Głos Wąbrzeski 1927.03.10, R. 7, nr 29

(1)

Środa Franciszki w d.

Czw artek 4" m ęczenników Piątek Cyryla i M etodego

D ziś w schód słońca o godz. 6, 6 zach 17-27 J u tro ...6-4 „ 17 29

Dziś „ księżyca f» 11,00 ., 22,27

! i "

j . wekłped* mieiięcznie ł,50 tłz od-

rrzedplata:

Do«zeaiein przez poczt, 20 gt wiecei. W wypadkscbnieprzewidzianych, przy w»trey- maniu przadziębioratwa. złożeniu pracy, przerwaniu ko munikacji, otrzymujący me ma prawa żądni pozatermi- nowych dostarczeń gazety, lub zwrotu ceny abona-

■nemu Za dział ogłoszeń, redakcja me odpowiada.

ł • • Zaoglosz. pobiera aię od wiersza

Ogłoszenia •

^mm.⁽⁷^{łam.) 10}^gr,^za^reklamy^na

str. 3Jam. w wiadomołciach potocznych 30 gr naP««*- azej str. 50 gr. Rabatu udziela sio przy cząstem ogła szaniu. .Głos Wąbrzeski- wychodzi trzywytygodn.

i to w poniedziałek, irodą i piątek. Skrzynka poczto wa 23. Redakcja i administracja ul. Mickiewicz.>11 Telefon 80. Konto czekowe P. K. O.Poznań 204,252

Nr. 29 Wąbrzeźno, czwartek 10 marca 1927 r. Rok VII

Zadania Starostwa Morskiego.

ł W W arszaw ie, w M inisterstw ie H andlu i Prze

m yślu, w lokalu K om itetu Floty narodow ej, pow i

tałem niezmiernie sym patyczną, pełną zapału i entuzjazm u społecznego postać czcigodnego sta

rosty m orskiego, generała M arjusza Zaruskiego.

Rozm ow a nasza potoczyła się odrazu ku sprawom najżyw otniejszym , m ianow icie ku sprawom m orza polskiego i zagadnieniom w obec w szczętej w tym kierunku akcji zarów no przez rząd jak i organi

zacje społeczne. Siłą rzeczy zeszliśm y w niej do form y następującego w yw iadu:

— W jakim celu — pytam m iędzy innemi pow ołane zostało do życia starostw o m orskie?

— Rząd doszedł do przekonania, źe zarzą

dzanie tym tak w ażnym dla PoLki skraw kiem ziem i, będącym w przededniu iście am erykańs

kiego rozw oju, w ym aga bliskiego i bezpośrednie

go kontaktu z w ybrzeżem . A dm inistracja na od“

ległość z W arszawy nie daje dobrych w yników ? Trzeba było stworzyć stanow isko i obsadzić je przez człow ieka, który z ram ienia Rządu będzie m ógł w ykonyw ać w ładzę bezpośrednio na m iejscu

— Jaki będzie zakres działania starostwa m orskiego ?

— Będzie to starostw o, w yposażone w szer

sze upraw nienia, nie m ające u nas do tej pory żadnego precedensu. A w ięc starosta m orski będzie posiadał szereg upraw nień, nadanych m u przez poszczególnych m inistrów , zainteresow a

nych w adm inistracji w ybrzeżem m orskiem . W zakresie spraw m orskich i budowy portów staros

ta m orski zostanie w yposażony w pew ne upraw nienia przez m inistra przem ysłu i handlu w zakresie budow nictwa rządow ego, budow y i utrzym ania szos i dróg kom unikacyjnych i t. p.

— przez m inistra robót publicznych, w zakresie regulacji letnisk i terenów pod nie przeznaczo

nych -- do pew nego stopnia przez m inistra re

form rolnych, dalej w zakresie rybactwa przez m inistra rolnictw a, w reszcie w zakresie spraw celnych przez m inistra skarbu.

Praca m oja, jak z tego w ynika, będzie duża i odpow iedzialna.

— Czy m ógłby Pan G enerał w przybliżeniu określić, w jakim kierunku zam ierza rozw inąć sw ą działalność w najbliższym czasie?

— Program sw ych prac m ógłbym podać bardzo szeroko, ale na jego w ykonanie potrzeba w iele czasu i w iele w ysiłków .

O kreślę narazie tylko zadanie, które w da

nym m om encie uw ażam za najpilniejsze. Są to zadania w zakresie: budow y portu, rybactw a, roz

budowy m iasta G dyni, w reszcie założenie racjo

nalnych letnisk i kąpieli m orskich. W tych czterech zagadnieniach streszczają się m oje pla

ny na najbliższą przyszłość.

Przechodząc teraz do bliższego om ówienia tych zadań, m uszęprzedew szystkiem scharaktery

zow ać zakres sw ych przyszłych prac zw iązanych

c budow ą portu w G dyni oraz urządzeń m orskich na w ybrzeżu.

Jeżeli chodzi o budow ę portu, um ow a zaw ar

ta z konsorcjum francusko-pclskiem określa dos

tatecznie w arunki pracy i term iny ich ukończe

nia. Term inów tych konsorcjum zresztą ścisłe dotrzym uje, a naw et roboty zakreślone planem

d

® , .r°k 1^26 zostały ukończone przed N ow ym Rokiem . Zadaniem m ojem będzie nietylko czu

w ać nad całością tych spraw i — jeśli się da przyspieszyć pracę, tak ażeby port był ukoń

czony nie w roku 1930 a przynajm iej w 1929 -- lecz rów nież poczynić konsorcjum w szelkie ułatw ienia w jego pracach, tak ażeby m ogły one odbyw ać się bez przeszkód i w tem pie najszybszem .

N astępnie, jeżeli już m ów ię o m oich zam ie

rzeniach w tej dziedzinie, m uszę dodać że będę

się starał usunąć przeszkody utrudniające inten

syw ny ruch statków w G dyni.

Zam ierzam rów nież przeprow adzić uporząd

kow anie spraw, zw iązanych z hydrografją i locją naszych w ybrzeży. Przykład: latarnie m orskie znajdują się dotychczas w kom pentencji m inister- jum przem ysłu i handlu, zaś w szelkie znaki na m orzu należą do m inisterstw a spraw w ojskow ych uw ażam źe należy te obydw a działy skoncentro

w ać w jednym ręku i będę do tego dążył.

W zw iązku z tern m am zam iar dołożyć w szelkich starań, ażeby obow iązujący obecnie na naszem w ybrzeżu system znaków m orskich nie

G enerał M arjusz Zaruski

K om endant i Starosta M orski w G dyni.

m ieckich zm ienić na szw edzki. W praw dzie sys

tem niemiecki nie jest gorszy od szw edzkiego ale chodzi m i o to, ażeby w ten sposób podkreś

lić że ta część w ybrzeża stanow i odrębną całość i nie m a nic w spólnego z w ybrzeżem niem iec- kiem . D otychczas bow iem poczynając od H am burga, a kończąc na K łajpedzie w zdłuż całego w ybrzeża ciągną się znaki jednolite.

Pozatem bezw arunkowo m am zam iar jak- najrychlej uruchom ić istniejące dziś na papierze a będące w stanie zupełnej ruiny stacje ratunko

w e na naszem w ybrzeżu.

W sprawie rozwoju rybactwa zam iary m oje idą w kierunku następującym : jestem osobiście przekonany, źe nasze rybactw o m orskie jest obecnie w okresie upadku, dołożyć w ięc chcę w szelkich starań, ażeby w yprow adzić je z w ód przybrzeżnych na pełne m orze i w ten sposób dać m u m ożliw ość w szechstronnego rozwoju M ów iąc o zorganizow aniu połow ów na pełnem m orzu, m am na m yśli m ielizny bałtyckie Sztol- pską i Środkow ą, dalej duńskie D ogrbank potem M orze Północne aż do w ybrzeży Islandji. D o te

go nieodzowną rzeczą jest stw orzyć now oczesną flotylę tak zw anych trawlerów i ryferów , stat

ków rybackich, zdolnych odbyw ać połow y na pełnem m orzu, oraz transportów rybnych, które dow oziłyby plon tych połow ów do G dyni.

Jest rów nież rzeczą konieczną w ybudow anie w czasie najbliższym chłodni w G dyni i w W ar

szaw ie, czem naw iasem m ów iąc postarałem się już zainteresować odpowiednie sfery z czasem zaś także w innych m iejscow ościach Polski.

W agony — chłodnie m am już obiecane przez m inistra kom unikacji.

Rybacy o ile z rozm ów z nim i m ogłem w nioskować chętnie odnoszą się do tej m yśli.

Jakie zaś znaczenie m iałoby to dla całego kraju to należy przypom nieć, źe sam ych śledzi Polska kupuje co roku za 50 m iljonów złotych.

