Franz Schubert – przedstawiciel muzyki niemieckiej
1. Cele lekcji
a. Wiadomości
Zapoznanie uczniów z postacią węgierskiego kompozytora, Franza Schuberta. Przedstawienie najważniejszych faktów z jego życia oraz omówienie dzieł będących podporą i przykładem muzyki romantycznej. Przedstawienie cech charakterystycznych dla twórczości Schuberta. Omówienie wpływu kompozytora na innych muzyków. Wysłuchanie i percepcja wybranych utworów. Analiza muzyczna.
b. Umiejętności Uczeń potrafi:
1. Omówić biografię Franza Schuberta.
2. Przedstawić znane dzieła Franza Schuberta.
3. Omówić i przedstawić najważniejsze gatunki uprawiane przez Franza Schuberta 4. Rozpoznać i nazwać fragmenty wysłuchanych utworów.
5. Wskazać podstawowe cechy stylu Franza Schuberta.
2. Metoda i forma pracy
Metoda opisu z elementami pogadanki. Percepcja muzyczna. Analiza muzyczna – praca w grupach.
Forma ćwiczeniowa.
3. Środki dydaktyczne
1. Podręcznik: J. Ekiert, Bliżej muzyki. Encyklopedia, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1994.
2. Stanowisko do odtwarzania płyt.
3. Nagranie utworów Franza Schuberta.
Kwartet smyczkowy Śmierć i dziewczyna d-moll nr 14.
Kwintet fortepianowy A-dur Pstrąg op. 114.
4. Karta pracy ucznia.
5. Partytury wyżej wymienionych utworów.
4. Przebieg lekcji
a. Faza przygotowawcza 1. Sprawdzenie obecności.
2. Powtórzenie wiadomości poprzez odpytanie jednej osoby z trzech ostatnich lekcji.
3. Podanie tematu do zeszytu.
(10 min.)
b. Faza realizacyjna
1. Przedstawienie postaci Franza Schuberta (metoda opisu). Omówienie najważniejszych faktów z życia kompozytora.
Notatka:
Schubert urodził się na przedmieściach Wiednia – w Lichtentalu, w ubogiej rodzinie, jako dwunaste z czternaściorga dzieci. Jego ojciec był nauczycielem i on to właśnie rozpoczął edukację muzyczną syna.
W wieku siedmiu lat Schubert został oddany pod opiekę Michała Holzera, organisty z parafialnego kościoła, aby kontynuował naukę. W 1808 został stypendystą kapeli chłopięcej w Konwikcie Cesarsko- Królewskim w Wiedniu, gdzie śpiewał w sopranach przez pięć lat, aż do mutacji głosu. Studia kompozycji rozpoczął u Salierego w 1812. Po odejściu z Konwiktu, pracował jako nauczyciel, na wyraźnie życzenie ojca, a także by uniknąć służby wojskowej, lecz praca ta nie sprawiała mu żadnej satysfakcji. Okres ten był jednak najbardziej płodnym w życiu Schuberta. Twórczość Goethego była inspiracją jego wielu utworów. W 1818 Schubert porzucił pracę w szkole, aby zająć się swoją pasją.
Został bez źródeł dochodu i tylko dzięki oddanym przyjaciołom mógł komponować. Pracował codziennie przedpołudniami, od dziewiątej rano do pierwszej po południu. W okresie tym dawał również prywatne lekcje muzyki córkom księcia Esterházego. W zasadzie Schubert poza kilkoma wyjątkami nie opuszczał Wiednia. Do historii przeszły wieczorki muzyczne, tak zwane schubertiady, które odbywały się w kawiarniach lub domach przyjaciół. Utwory Schuberta zostały wykonane po raz pierwszy publicznie w 1820. Dwa lata później skomponował VIII Symfonię h-moll Niedokończoną, która została odnaleziona około 40 lat po śmierci kompozytora i wykonana po raz pierwszy w 1865 pod dyrekcją Johanna Herbecka w Filharmonii Wiedeńskiej, gdzie została przyjęta z wielkim aplauzem. W roku 1823, po odwiedzinach w domu publicznym, zaraził się chorobą weneryczną.
Leczenie rtęcią osłabiło jego organizm, a także miało wpływ na nawrót ataków depresji. W zasadzie niedoceniony przez elity, umarł Schubert w Wiedniu na tyfus brzuszny. Zostaje w pamięci na długie lata jako król kawiarnianych i domowych spotkań muzycznych. Dopiero pierwsze wydanie jego dzieł przez Breitkopfa i Härtla, sześćdziesiąt lat po śmierci przyniosły mu należny rozgłos i uznanie.
2. Przedstawienie (metodą opisu) najważniejszych dzieł kompozytora. Omówienie cech stylu twórcy.
Notatka:
symfonie, utwory fortepianowe, muzyka kameralna, muzyka kościelna, cykle pieśni: Piękna młynarka op.25, Podróż zimowa op. 89, Łabędzi śpiew.
3. Wysłuchanie i percepcja Kwintetu fortepianowego A –dur „Pstrąg” op. 114. Analiza muzyczna utworu. Praca w grupach.
(25 min.)
c. Faza podsumowująca
1. Wysłuchanie i percepcja Kwartetu smyczkowego Śmierć i dziewczyna d-moll nr 14.
2. Zapisanie notatki do zeszytu.
(10 min.)
5.Bibliografia
a. J. Ekiert, Bliżej muzyki. Encyklopedia, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1994.
6. Załączniki
a. Karta pracy ucznia
Najważniejsze zagadnienia związane z tematem lekcji Franz Schubert – przedstawiciel muzyki niemieckiej.
b. Zadanie domowe
