SCENARIUSZ ZAJĘĆ „R

(1)

SCENARIUSZ ZAJĘĆ „ROZTWORY WŁAŚCIWE, KOLOIDY I ZAWIESINY”

CHEMIA, III ETAP EDUKACYJNY

Temat: Roztwory właściwe, koloidy i zawiesiny.

Treści kształcenia

Podstawa programowa: Punkt (5.2) [uczeń] opisuje budowę cząsteczki wody; wyjaśnia, dlaczego woda dla jednych substancji jest rozpuszczalnikiem, a dla innych nie; podaje przykłady substancji, które rozpuszczają się w wodzie, tworząc roztwory właściwe; podaje przykłady substancji, które nie rozpuszczają się w wodzie, tworząc koloidy i zawiesiny.

Cele zoperacjonalizowane

UCZEŃ:

Opisuje wygląd cząsteczki wody Tłumaczy, dlaczego

jedne substancje rozpuszczają się w

wodzie, a inne nie Zna pojęcie: roztwór właściwy, koloid, zol,

zawiesina Podaje przykłady roztworów właściwych, koloidów oraz zawiesin

Nabywane umiejętności

(2)

cząsteczki wody Dzieli mieszaniny ze względu na wielkość cząstek substancji

rozpuszczonej Potrafi zaprojektować proste doświadczenia

otrzymywania roztworów właściwych, koloidów oraz zawiesin

Wykonuje

doświadczenie zgodnie z instrukcją

Rysuje schemat doświadczenia, obserwuje przebieg oraz analizuje i wyciąga

wnioski z

przeprowadzanych doświadczeń

Posługuje się w sposób bezpieczny

odczynnikami

chemicznymi, sprzętem i szkłem laboratoryjnym

Kompetencje kluczowe

 Kompetencje naukowe

 Porozumiewanie się w języku ojczystym

 Umiejętność uczenia się

 Umiejętność pracy w grupie

Etapy lekcji 1) Wstęp:

(3)

Nauczyciel sprawdza obecność oraz wiadomości uczniów z poprzedniej lekcji. Podaje temat zajęć. Nauczyciel w kilku zdaniach wprowadza uczniów do tematu zajęć.

2) Przebieg zajęć:

Uczniowie przypominają budowę cząsteczki wody oraz zastanawiają się, dlaczego jedne substancje rozpuszczają się w wodzie, a inne nie. Wybrany uczeń rysuje wzory wody na tablicy szkolnej. Nauczyciel poleca powtórzenie wiadomości o roztworach, następnie ocenia odpowiedzi.

Klasa dzieli się na dwie grupy i przystępuje do ćwiczeń w laboratorium. Uczniowie rysują schemat doświadczenia, zapisują obserwacje, formułują wnioski. Nauczyciel podsumowuje wiadomości oraz wprowadza pojęcia:

roztwór właściwy, koloid, zawiesina, natomiast uczniowie w trakcie „burzy mózgów” próbują je zdefiniować.

Nauczyciel w trakcie pogadanki przybliża wiadomości o roztworach właściwych. Może skorzystać z prezentacji multimedialnej pt. „Tworzenie roztworów właściwych”.

Uczniowie zapisują notatki w zeszycie.

Klasa wykorzystując podręcznik, encyklopedię lub Internet szuka wiadomości na temat zawiesin oraz koloidów.

Nauczyciel podsumowuje wiadomości oraz wprowadza pojęcia: zol, ruchy Browna, stożek Tyndalla. Uczniowie zapisują notatki w zeszycie.

Klasa zapoznaje się z prezentacją multimedialną pt.

„Zawiesiny i koloidy” wyświetloną na tablicy interaktywnej.

Uczniowie w trakcie rozmowy kierowanej podają różne przykłady z życia codziennego roztworów właściwych, koloidów oraz zawiesin.

Instrukcja przeprowadzenia obserwacji 1. Opis teoretyczny omawianego zjawiska:

W zależności od wielkości cząstek substancji rozpuszczonej w wodzie wyróżniamy: roztwór właściwy, koloidalny oraz zawiesinę.

2. Ustalenie celu i obiektu prowadzonych badań:

Celem doświadczenia jest sporządzenie roztworu właściwego, koloidu oraz zawiesiny.

(4)

3. Sposób przygotowania obserwacji (czas, miejsce itd.):

Doświadczenia są prowadzone podczas lekcji chemii w klasie. Nauczyciel dzieli klasę na dwie grupy. Potrzebny jest następujący sprzęt oraz odczynniki: woda, siarczanu(VI) miedzi(II), kreda, ocet, mleko 3,2 %, olej roślinny, cukier, zlewki, moździerz, bagietki, laser.

4. Sposób przeprowadzenia obserwacji:

Przykładowe doświadczenie do przeprowadzenia przez uczniów:

Doświadczenie

Do sześciu zlewek wlej ok. 150 cm³ wody następnie dodaj:

1) Do pierwszej niewielką ilość siarczanu(VI) miedzi(II);

2) Do drugiej roztartą w moździerzu kredę;

3) Do trzeciej ocet;

4) Do czwartej mleko 3,2%;

5) Do piątej olej roślinny;

6) Do szóstej 3 łyżeczki cukru

Wszystkie roztwory zamieszaj bagietką.

Skieruj wąski strumień światła lasera na roztwory: wody z kredą, wody z octem oraz wody z mlekiem. Obchodź się ostrożnie z laserem!

Narysuj schemat doświadczenia, zapisz obserwacje i wyciągnij wnioski.

3) Podsumowanie :

Nauczyciel podsumowuje najważniejsze wiadomości.

Ocenia pracę uczniów. Wyjaśnia pracę domową.

Środki dydaktyczne

 Podręcznik, encyklopedia

 Komputery połączone z Internetem

 Odczynniki oraz sprzęt i szkło laboratoryjne

 Prezentacja multimedialna „Tworzenie roztworu właściwego”

 Prezentacja multimedialna „Koloidy i zawiesiny”

(5)

Metody nauczania

 Pogadanka

 Rozmowa kierowana

 „Burza mózgów”

 Praca z podręcznikiem, encyklopedią, Internetem

 Doświadczenia laboratoryjne

Formy pracy

 Praca indywidualna

 Praca zbiorowa Praca domowa

Podaj po pięć przykładów:

a) roztworów właściwych b) koloidów

c) zawiesin

Pamiętaj, aby przykłady były inne niż te, które wymienione były na lekcji.

Zadanie dla chętnych

Czym dla chemika jest emulsja, piana i aerozol? Wyjaśnij pojęcia i podaj przykłady.

Lista załączników multimedialnych

Prezentacja multimedialna „Tworzenie roztworu właściwego”

Prezentacja multimedialna „Koloidy i zawiesiny”