Pragnę rów nież i żyw ię nadzieję, że m i się to uda, stw orzyć dla rybactwa pracującego na pełnem m orzu, bazę — przystań jaknajbliźej m ielizn bałtyckich, to jest w pobliżu granicy niem ieckiej koło K arwy poniew aż dzisiaj od Stolpm unde aż do H elu niem a ani jednej przys

tani gdzie m niejsze statki w razie burzy m ogłyby znaleźć schronienie.

Jednym z najw ażniejszych zadań, które lata najbliższe postaw ią przed nam i będzie rozbudo

w a m iasta G dyni. Zadanie to będzie m usiał spełnić — rzecz oczyw ista, przy m oim w spółu

dziale i pom ocy — m iejscow y sam orząd. W tym w ypadku konieczną jest pom oc ze strony rządu, bow iem nie m ożna pom yśleć o rozpoczęciu bu

dow y now oczesnego dużego portow ego m iasta bez w iększej pożyczki, gw arantow anej przez pań

stw o.

Przy budow ie gm achów, zw łaszcza rządow ych będę dążył do tego, ażeby projektow ane one by

ły nie dla G dyni dzisiejszej, ale dla G dyni za

lat dw adzieścia, t. zn. odpow iednio w ielkie i ester tyczne. A jeżeli narazie zabraknie funduszów, będziem y częściam i, zaczynając chociażby od l|3.

Zaznaczę, źe w G dyni, jako m ieście porto- w em, m usi pow stać now ocześnie urządzona dziel

nica robotnicza.

Trzeba ją zbudow ać, gdyż dziś robotnicy- żadnych siedzib nie m ają. M ieszkają przeważnie w W ejherow ie, skąd codzień do pracy jeżdżą po-, ciągam i.

btosunki praw ne w zakresie terenów są obe

cnie zagm atw ane, sądzę jednak, źe w krótkim czasie da się rów nież i tę przeszkodę usunąć.

W ybrzeże naszego m orza m usi być pozatem wy- zysKane dla celów letniskow ych i kąpieliskowych.

Ludność Rzeczypospolitej, żyjąca zdała od m o

rza, m usi tutaj to m orze poznać, zbliżyć się do niego i zacząć je rozum ieć, odczuw ać jego potrzeby.

M am zam iar zasadniczo przenieść w szystkie letniska i kąpieliska na półw ysep H elski. Cały ten półw ysep pow inien być rozplanow any i urzą

dzony jako w ielkie now oczesne letnisko, do czego zresztą m a w szelkie przyrodzone w arunki. G dy

nia jako m iasto portow e, nie m a najm niejszych w idoków na rozw inięcie sw ego charakteru jako m iejscowości letniskow ej.

N ie m ogę pow strzym ać się od jeszcze jednej uw agi. O ceniając znaczenie yachtingu m orskie

go, jako bardzo silnego środka propagandy czyn

nej, m ającego znaczenie nietylko m oralne i w y

chow awcze, ale naw et polityczne, będę popierał w szelkie usiłowania, dążące do rozwoju sporto

w ego żeglarstw a m orskiego. Trzeba koniecznie stw orzyć w Polsce atm osferę m orza, która do

piero pozw oli zupełnie je opanow ać.

N adm ienię jeszcze, źe w szelkie poczynania społeczne o charakterze kulturalno-oświatow ym znajdą w e m nie gorącego rzecznika i obrońcę.

W obec bałam ucenia ludności róźnem i niegodzi- w emi środkam i pracę w danym kierunku uw a

żam za konieczną.

— K iedy Pan G enerał obejm uje sw oje no

w e stanowisko?

Jeszcze nie w iem , ale m yślę, źe już w po

czątkach m arca znajdę się na stałe w G dyni.

— Jeszcze jedno pytanie. Czy określone już

zostały granice starostwa m orskiego?.

(2)

— O w s z e m . G r a n ic a s t a r o s t w a m o r s k ie g o b i e d ź b ę d z ie w z d łu ż n a s z e g o w y b r z e ż a w o d d a l e n i u j a k ic h ś 1 0 k i l o m e tr ó w , p o c z y n a j ą c o d g r a n i c y G d a ń s k a a ż d o g r a n i c y n i e m i e c k ie j . D o s t a r o s t w a m o r s k ie g o w ł ą c z o n e z o s t a n ą — r z e c z p r o s t a — w o d y t e r y to r j a ln e p o l s k ie , k t ó r e j a k w ia d o m o c i ą g n ą s i ę p a s e m 6 - c i o k i l o m e t r o w y m w z d łu ż w y b r z e ż y .

N a z a k o ń c z e n i e p r a g n ę d o d a ć , ż e j e ż e l i p l a n , k t ó r y n a s z k i c o w a ł e m u d a m i s i ę z r e a li z o w a ć , b ę d ę u w a ż a ł c h w il ę t a k ą z a j e d e n z n a j s z c z ę ś li w s z y c h m o m e n t ó w w s w e m ż y c iu .

T a k z a k o ń c z y ł k r e ś lą c p r z e d e m n ą s w ó j s z k ic p r o g r a m u n a j b li ż s z e j p r a c y p i e r w s z y p o l s k i s t a r o s t a m o r s k i, w s ł u c h a n y c z u j n i e w w i a t r o d m o r z a ...

S z c z ę ś ć i b ł o g o s ł a w B o ż e w t e j m y ś li , w s ł o

wie i c z y n i e !

L e c z w ś r ó d t a k p i ę k n ie t o c z ą c e j s i ę a k c ji , p o d j ę t e j z t a k ą g o d n o ś c i ą n a r o d o w ą i p r z e z p a n a W o j e w o d ę P o m o r s k i e g o K . M ł o d z i a n o w s k i e g o j a k o t e ż i p r z e z P a n a P a n i e G e n e r a l e S t a r o s t o M o r s k i , n i e c h a j c z y n n i k i m i a r o d a jn e , s t a r a j ą c s i ę o r o z k w i t i p o t ę g ę R z e c z y p o s p o l i t e j z a ło ż ą r ó w n ie ż o d p o w ie d n i e f u n d a m e n t y w p s y c h i c e c a łe g o n a r o d u .

W ś w ia d o m o ś ć p o l it y c z n ie m y ś lą c y c h 'm a s p o l k i c h , w p o c z u c i e z w ł a s z c z a w c h o d z ą c e g o w ż y c ie m ł o d e g o p o k o l e n i a m u s i w r o s n ą ć p r z e k o n a n i e , ż e P o l s k a w r a z z o d z y s k a n i e m w ł a s n e g o P a ń s t w a p o w r a c a d o s w e j p r z y r o d z o n e j r o l i n a w o d a c h b a ł t y c k ic h , d o r o l i , o d k t ó r e j s p e łn i e n i a z a l e ż y , c z y w n o w y c h r a m a c h ż y c i o w y c h c z e k a

n a s r o z k w i t c z y t y l k o w e g e ta c ja .

W z b io r o w e j ś w i a d o m o ś c i n a r o d u m u s i z j e d n e j s t r o n y u t r w a l ić s i ę p o c z u c i e k o n i e c z n o ś c i , j a k n a js k r u p u la t n ie j s z e g o w y z y s k a n ia t e j o d r o b i n y w y b r z e ż a m o r s k i e g o , j a k ie m j u ż r o z p o r z ą d z a m y , z d r u g i e j s t r o n y p o c z u c ie , ż e p r a w a n a s z e s ą b e z p o r ó w n a n i a r o z l e g le j s z e o d t y c h w j a k ie ś w ie ż o n a s w y p o s a ż o n o .

P o l s c e n a l e ż y s i ę j e s z c z e t y tu ł e m p r o s t e g o u n i e w a ż n i e n ia g r a b i e ż y , n i e ty l k o c a łe w y b r z e ż e g d a ń s k i e , l e c z E l b l ą g i k a w a ł B a ł t y k u p o z a B r u n - z b e r g ę , b o t a k m s i ę g a ło n a s z e s t a r e w y b r z e ż e . N ie w o l n o n a m r e z y g n o w a ć z n a s z e j s t a r e j i m o c n o u z a s a d n i o n e j p r e t e n s j i d o z r a b o w a n e g o n a m p r z e z P r u s y w y b r z e ż a o d S o p o t u i G d a ń s k a , p o p r z e z E l b l ą g d o B r u n s b e r g i . N i e j e s t t o j e s z c z e w s z y s t

k o , c o s i ę n a m p o s ł u s z n o ś c i n a l e ż y . P o l s k a m a p o d s t a w ę d o m a g a ć s i ę d l a s i e b ie m i e js c a n a d B a ł ty k i e m j e s z c z e w z a c h o d n i m k i e r u n k u o d p o l s k i e g o j u ż d z i ś P u c k a , t z n . c z ę ś c i t. z w . n i e m i e c k ie g o P o m o r z a . W o b e c g r o ź n y c h d l a n a s p o s t u l a tó w d z i s i e js z y c h N i e m ie c p r e t e n s j e n a s z e d o w y b r z e ż y b a ł t y c k i c h m u s z ą b y ć r o z s z e r z o n e , o t w a r t e i g ł o ś n e .

