Robert Schumann – przedstawiciel muzyki niemieckiej
1. Cele lekcji
a. Wiadomości
Zapoznanie uczniów z postacią węgierskiego kompozytora Roberta Schumanna. Przedstawienie najważniejszych faktów z jego życia oraz omówienie dzieł będących podporą i przykładem muzyki romantycznej. Przedstawienie cech charakterystycznych dla twórczości Schumanna. Omówienie wpływu kompozytora na innych muzyków. Wysłuchanie i percepcja wybranych utworów. Analiza muzyczna.
b. Umiejętności Uczeń potrafi:
1. Omówić biografię Roberta Schumanna.
2. Przedstawić znane dzieła Roberta Schumanna.
3. Omówić i przedstawić najważniejsze gatunki uprawiane przez Roberta Schumanna.
4. Rozpoznać i nazwać fragmenty wysłuchanych utworów.
5. Wskazać podstawowe cechy stylu Roberta Schumanna.
2. Metoda i forma pracy
Metoda opisu z elementami pogadanki. Percepcja muzyczna. Analiza muzyczna – praca w grupach.
Forma ćwiczeniowa.
3. Środki dydaktyczne
1. Podręcznik: J. Ekiert, Bliżej muzyki. Encyklopedia, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1994.
2. Stanowisko do odtwarzania płyt.
3. Nagranie utworów Roberta Schumanna.
Symfonia nr 3 Reńska op. 97.
4. Karta pracy ucznia.
5. Partytury wyżej wymienionego utworu.
4. Przebieg lekcji
a. Faza przygotowawcza 1. Sprawdzenie obecności.
2. Powtórzenie wiadomości poprzez odpytanie jednej osoby z trzech ostatnich lekcji.
3. Podanie tematu do zeszytu.
(10 min.)
b. Faza realizacyjna
1. Przedstawienie postaci Roberta Schumanna (metoda opisu). Omówienie najważniejszych faktów z życia kompozytora.
Notatka:
Robert Schumann był synem księgarza-wydawcy, od młodzieńczych lat życia obracał się wokół zainteresowań poetycko-literackich. Początkowo, nie zdawał sobie sprawy ze swojego muzycznego powołania. Jako 8-letni chłopiec zaczął wprawdzie naukę muzyki u J. G.
Kuntzscha, grał na fortepianie, potem wstąpił na wydział prawa uniwersytetu w Lipsku. Jednak spotkanie z Fryderykiem Wieckiem, nauczycielem gry na fortepianie, zdecydowało o zmianie planów życiowych. Schumann doskonalił swoje umiejętności grania na fortepianie pod jego okiem (córka Wiecka, Klara, sama będąca świetną pianistką, została później żoną Schumanna).
W 1831 roku rozpoczyna systematyczną naukę kompozycji u H. Dorna. Schumann, oprócz działalności kompozytorskiej, zajmuje się krytyką i publicystyką muzyczną. Bardzo interesują go nowe wielkie talenty, jako jeden z pierwszych nazywa geniuszem Chopina, Brahmsa, odnajduje zapomniane utwory F. Schuberta. W 1843 roku rozpoczyna wykłady kompozycji w nowo założonym konwersatorium lipskim. Kilka lat później przenosi się do Dusseldorfu na stanowisko dyrygenta. Przez długi okres nękają go zaburzenia systemu nerwowego. W 1854 r.
nadchodzi załamanie i kryzys kompozytora – usiłuje on popełnić samobójstwo, rzucając się do Renu. Dwa ostatnie lata życia spędza w odosobnieniu - w Endenich pod Bonn. Jego twórczość reprezentuje najbardziej czysty typ muzyki romantycznej; był wyznawcą ideologii związania muzyki z poezją, poszukiwaniom nowych form wyrazu, nowych środków technicznych.
Najwyższe miejsce w jego twórczości zajmują kompozycje fortepianowe i pieśni. W tych gatunkach jest rewelacyjnym nowatorem.
2. Przedstawienie metodą opisu najważniejszych dzieł Roberta Schumanna. Omówienie cech stylistycznych i charakteryzujących kompozytora.
Notatka:
Najważniejsze dzieła w twórczości Roberta Schumanna:
Symfonia nr 1 B-dur "Wiosenna" op. 38
Symfonia nr 2 C-dur op. 61
Symfonia nr 3 Es-dur "Reńska" op. 97
Symfonia nr 4 d-moll op. 120
Sceny do Manfreda op. 115
Uwertura Julius Caesar op. 128
Uwertura Herman i Dorota op. 136
Koncert fortepianowy a-moll op. 54
Koncert wiolonczelowy a-moll op. 129
Koncert skrzypcowy
Kwintet fortepianowy Es – dur op. 44
3 kwartety smyczkowe op. 41
Motyle (papillons) op. 2
Carnaval op. 9
2 sonaty op.11, 22
Grande Sonate (Concert sans orchestre) op. 14
Kreisleriana op. 16
Karnawał w Wiedniu (Faschingsschwank aus Wien) op. 26
Utwory fantastyczne (Fantasiestücke) op. 12, 111
Sceny dziecięce (Kinderszenen) op. 15
Kartki z albumu op. 124
Genovefa op. 81
250 pieśni
3. Wysłuchanie i percepcja Symfonii nr 3 „Reńskiej”. Analiza muzyczna utworu. Praca w grupach.
(25 min.)
c. Faza podsumowująca 1. Zapisanie notatki do zeszytu.
(10 min.)
5.Bibliografia
a. J. Ekiert, Bliżej muzyki. Encyklopedia, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1994.
6. Załączniki
a. Karta pracy ucznia
Najważniejsze zagadnienia związane z tematem lekcji Robert Schumann – przedstawiciel muzyki niemieckiej.
b. Zadanie domowe
