Wspomnienie pośmiertne : Henryk
Gacki
Palestra 7/5(65), 65-66
1963
N r 5 (65) Wspomnienia pośmiertne (adw. Gacki) 65
7. o rg an iz o w an ie k o n fe re n c ji n a te m a ty p ra w n e , z a p ew n ie n ie u d z ia łu w n ic h w y b itn y c h p rz e d sta w ic ie li n a u k i p ra w a ,
8. w sp ó łp ra c a z w y d aw ca m i w celu z a p e w n ie n ia m ożliw ości p u b lik o w a n ia w szy st k ic h w arto śc io w y ch p r a c z z a k re s u p ra w a ,
9. u trz y m y w a n ie k o n ta k tó w z z a g ran ic zn y m i o śro d k a m i b a d a ń p ra w n y c h i o rg a n iz a c ja m i m iędzynarodow ym i,
10. z a tru d n ie n ie p ła tn eg o p e rso n e lu pro w ad ząceg o b a d a n ia w dzied zin ie p ra w a , u tw o rz e n ie sy stem u sty p e n d ió w u m o żliw iający ch p ro w a d z e n ie ta k ic h stu d ió w z a in te re so w a n y m osobom .
F u n d a c ja spodziew a s ię uzy sk ać n a re a liz a c ję ty c h b a d a ń ok. 100 tyis. dolaró w , w p łac o n y ch p rze z poszczególne firm y adw okackie.
J.R.
W S F O M I M t E IMt/% f O Ś M I C H T I M t E
|
H e n ry k G a c k i
|
U ro d zo n y 19 sty czn ia 1896 r. w R adom iu, ju ż ja k o m ło d y chłopiec s ty k a się H e n ry k G acki w d o m u ro d zic ielsk im z ru c h e m niepodległościow ym i d ziałaczam i robo tn iczy m i. D om rodziców je s t o śro d k iem , w k tó ry m k o n c e n tru je się m iejscow a d ziała ln o ść odłam ów lew icow ych sp o łeczeń stw a, a zw łaszcza d ziałalność O rg a n iz a c ji B ojow ych P P S -u . D w ie sta rsze sio stry H e n ry k a z o s ta ją w 1907 r o k u uw ięzio n e , a po tem z e sła n e w g łąb R osji za p rzy n ależn o ść do P P S -u . S am o n z a k o lp o rto w a n ie n ie le g a ln e j p ra s y („R o b o tn ik a”) zo sta je u su n ię ty z g im n a zju m rosyjskiego. K ończy w re z u lta c ie g im n a z ju m polskie, a n a s tę p n ie z d a je m a tu r ę ro sy jsk ą w J e lc u k o ło M oskw y i w s tę p u je p o te m n a W ydział P ra w a U n iw e rsy te tu M oskiew skiego.
W *1921 ro k u kończy W ydział P ra w n y U n iw e rsy te tu W arszaw skiego, o dbyw a p óźniej a p lik a c ję i zd a je egzam in sędziow ski. W 1926 r . w s tę p u je ja k o a p lik a n t a d w o k a c k i d o k a n c e la rii adw . B erensona. P o d k ie ru n k ie m tego w y b itn e g o o b rońcy k a rn e g o s ta w ia pie rw sz e k r o k i p rze d k ra tk a m i sądow ym i. Z d a je p o te m egzam in ad w o k a c k i i w 1928 r o k u z o staje w p isa n y n a lis tę a d w o k a tó w w W arszaw ie. P rzez cały te n czas je s t czynnym członkiem P P S -u .
J a k o a d w o k a t po św ięca się obro n ie w sp ra w a c h k a rn y c h , szczególnie w s p ra w a c h polity czn y ch . B ro n i o fia r p rz e śla d o w a ń sa n ac y jn y ch . W y stę p u je w w ielu p ro cesach politycznych w o b ro n ie d ziała cz y so cjalisty czn y ch i k o m u n isty cz n y ch .
W 1930 r o k u w y s tę p u je w p ro ce sie C en tro lew u , b ro n ią c ta m E d m u n d a C hodyń- skiego i M a ria n a S ynow ieckiego. Tego o sta tn ie g o b ro n i jeszcze p rz e d te m ja k o r e d a k to r a ty g o d n ik a „P o b u d k i” (w y d aw an eg o p rzez CK P P S ) z a o b ra z ę d ru k iem P iłsu d sk ieg o . W 1931 r o k u b ro n i p rze d są d em P io tra Jagodzińskiego o skarżonego
66 Wspomnienia pośmiertne (adw. Gacki) N r 5 (65) o k ie ro w a n ie a k c ją z a m a ch o w ą n a P iłsu d sk ieg o . B ierze p o te m u d z ia ł ja k o o b ro ń ca O strow skiego w sp ra w ie o s t r a j k tra m w a ja rz y . W 1934 r o k u b ro n i u rz ę d n ik a Z a k ła d ó w Ż y ra rd o w sk ic h , k tó ry z re d u k o w a n y i pozb aw io n y z rodzimą śro d k ó w do życia, z a strz e lił d y re k to ra ty c h za k ła d ó w K o eh le ra. W 1936 ro k u — w y stę p u je w p o d obnym p rocesie. Z re d u k o w a n y i p o zo stający bez p r a c y u rz ę d n ik Z a k ła d u U bezpieczeń Społecznych K a ro l S zym ik, w y strz a łe m z re w o lw e ru r a n i śm ie rte ln ie naczeln eg o d y re k to ra tego Z a k ła d u — W ik to ra G osiew skiego. B ierze ró w n ie ż u d z ia ł w w ie lu p ro ce sac h d ziała cz y k o m u n isty cz n y ch . B ro n i m. i. działaczy K P P : Rozenów , L ew ik o w sk ic h i in n y ch .