G r a w i n n a b y ć z a c z ę t a n a t y c h m i a s t . G e n e r a le , P a n i e S t a r o s t o M o r s k i!

P a ń s tw u o 3 0 m i lj o n a c h l u d n o ś c i , k t ó r e g o w s c h o d n io - p o ł u d n i o w e g r a n i c e s i ę g a j ą s i e d z i b r u >

m u ń s k i c h , a w i ę c n i e m a l b a ł k a ń s k ie g o p ó ł w y s p u ,

J. E. Ks. Prymas d-r. Hlond w Bydgoszczy.

W s o b o tę o g o d z 2 p o p o ł . p r z y b y ł d o B y d g o s z c z y k s . P r y m a s w i t a n y s e r d e c z n i e p r z e z

całą l u d n o ś ć k a t o l ic k ą k t ó r a o l b r z y m i m t ł u m e m z a l e g ła w s z y s t k i e u l i c e p r z e z j a k i e p r z e j e ż d ż a ł s a m o c h ó d J ^ g o E m in e n c j i — M i a s t o c a łe p r z y b r a ło s z a tę o d ś w i ę tn ą — w i ta j ą c n a j w y ż s z e g o D o s to j n i k a k o ś c i o ła p o l s k ie g o — p o k ł o n e m s e t e k s z t a n d a r ó w b i a ł y c h i b i a ł o — c z e r w o n y c h t r z e p o c ą c y c h s i ę n a w i e tr z e — w ś r ó d g i r la n d ś w i e ż e j z i e l e n i i z ł o t a .

J e g o E m in e n c ja p r z e b y w s z y r o j n e i g w a r n e u l i c e — u d a ł s i ę w a s y ś c i e k i l k u k s i ę ż y m i e j s c o w y c h d o d o m u ś w . F l o r ja n a — s k ą d o g o d z ' 4 r o z p o c z ą ł u r o c z y s t y i n g r e s d o F a r y .

O f ic j a ln e p o w i ta n i e K s ię d z a P r y m a s a p r z e z m i a s t o o d b y ło s i ę n a r y n k u — p o c z e m J . E . p r z e s z e d ł n a c z e l e t łu m ó w p i e s z o d o F a r y , g d z i e o d p r a w ił k r ó t k ie m o d ł y p r z e d W i e lk i m O ł ta r z e m — p o k t ó r y c h n a s t ą p i ł y p r z e m o w y p o w i t a ln e z e s t r o n y m ie j s c o w e g o D u c h o w ie ń s t w a .

P r z y j ą w s z y n a s t ę p n i e h o ł d w ła d z i k l e r u i u d z ie l iw s z y t łu m o m w i e r n y c h S w e g o B ł o g o s ł a w i e ń s tw a A r c y p a s te r s k i e g o — J e g o E m in e n c ja u d a ł s i ę d o S z k o ły O f ic e r s k i e j, g d z i e o d e b r a ł h o ł d w o j s k a .

O g o d z . 8 i p ó ł w ie c z . K s ią d z P r y m a s p r z y b y ł d o K l u b u P o l s k ie g o — w i t a n y g o r ą c o p r z e z

Krótkie wiadomości te’egrafieane.

A n g ie l s k i p r z e d s ta w i c ie l r z ą d u o p u ś c i ł M o s

kwę. F a k t t e n i w a ź a n y j e s t p o w s z e c h n ie , j a k o z e r w a n ie s t o s u n k ó w d y p l o m a ty c z n y c h a n g i e l s k o - s o w ie c k ic h .

*

W K a r s z a u — n a S ł o w a c c z y ź n i e p o l i c ja z d e m a s k o w a ł a b a n d ę c y g a n ó w — l u d o ż e r c ó w , k t ó r z y m o r d o w a l i p r z e c h o d n .ó w — i d i a z a t a r c i a ś l a d ó w

— z j a d a li s w e o f i a r y ,

*

Z d n i e m 1 - g o m a r c a o t w a r ta z o s t a ł a l i n ia k o l e jo w a Z g i e r z - K u t n o — j a k o c z ę ś ć s k ł a d o w a d y r e k c ji w a r s z a w s k ie j .

w y d z i e l o n o j a k b y n a ż a r t s k r a w e k m o r s k i e g o w y b r z e ż a M u s im y i p o w in n i ś m y , d ą ż y ć d o t e g o , a b y k i e d y ś n a s z b r z e g m o r s k i p o m n o ż y ć .

L e ż y p r z e d e m n ą l is t g e n e r a ła d y w i z j i b . P r e m - j e r a i M i n is t r a , W ł a d y s ła w a S i k o r s k i e g o , k t ó r y p o d n o s z ą c w n i m k w e s t j ę d o s tę p u P o l s k i d o m o r z a , p i s z e m ię d z y i n n e m i:... N a r ó d p o l s k i — a l b o u t r w a l i , a w p r z y s z ł o ś c i p o m n o ż y s w ó j d o s t ę p d o m o r z a — i z o r g a n iz u j e p r z e z t o j e d e n z g ł ó w n y c h k a m i e n i w ę g i e ln y c h m o c a r s tw o w e j p o t ę g i R z e c z y p o s p o l it e j — a l b o t o t a k s k r o m n i e n a m w y d z i e lo n e w y b r z e ż e m o r s k i e s t r a c i i s k a r - ł o w a c ie j e .

J a k o c z ł o n e k r z ą d u — p i s z e g e n e r a ł S i k o r s k i

— p r a c o w a ł e m k o n s e k w e n t n ie w d u c h u z a z n a c z o n e g o p o g l ą d u r e o r g a n i z u ją c m a r y n a r k ę w o j e n n ą , p r z e f o r s o w u j ą c p r o j e k t j e j r o z b u d o w y , u s t a l o n y w r . 1 9 2 5 n a 9 ł o d z i p o d w o d n y c h i 3 k o n t r - t o r p e d o w c e , d o p r o w a d z a j ą c d o m o r s k i e g o p o r o z u m ie n i a z F r a n c j ą i p o p i e r a ją c z a w s z e w s z y s t k i e p o s t u l a ty P o m o r z a i m a r y n a r k i h a n d lo w e j" . O d n o s z ą c s i ę ; d o ś w i e ż o z o r g a n i z o w a n e g o . T o w a r z y s t w a p r o p a g a n d y m o r z a p o l s k i e g o " z s i e d z i b ą w G d y n i p i s z e : „ T e m c h ę t n i e j w m i a r ę s w y c h s k r o m n y c h ś r o d k ó w i w p ł y w ó w s ł u ż y ć b ę d ą S z a n . P a n o m z t ą p o m o c ą d z i s i a j , g d y ż w e d ł u g m e g o p r z e k o n a n ia t w ó r c z a i n i c j a ty w a s p o ł e c z e ń s t w a b a r d z o d u ż o n a t e m p o l u m o ż e — p o w i n n a o n a u z u p e ł n i a ć z a e m w y s ił k i R z ą d u — t a k t r a f n i e k o n t y n u o w a n e p r z e z M i n i s t r a K w i a tk o w s k i e g o " .

O d d ź w ię k — P a n i e S t a r o s t o M o r s k i — s p r a w y w y b r z e ż a m o r s k i e g o w P o l s c e , z n a l a z ł s w ó j w y r a z w e L w o w ie l e p s z y , n i ż g d z i e in d z i e j n a z i e m i a c h d a w n y c h z a b o r ó w r o s y j s k i e g o i a u s t r j a c - k i e g o .

N a le ż y u n i k a ć t e d y s t a r e g o b ł ę d u , j a k i j u ż r a z p o p e łn i l iś m y , b ł ę d u k t ó r e m u w z n a c z n e j m ie r z e z a w d z i ę c z a m y t o , ż e w r o k u 1 9 1 9 u t r a c i l i ś m y G d a ń s k , ż e m i a n o w i c ie d ą ż ą c p r z e z c i ą g c a ł y X I X w i e k u d o r e s ty t u c ji P a ń s t w a i u t r w a la j ą c t ę d ą ż n o ś ć w ś w ia d o m o ś c i p o k o l e ń , z a n i e d b a li ś m y z u p e łn i e w s z c z e p ić t ę ś w i a d o m o ś ć i u t r w a l i ć p o c z u c i e , ż e P o l s k a j e s t t a k ż e i p r z e d e w s z y s t k ie m n a d m o r z e m B a ł t y c k i e m . D z iś w ś r ó d t y c h s z l a c h e t n y c h p o c z y n a ń p a ń s t w o w y c h w s t o s u n k u d o w Ty b r z e ż a m o r s k ie g o i P o m o r z a — t r z e b a j e d n o c z e ś n i e z p r o g r a m e m R z ą d u w p a j a ć w ś w ia d o m o ś ć m ł o d e g o p r z e d e w s z y s t k i e m p o k o l e n i a , t e g o c o p o n a s d a l e j b ę d z ie k s z t a łt o w a ć l o s y O jc z y z n y n a s z e j, ż e p o s łu s z n o ś c i n a s z b r z e g m o r s k i p r ó c z G d a ń s k a , w i n i e n b y ć n i e ty l k o z a c h o w a n y w t e j c z ą s t c e j a k ą j u ż p o s i a d a m y , a l e r o z s z e r z o n y k u z a c h o d o w i p o z a g r a n i c z n e d z i ś u j ś c i e P i a ś n i c y n a w y b r z e ż e p l e m i e n n i e n a s z e j z i e m i l ę b o r s k i e j .

