Cena 10 groszyhgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
g- PRENUMERATA ■
>Z1EMIA POMORSKA" z tygodniowym dodatkiem iln-VUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
strosranym „GOŚĆ NIEDZIELNY'* wychodzi trzy razy
‘ W tygodniu, na wtorek, czwartek isobotę. Przedpłata na poczcia wynosi kwartalnie 2 zŁ 95 gr, miesięcznie 99 gr.
;W administracji kwartalnie 2 zł. 40 gr., miesięcznie 80 gr.
Pod opaską w Polsce 1 zŁ 60 gr. miesięcznie. W razie wypadków spowodowanych siłą wyższą, przeszkód w za
kładzie, strajków itp. wydawnictwo nie odpowiada za do
starczanie pisma, a abonenci nie mają prawa do odszko- £
= = dowania. Pojedyńczy numer 10 greszy, i
tISMO POŚWIĘCONE OBRONIE INTERESÓW ROLNICTWA. HANDLU, PRZEMYSŁU i RĘKODZIEŁA
—.. o g ł o s z e n i ar ? ,
Wiem milimetrowy są dronir &łamowej 10 gr. Reklamy na strome 3-łamowej 40 gr. Reklamy w teksde na l-szej stronie — 70 gr. Ogłoszenia skomplikowane t g zastrzeże
niem miejsca tOłf0 droższe. Nekrologi 30% zniżkŁ Ogłoszenia drobne: wiersz napisowy — 15 grw każde następne słowo — 5 gr. Dla poszukujących pracy 507, zniżkŁ Ruch towarzystw (wlerisa redakcyjny) — 15 gr., I komunikaty (wiersz redakcyjny) — 20 gr. Ogłoszenia zw graniczne 1(X)% droższe. Za dokładhożd ogłoszeń, nad»>
---g wanych telefonem, nie gwarantujemy. a ax ..~
^BHPOWNI-ABRj s is^
Adres Redakcji 1 Admintetrac}H „ZIEMIA POMORSKA” - TORUŃ, ul. Bydgoska 56 - Telefon 202
Nr. 114 || TORUŃ, czwartek dnia 30 września 1926 r. Rok n
Gdzie prawo?
P o w o łan ie n o w eg o rz ą d u w d o ty ch czaso w y m sk ład zie p rz y zu p ełn em z le k c e w a ż e n iu u c h w ał S ejm u , k tó ry zn aczn ą w ię k sz o śc ią g ło só w w y ra z ił n ieu fn ość m in istro m S u jk o w sk iem u i M ło d zian o w sk iem u , w y w o łało w szero k ich k o ła c h sp o łe cz e ń stw a n ie m ałe zan iep o k o jen ie.
D aje m u d o sk o n a ły w y raz p rzy w ó d ca S tro n , C h rz N aro d o w ego w S ejm ie, p , p o seł S tro ń sk i n a ła m a ch
„W arszaw ian k i'* .
.W y k azaw szy n a w stęp ie, że S ejm m a p ra w o w y ra ż e n ia n ieu fn o ści p o szczeg ó ln y m m in istro m , że w ięc istn ieje o d d zieln a o d p o w ied zialn o ść m in istró w i w n a stę p stw ie teg o ta k ż e k a ż d y m in iste r z o so b n a u stąp ić m u si, sk o ro S ejm te g o zażąd a, p o se ł S tro ń sk i w y w o d zi d a lej:
„W iado m o , k to w p ierw szy m rzęd zie m a b aczy ć, a b y n a p ra w d ę u stąp ili, azy li ab y stało się zad o ść K o n sty tu cji, sk o ro a rt. 5 4 -ty n a k ład a n a P re z y d e n ta R ze
czy p o sp o litej o b o w iązek p rzy sięg i:
— ...p raw R zp litej a p rz e d e w sz y stk iem U staw y K o n sty tu cy jn ej św ięcie p rz e strz e g ać i b ro n ić...
K o n sty tu c ja d aje n a d to P re z y d e n to w i R iziplitej w ład z ę i sp o só b p rz e strz eg a n ia a b y stało się zad o ść a rty k u łó w ’ 5 8 -m u , n a k a zu ją ce m u u stąp ie n ie M in i
stró w n a żąd an ie S ejm u , g d y ż a rt. 5 4 -ty sk ła d a w jeg o rę c e m ian o w an ie i o d w o ły w an ie:
— P re z y d e n t R p litej m ian u je i o d w o łu je P re z e sa R a d y M in istró w , n a jeg o w n io sek m ian u je i o d w o łu je M in istró w ...
