Tektonika serii wierchowej w górnych piętrach Doliny Kościeliskiej w Tatrach

A C T A G E O L O G I C A ! P O L O N I C A

Vol. XIII 1963 No. 1

WOJCIECH JAROSZEWSKI

Tektonika serii wierchowej

w górnych

piętrach .

Doliny

Kościeliskiej

. ID Tatrach

STRESZCZENIE: Na podstawie prac polowych I 8lIalUy zdjęć lotniczYch autor wy·kooal c:zęśclowo odkrytą mapę zamaskawanych morenami górnych pięter Doliny

Kośc!ellaklel. Wierchowa seria autochtoniczna reprezentowana tam przez utwory dolnego triasu jest dość silnie sfałdowana w szereg antyklln i synklin, miejscami przechylonych, które częściowo udało się związać· ze strukturami, wyróżnionymi

przez F. Rahowskiego w klRsycZnym profilu prawego 2bocza Pollny Kośc!ellsk:iej.

Pospollte są tu dyslokaCje szczególnie wyraźne w strefie kontaktu piaskowców seisu z kry-stallni:kiem. Rozpoznano ,szereg uskoków, lokalnyCh nasunięć, zrębów

I row6W tektonicznyćh. Ta!kimi rawaml okazało się kUka wystąpień seisu wśród utworów krystallcznych, 00 odbiera im znaczenie dawodu tezy A. Michalika (1955) o allochtoniczności serii wierchowej, uważanej dotąd za autochtoniczną. Rów tekto- niczny stanowi m.in. seis Siwych Skal na Ornaku, co jednocześnie wskazuje,

ze

północnej części 'masywu Ornaku nie można uważać za be2lPośrednią kontynuację

jednej :z antyklln autochtonicznych widocznych dalej ku wschodowi Masyw Ornaku opada ku transwersalnej depresji GoryczJrowej-Jawora wybitną fleksurą Ornaku, kt6<ca w obecnej intersekcji stanowi ^granicę plastycznyCh struktur longitudynal-

nych serii autochtonicmej i jej podłoZa, wl.docznych w tej depresji

WSTĘP

ObsmT górnego piętra Doliny Kościeliskiej ma duże znaczenie dla tektoniki tej części Tatr. Z jednej strony bowiem obserwować tu można interesujące zablll"zenia serii wierchowych w rejonie Czerwonych Zleb- ków i Stołów, rzucające wiele światła na chronologię fałdowań strefy . wierchowej, z drugiej zaś wyjątkowo szeroką strefędolnotriasowej

okrywy ·trzorru krystalicznego, której tektonika jest jeszcze wciąż dy- skutowana.

Ten ważny obszar od czasu podstawowej pracy B.Swiderskiego (1922) nie doczekał się wyczerpującego opracowania. Tłumaczy się to niewątpliwie jego znacznym zakryciem morenowym, jak też do nie- dawna zupełnym, poza schematyczną mapką · SWiderskiego, brakiem zdjęcia geologicznego. Ostatnio wydana Mapa Geologiczna Tatr Po~ch

44 WOJCIECH JAROSZEW$KI

1 :10000 (1959) częściowo wypełnia tę lukę; jest to jednak mapa zakryta,

pozostawiająca 'bardzo ^poważne pokrycie czwartorzędowe, to ^też dostar- cza ona niewielu danych dla tektoniki strefy dolnotriasowej; Tektonika utworów młodszego wieku, ukazujących się w masywie Kominów Tyl- kowych i na prawym zboczu Doliny Tomanowej, została szczegółowo

opracowana jedynie na zboczach Ciemniaka. Podstawowe znaczenie

mają tu mapa (1953) i rozprawa (1925) F. Rabowskiego, oraz niedawno wydany zbiór jego materiałów rękopiśmiennych (1959). Niepublikowane obserwacje M. Patyka (1960) też niewiele wykraczają poza prawe zbocze Doliny Tomanowej. Wreszcie ostatnio tektonika opracowanego terenu

uzyskała nową interpretację w syt1.tetycznej pracy Z. Kotańskiego (1961).

Ostatnio rebrałem nieCo ~rzeżeń, dzięki którym oraz na podsta- wie analizy zdjęć lotniczych zestawiłem częściowo odkrytą mapę osa- dowego obszaru górnych pięter Doliny Kościeliskiej (ta:bl. I) i zinterpre-

towałem jego budowę serią przekrojów tektonicznych (fig. 1-łl). Uwzględ-.

niłem jedynie dające się przeprowadzić wydzielenia w dolnym triasie (seis niższy - ' gł. piaskowce kwarcytyczne, seis wy1Jszy

+

kampil - gł.

łupki ilaste i piaszczyste, seria węglanowo-łupkowa, i miejscami kam- pil - zespół węglanowo-łupkowy); młodszych utworów, występujących

na lepiej poznanych obszarach prawego zbocza Doliny Tomanowej i zbo- czy masywu Kominów Tylkowych, nie 'rozdzieliłem.

Ponieważ mapa i przekroje ilustrują najlepiej moją interpretację

tektoniki, ograniczę się tutaj do .poruszenia faktów nowych lub sprzecz- nych z dotychczasowymi ujęciami, w kolejności od zachodu ku wscho- dowi.

uw AGI DO MAPY I PRZEKROJÓW

Grzbiet Ornaku, zamykający od zachodu opisywany obszar, intry-

gował już najwcześniejszych badaczy geologii Tatr. Powodem tego zain- teresowania było izolowane wystąpienie piaskowców kwarcytycznych

niższego seisu na Siwych Skałach (południowy szczyt Ornaku), otoczone

zewsząd lub prawie zewsząd utworami krystalicznymi. Było ono niemal zgodnie interpretowane jako Syt1.klina autochtonicznego seisu w obrębie

krystaliniku. W ujęciu B. Świderskiego (1922) synklina ta ograniczałaby

od południa potężne siodło Omalku (anty>kl:iJna ,,a" F. RaboW19kiego, anty- klina Ornaku Z. Kotańskiego, 1961), ku wschodowi zaś łączyłaby się pod morenami z synkliną Dolinki Smreczyńskiej (patrz niżej). Interpretacji synklinalnej nie podzielił jedynie A. Michalik (1955), kt6rycały kry- stalinik Ornaku uznał za nasunięty wraz z nadległą serią Kominów Tylkowych, a seis Siwych Skał - za resztkę wytłoczonej ·przez to nasu-

nięcie właściwej serii autochtonicznej.

Ze względu na silne pokrycie dna doliny przez moreny trudno z peWnością rozstrzygnąć, czy piaskowce SiWych Skał łączą się pod nim z utworami Syt1.kliny Dolinki Sinreczyńskiej (dla uniknięcia poinyłki z 1n-

ACT ~ GEOLOG ICA POLONICA, roL. XiIn

w.

