowie odpowiadają (swobodne wypowiedzi); między wypowiedziami prowadzący prezentuje mapę konturową Polski i prosi o podanie skojarzeń ze słowem Polska (np. kraj, ojczyzna, państwo, dom, Orzeł Biały…), które następnie notuje na tablicy. Po chwili wszyscy wspólnie odczytują zgromadzone wyrażenia. Dzieci dzielą zapisane słowa na sylaby, podkreślają na czerwono wyrazy jednosylabowe, a na zielono dwusylabowe.
Etap realizacji
Nauczyciel czyta tekst/odtwarza nagranie Ewy Bem z piosenką z tekstem Parnowskiej pt.
„W domu ojczystym”.
1 Proponowane źródła: Krystyna Parnowska, W domu ojczystym, [w:] Zintegrowana edukacja w
Wszędzie gdzie słychać naszą piosenkę:
W mieście ogromnym, we wsi maleńkiej, to wszystko Polska.
Mieszkamy wszyscy w domu ojczystym.
Płyną piosenki swojskie i znane, Wisłą i Odrą, Bugiem i Sanem, to wszystko Polska.
Mieszkamy wszyscy w domu ojczystym.
Czy nam śpiewają górskie potoki, czy wiatr od morza pędzi obłoki, to wszystko Polska.
Mieszkamy wszyscy w domu ojczystym.
Po przeczytaniu/wysłuchaniu nagrania nauczyciel sprawdza zrozumienie wiersza przez dzieci, zadając związane z nim pytania, np.:
● O jakim kraju opowiada wiersz?
● W czym autorka zauważa polskie ślady?
● Kto lub co śpiewa te piosenki?
● Jakie nazwy rzek występują w wierszu?
● Czym jest dom ojczysty?
● Jak rozumiecie słowo „ojczyzna”?
Nauczyciel ponownie czyta wiersz, wyjaśniając uczniom ewentualne wątpliwości. Wspólnie z nimi umieszcza na mapie fizycznej Polski kartoniki z nazwami geograficznymi pojawiającymi się w tekście (Wisła, Odra, morze – Morze Bałtyckie, góry – Tatry, Karkonosze). Uczniowie dzielą te wyrazy na sylaby. Określają położenie tych elementów geograficznych przy użyciu nazw kierunków, odczytują nazwy największych miast leżących nad Wisłą, nad morzem, w górach.
W kolejnym etapie zajęć uczniowie oglądają film z zasobu multimedialnego. Przed projekcją nauczyciel prosi, by dzieci zapamiętały, na co zwraca uwagę jego bohaterka (literka „z”).
O jakich wyrazach mówi? Dlaczego język polski jest według niej zaskakujący? Które litery są najważniejsze jej zdaniem?
Po emisji chętny uczeń notuje wybrane słowa/zdania z filmu na tablicy (wskazane przez nauczyciela), inne dziecko dzieli go na sylaby; kolejne na litery; jeszcze inne wskazuje liczbę głosek, samogłosek itp.
Następna część lekcji to krótka prezentacja godła państwowego (godło wiszące w klasie):
nauczyciel prosi, by dzieci opisały je; może opowiedzieć jego krótką historię. Poleca, by chętni uczniowie zapisali słowo „godło” w zeszytach i dokonali jego analizy: liczba liter, liczba samogłosek, liczba spółgłosek, liczba sylab. Kto wykona zadanie najszybciej i poprawnie, otrzyma ocenę bardzo dobrą.
Nauczyciel rozdaje teraz rozsypankę wyrazów, z których trzeba ułożyć zdania: każde składa się z kartoników w innym kolorze. Uczniowie pracują w parach. Następnie określają liczbę wyrazów w każdym zdaniu.
Proponowane zdania:
Moją, Polska., ojczyzną, jest
Polski, Biały., Godłem, Orzeł, jest czerwień., i, biel, to, barwy, Polskie
Kolejnym etapem zajęć jest rozwiązanie karty pracy (przygotowanej przez nauczyciela i skopiowanej dla każdego ucznia/dla pary), np.:
WYRAZ GŁOSKI LITERY
ojczyzna hymn orzeł Warszawa stolica
Nasza ………. to Rzeczpospolita Polska.
Polski ……… to „Mazurek Dąbrowskiego”.
Godłem Polski jest biały ……….. .
Miasto ……… to ……….. Polski.
Uczniowie uzupełniają tabelę z wyrazami – określają liczbę głosek i liter w wyrazach, zaznaczają na kolorowo dwuznaki w zapisie wyrazów, następnie posługując się wyrazami z tabeli, uzupełniają tekst z lukami.
Etap końcowy
Uczniowie otrzymują prostokątną kartkę białego papieru. Nauczyciel pyta, jak można podzielić kartkę na dwie połowy, nie używając do tego celu linijki. Uczniowie prezentują swój sposób rozwiązania problemu; prowadzący zajęcia proponuje wykorzystanie kartek
wydzieranką z czerwonego papieru. Wykonują flagę, wykorzystując patyczek. Następnie ozdabiają wykonanymi przez siebie flagami salę lekcyjną.
Dodatkowo:
Zaproponowany scenariusz zajęć może być częścią lub stanowić punkt wyjścia do zintegrowanego projektu edukacyjnego, np. dotyczącego Polski i jej miejsca w Unii Europejskiej lub polskich świąt narodowych. Zadanie końcowe stanowi inspirację do wykonania dekoracji o tematyce patriotycznej.
Wykorzystując zasoby opisane w scenariuszu, nauczyciel może zauważyć:
● Jak dziecko radzi sobie w sytuacjach zadaniowych,
● Jaka jest jego wytrwałość w działaniu,
● Czy poprawnie trzyma narzędzia do rysowania i pisania,
● Czy potrafi korzystać z mapy jako źródła wiedzy,
● Czy radzi sobie z określaniem kierunków,
● Czy rozumie wydawane przez nauczyciela polecenia.