W szystkie te p rocesy po lity czn e o ra z w iele p ro ce só w k a r n y c h p o sta w iły H e n ry k a G ackiego w rzęd zie w y b itn y c h o b ro ń có w k a rn y c h .
W o k re sie o k u p a c ji bierze u d z ia ł w p ra c y k o n sp ira c y jn e j p ro w a d z o n e j p rz e z P P S . A re sz to w a n y przeiz g estap o w k w ie tn iu 1942 r o k u pod z a rz u te m działalności k o m u n isty cz n ej, z o s ta je u w ięziony n a P a w ia k u , a n a s tę p n ie p rz e w iezio n y d o obo z u k o n ce n tra c y jn e g o w M a jd a n k u . P rz e b y w a k o le jn o w obozach w L itom ierzycach, G ro ss-R o sen i w reszcie w n ajcię ższ y m z n ic h — w obozie w F lo sse n b u rg u .
O d zy sk u je w olność po w k ro c z e n iu w o js k a m e ry k a ń sk ic h do F lo sse n b u rg a i w r a c a do k r a ju .
P ra c y w a d w o k a tu rz e je d n a k nie p o d ejm u je , gdyż d ec y zją P rzew odniczącego K R N z o staje m ia n o w a n y p r o k u ra to r e m S ąd u N ajw yższego, a w k ró tc e p o te m ró w n ie ż p r o k u ra to r e m N ajw yższego T ry b u n a łu N arodow ego. W ty m o s ta tn im c h a ra k te rz e o s k a rż a w w ie lu p ro ce sac h zb ro d n ia rz y h itlero w sk ich . N iezależnie od tego p e łn i fu n k c ję zastęp cy P rzew o d n icząceg o K o m isji S p ecjaln e j do W aU d z N ad u ż y ciam i i S zk o d n ictw em G ospodarczym p rz y R adzie P a ń stw a , w k tó re j r e p re z e n tu je P re z e sa R a d y M inistrów .
W 1947 r o k u H e n ry k G a c k i z o s ta je w y b ra n y z ra m ie n ia P P S -u n a p o sła do S e j m u. W ło n ie te j P a r tii p e łn i fu n k c je członka CKW P P S i członka R a d y N aczel n e j P P S .
Z o sta je o dznaczony O rd e re m O d ro d z en ia P olski.
W g ru d n iu 1948 ro k u , w zw ią zk u z w y p a d k a m i p o lity czn y m i te g o o k re su , H e n ry k G acki zo staje u su n ię ty z P P S , w k tó re j czynnie p ra c o w a ł od 16 r o k u życia. J e s t to d la niego ciężki cios i gorzk i zaw ód życiow y, k tó ry o d b ił się u je m n ie n a sta n ie je g o zd ro w ia, n a d w e rę żo n y m i ta k ju ż n a s k u te k d ługiego p rz e b y w a n ia w h itle ro w sk ic h obozach k o n c e n tra c y jn y c h .
Z w olniony w k ró tc e po tem z e sta n o w isk a p r o k u ra to ra S ąd u N ajw yższego, w ra c a H e n ry k G acki d o zaw o d u adw o k ack ieg o , k tó ry w y k o n u je do o s ta tn ie j chw ili sw ego ż y d a . D oskonały m ów ca, rz e te ln y o b ro ń c a i w n ik liw y p ra w n ik , zd o b y w a sobie szybko ro zle g łą k lie n te lę.
W 1957 ro k u n a s tę p u je re h a b ilita c ja . K C P Z P R p o sta n o w ił p rzy w ró c ić H e n ry k o w i G ack iem u p r a w a członka P a r tii z zaliczeniem p ełnego sta ż u p a rty jn e g o . W d n iu 6 lu teg o tegoż r o k u w g m a ch u K C P Z P R o d było się u ro cz y ste w rę c z e n ie le g ity m a c ji p a r ty jn e j H en ry k o w i G ackiem u.
Z m a rł n a g le 5 sty czn ia 1963 ro k u , w ychodząc z d o m u do są d u . P o ch o w an y zo s ta ł w A lei Z asłużonych n a C m e n ta rz u P ow ązkow skim .