JAROSZEWSKI, TABL. I

Ol

+

+ + + + + +

+

+ +

+ + +

Częściowo odkryta mapa geologiczna gómego piętra Doliny Kościeliskiej w Tatrach

Geologie map oC the upper f100r oC the Kościeliska ValIey in the Tatra Mts. (partly without the Quatemary cover)

+ + +

+ + + + + + +

rzyn/ca

0+ + +

+ + + +

V \I V V

V

v

v v

v v

V V

Staw

~

Smrlclvnlki (lt26)

V V

v v v v

D····

^....

^....

^{.. 2}

v

V

+ + + +

~=~j3 ---

D 800m

,~~--~--~~--~,

v V V V V V

V V V V V

V V

V

V

V V

V V

V

V V V V V V V V V

mmaniarslti Tw. Upłaz

V V V V V V V V

(Itr

V V V V V V V V V V V

V

V

+ + + + + + + +

v

v v

+

+ + + + + + + +

+ + + +

+ +

+ +

+ + +

+ + + + + +

+ + + + + + + + + + + + + + + + + + + + +W+ + +

l krystaliilnik, 2 seiB n.iŻBZy, 3 seis rwy-hszy (w środkowej części maJ.PY także kampU), 41kampjJ., S .utwory młodsze od lmmpilu. Duże białe pola oznaczają OOsmry z grubą pokrywą czwal"tor.zędową. 6 granice ogniw etrarty.gratieznych (pewne i prawdopodObne), 7 dyslokacje 1Il'ieciąg)e -tpewDe 1 prawdopodobne), B położenie warstw, 9 drogi starego 100 okresowego ·pr.zepływu wód, 10 uczyty i ich wysWrość n.p.m., 11 linie przekrojów IwVIII

l crystalline massif, 2 Lower Seis, 3 Upper Seis (also CampUian in centre of map), 4 Campilian, 5 deposits younger than CampWan. Large wbite patches indicate areas with truck Quaternary cover. 6 boundaries ol stratigraphic membel'8 (determined or probable), 7 dislocations (determined or probable), B arrangement of beds, 9 permanent or seasonal wateI circulation routes, 10 mountain tops and their height a.s.L, 11 lines of

sections I-VIII

SERIA WIERCHOWA W GORlNEJ CZĘ$CI DOL. KOSClIELISKIEJ 45

nymi dolinkami Smreczyńskiml, Dolinkę Smreczyńską będę odtąd na-

zywał kr6tko Dolinką (nazwa z mapy topograficznej 1:20000). Natomiast nazwa.ną od niej pr2leZ Swi.derski~ sy:nklinę Da'Zywlllll synkliną Hall

Smreczyńsklej, gdyż iraJa ta,.- w odr6żnieniu od Dolinkl-położona jest

N

o

/832

n

1853

+ +

I(

Si". 9>."

(1887) QIYIIII2QAst. PntI/fZ

(1115) S

+ + + + + + + + + +

. -+ + . + + + + + + + + + + + + + + + -f(j(JfJ

~8~V.+ ...

^{+ .. + + + + + + + + 1- + + + + + + -}

+ .. + + + + .f. + • + + + + '+ + + + + + + -1łtJ(J

, $fJD. ,

Fig. l

Przekrój I - Omak: - Iwanl..,ka Przełęcz Objaśnienia ogniw stratygraficznych jak dla mapy (tailI. l)

Sectlon I - Om_k - Iwani_cka Pa ••

Explanatlon. of suatigraphlc members as for map in taNe I

w centrum jej obszaru. Dla synkliny tej stosowano ^{też nazwę} synkliny lub depresji Czerwonych Zl.ebk6w (Z. Kotański 1961 za F. Rabowskim), nazwy tej jednak nie używam, gdyż nie wiadomo, czy synkliny te łączą się ze sobą. Już jednak mapa 1":10000 {obszm- skar1lowany przez A. Mi- chalika) oznacza ^między wspomnianymi dwoma obszarami seisu pas utwor6w krystalicznych. Co prawda w pasie tym w rzeczywistości wy-

stępują jeszcze. utwory seisu, sięgające od zachodu niemal do Koście­

liskiego Potoku, w samym jego łożysku udało się jednak znaleźć na tym odcinku kilka wychodni skał krystalicznych, kt6re przemawiają za bra- kiem rozpatrywanego połączenia.

W wyniku dokładnego skartowania samego seisu Siwych Skał oka-

zało się natomiast, że nie tylko nie tworzy on synkliny, lecz przeciw- nie - n a samym grzbiecie Ornaku posiada łagodne wygięcie antykli- nalne ^(fig. 1). Dalej ku wschodowi seis, występujący tu już zresztą przeważnie w postaci blokowiska, leży na ogół mniej więcej w płasz­

czyznie zbocza. Przy tym na dużeJ przestrzeni spoczywa on tu w za-

głębieniu,·będąc otoczony wzniesieniami zbudowanymi z utwor6w kry-

46 WOJCIECH JAROSZIilWSKI

stalicznych (fig. 2). Opisany układ warstw w zestawieniu ze stosunkami morfologicznymi dowodz.i, że seis SiW}'{:h Skał stanowi >rów tekitoniczny,

będąc zrzuconym owzdłuż uskokÓW fragmentem pokry1wy seisu, otulają­

cej od wschodu krystaliczny masyw Ornaku (fig. 1 i 2). Ograniczające . ten rów dyslokacje można z łatwością prześledzić na zdjęciach lotni-

.czych i naziemnych; -być może, że niektóre z nich przedłużają się ku

mającym pOdobny kierunek liniom uskokowym w rejonie wylotu Dolin- ki (patrz niżej). Taka pozycja tektoniczna seisu Siwych Skał stawia pod znakiem zapytania celowość wyróżniania antykliny Ornaku (Kotański

1961) w znaczeniu longitudynaJnego elementu plastycznego, odpoWiads-

jącego antyklinie "a" F. Rabowskiego (1925). Występowania tego seiśu wśród utworów krystalicznych Ornaku nie można bowiem traktować

jako przejawu istnienia tu synkliny, rozdzielającej dwa antyklinalne

wypiętrzenia krystaliniku i będącej bezpośrednim przedłużeniem syn- kliny Hali Smreczyńskiej.

Możliwość porównywania masywu Ornaku z antyklinami autoch- tonicznymi wyróżnionymi w profilu prawego zbocza Doliny Kościeliskiej

jest jeszcze mniejsza, jeśli się wetmie pod uwagę, jego znane (Kotański

1961) niezwykle gwałtowne zapadsnie ku wschodowi, podkreślone przez

N

' I t/J_

JwQ1Jjackl Żleb.

JOWtJrlgnkD.