Ś cisłe, p ro ste, u czciw e w y k o n an ie K o n sty tu cji, k tó re j p o sta n o w ie ń żad n em u o b y w atelo w i k raju , a szczeg ó ln ie czło n k o m rząd u ; k tó rz y zap rzy sięg li jej p o sizan o w an ie, an i ła m a ć an i o m ijać n ie w o ln o, w sk a
zy w ało w szy stk im w ch o d zący m tu w (g rę o sob isto ścio m b a rd z o w y raźn ie w łaściw e p o stęp o w an ie.
W szy scy p o w in n i so b ie b y li zg o d nie p o w ied zieć:
— P o d o b a m i się u c h w ała S ejm u czy n ie, m n iej
sza o to , ale je st p ra w o m o cn a u ch w ała, p rzew id zian a w a rt, 5 8 -y m K o n sty tu cji, a z a te m m o ją rzeczą je st ty lk o , w z a k re sie w łasn y m , sp ełn ić o b o w u ązek w sk a
zan y tą u c h w a łą i ty m a rty k u łem K o n sty tu cji.
P p , M ło d zian o w sk i i S u jk ow sk i p o w in n i b y li so b ie p o w ied zieć:
— A rt. 5 8 -m y m ó w i; „...u stęp u ją n a żąd an ie S ej
m u w y ra żo n e zw y d zajn ą w ięk szo ścią". Ż ąd an ie zo sta ło w o b ec n a s w y rażo n e zn aczn ą w ięk szo ścią, w im ienn em g ło so w an iu , w sp o só b p rzew id zian y w u zu p ełn io n y m w r. b . a rty k u le 5 8 -y m , t, j. n a n a - stę p n e m p o sied zen iu p o zg ło szen iu w n iosk u . S p ra w a je st załatw io n a. U stęp u jem y : p raw d ziw ie, rz e c z y
w iście, u czciw ie. Ja k k o lw iek o m ijan ie teg o ścisłeg o p o sta n o w ie n ia b y ło b y n iezg o d n e z n a sz e m su m ien iem o b y w atelsk iem . W n o sim y zg ło szen ie u stą p ien ia o so b n o , n aty ch m iast, n ie d o p u szczając zw iązk u z in n em i
u stąp ien iam i b e z tej sam ej p o d sta w y p ra w n e j. S p e ł
n iam y ściśle a rt. 5 8 -m y : u stęp u jem y , b e z d o d atk ó w , k tó ry c h n iem a w K o n sty tu cji, t, j. n ie w ra ca m y d ru - g iem i d rzw iam i,
P , P re ze s R ad y M in istró w B a rte l p o w in ien B y ł s o b ie p o w ie d z ie ć :
— A rt. 5 8 -m y K o n sty tu c ji m ó w i: „ ...u s tę p u ją n a ż ą d a n ie S e jm u " . S ta ło się . S tw o rz o n a z o s ta ła o s o b n a s p ra w a p ra w n a . N ie w o ln o m i d o c z e p ia ć d o n ie j d o d a tk o w o in n e j s p ra w y , t. j. u s tą p ie n ia c a łe g o , rz ą d u , a te m s a m e m - z a c ie m n ia ć s ta n p ra w n y , p rz e w id z ia n y w a rt. 5 6 -y m o o d d z ie ln e j o d p o w ie d z ia ln o ś c i m in i
s tró w . U s tą p ie n ie c a łe g o rz ą d u m o g ę s o b ie iz a ła tw ić o s o b n o ja k o d ru g ą s p ra w ę , A le ż ą d a n iu S e jm u w s p ra w ie u s tą p ie n ia d w u m in is tró w , z g o d n e m u z a rt, 5 8 -y m , m u s z ę n a d a ć b ie g p ra w n y w ła sn y , b e z d o c z e p e k i b e z z a c ie m n ia ń . S k ła d a m z a te m P re z y d e n to w i R z p lite j, w m y śl a rt. 4 5 -g o , w n io s e k p rz e p ro w a d z a ją c y u s tą p ie n ie ty c h d w u m in istró w , b e z d o d a tk ó w i p rz y s ła - n ia ń , u tru d n ia ją c y c h P re z y d e n to w i R z p lite j u c z y n ie n ie z a d o ś ć n a k a z o w i a rt, 5 8 -g o K o n s ty tu c ji,.,
A p . P re z y d e n t R z e c z y p o sp o lite j:
— A rty k u ł 5 8 -^ m y : u s tę p u ją . A p rz y s ię g a iz a rt.