1 t u p o d k r e ś la m y t ę g ł ę b o k ą m y ś l T w o j ą P a n i e G e n e r a l e S t a r o s t o M o r s k i, g d y p o d n o s i s z w p r o g r a m ie s w o im , „ ż e w s z e l k i e p o c z y n a n i a s p o ł e c z n e o c h a r a k t e r z e k u l t u r a l n o - o ś w ia t o w y m z n a j

d ą * — w T o b i e „ g o r ą c e g o r z e c z n ik a i o b r o ń c ę ” ...,

Stanislaw Jasiński.

i n t e l ig e n c j ę — w ś r ó d k t ó r e j J . E . p r z e b y ł — k i l

k a g o d z in — p o c z e m u d a ł s i ę d o D o m u ś w . F l o r ja n a n a s p o c z y n e k .

W n i e d z i e lę r a n o c a ła B y d g o s z c z w y l e g ł a n a u l ic e , a b y p r z e p r o w a d z i ć J e g o E m in e n c ję d o F a r y g d z i e o d b y ł a s i ę o g o d z . 1 0 .1 5 u r o c z y s t a m s z a s w . p o n ty f ik a ln a . T e g o ż d n i a o g o d z 6 - e j p o p o ł . K s ią d z P r y m a s z a s z c z y c i ł S w ą o b e c n o ś c ią z e b r a n ie w S t r z e l n i c y z w i e d z iw s z y j e s z c z e p o p r z e d n i o c a ł y s z e r e g k o ś c i o ł ó w b y d g o s k i c h i w y s ł u c h a w s z y k o n c e r t u u r z ą d z o n e g o w T e a tr z e M i e js k i m — n a r z e c z K o ś c io ł a G a r n i z o n o w e g o .

T r z e c i d z i e ń s w e g o p o b y t u w B y d g o s z c z y k s . P r y m a s r o z p o c z ą ł z w ie d z e n i e m t y c h k o ś c i o ł ó w , k t ó r y c h w n i e d z ie l ę z w i e d z i ć n i e z d ą ż y ł . M i ę d z y i n n e m i — J . E z w ie d z ił k o ś c i ó ł k a t o l . n i e m i e c k i — g d z i e w c z a s ie p r z e m ó w i e ń p o w i ta 1- n y c h z a u w a ż y ł , ż e K a t o li c y s ą z a w s z e J e g o s e r c u d r o d z y , b e z w z g lę d u n a n a r o d o w o ś ć .

O g . 1 2 m . 3 0 D o s to j n y W ł a d c a k o ś c i o ł a P o l- j k i e g o — w z ią ł u d z i a ł w u r o c z y s t e j A k a d e m j i, u - r z ą d z o n e j s p e c ja l n ie n a J e g o c z e ś ć w s e m in a r j u m d u c h o w n e m — p o c z e m o g o d z . 1 5 m in . 3 0 ż e g n a n y g o r ą c o p r z e z d u c h o w i e ń s tw o , o r g a n i z a c je , w ł a d z e i l u d n o ś ć o p u ś c i ł K s ią d z P r y m a s B y d g o s z c z

— u d a j ą c s i ę s a m o c h o d e m d o P o z n a n ia — p r z e z S z u b i n .

P r z e z W a r s z a w ę p r z e je c h a ł d e l e g a t S o w ie t ó w R i k o w s k i u d a j ą c y s i e d o P a r y ż a c e l e m p o w r o tn e g o r o z p o c z ę c i a u k ł a d ó w h a n d l o w y c h f r a n c u s k o s o w ie c k ic h .

S v t u a c ja w p r z e m y ś l e w ł ó k i e n n i c z y m w Ł o d z i i W a r s z a w i e z a o s t r z y l i s ię z n o w u . N ie m o g ą c d o j ś ć d o p o r o z u n i e n ia u c h w a l o n o r o z p o c z ą ć s t r a j k z d . 8 m a r c a o d g o d z . 8 - e j r a n o .

«

K o m i s j a b u d ż e t o w a S e j m u u c h w a li ł a k r e d y t 5 0 0 ,0 0 0 z ł n a b u d o w ę n o w e j r a d j o - s t a c j i n a d a w c z e j

w K a to w ic a c h .

A s y s te n t K r a k o w s k i e g o O b s e r w a t o r iu m A s t r o n o m i c z n e g o o d k r y ł n o ^ ą g w i a z d ę w p o b liż u g w i a z d y S . K r u k a . G w ia z d a t a j e s t 1 2 - e j w i e lk o ś c i i p o s i a d a s z c z e g ó ln y k s z t a łt ,

*

W N i m e s d o s z ło d o s t a r c i a p o m ię d z y s o c j a l is t a m i a f a s z y s t a m i . 2 0 o s ó b z o s ta ł o r a n n y c h — m ię d z y i n n y m i z a ś — o t r z y m a ł r a n ę c i ę tą b i s k u p N i m e s .

Z B e r l i n a d o n o s z ą ż e k s . K o n i g s m a r k z p o l e c e n i a p r o k u r a t o r i i a r e s z t o w a n y z o s t a ł p o d z a r z u t e m s p r z e n i e w i e r z e n ia z n a c z n y c h k ^ o t p i e n i ę ż n y c h p r z e z n a c z o n y c h n a z o r g a n i z o w a n i e s c h r o n i s k a d l a d z i e c i .

P o m ię d z y A n g li ą a W ł o c h a m i o s i ą g n i ę te z o s t a ło p o r o z u m i e n i e c o d o s p r a w A lb a n ii, k t ó r a w n a j b l iż s z y m c z a s i e p r o k l a m o w a n ą b ę d z i e , j a k o k r ó l e it w o — z B e j e m Z e g u j a k o k r ó l e m .

*

W D r e ź n i e a r e s z t o w a n o i n s p e k t o r a p o l i c j i H a u s - m a n n a z a n a d u ż y c i a p a s z p o r t o w e .

*

R a d a M i n i s t r ó w w W a r s z a w i e s t w ie r d z i ł a o f i

c j a l n i e , ż e d z i e n n ik „ E p o k a " n ie j e s t o r g a n e m r z ą d u .

W W i ln i e u j ę to s z p i e g a s o w ie c k ie g o , k t ó r y w i ó z ł z e s o b ą o l b r z y m i t r a n s p o r t b i b u ł y k o m u n i

s t y c z n e j , s k ł a d a ją c e j s i ę z 4 t y s i ę c y e g z e m p la r z y r ó ż n y c h o d e z w , d r u k o w a n y c h w j ę z y k u p o l s k i m , r o s y j s k i m , l i t e w s k i m i b i a ło r u s k i m . S z p i e g a o s a d z o n o w w i ę z ie n i u w i le ń s k i e m .

*

M a jo r 7 5 p . p . U r b a n o w i c z , b y ł y l e u tn a n t p r u s k i, — p o p e ł n i w s z y w A r m j i P o l s k i e j c a ł y s z e r e g n a d u ż y ć z b i e g ł w p e ł n y m e k w i p u n k u w o js k o w y m d o N i e m ie c , g d z i e o f i a r o w a ł p r u s k i e m u S z ta b o w i G e n . ą w e u s łu g i — w c h a r a k t e r z e s z p ie g a p r u s k i e g o w P o l s c e .

• W l u b e ls k i m p r o c e s i e k o m u n i s t y c z n y m z a p a d ! w y r o k , s k a z u j ą c y g ł ó w n y c h d w ó c h o s k a r ż o n y c h n a 7 l a t i 5 l a t w i ę z i e n i a , r e s z tę z a ś n a 4 , 3 , 2 l a ta i n a 1 r o k w i ę z i e n i a ‘

• W G d a ń s k u p a n u je d z i w n a c h o r o b a , p o d o b n a d o t ę ż c a , k t ó r a w y s tę p u j e p o s p o ż y c i u w ę g o r z y , ł o w io n y c h w z a t o c e . P r z y p u s z c z a j ą , ż e m ię s o t y c h w ę g o r z y z a w i e r a t r u c i z n ę , g d y ż w y p a d k i t a k ie g o z a t r u c i a k o ń c z ą s i ę p r a w ie z a w

s z e ś m ie r c i ą .