• I

I + •

~++b"".<f+ •

+ ... + +

'"'-_~+ ++++T"ł-

.&. ... + +

+

s

-M

--

+ +

() 500IIł -8KJ

'--'"-~--'-

Fig. 2

Przekrój n - Jaworz;rnka - Iwanlacki Z1eb

Objaśnienia jak na . tabl. l

Section II - JaworŻynka - Iwanlacki Żleb :bp1Bn&tIi<JIB ... in lab!. I

niegdyś niewątpliwie ciągłe otulenie go od tej strony pokrywą seisu.

Mamy tu do czynienia zapewne ze strukturą o charakterze dużej flek- sury (miejscami może przechodzącej w uskok), której intersekcja z dnem doliny przebiega mniej więcej ~ż górnego biegu Kościeliskiego Po- toku. Nazywam ją tu fleksurą Ornaku. Fleksura ta, zaznaczająca skraj depresji transwersalnej Goryczkowej ... Jawora (w znaczeniu Z. Kotań­

sklego, 1961) sprawia, że po wschodniej stronie Kośc!eli$k:iego Potoku,

SERIA WIERCHOWA W, GOlIlNEJ CZĘSCI DÓL. x:0SClEL!SKIEJ 47

a więc już w obrębie wspomnianej, depresji, utwory dolnotriasowe przy-

bierają od razu, znacznie szersze rozprzestrzenienie i inny styl' tekto- niczny, niż w masywie Omaku {por. fig. l, 2 i 3), a młodsze ogniwa dol- nego trillSu zachowały się daleko ,na południu.

Zauważone, już przez B. Swiderskiego (1922) otulanie Ornaku od wschodu przez seis wyraża się stopniową zmianą położenia warstw, którą można prześledzić

'w

^rejonie Skoruśniaka, Rozpoznać tam też można

N

Dolink.

KlIŚdtlltłl Polak

Fig. 3

Przekrój III - Dolinka - rejon ujścia Iwaniackiega Zlebu

<:lbldnienia jak na tabL I

Section III ~ Dolinka - region ot outlet ot Iwaniac'ki Z!eb EJcpIanati.ans "" ,In tabL I

-IłQO

szereg uskokowych komplikacji przy kontakcie z krystalinikiem. Od strony żlebu Podbanie rozwinięty jest lokalny rów tektoniczny seisu w okrębie krystallniku (fig. 2),' a od strony hali Ornak granica sersu przebiega wzdłuż prawdopodobnie znacznej dyslokacji, której towarzYszy ,kataklaza .. a nawet mylonityzacja sąsiadujących z seisem utworów kry-

stalicznych. Odcinek pokrywy seisu między tą dyslokaCją a rowem tek- tonicznym Siwych Skał był wypiętrzony i jako taki uległ usunięciu

erozyjnemu - stąd po obu stronach żlebu Wolarnia istnieje obecnie przerwa w ciągłej niegdyś osadowej pokrywie fleksury Ornaku.

W masywie Omsku 'zasługuje, jeszcze na uwagę, oznaczone zresztą

na niektórych poprzednich mapach, wyginanie się granicy krysta:liniku w głąb obszaru niższego ,seisu w rejonie żlebu, położonego między żle­

bami Piszczałki i Podbanie. Rozmiar tego wygięcia, nie dający się wy-

tłumaczyć tylko czynnikami intersekcyjnymi, wskazuje na obalenie utworów krystalicznych na seis. Zapewne oddźwiękiem tej samej struk- tury jest znaczne zwężenie wychodni wyższego seiSu w środkowej' części

Iwaniackiego Zlebu (przekrój II, fig. 2). Natoiniast oznaczone 'na mapie,

48 WOJCIECH JABOSZEWSKI

F. Rabowskiego (1953) i mapie 1:10000 małe wystąpienia środkowego

triasu w obrflbie seisu nie zostały potwierdzone. W jednym przypadku jest to drobne skupienie ułamków ciemnych wapieni, występujące zresz-

tą już w pobliżu granicy łupków seisu ^rI: kampilem. Jest to zapewne

szczątek jakie~ dawnej pokrywy zboczowej.

Teren położony bezpośrednio na wschód od fle'ksury Ornaku po- siada grube pokrycie morenowe, toteż mapa i przekroje mają tu duże

luki. Dobre odsłonięcia istnieją tylko w dolnej części Dolin'ki (fig. 3), gdzie już B. Swiderski (1922) rozpoznał synklinę łupków wyższego seisu 'w obrębie piaskowców kwarcytycznych seisu niższego. Przedłużenie.

jej upatrywał Swidemki iW seisie Siwych Skał; jak już była o tym m0-

wa, ni,e jest to jednak słuszne, a w samej Dolince widać doskonale za- mykanie się tej synkliny od zachodu. Ku wschodowi rozszerza się ona

być może aż po Staw Smreczyński i ciągnie się poprzez okolice Hali'

Smreczyńskiej dalej na wschód (patrz niżej).

W północnej części opisywanego terenu pierwsze na wschód od fleksury Ornaku większe wychodnie dolnego triasu, to znane odkrywki w łożysku Tomanowego Potoku. Obejmują one utwory wyższego seisu

j dolnego kampilu, a także piaskowce niższego seisu, które zostały nie-

słusznie pominięte na mapie 1:10000., W rezultacie mapa ta wykazuje, na południowych zboczach Zaru nienormalnej szerokości obszar wyż­

szego seisu, podczas gdy w rzeczywistości występuje tu zwykły pas wychodni tych utworów, ograniczony od południa paeem niższego seisu.

Utwory niższego seisu w miejscu wspomnianych odkrywek przechodzą

na prawy brzeg Tomanowego Potoku i ciągną się, jak wskazuje rzeźba

zbocza Zaru, po okolice Niźniej Hali Tomanowej, choć na tym terenie brak ich odkrywek. Tutaj ostatecznie chowają się one pod szeroką strefę wyższego seisu rejonu hal Tomanowych. Mamy tu więc do czy- nienia z antykliną niższego seisu, która - jak wskazuje ^położe~e warstw - przynajmniej w okolicy odkrywek nad Tomanowym Poto- kiem jest obalona kil północy (fig. 4). Z przebiegu intersekcji można sądzić, że obalenie to utrzymuje się w całym jej przebiegu, choć praw- dopo,dobnie słabnie ku wschodowi (fig. 5).

Na południe od opisanego wyżej paSa niższego seisu, w pobliżu Tomanowego Potoku na jego odcinku między Halą Tomanową Niźnią

a ujściem potoków z dolinek Smreczyńskich, spod moren i napływów występują w kil1ru miejscach czerwone łupki wyższego seisu. To pasmO

łupków, odbijające się także w rzeźbie i na zdjęciu lotniczym, zaznacza

synklinę, sąsiadującą od półudnia ze wspomnianą antykliną niższego

,seisu. Dalszy jej przebieg ku SW jest jednak niemożliwy do ustalenia

i nie wiadomo, czy łączy się ona z synkliną Hali Smreczyńskiej, czy

też stanowi samodzielny element.

Na północnych stokach Smreczyńsk:ego Upłazu, w okolicach Hali Smreczyńskiej już B. Swiderski (1922) 'oznacza występowanie łupków

SERIA WIERCHOWA W GÓHNEJ CZljSCI DOL. KośCIELI~KIEJ tO

wyższeg!) ;seisą, " Mają ,tu ~>ne' jednak znacznie szerszy zasięg, niż to podaje ~pka Swiders~ego i mapa 1:10000, zar6,~ ku północy, gdzie sięgają zapewne poza Ha:lę SmreczyńSką, jak i kii :zaChodowi; gdzie łączą się z opisanym już obszarem' łupków nuęt:IzY

croiilyDi

odcinkiem Dolinki

N

, .

HO/fi SmrtczvAiA,

Przekrój IV - Hala Smreczyńska - Tomilnow,. ' Potok ObJamienla j .. k na tabl. I

S_on I!V - Hala' SmreCzyflska - Tomanowy, Stream EJopl8lllafll<ms ... In tabL I

-lłOO

-1100

a Stawem Smreczyńskim: Mamy tu więc do czynienia z prawdopodobnie

,rozległą ale płaską synkUną, której przechylenie ku północy sprawia,

że warstwy łupków leżą na ogół IW pliaBzczyźnie 2fuocza (fig., 4), co de- cydUje o rozległości ich wychodni. Ku wschodowi synklina ta, którą na- zywam synkliną HaU Smreczyńskiej, szybko się zwęża i wreszcie urywa, prawdopodobnie wzdłuż uskoku. 'Jest to zapewne kompensacyjna reak- cja na zabUrzenia wewnętrzne w obrębie mas niższego seisu, zaznaczo- ne występowaniem odwróconych lub stromych upadów.

U południowego skraju Hali Smreczyń!lkiej, gdzie istnieje najlep- sze odsłonięcie w obrębie opisywanej synkliny, występują prócz typo- wych łupków wyzszego selsu takZe łupki i dolomity, które - według

opinii Z. Kotańskiego (informacja ustna) - wypada już zaliczyć do dolnego kampilu. Widoczne są one w zboczach i w dnie rozwiniętego tam

wcięcia, z którego wypływa mały potoczek, toteż częściowo uległy współczesnemu przerobieniu na brekcję typu zhoczowego ,(Kotański

1956). Podobny, utwór rozwinął się zresztą na podłożu łupków selsu w dnie potoku z Dolinki, w miejscu, gdzie przecina on tę samą strefę synklinalną.

Strefa utworów niższego ,selsU, , sąsiadująca bezpośrednio zkrysta- linikiem. ma zmienną szero;kość i budowę. W rejonie Kopy jest ona

~zle~, "gdyż stok ma tu ' cliaraktel' strukturalny." Piaskowce seisu,

•

110 WOOIClliICII l.AJVfiZ CWBILI .

przyD8jmDiej od ~y Upłazu SmreczyiIaIdego, kontaktu" II unvorml1 kryBtal1cmymi nl~wie wzdłuż d;y'sIDkacjL W Jaferowym 2leble

. ma

pewnym

odciDku w poblliu kontaktu·aeIs ma poWen!e odwt6co4l!,

kt6ni utr:&)wuje lIiQ na prawym zboczu ilebu (fig. ł), jak ,Da f9 WIka- suje Intersekcja granicy II kryBtal1niki!!T!! Wyat4:puje tu

wlItc

lokalne

,obalenie

utw0r6w

kryIrtalicmych na 'seIa. W dnie JaferoweSO' Zlebu,

, ltt6ry doetarcza lIlIjlepszego . na cipf8ywanym. łerenle odaJonlęcla oma- wianego kontaktu, obllerwvwać przy tym można na przestrzeni kilku- dzleo!Qclu met:r6w iJxtenIywDą kat:ak!pzę, lIWła^sZCII8 utworow kryata.- 1icmych; WBkuuj.e 10, R :oowJiaEmu obaleDiu lIowarzynyło pewne

odkłucle i lIIIB11:nlęc:le. .

Na lewym zboczu

l?ltU

wszej Suchej Do1Inld. ~ BIlU

~ zaZIWP mą, ~ klHliłll

+eJn,.

Jej stoeunlro_

&ładlra powierzchnfa pz?JBclnaj~ w popizek płaRv.&)my warstw łwiad­

czy,

te

i tu kontakt « kryBta1inildem ma ebarakter ua!!mlmwy. '

W poblliu kontaktu piaskoWCÓW' seIIru z utworami kryBta11cznymi

w

Drugiej Suchej Dolince Smreczy6sldej spotykamy się ponownie z odwl6coa,m pnłołeniem ,SeIBU (:f1g. 5). Nawet tam ... gdzie jest ODO DOrDI8lne, :anle~ i WjlIOtie ~ qłowe lipadów WIIkazuj, na ' i&tDI.enl~ InteJJBYWl1YCh przefałdDwail. OkollCZllOllć ta ~1IlI II utrzymu-

, , '

~ _+:

+^{+ •} . ^~

-.