ż

W ł a d z e a u s t r ja c k i e w p a d ł y n a t r o p w i e lk i e g o o s z u s t w a c e ln e g o — k t ó r e p o l e g a ł o n a t e m , ż e t o w a r y p r z e z n a c z o n e d l a J u g o s l a w ji w y k r a d a n o z e s k r z y ń , k ł a d ą c n a t o m i e j s c e k a m ie n i e i d r z e w o .

Wiadomości potoczne

Wąbrzeźno, d n i a 9 m a r c a 1 9 2 7 r .

— Fałszywe złoto i kieszonkowe suchoty braterskie. J e s z c z e w m i e s i ą c u s t y c z n iu b r a c i a F a l k o w s c y — L e o n i J a n ( l a t 1 7 i 1 8 ) — • c i e r p i ą c n a c h r o n i c z n y b r a k g o t ó w k i — p o s t a n o w i li z a w s z e lk ą c e n ę w y n a l e ź ć j a k i e ś ź r ó d ł o z ł o tó w k o - d a j n e , k t ó r e b y b y ł o w s t a n ie u l e c z y ć i c h n i e s z c z ę s n e k i e s z e n ie , c i e r p i ą c e n a g a l o p u j ą c e s u c h o t y . J a k o ż — p o d ł u g i c h p o s z u k iw a n ia c h ź r ó d ł o t a k ie z o s t a ło p r z e z o b u b r a c i s z k ó w o d k r y t e I P o n i e w a ż j e s t t o w i a d o m o ś ć d l a w i e l u C z y te l n i k ó w b a r d z o w a ż n a — p r z e t o m u s i m y s z e p n ą ć w s z y s t

k i m d o u c h a , ż e ź r ó d ł e m t e m d l a b r a c i F a l k o w s k i c h — b y ł a p r a c o w n i a m e c h a n i c z n a p . G r a b o w s k ie g o , b o g a t o z a o p a t r z o n a w p r z e r ó ż n e l ś n ią c e p r z e d m i o t y , k t ó r e n i e s te t y , o k a z a ły s i ę n a s t ę p n i e z w y k ły m m o s i ą d z e m . O t e m j e d n a k ż e n a s i k i e s z o n k o w i s u c h o t n ic y n i e w i e d z ie l i — t o t e ż s p o s t r z e g ł s z y ż ó ł to - l ś n i ą c e k a w a ł k i m e ta l u — s p o c z y w a j ą c e w u k r y c i u — p o d g r o ź n ą s t r a ż ą b r a u - n i n g a — n i e w i e l e m y ś lą c — z a o p ie k o w a l i s 'ę z a r ó w n o m o s i ę ż n y m „ z ł o te m " , j a k i e l e g a n c k im b r a u n i n g i e m , k t ó r e t o p r z e d m io t y s p r z e d a l i n a s t ę p n i e l e k k o m y ś ln i e i n a i w n ie s w e m u p a s e r o w i A u g u s t y n o w i c z o w i z a o g ó l n ą s u m ę 2 z ł o ty c h i 4 0 g r o s z y . C e n a t a s w ą n i e w y g ó r o w a n ą w y s o k o ś c i ą p r a w d z i w ą c h l u b ę p r z y n o s i o b u m ł o d z i e ń c o m j e ś li z w a ż y m y , ż e w a r to ś ć w s z y s t k i c h m o s ię ż n y c h ł o ż y s k ł ą c z n ie z w a r t o ś c i ą b r a u n i n g a w y n o s i z g ó r ą 6 0 0 z ł o t y c h .

N ie s t e t y — n i e d ł u g o p a n A u g u s t y n o w i c z c i e s z y ł s i ę t a k t a n io n a b y te m „ z l o t e m " i b r a u n i n g ie m

— g d y ż w s p r a w ę w t r ą c i ła s i ę p o l i c j a — u w a l n i a ją c b r a c i F a l k o w s k i c h n a p e w ie n c z a s o d k ł o p o t ó w p i e n ię ż n y c h p r z e z o f i a r o w a n ie i m b e z p ła t n e g o m i e s z k a n i a , w i k tu , i o p i e r u n k u w j e d n y m z m i e js c o w y c h l o k a l i r z ą d o w y c h .

M o s i ę ż n e ł o ż y s k a i b r a u n in g b ę d ą d r o g o p .

A u g u s t y n o w ic z a j e s z c z e k o s z t o w a ł y — i k t o w i e ,

c z y m u n i e p r z y j d z i e n a s t a r e l a t a p ó j ś ć j e s z c z e

d o „ u la " .

(3)

k stro g w ia - Ik c śc i

io cja - h - isk u p

z p o - a rz u - n y c h i d la

; z o - d ó ra

ja k o

la u s-

i o fi-

;ą d u .

ló ry iu n i- a rz y k im ,

o sa -

ia n t :a ly n k u p ru - a ra -

z a -

< a r-

> n a

(d o - iv ę -

ź e v y - iw -

cie- n a iv y - lie -

rty

c ia ią c

z a co - ie - BU - rd - te ! S w st- w - ra- ią- isi e ż u -

AU

o - ń - ę- y-

e tn 1-

z

?•

,e

— Zebranie Tcwanystwa Ludowego. W

n ie d z ie lę d . 6 h m . w sa li n a w ik a rjó w c e o d b y ło się z e b ran ie tu t. T o w . L u d o

^a

e g o , k tó re z a g a ił p . p re z e s S z c z u k a p o c h w a le n ie m B o g a _ — p o c ze m z a p ro p o n o w a ł, a b y p rz e z p o w sta n ie z m ie jsc u c z cić p a m ię ć z m arłej d łu g o letn ie j c z ło n k in i T o w . śp . B rz o sk ie w ic z o w ej — c o te ż o b e c n i u c z y n ili.

N a stę p n ie p . p re z es z a re fe ro w a ł o b e c n y m sp ra w ę w y so c e n ie u c z c iw y c h , k ła m liw y c h i o h y d n y c h a rty k u łó w K u rje ra C z e rw o n e g o , sk ie ro w a n y c h p rz e ciw k o c z c i k o b ie t p o m o rsk ich o ra z a rty k u łó w G ło su P ra w d y , g o d z ą c y c h w n a sz ą św ię to ść n a jw ię k sz ą : w re lig ję i k o śc ió ł k a to li

ck i. W sp ra w ie te j ró w n ie ż z a b ra ł g ło s p . p ro f. W a w ro — p o d k re śla ją c p o d ło ść o w y c h p ism a k ó w b e z c z c i i w ia ry — g o to w y c h z a p ie n ią d z e ży - d o w sk o -m a so ń sk ie a ta k o w a ć n a w et i B o g a s a m e g o . P rz e m o w ę sw ą p« p ro fe so r z a k o ń c z y ł sło w a m i: „ w ara w a m w y rz u tk i sp o łe cz n e o d n a sz e j w ia ry i o d n a sz e g o k o śc io ła I W a ra w a m o d n a sz y c h k sięż y k a to lic k ic h ! M y w iem y d o b rz e z a c z y je to z ło to p lu je c ie n a n a sz e św ię to ści I — i c h o ć b y a ta k i w a sz e sto k ro tn ie je szc z e w z ro sły — re lig ji a n i z a u fan ia d o d u c h o w ie ń stw a n a sz e g o — n a m n ie ^ y d rz e c ie " . — W z w ią z k u z tą sp ra w ę — z g ro B ^ d z e n i c z ło n k o w ie n a w n io se k P . P ro fe so ra p o sta n o w ili n a p isać re zo lu c ję , w y ra ż ają c ą n a jw y ż sz ą p o g a rd ę i p o tę p ie n ie d la K u rjera C z e rw o n eg o i G ło su P ra w d y — z a ta k p o d łe i p o z b a w io n e w sze lk ie j e ty k i i u c z ciw o śc i a tak i ty c h p ism p o d a d re sem re lig ji k a to lic k ie j i k o b ie t p o m o rsk ic h p rz y c ze m p o sta n o w io n o p rz y łą c z y ć się c a łk o w ic ie d o b o jk o tu ty c h p ism , b ę d ą c y c h ź ró d łe m z e p su c ia, z w y ro d n ie n ia i sp rz e d a j- n o śc i ż y d o w sk o -m a so ń sk ie j.