^_..t. ^.

~~~.'

_{+ + +} ^•

' t . . . ' _ _ _ _ , ; ; ; " .

~ErUl V - Suche DaIlDId· lImrec:ą6U:Ie -

z.r'

, ONe.denl• lU: Ile ,łIiIL I

SedIoa V - 8ucbe DaIlDId l!mreeQ'UIde _ .

z.r

~.m.tebLI

-.

j/łCYID- się gdzU!nlegdzie położeDieJ::n warstw w pianI &yiuie zbocza tłu­

IZJ/II,Czy maCZIUl ueroko6ć' strefy n!h-egn lI8fBu na OBI. dolinek Sml::e- czyńBlr:ich i Suchej Dolln!d Tom8!IOWej. ' ,

, Rejem hal Tomanowych cechuje slQ duq _~ wychodDJ wyiuego Iel8u,na .kt6ry'ch rozwiJMIłY się rollległe spła ... la tych hal.

SERIA WIERCHOWA vi GORNEJ CZĘScI DOL. KOSCIELISKIEJ 51

Na północnym skraju Hali Tomanowej Wyżniej wznosi się pokaź­

ny, lesisty grzbiet, zbudowany w Cl!łości z piaskowców niżsżego seisu.

Od północy jest on ograniczony żlebem, w którym ukazują się znowu

, , ,

HOIO T/xn(Jf1OIID /llinia

Fig. CI

Przekrój VI - rejon Hall Tomanowej Niżnlej ObjaŚlllenla jak na tabl. I

Seć:tlon VI - Hala Tomanowa Nlfnla area Expl8llaUans as·fn tabl. I

s

-/6f}(J

-HQO

-I!QO

czerwone łupki; ku dołowi łączą się one z pasmem łupków hal! w stre- fie wylotu Czerwonego 2Iebu, gdyż grzbiet piaskowców urywa się· tu

zupełnie.

Ta dziwna struktura, całkiem pominięta lia dotychczasowych ma-

. pach, jest fragmentem antykliny, sąsiadującej od południa z synkliną

Czerwonych 2lebków, która odpowiadałaby antyklinie "b" F. Rabow-· sklego. Ponieważ jednak z hipsometrii terenu wynika,· że musiałby to

być fałd doŚĆ wąskopromienny I gwałtownie się wyklinowujący, co nie odpowiada .najczęstszemu stylowi deformowania się tych utworów, trze- ba przyjąć, że stanoWi ona blok ograniczony kontaktami dyslokacyjny- mi (fig. 7). Tłumaczy to też intersekcję jej granic, która w przypadku

zwykłej antykliny powinna być odmienna (choć na to zjawisko mogłoby mieć wpływ także nachylenie jej osi podłużnej).

Zasadniczy obszar niższego seisu na odcinku między strefą dolinek

Smreczyńskich a masywem Suchego Wierchu jest bardzo słabo odsło~

nięty, głównie wskutek silnego pokrycia morenami. Większe wychodnie

pojawiają się tu . tylko przy kontakcie z krystalinikiem na grzbiecie,

dzielącym Drugą Suchą Dolinkę Smreczyńską od Suchej Dolinki Toma- nowej. M. Patyk (1960) ^zauważył tam, ^że na ^północ od kontaktu selsu i krystalinikiem na niewielkiej przestrzeni pojawiają się jeszCze raz utwory krystaliczne, które. zinterpretował jako "łuskę" krystaliczną

.nasuniętą na· niżej leżące utwory seisil. Wkonsekwencji· całą położoną

WOJCIECHJAROSZEWBIO

na pób).oc od "łuski" strefę seisu (a wraz z nią dalsze ogniwa serii Ko- minów TyJkowych) uznał on za naSunięte na stref'l autochtoniczną, która - .jeg<> zdaniem -: jest reprezentowana tylko przez wąskie pas-

N S

-/61J8

~ ^~~~~. ~+-:;+;:+:+ •• -

-HOD

+ + • +

+

⁺

.

^{' - ,} ~"""""~-"

• ^"'.

Fig, 7

. Przekrój VII - . Sucha Dolinka Tomanowa - Hala Tomanowa W,.żnla .

Obja{;nienla ja!< na tabl, I

Sectlon VII:"':" SUCha Dolinka Tomanowa - Hala' Tomanowa W,.tnla E:q,lanafllO!J.S ... in. tabL I .

mo seisu na wspomnianym grzbiecie (lniędży' głównym obszarem kry- staliniku a "łuską" krystaliczną) oraz przez seis Suchego Wierchu,

W, wyt).iku dokłaJiIJ.eg9 skartowania omaVlia~ego .obszaru okazało śi«:jed.o.8l!:, że.to llie krystalinik tworzy "łuskę~' w' seisie, li odwrotnie -

.. _ • _ . . . . _ . ^~ , ._ r

mamy tU' dO czynienia z '!IDlowanym WyStąpieniem' .eisu, otoczonym

. utworami. krystalicznymi (fig. 6). N a lewym zboczu Suchej Dolinki. To-

Jnanowej,. Widać dÓskonale; jak 'utwory krystalicżmi le~ce na północ

\ld skalistYĆh wychodni ~i,su

kU

dołoWi 8kręcają\vstecz (na południe),

p<>!iśclęlając

sas'

i nieomal ~cząc się z 'głóWnym obszarem .krystaliniku.

,Dżieli je pd,niego j~dynieSt9Sunkowo wąskie blo~owisko piaskowców, y.BYPujące ,się z wYż~j połOZonych odSłoliięć 'seisu; możliwe, że już pod fymbloJ,row1skiElm utwory krystaliczne łączą się ze sobą.

vi

każdym rli.zi.e, . jal< poucza także sytuacja na 'przecii.vnymzboCzu omawianego

'wzbletu (od strop.y Drugiej Suchej DOlinki Smreczyńskiej), pałudniowe

\yystąpienie ileisil'

ha

tYingrzbiecie nie jest zredukowaną wychodnią głównei.~y "autochtoniczi(ych" piaskowców SuchegÓ Wierchu, a utwo-

ry

.krystalicżne o(!dżięlające' je. od gł6whej masy seisu nie stanowią . iZolowanej łuski, lecz' łączą się·.z msadiliczynl obszarem krystaliniku.

Nie ma' zatem" potrzeby.

wyznaczania .

tu płaszczyzny wielkięgo nasu- nięcia. PoniewBŻzas piaskowce seisu we wspomnianych.' Wychodniach nie wykazują śladu jakichś skrętów, wYPada przyjąć, że 'zostały one

.zrzucone w głąb obs~u krystalic~ego wZdłuż us)<oków, stanowią Ż'.ateIJI

'rów tektoniczny. ZgaCi2;a . się

z

tym ich, silne pogruchotanie i dość chaó-

'tyczne lXlłożenie PÓ/izczególriy<:h bloków (zwlas:icza

Da

samym grzbieciej.

SERIA WIERCHOWA W GOBINEJ CZĘSCI DOL. KOSCIELIlSKIEJ 53

Na obszarze Suchego Wierchu piaskowce seisu mają formę płaskiej

płyty, predySponującej równy, strukturalny stok tego wzniesienia. Tylko przy kontakcie z krystlilinikiem rozpoznać tu można lokalne komplika"

cje o charakterze uskokowym. Największa z nich stanowi zrąb utworów

krystalicżnych, wciśnięty w płytę piaskowców.

, Rejon Tomanowej Przełęczy był interpretowany tektonicznie przez wszystkich autorów Zajmujących się tymi okolicami. B. Swiderski (1922) zwrócił uwagę na powtórne pojawienie się na przełęczy piaskow- CÓw niższego seisu, które interpretował jako lokalną antyklinę, wiążącą się w głębi z głównym pasmem piaskowców Suchego Wierchu i oddżie­

loną od nich płytką synkliną łupków. Interpretację tę przyjęli za nim

F.

Rabowski (1925, 1959), J. Młodziejowski (1932), A. Gorek (1958)

i Z.

Kotański (1961),A. Michalik (1955) zaś, w związku ze swoją kon~

cepcją allochtoniczności serii ,tubylczej, uznał północne pasmo piaskow- ców za spąg nasuniętej serii Tomanowej. S. Sokołowski (1958) nie umieś­

cił w ogóle tego pasma na swoim przekroju.

Wydaje się, że piaskowce na Przełęczy Tomanowej nie stanowią zwykłej antykliny, związanej w głębi z głównym obszarem seisu. Prze- czy temU, przede wszystkim ich żarys na mapie: rozbudowane szeroko

N

s

ToITlt/l1OWfJ Polaka

-2IJOIJ

+ , -18/If}

+

+

.

^{.... ' ~'~, :..;.,} ~...i-:.i,

^{"' .}

Fig. 8

PrZekrój

VnI, -'"

TomanOWa Polska, :....·.romanowa Przełęcz Ob;ia.ó!tienia j .. k na ,taJbl, I

Section VIII - Toma~owa Polska -:- Toinanowa P.9~!Iil ^. E"'PlIllllBlińanB ""in tabl. I

w "buli" nad Przełęczą Tomanową, zwęzaJą się one mocno

kU.

dołowi 'fig;

8;

zllzrtacża sięto,też doskonale w rzeźbie i na zdjęciu lotniczym).

Jpady piaskowców są dość stałe i konSekwentnie północne, także na

.WOJCIECH JAROSZEWBKI

niewielkim odcinku, gdzie piaskowce "północne" ·stykają się beżpośred­

nio z "południowymi"; nie ma tam śladóW Skrętu, 'który by wiązał

ze sobą dwa ·pasma seisu. "SYnklina" zaś łupków, oddzielająca piaskow- ce "buli" od piaskowców Suchego Wierchu, !lila w stropie warstwy, które trzeba już uznać za kampil (óo'brze Widoczne tuż pod grzbietem po słowackiej stronie przełęczy); byłaby to więc synklina z całkowicie wytłoczonym skrzydłem północnym, co przy przyjęciu interpretacji. antyklinalnej jest trudne do wytłumaczenia.

Ponieważ obecność tu fałszywej sYnkliny piaskowców jest rów-

nież, ze względu na tektonikę otoczenia, nie do przyjęcia, pozostaje

uznać, podobnie jak w przypadku grżbietu piaskowców nad Halą Toma-

nową Wyżnią, że mamy tu do czynienia z blakiem lub kilkoma blokami piaskowców, ograniczonymi kontaktami dyslokacyjnymi (fig. 8). ·Czy jednak bloki te stanowią zdeformowany fragment jakiegoś fałdu anty- klinalnego, czy też są nasunięte z góry, trudno rozstrzygnąć.

Prócz. powtórnego pojawienia się piaskowc6w seisu, okolioe Tó- manowej Przełęczy cechują się przede wszystkim wielką, nienormalnIl

miąższością serii łupkowej, rozwiniętej nad tymi piaskowcami. Niewąt-·

pliwie należy ją tłumaczyć zaburzeniami wewnętrznymi w obrębie łup­

ków, za czym przemawia także zmienność wartości obserwowanych tu . upadów. Natomiast stałoŚĆ ich orientacji wskazuje, że były to raczej zaburzenia typu zluźnień i wzajemnych przesunięć pakietów warstw po sobie, aniżeli deformacje fałdowe.

Wreszcie· interesujące jest występowanie na prawym zboczu Ka- mienistego Zlebu, poniżej głównego pasma łupków, poważnej masy utworów kampilu. Wspomina o nich F. Rabowski (1959), jednak nie

zostały one dotąd umieszczone na żadnej mapie. Są to głównie utwory typu "komórkowego", jednak w większości o charakterze utworów pier- wotnych, nie zaś wtórnej bre'kcji zboczowej; niezależnie od tego w ca-

łym Kamienistym Zlebie można spotkać, prócz wielu bloków środko­

wego triasu, bryły typowych brekcji zboczoWych zbUdowanych z bardzo

różnego materiału. Rabowskf nadmienia, że powyższe utwory kampilu

mogłyby być zsunięte lub zsypane z góry. Przypuszczenie to wydaje

się prawdopodobne, biorąc pod uwagę "Z jednej. strony ich litologię,

z drugiej zaś postać morfologiczną (tworzą one wyrażny grzbiet, co dla tych utworów jest zjawiSkiem raczejwyjąt1towym). W obrębie ich wy- stępowailla zdarzają się też prawdopodobnie usypane z góry domieszki

łupków seisu. Z drugiej jednak strony, omawiane utwory zajmują dość

zwarty obszar, a ·od wschodu zdają się być ograniczone· nawet regular- nym uskokiem. Dlatego umieszC"Zam jena mapie; jeżeliby traktować je jako utwory znajdujące się in sttu, należałoby przyjąć, że znalezienie

się ich

w

tympołożeni'!1. jest rezultatem tego samego systemu dyslok!l- cji, który uwarunkował . w~mniane struktury na obszarżemiędzy

~a1ą. Tomanową· Wyżnią a Prze.~!lCzą .Tomanową. .

SERIA WIERCHOWA W GaRNEl CZĘ.$CI DOL. KOSClELISKlEJ 55

ZWIĄZKI OPISANYCH STRUKTUR ZE SOBĄ

Jak wynika z uwag szczegółowych, masywu Ornaku nie można porównywać z którąś z antyklin autochtonicznych F. Rabowskiego (1925) lub elewacji longitudynalnych Z. Kotańskiego (1961). Decyduje o tym zresztą nie tylko brak jego wyodrębniania się jako jednostki fał­

dowej, ale i zupełnie inny styl i rozmiary, niż tamtych struktur. Masyw .. Ornaku graniczy z pozostałym obszarem górnego piętra Doliny Koście­

liskiej wzdłuż walnej fleksury Ornaku, co spra).Via, że struktury rozwi-

nięte na wschód od Kościeliskiego Potoku w obecnej intersekcji nie

mają kontyn1,1acji dalej na zachód, zamyki1jąc się od tej strony.

Strefa seisu Siwych. Skał nie stanowi przedłużenia synklfuy Hali

Smreczyńskiej, będąc rowem tektonicznym pozbawionym budowy fał­

dowej. Tyłko lokalne zaburzenia uskokowe, które można rozpoznać

u wylotu Dolinki, mogą się wiązać z liniami dyslokacyjnymi Siwych Skał.

Pozostałe większe struktury gór:nYch pięter Doliny Kościeliskiej należałQby nawiązać do struktur widocznych w klasycznym profilu jej prawego zbocza {Rabowski 1925), a zwłaszcza do interesujących zabu-