P o u c h w a le n iu p o w y że j stresz cz o n e j re z o lu - c jj — z a b rał g ło s p o w tó rn ie p . p ro f. W a w ro . — T y m ra z e m — te m a te m p rz e m o w y p a n a p ro fe so ra b y ł a lk o h o liz m i je g o sz k o d liw o ść . W sło w a ch n a d z w y c z a j p la sty c zn y c h i b u d z ą c y c h g ro z ę , p rz e d sta w ił p . p ro fe so r o b e c n y m w y so c e sz k o d liw e sk u tk i n a d u ż y w a n ia a lk o h o lu — c h a ra k te ry z u ją c je g o z ły w p ły w n a c z ło w ie k a ja k o je d n o stk ę — n a ro d z in ę — n a p a ń stw o i sp o łe c z e ń stw o . W sz e re g u d a n y c h sta ty sty c z n y c h — M ó w c a z o b ra z o w ał sp u sto sz e n ia , ja k ie p o c z y n ił a lk o h o liz m sz cz e g ó ln ie j n a w sia c h i w sfe ra c h ro b o tn icz y c h — o ra z d a ł k ró tk ą c h a rak te ry sty k ę sm u tn e j p rz y szło ści, ja k a n a s c z ek a , je śli n ie z a p o b ieg n iem y d z ia ła n iu te j tru c iz n y .

W d y sk u sji, ja k ą w y w o ła ł o d c z y t p . p ro f.

W a w ro z a b ra li g ło s p . p re z e s S z c z u k a i p , G a n d e r — p rz y c z e m o b a j m ó w c y z g o d z ili się, ż e a lk o h o l je st n a jrad y k a ln ie jsz y m sp o so b e m d o z a tra c en ia h o n o ru , u c z ciw o śc i, ro z u m u , m o ra ln o śc i i d o b ro b y tu .

D y sk u sja ta z a k o ń c z y ła c b ra d y — i p o m im o , ż e b y ło je sz c z e p a rę k w e sty j d o p o ru sz e n ia — je d n a k z e w z g lę d u n a sp ó ź n io n ą p o rę — p . p re z e s S z c zu k a w id z ia ł się z n ie w o lo n y m z a m k n ą ć z e b ran ie. —

P o o d śp ie w a n iu c h ó re m p ie ś n i : „ R o ta " K o n o p n ic k ie j — p . p re z es p o ż e g n a ł o b e c n y c h p o z d ro w ie n ie m k a to lic k iem : „ N iec h b ę d z ie p o c h w a lo n y " — o ra z z a p o w ie d z ią , ż e n a p rz y szłe m z e b ran iu b ę d ą ro z p a try w a n e p o z o sta łe k w e stje.

— W sprawie subwenoyj rządowych

Z w ra c a się u w a g ę in sty tu c jo m sp o łe c z n y m o ra z o so b o m w n o sz ą c y m p o d a n ia o su b w e n c ję rz ą d o w ą z ty tu łu o p ie k i sp o łe c z n e j, ż e w sze lk ie p o d a n ia te g o ro d z aju w in n y b y ć k ie ro w an e b e z p o śre

d n io d o w łaśc iw y c h S ta ro stw w z g lę d n ie P re z y d e n tó w m ia st, b e z w z g lę d u n a to , c z y o sta te cz n y m a d re sa te m są w sp o m n ia n e w ła d z e a d m . I.

in sta n cji, c z y te ż U rz ą d W o jew ó d zk i lu b n a w e t M in iste rstw o P ra c y i O p ie k i S p o łe c zn e j. Z a c h o w a n ie w sk az a n eg o w y ż e j try b u le ż y w in te re sie p e te n tó w t. zn . u m o ż liw i sz y b k ie z a ła tw ie n ie ic h p o d a ń , b o w ie m z w ło k a m o g ła b y p o w sta ć w ła śn ie p rz e z p o m in ię cie w sk az a n ej I. In stan c ji d o k tó re j w ład z a 11. i 111 in st. m u sia ła b y w b ra k u o p in ji — w n io se k i ta k z w ró c ić c e le m z a o -

p in jo w an ia . Z a W o je w o d ę

In ż, Ja n K o łek

— Ustalenie wysokości odsetek prawnych

N a p o d sta w ie ro z p o rz ą d ze n ia z d n . 21 lu teg o (D z. U . R . P . N r. 1 6 |2 7 . p o z . p o z . 1 2 5 ) w y so k o ść o d se te k p ra w n y c h z o stan ie o b n iż o n a d o 10% o d

•ta ro c z n ie, p o c z ą w sz y o d d n ia 1 m a rca 1 9 2 7 . S to p a ta sto so w a n ą b ę d z ie ró w n ie ż d o ty tu łó w p ra w n y ch p o w sta ły c h p rz e d w e jśc ie m w ż y c ie ro z p o rz ą d z e n ia z te m je d n ak ż e , ż e o d se tk i te lic z o n e b ę d ą o d d n ia 1, m a rca b r,

— Komunikat organizacyjny — Radjowy kurs rolniczo — handlowy. P o d a je m y d o w ia

d o m o śc i w sz y stk ic h ro ln ik ó w , ż e k u rs z o rg an iz o - p rz e z P o lsk ie R a d jo p o d p ro te k to ra te m M in isterstw a R o ln ic tw a i D ó b r P a ń stw o w y c h trw a ć b ę d z ie o d 28|I1 d o 15 III 1 9 2 7 r. c o d z ie n n ie p ró c z w to rk ó w i p iątk ó w , w d n ie p o w sze d -

o d g o d z . 1 5 ,3 0 d o 1 6 ,4 5 , w n ie d z ie le o d 14, 2 5 d o 15

. W y k ła d y p o p u la rn e p ię tn a sto m in u to w ą tre ś c ią o b e jm o w a ć b ę d ą n a jw a ż n ie jsze w iad o m o śc i z ^ K re su u p ra w w io sen n y c h , h o d o w li in w e n ta rz a , o rg a n iz a c ji g o sp o d a rstw d ro b n y c h , w a lk i z e sz k o d n ik a m i i c h o ro b a m i ro ślin n e m i i t d -

C o d z ien n ie o p ró c z n ie d z iel, p o d w ó c h w y k ła d a c h n a d a n y b ą lz ie 15 m in u to w y k o n c e rt p o p u la rn y , p o n im je sz cz e je d en k ró tk i 15 m in u to w y w y k ład .

P o n ie w aż k u rs c a ły p rz e zn a c z o n y je st d la d ro b n e j w łasn o śc i ro ln e j, p ro sim y p rz e to w szy st

k ic h ra d jo stu c h a c z y , a b y u m o ż liw ili w y słu ch a n ie g o ja k n a jw ię k sz e j lic z b ie ro ln ik ó w , sp ra sz a ją c ic h d o sieb ie , lu b p rz e n o sz ą c a p a ra ty n a c z as trw a n ia k u rsó w d o sa l w D o m ac h L u d o w y c h sz k o ła c h g m in a c h i t p .

S z c z e g ó ło w y p ro g ra m p o d a w a n y b ę d z ie w k o m u n ik a ta ch ro ln ic z y ch g o d z . l9 7 2 w ty g o d n ik u

„ R a d jo ” i t d .

— Sprostowania. W N -2 8 G ło su W ą b rz e

sk ie g o w S p ra w o zd a n iu z P o sie d z en ia R a d y M ie j

sk ie j z a k ra d ła się o m y łk a. O tó ż n a p isa liśm y , ż e p p . ra d n i: Je z ie rsk i, G ra je w sk i C h w ia łk o w sk i, B a lic k i, H a jd e l i W o liń sk i w y b ra n i z o sta li d o ko

misji Mieszkaniowej — p o d c z as g d y w rz e c z y w isto ści w y m ie n ie n i p a n o w ie w e sz li w skład Ko

misji do rewizji Kasy. P rz ep ra sza jąc n a sz y ch C z y teln ik ó w z a tą b łę d n ą in fo rm a c ję n in ie jsz e m ją p ro stu je m y .

W ty m sa m y m n u m e rz e — w n o ta tc e p . t.

„ Ja k k u ry , sk ó ry i k o ła ro w e ro w e z a p ro w a d z ić m o g ą d o — k o z y " — n a p isa liśm y ż e k ra d z ież y d o k o n an o u p . Feliksa W iśn ie w sk ie g o — p o d c z as, g d y isto tn ie o fia rą z ło d zie i p a d ł bratp. Fe

lik sa — p . Alojzy W iśn iew sk i. C o d o w y ra ż e n ia

„ b u rż u j" — k tó re g o ż a rto b liw ie u ż y liśm y w |te j n o ta tc e — to n ie je st o n o b y n a jm n ie j o b ra ż liw e

— g d y ż ju ż sa m fa k t, ż e p o d a liśm y je w c u d z y sło w a c h — w sk a z u je ż e je st to ty lk o ż a rt, o k tó ry n ik t się n ie m o ż e o b ra ż ać . N ie p rz y p u sz c z a m y te ż , a b y p . A . W . b ra ł n a m to z a z łe — te m - b a rd z ie j, ż e n ig d y n ie m ie liśm y g o z a m ia ru u ra z ić — w k a ż d y m b ą d ź ra z ie ty m , k tó rzy n a ż a r

ta c h się n ie z n a ją — tłu m a cz y m y w y ra źn ie , ż e w c a łe j E u ro p ie w y ra ż e n ia ta k ie są u ż y w a n e ja k o fo rm a ż a rto b liw a i h u m o ry sty c z n a — i n ik t z te g o .w ie lk ic h rz e c z y " n ie ro b i. C z y ż b y je d n o W ą b rze ź n o m iało b y ć w y jątk iem p o d ty m w z g lę d e m i k a ż d y ż a rt — m iało b ra ć n a se rjo ?