rzeń rejonu Tomanowej Przełęczy. Zaburzenia te mają niewątpliwy związek ze akrętem synklinalnym, którego jądro obserwować można

w Czerwonyeh 2lebkach. Skręt ten uważany był dawniej za skręt ko- rzeniowy fałdu Czerwonych Wierchów, ostatnio zaś Z. Kotańskl (1961)

uznał go za osobny fałd Stołów, nasunięty na fałd Czerwonych Wier-

,chów już po jegO utworzeniu.

Dęformacje tego skrętu, doskonale widocznę na wszystkich dotych- czasowych przekrojach, musiały mięć ązęściowo swoje źródło, częściowo zaś odbicie w tektonice podłoża. Jaskrawa dyskordancja warstw środ­

kowego triasu Stołów względem łupków seisu {fig. 8) dowodzi, że mu-

siało mieć miejsce znaczne przemieszczenie tej paTtii skrętu synklinal- nego

Po

podłożu łupków, co dobrze zgadza się z cytowanym poglądem Z. Kotańskiego o nasunięciu skrętu Stołów. Spowodowało ono z jednej strony wYtłoczenie znacznej· części mas środkowego triasu, z drugiej

zaś zlużnienia wewnętrzne w obrębie odmiennego mechanicznie zespołu

seis-kampil, prowadzące do wzajemnego przesuwarua· się pakietów warstw po sobie i w ten sposób do nabrzmienia ich miąższości.

Wobec powyższych intensywnych· redukcji zastanawiająca jest

obecność wprost pod triasem śrokowymjednolitej smugi kaznpilu. Na-

leży jednak się ·zastrzec, że wskutek bardzo złego odsłonięcia terenu kampil na zboczu Stołów został skartowany tylko orientacyjnie; możli­

we, że zamiast ciągłej smugi stanowi on szereg porozrywanych soczew.

Mimo to .można stwierdzić, ż.e. w trakcie deformacji przynajmniej dolny kampil pod względem mechanicznym stanowił całość z łupkami seisu.

Przy przyjęciu, że pakiety "p6łnocnych" piaskowców seisu na

Przełęczy Tomanowej uległy nasunięciu, byłoby prawdopodobne, że na-

56 ^WOJCIECH JAlIOSZEWŚKi

stąpiło to r6wnie~ W związku Z nasunięciem SKrętu Stói6w. Jeżeli nato- miast wyprowadzać je z dołu, ograniczające je dyslokacje byłyby praw- dopodobnie r6wnowiekowe z tymi, kt6re dźwignęły ku g6rze blok pias-

kowcowy nad Wyżnią Halą TOlIlllPową. . . .

Ten ostatni, jak już wspomniano, stanowi fragment antykliny, IllgraniCzającej od południa ~inę Czerwonych 2Iebk:6w. Południowe skJrzydIo tej antykliny pod PłYtką syni<iiną łupków Hall· Tomaoowej

Wyżniej łącz~ się już z monokl~alnym. pasmem niższego seisu, d,gną­

cym

^się od Suchego Wierchu poprzez środkową część dolinek Smreczyńc

skich i Kopę po ujśCiową strefę Dolinki. Ku zachodowi natomiast

oma-

wiana antyldina dalej nie ukazuje się; cały obszar Niżniej Hali Toma- nowej zajmuje pasmo łup'k6w wyżŚzego seisu, będące przedłużeniem

lJYlIkl!ny

Czerwonych ilebk6w. Dopiero pOniżej tej haU pojawia:· Się na powierzchni następna anty'klina niższego seisu, ide już na półńOc od wspomnianego pasma łupk6w. Jest to Więc odpoWiednik antykliriy, kt6- rej istnienie na przedpolu synkliny Cwwonych Zlebk6w - 'według

f.

Rabow"Ii:iego (1925) - trzeba przyjąć, by wytłUmaczyć niekt6re deformacje tej synkliny i towarzySzącą im gwałtowną redukcję środko­

wego triasu.

oma

Wiana antyklina· jest zresztą Zrazu widoczna· ty'lko .w rieźbie i nieóo

w

zwietrzelinie, a dobrych wYchodni dostarcZa· dopiero · w grupie odsłonięć ·nad Tomanowyni Potokiem, gdzie mil wyrdb.e prze-

~ylenie ku p6mocy. Jak sądZę z

tego

przechylenia, antyklina ta

ma

dUżO .ostrzejszY kształt, niż ten, jaki· nadał jej Rabowski ha. sWoich przekrojach (1925, 1959); tłumaczy to lepiej wspomniarie deformacje

i

redukcje w strefie Czerwonych Zlebk6w. Dalszego priebiegu antykliny

za

TolIlllPowym Potokiem nie da się ustiilić. .

. Poniżej Hali 'romanowej Nlżniej :nie mo:bta tEiż prześiedzić granic synkliny CzerWonych Zlebk6w: MożliWe, że łączy Się ona Wprost z 6'jn-

'kliną Hali Smrecżyńskiej; nie można jednak wyłąciyć,ze oddziela je

od siebie jeszcze jedna antyklina niższego seisu. Także dalszego przebie- gu granic między ogniwami dolnotrii1sowymi aż póflekśurę Ornaku

1nożna sie· tylko domyślać.

WNIÓSKI ÓGOLNE

l. Autochtoniczna !ftr~a dolnotriasowa'w g6rnych piętrach Doliny

.KośCieliskiej uległa dóść· mtensYwnym deformacjom, kt6re.·· thimaczą

.je;" Wybitną sZerokość. Sugerowane przeż A. Michalika (1955) zdWojenie .serii, jsk wynika z jego własnych przykład6w, byłoby. niElwystarczające dla wyjaśnienia tego zjawiska, gdyż niiążsZość· seisil docnodzi tu nlil-

'wyżej do śtu metr6w. .

.2. PowyiSrede!orIDacje. są. w. części typu iaidowegO, -tźIi. część z nich .ntOtna przeŚledzi!:

na.

^więksZeJ

przestrzeni

ⁱ naWiąZywać do struk- Jtirpoclłoż'a krYstaucmello, wyrÓżnionYch i>rzez F; RaboWsk;ego (1925).

Mimo to 'widać ti1kże ich zastilPowanie się

ioooezne

^żmiany

na-

^nleWlel-

SERIA WIERCHOWA W GÓRNEJ CZĘ$CI DOL. KOSOIELISKIEJ 57

kiej przestrzeni !struktury, nad, TomanowyniPotokiem, synklina Hali Smreczyńskiej), 00 przy róviriocZesnejczęstoścl dyslokacji dysjunktyw- nych stawia pod znakiem. zapytania celoV!7ość daleko sięgającyc:h para- lelizacji tektonicznych.

3. Wielką rolę w tektonice dolnego triasu, zwłaszcża niższego seisu, grają dy~lokacje dysjunktywne; one to żapewne dyktują styl tektonicz"

ny nawet form fałdowYch (ścięcie w płaszczyźnie osiowej' Synklin i anty~

klin, wzajemne lokalne nasunięcia) i powodują' powstanie 'typoV!7Ych form tektoniki nieeiągłej. Formy te są pospolite, lecz ich amplituda i rozmiary są na ogół· nieWielltie. W rzadkich tylko przypadkach (Siwe

Skały, Czerwone Zlebki) można prześledzić kontynuowanie się dyslo-