C h y b a n ie !

— Wykłady Uniwersyteckie w Wąbrze

źnie U n iw e rsy tet p o z n a ń sk i u rz ą d z a sz e re g p o w sze c h n y c h w y k ła d ó w d la o g ó łu p u b licz n o ści m ie jsc o w e j. W y k ła d y b ę d ą b a rd z o p rz y stę p n e ta k , ż e k a ż d y b ę d z ie m ó g ł o d n ie ść z n ic h ja k - n a jw ię c e j k o rz y śc i. W y k ład y o d b y w a ć się b ę d ą w n ie d z ie lę o g o d z . 4 p o p o łu d n iu n a sa li p . S z y m a ń sk ie g o . W stęp o d o so b y d la d o ro sły c h 5 0 g r.

d la m ło d z ie ż y 2 0 g r. W n a jb liż sz ą n ie d z ie lę o d b ę d z ie się w y k ła d , k tó re g o ty tu ł i p re leg e n ta n a z w , p o d a m y w n a stę p n y m n u m e rz e . O ja k n a jlic z n ie j- sz e u c z ę sz c z an ie n a w y k ła d y u p ra sz a się.

— Sąd ławniczy w Wąbrzeźnie. R o z p ra w a z d n ia 23/11 1 9 2 7 . P rz e w o d n ic z ą c y S ę d z ia Z a lew sk i.

Ig n a c y C ie le n a z Ł a b ę d zia o w y k r. 5 zł.

g rz y w n y , A n to n i Ja n k o w sk i z ‘K ró l N o w ej w si o w y k r. u w o ln io n y , Ja n ó liw iń sk i S tefa n E ic h b e r- g e r F ra n c isz e k E ic h b e rg e r w sz y sc y z W ą b rz e ź n a z § 3 9 0 1 1. P ie rw sz y 4 ty g . a re sz tu i 5 d n i w ię ź ., 2 o w y st. u w o ln ie n ie , 3 -ci5 d n i a re sz tu . S ta n isła w M isz c za k z W ą b rz e ź n a o w y k r. 8 0 z ł g rz y w n y . Ja d w ig a T a rc z e w sk a z W ą b rz e ź n ia o w y k r. 2 z ł g rz y w n y F ra n c isz e k Ja n k o w sk i z W ą b rz e ź n a o w y k r. 3 z ł g rz y w n y , Ig n a c y B a ry lsk iz W ą b rz e ź n a o w y k r. 10 z ł g rz y w n y , Jó z e f O p a łk a z Ł o p a te k i

| Ja n D o k s z Ł o p a te k o p o b ic ie Ja n D o k s 2 0 z ł

’ g rz y w n y , K o n ra d L e d w o cb o w sk i* z W ą b rz e ź n a i K a ro lin a P a c h o re k z W ą b rze ź n a o z n iew a g ę u g o d a .

— Z e b ra n ie S to w . K a til. B ra ta e j C /el d z i o d b y ło się w n ie d zie lę d . 6 m a rc a . Z e b ra n e z a g a ił o g o d z

•1 .4 5 p o p o ł. p rez e s S to w a rz y s z e n ia p . B e rliń sk i, w it d ą c w s e rd e c z n y c h s ło w ac h p rzy b y łe D u c h o w ie ń stw o i g o śc i

— p o c z em o Ic 'y ta w s z y p o rz ą d e k o b ra d — z a in to n o w ał p ie śń „ K to s ię w o p e k ę “. k tó rą o b e c n i o d ś p ie w a li sto ją c .

W d a ls zy m c ią g u o d c z y ta n y z o s ta ł p ro to k ó ł p o p rz e d n ie g o z e b ra n ia , k tó ry o b e cn i p rz y ję li d o w iad o m o ś c i — p o c ze m p rz y s tąp io n o d o w y b o ru m a rs z a łk a z e b ra n ia . P o n ie w a ż k s. p ro b o s z c z Z a k ry ś k tó re g o p o p ro sz o n o n a fo te l m a rs z a łk a o d m ó w ił te j p ro ś b ie , m o ty w u ją c tą o d m o w ę b ra k ie m c z a s u — p rz e to Z a rz ą d p o p ro s ił o o b ję c ie m a rs z a łk o s tw a — k s . p ro f. B rejs k ieg o , k tó ry o - fia ro w a n ą fu n k c ję p rz y ją ł — i z a g a ił d a ls z e o b ra d y .

J a k o p u n k t p ie rw s z y — w y s łu c h a n o s p ra w o z d a n ia p re z e s a , w k tó re m s c h a ra k te ry z o w a ł o n d o ty c h c z a s o w ą d z ia ła ln o ś ć s to w a rz y s z e n ia — p o d k re ś la ją c z a ró w n o s ła b e ja k i d o d a tn ie je j c e c h y . N a s tę p n ie z a b ra ł g ło s k s.

p ro b o s z c z Z a k ry ś tło m a c z ą c sw ó j s to s u n ek d o S to w a rz y s z e n ia , k tó reg o je s t p a tro n e m , i d la k tó reg o ty le ju ż d o ty c h c z a s z d z ia L ł d o b re g o — c z e g o , n ie s te ty z a rz ą d n ie ro zu m ie c z y n ie c h c e z ro z u m ieć .

P o w y s łu c h an iu s p ra w o z d a n ia s e k re ta rz a p . W il- m o w sk ieg o i s p ra w o z d a n ia k a s je ra p . K o w n a c k ie g o k s.

M a rs z a łe k z a p ro p o n o w a ł o tw a rc ie d y s k u s ji p rz y c ze m n a w n io s e k te g o ż p . W ilm o w sk ie g o — p o s ta n o w io n o w s z y s tk ie s p ra w o z d a n ia p rz e d y s k u to w a ć ra z e m — i to , z g o d n ie z ra d ą k s. M a rs za łk a — n ie k ie ru ją c s ię ż a d n y m i w z g lęd a m i o s o b is ty m i.

P o d y s k u s ji — z a b ra ł g ło s p . B a ra n o w s k i p re z e s T o w . P o w s t. i W o ja k ó w — p ro p o n u ją c w im ię d o b ra o - g ó in e g o — w y b ra ć p o w tó rn ie d o ty c h c z a s o w y z a rz ąd , k tó re g o p ra ^ a o k a z a ła się n a d e r p o ż y tec z n a,

P re z e s p P e rliń s k i p ro p o n u je a b y s e k re ta rz e m z o s ta ł n a d a l p . W ila m o w s k i — z a ś re w iz o ra m i k a s y p . R u jn e r i B a

ran o w s k i — p o c ze m p o ru s z a ró w n ież k w e s tię „ ch ó ru k o śc ieln e g o " , k tó rą to n a z w ę u w aż a z a n ie w ła ś c iw ą — i p ro p o n u je z re fo rm o w a n ie je j — ja k ró w n ie ż i z re fo rm o w a n ie s a m eg o k ó łk a ś p ie w a cz eg o .

W d y s k u s ji n a d k w e s tią w y b o ru p re z e s a — z a b ra ł g ło s p . P e rliń s k i, p ro p o n u ją c n a Jo s te n o w is k o k s. p ro f.

B re jsk ie g o — k tó ry o ś w ia d c z a , ż e z a n im s ię z d e c y d u je

m u s i w p rz ó d p o m ó w ić o te m z k s. p ro b o s z c z e m Z a k ry - siem . O s ta te c z n ie p o s ta n o w io n o w y b o ru p re z e s a d o k o n a ć ta jn ię — re s z tę z a ś z a rz ą d u — w y b ra ć p rz e z a k la m a cję .

N a s ta n o w is k o z a s tę p c y p re z e s a p ro p o n o w a n o p p . B e rliń sk ieg o , W ild m o w sk ie g o i K o w n a c k ie g o — w y b rd n o z a ś p . B erliń sk ie g o , k tó ry w y b ó r p rz y ją ł. N a s ta n o w i

sk o s k a rb n ik a p ro p o n o w a n o p p . K o w n ac k ieg o , W e s o ło w s k ie g o i N itk a — w y b ra n o z a ś p . K o w n a ck ieg o .

S e k re ta rz e m — z o s tał w y b ra n y p . W ilam o w s k i — p rz y w s p ó łk a n d y d a ta c h : p p . W eso ło w sk im i C e n te w - s k im . Z a s tę p c ą s e k re ta rz a — m ia n o w a n o p . L ich n ie w i- c z a — z a ś g o s p o d a rz e m — p . C e m le w s k ie g o T e o d o ra .

N a ła w n ik ó w w y b ra n o p p . O lsze w sk ie g o i K am iń - sk ie g o . D o k o m isji re w iz y jn e j w e szli p p . R u jn e r i B a ra

n o w sk i J u lja n . . ,. , .

B o d o k o n a n iu w y b o ró w k s. M a rs z ałek B re js k i d z ię k u je z a s w ą fu n k c ję — i o d d a je k iero w n ic tw o z e b ra n ia w rę c e n o w e g o v ic e -p re z e s a p . B e rliń s k ie g o ; k tó ry z k o le i < z ię k u je k s. p ro fe s o ro w i z a ta k s z y b k ie d o k o n a n ie w y b o ró w — o ra z p ro si o in fo rm a c je w k w e s tji p rz y s tą p ie n ia S to w arz y s z e n ia d o Z w ią z k u — n a co o trz y m u je o d p o w ie d ź , ż e n a ra z ie o ta k im Z w ią zk u n ic je s z c z e n ie w iad o m o .

N a z a k o ń c ze n ie k s . p ro fe s o r rad z i z a d o ś ć u c zy n ić w sz y stk im z a rz u to m k s. p ro b o s z cz a Z a k ry s ia k tó ry m a ra c ję , z a rzu c ają c S to w arz y s z e n iu b ra k p o c z u c ia w d z ię c zn o śc i. P rz y te j o k a z ji k s. p ro f, s ta w ia w n io se k , a b y n o w y Z a rz ą d o fic ja ln ie p o d z ię k o w a ł k s. p ro b o s zc zo w i z a je g o p ra c ę i ż y c z liw o ść — i p ro s it g o o d a ls z e p o p a r

c ie i p o m o c . W u iu s k te n je d n o g ło ś n ie p rz y ję to — p o c z em p . v ic e p re z e s s tw ie rd z iw s z y , ż e p o rz ą d e k d z ien n y z o s ta ł w y cz e rp a n y — ro z w ią z a ł z e b ra n ie , ż e g n a ją c o , b e cn y c h h a s łe m : C z eś ć R z e m io s łu .

— Przedstawienie harcerskie. W n ie d z ie lę d . 6 . b m . w h a li g im n a sty c z n e j S z k o ły P o w sz e c h n e j ż e ń sk ie j o d b y ła się u ro c z y sto ść h a rc e r

sk a , u rz ą d z o n a sta ra n ie m III-e j D ru ż y n y W ą b rz e

sk iej im . k s. Jó z e fa P o n ia to w sk ieg o N a p ro g ra m u ro c z y sto śc i z ło ż y ły się śp iew y o ra z p rz e d sta w ie n ie a m a to rsk ie . M ło d o c ia n i a m ato rz y o d e g ra

li z n ie z w y k łą sw ad ą — 3 a k to w ą sz tu k ę p . t.

„ F o rte c a ", k tó ra — b io rą c o c z y w iśc ie p o d u w a

g ę n ie zw y k łe o k o licz n o ści — w y p a d ła p o p ro stu św ie tn ie . N a w e t d e k o ra c je , sta n o w ią c e z a z w y c z a j sła b ą stro n ę w sz y stk ic h p rz e d sta w ie ń a m a

to rsk ic h — ty m ra z em d o b ra n e b y ły z u p e łn ie d o b rz e — ta k , ż e o g ó ln e w ra ż en ie , ja k ie w y w a r- ła c a ło ść — b y ło n a jzu p e łn ie j d o d a tn ie .

S z k o d a ty lk o , ż e p u b licz n o ść ta k sła b o d o p isa ła . Z p o śró d m iejsco w e g o o b y w a te lstw a — z a led w ie n ie lic z n e je d n o stk i u w z g lę d n iły z a p ro sz e n ie h a rc e rz y i p rz y b y ły n a p rz e d sta w ie n ie • re szta z a ś sp o łe cz e ń stw a — n ie z w ró c iła n a n ie n a w e t u w a g i. A p rz e c ie ż h a rc e rstw o je st n a sz ą c h lu b ą — je st tą sz k o łą ż y c io w ą , k tó ra p rz y g o to w u je p rz y sz ły c h o b ro ń có w R z e c zy p o sp o lite j i p rz y sz ły c h p ra co w n ik ó w sp o łe cz n y c h . O lb rz y m ie z n a c z e n ie h a rc e rstw a w d z ie d z in ie w y c h o w a n ia sp o łe cz n e g o i o b y w a telsk ie g o z o sta ło ju ż o d d a - w n a d o w ie d z io n e — z c z e g o w y p ły w a , ż e p o k o le n ie sta rsz e p o w in n o d o ło ż y ć w sze lk ic h sił, a b y p o p rz e ć m ło d z ież w je j u siło w a n ia c h sa m o w y - c h o w a w c z y c h . T y m cz a se m u n a s — a k c ja h a r

c e rstw a sp o ty k a się z c a łk o w itą o b o ję tn o śc ią sp o łe c z eń stw a .

M a m y n a d z ie ję , ż e o b y w ate lstw o n a sze d a się w re szc ie p rz e k o n a ć ż e p o p ie ran ie h a rc e rz y je st o b o w ią zk ie m k a ż d e g o p o w a żn ie m y śląc e g o p o la k a — p a trjo ty . N ie m o g ą c b e z p o śred n io — g o tó w k ą p rz y c zy n ić się d o p o le p sz e n ia b y tu h a r

c e rstw a n a sz eg o stara jm y się c h o ć p o p ie ra ć w szy stk ie im p re z y h a rc ersk ie — p rz e z c o z a c h ę c im y te n k w ia t n a sze j m ło d z ież y d o d a lsz ej p ra c y ..

A m y z a m ia st to c z y n ić le k c e w a ż y m y so b ie h a r-(

c e rstw o — p rz e z c o z n ie c h ę c a m y ic h — i p o w o d u je m y z a stó j i a p a tję.. A ta k n a m c z y n ić n ia w o ln o I

— Płużnica pow. Wąbrzeźno. O św ia ta, a w ieś p o m o rsk a , K to ś k ie d y ś p o w ied z iał: „G zem u l b e z p sz c z ó ł, c z e m p ię k n y o g ró d b e z k w ia tó w

— tem o jc z y z n a b e z k o c h a jąc y c h ją sy n ó w i c ó r."

O jc z y z n a n a sz a o c z e k u je sy n ó w z d ro w y c h , rz e ź k ic h , p e łn y c h ż y c ia i ra d o ści, c o d a je ty lk o ro z u m n ie p ro w ad z o n e ż y c ie . P a ra fja n a sza lic zy z a led w ie lt> 0 0 d u sz , a m im o to w re w n ie j ż y c ie o rg a n iz ac y jn o -o św ia to w e ta k , ż e n ie je d n e j p a ra fji lic z b o w o w ię k sz e j, słu ży ć m o ż e m y śm ia ło n a w z ó r.

P o sia d a m y b a rd z o d o b rz e się ro z w ija ją c e T o w a rz y stw o P o w stań c ó w i W o ja k ó w c z ło n k o "

w ie c h ę tn ie p rz y c h o d z ą n a o d c z y ty i ć w ic z en ia p rz y sp . w o jsk . Istn ieje ta k ż e T o w a rzy stw o Ś p ie

w u m ło d z ie ży ż e ń sk iej.

Je d y n ie m ło d z ie ż m ę sk a n ie m iała d o ty c h c z a s sw ej w ła sn e j o rg a n iz a c ji o p ró cz c o d z ie n n y c h z a ję ć g o sp o d a rc z y c h p rz y c ięż k iej i je d n o sta jn e j p ra c y fiz y c z o ej.

W id z ą c sw ą m ło d z ież p a ra fja ln ą sa m o p a s, p o sta n o w ił K s. p ró b . D e k o w sk i z g ro n e m p rz y ja ció ł m ło d z ie ż y stw o rz y ć z n ie j g ro m a d ę i d a ć je j g o d z iw ą ro z ry w k ę ta k n a tu ry d u c h o w e j ja k i fiz y c z n e j w o rg an iza c ji.

Z e b ra n ie o rg a n iz ac y jn e S to w a rz y sz e n ia K a to lick ie j M ło d z ie ż y P o lsk ie j M ę sk ie j z a g a ił K s.

p ró b . D e k o w sk i, p rz e jm u ją c z a raz e m z a z g o d ą o b e c n y c h u rz ą d m a rsza łk a z e b ra n ia o rg a n iz a c y j

n e g o . P rz y b y ł ró w n ie ż n a z e b ran ie d e leg a t K a to lic k ie g o Z w j^ z k u M ło d z ie ż y P o lsk ie j n a D ie ce