kacji na większej przestrzeni. '

i.wstrefie kontaktu' utworów osadoWych i krystalicznych widocz- ne są liczne za:burzenia tektoniczne. Można tu spotkaĆ żar6wno lokalne obalenia i nasunięcia, jak i liczne uskoki poprzeczne, i podłużne, zręby

(Suchy Wierch) i rowy (Siwe Skały, żleb Podbanie, lewe zbocze Suchej Dolinki Tomanowej) tektohiczne. Dzięki

tYm

strukturom partie pias- kowców seisu mogąznrueźć SIę częściowo (Suchy Wierch, zleb Podba- nie) lub całkowicie (Siwe Skały) w ~toczeniu utWorów krystalicznych.

Bez bliższej analizy nasuwa się podejrzenie, że także i inne znane V!7Y-

stąpienia seisu wśród Skał kry$licznYl:!;l"mogłyby być tego pochodzenia.

Tłumaczyłoby to szereg podniesionych przez A. Michalika (1955) trud-

ności, powstających przy interpretowaniu tych V!7Ystąpień w drodze

fałdowej.

Zakład GeOlogii l)yTI4mic:mej Uniwersytetu W Brszawskiego Warszawa, w sierpniu 1962 T.

LITERATURA CYTOWANA

'GOREK A. 1958. Geolog:ick6 painery i9Ioilpiny CervE!ll!yeh V~chov,Tomanovej a Ti- chej Doliny (Diegeolog;,;chen', Verhllltnisse' der Gebirgsgruppe Cervene 'Vrcby, der Tiiler Ticha und ToIilanova Dolina); - Geal. Sborn. .. Slov. Aokad.

Vied., roc. IX. ci~. .2. BratiSlava.

KOTAN"SKI Z. 1966. Kampil Wierchowy w Tatrach (HIgh-Tatric Campilian In tbe Tatra Mts.). - Acta Geol. PoL, ,voL VI/~. Warszawa.

- 1001 •. Tektogeneza i rekonśtrukcja paleOgeografii pasina wIerchówego w Ta- trach (TOObogenese et Il'OOflIDStlt_ ode la pal60g~phde de la ZIm" haul- ,-tatrlque

d"""

^ies Tatr",,). -'-' Ibideim, voL iX::fA2-3.

"Mapa GeologicZna Tatr Polskiclt 1:10000. ark; Kominy Tyl!kowe I Kamienista (autorzy wykorŻyst8nych części tych arkuszy: ^-K; Guzik, A. Jlfichalik, F. Rą­

bow~kl). Warszawa 1959 •

. MICH.A.LIK A. 1955.' Tektonika serii Wlerchowei na obszarze Liliowego i. Malej K"""y.fiej (TectDnique de liIi . _ ham-tal!ir:ique danii

la reiiIóri.

de Uliowe ' 'et de iii Mała -KosŻysta). - Biul. I.G. (BUli. Imt. G60L PaL) 96. w",rsza'k.i.

WOJCIECH JAROSZEWSK.I

MLODZIEJOWSKI J. 10112. .Rola .. kwarcyt6w" penno.trlalowych w krajobrazie tatrzailsklim CSUr l'iln,pc:rlance des q~tes permo·trlaBiques danJI le paysage de Monts Tatra). - Kosmos, seria A. t. 057. Lw6w.

PATYK M. 1960. Zdj~cie geologlcme w skali 1:5000 dolln: Tomanowej i Suchej Tomanowej w Tatrach (prac. mallisterska nie publlkowana). Archlwum Zakladu Kart. GeoL U, W. Warszawa.

RABOWSKI F. 1925. Budowa Tatr. Paomo l W _ e (Lea oIl8IPPeB de zrecouwemeu\

de la Tatra. La structure de la zone haultatrique). - Spraw. P. I. G. (BulL Serv. GhaI. Pol.), t. Ill, z. 1-1 W<Il'IIZI!WWa.

- 1931. Cztery pr.ekroje geologlcme mi~zy DolilUj KosclellBkij a Dolinlj Kon- dratowII (Quatre c"",pes geologlques entre I .. vaH6es de Koscie1iska et de Kondratowa' dans la Tatra). - Ibidem, t. VI, z. 4-

..:. 1955. Mapa geolog!czna serii w.ierchowej Tatr PolsIdch ·1:20000 .

. - 1959. Serle wierchowe w Tatrach Zachodnich (Hlllh-tatric series in Western Tatra). - ?race L G. (Trav. Serv. G<!oL Pol.), .1. XXlVIL Warszawa.

SOKOLOWSKiI S. 1958. Przekroje. geologlczne przez Polsk~; 9 - Tatty. Wyd.

GeoL Wars.zawa.

SWIDERSKI B. .1922. Korzenie leI;IIcego faldu Czerwonych Wierch6w oraz nowe . elemen'ty ·budowy ·trrmnu Tatt' (SUIr 1a g6al<llie des mants Taws. Leo raclne.

du grand pli couche de Czerwone Wlerchy (Montacne. Rouges) et le.

nouveaux elements tectoniques du massif Butochtone des Tatra). - Rozpr.

Wydz. Mat.-i'nQIr. PAU, •. Ill, t. 21, dz A. K.mk6w.

W. JAROSZEWSKI

TECrONICS OF 'DIE mGB-TA'l'IIIC _ IN TIlE 1iPI'EB FLOOR 01' THE '&:OSCIEUBIA VALLEY IN TIlE TATBA. MOUNTAINS

(Summary)

ABSTRACT: Fairly complicated fold- and fault tec:lolllcs are reported from the autocb1xmous hlgh-tatric ...

m.

^{the. _ floor of tbe} Kooi!'WiBka Valley (West Tatra Mt.s.). The.e structures are referred to the autochtollOus structures that

have been previously distinguished.

The autochtonous series within the upper floor of the Ko§cieliska Valley in the West Tatra Mts., represented by Lower Triassic rocks

. (Seis and Campilian). was not thus ·far adequately known owing to an

extensive cover

of

moraine deposits. Recent field studies connected with the interpretation ()f air photographs. have resulted in a map of thlJ area -:- partly without the. Quaternary cover - and in tectonic seCti9,ns.

This map has revealed the presence of a number of anticlineS ar,t!i syii- clines which may be assigned to the longitudinal autochtonous :structures

SERlA" WIERCHOW

A

^{W GORNEJ} ~CI DOL. KOSOIELISKIEJ 58

previously distinguished. Thi-s particular structural type, is, however, observable only in the transversal depression of Goryczkowa-Jawor,

" "since the above structures do not occur beyond the western margin of

the depression indicated by the major Ornak flexure. On the other hand, numerous disjunctive dislocations predominate throughout the region here considered. They are best

seen

in the quartzitic Lower Seis sand- stones at their contact ,with crystalline rocks. The dislocatianil are respon- sible for the formation within the crystalline massif of several Seis grabens that" have thus far been regarded as sync1ines or as relicts of the hypothetically squeezed" out lowermost autochtonous high-tatric series.

LaborofOf'1l of Dt/ttamlc Geolow of the Warsaw Uni"" .. itl/

Wa .. zaWft, August 1962