5 4 -g o n a k a z u je p rz e strz e g a n ie K o n s ty tu c ji p rz e d e w s z y s tk ie m P re z y d e n to w i. P ra w d a je st je d n a . J e ż e li n p , c h e m ja n a k a z u je w p e w n y m s ta n ie rz e c z y w y łą c z y ć d w a s k ła d n ik i, w ia d o m o , c o to z n a c z y i d ru g ą rę k ą z a c h w ilę n ie w s a d z a s ię ic h z p o w ro te m . P r a w o p a ń s tw o w e z a s łu g u je n a ta k i s a m s z a c u n e k ja k c h e m ja ,
■wwgwffiiggii; fiai^am—■wmiti™
Nowy Rząd.
W p o n ie d z ia łe k , d n ia 2 7 -g o b . m ,, z ra n a p . P re z e s R a d y M in is tró w p rz y b y ł z W iln a d o W a rs z a w y ,
O g o d z . 9 -e j p rz e d p o łu d n ie m o d b y ło się w P re - z y d ju m p o s ie d z e n ie R a d y M in is tró w , P o te m p . P r e z e s R , M , u d a ł się n a Z a m e k , g d z ie p rz e d ło ż y ł p . P r e z y d e n to w i R z e c z y p o s p o lite j p ro p o z y c ję z a m ia n o w a n ia g a b in e tu w je g o d o ty c h c z a s o w y m s k ła d z ie . P re z y d e n t p ro p o z y c ję tę p rz y ją ł i p o d p is a ł n a s tę p u ją c y a k t n o m in a c y jn y :
D o P a n a P ro fe so ra d ra K a z im ie rz a B a rtla , p o s ła d o S e jm u R z e c z y p o s p o lite j w W a rsz a w ie ,
M ia n u ję P a n a P re z e se m R a d y M in is tró w , R ó w n o c z e ś n ie n a w n io s e k P a ń s k i m ia n u ję p p , K a z im ie rz a M ło d z ian o w s k ie g o M .'n iexro m S i.ra v / W e w n ę trz n y c h , A u g u sta Z a le s k ie g o M in is tre m S p ra w Z a g ra n ic z n y c h , m a rs z a łk a P o lsk i J ó z e fa P iłs u d s k ie g o M in istre m S p r,
Przedłożenie budżetowe
w komisji senackiej.
W p o n ie d z ia łe k z ra n a i p o p o łu d n iu to c z y ły s ię o b ra d y s e n a c k ie j k o m is ji s k a rb o w o -b u d ż e to w e j.
N a ra n n e m p o s ie d z e n iu s e n . P o p o w s k i (Z L N ) p rz e d s ta w ił trz y w n io sk i: 1 ) o s k re ś le n ie 5 0 0 ,0 0 0 z b u d ż e tu M S W o js k , n a p rz e b u d o w ę g m a c h ó w w O s tro - w iu K o m o ro w ie , g d z ie m a b y ć u m ie s z c z o n a s z k o ła p o d c h o rą ż y c h , 2 o o g ra n ic z e n ie w y d a tk ó w d o k w o ty 4 5 0 m il. w re sz c ie 3 , o p rz y w ró c e n ie a rt. 3 u s ta w y w b rz m ie n iu k o m is ji s e jm o w e j.
P o n ie w a ż n z ą d n ie b y ł je s z c z e u tw o rz o n y , p rz e to s e n , W o ź n ic k i z a ż ą d a ł p rz e rw a n ia o b ra d d o p o p o łu d n ia .
T a k te ż s ię s ta ło . P o s ie d z e n ie w ie c z o rn e trw a ło z a le d w ie trz y k w a d ra n s e . P o n ie w a ż p rz e d s ta w i
Na powitanie Prymasa Polski.
O D E Z W A ! Z b liż a s ię d z ie ń , w k tó ry m d z w o n y n a s z e g o p r a
s ta re g o tu m u u d e rz ą ra d o ś n ie n a in g re s n o w e g o A rc y - p a s te rz a i P ry m a s a k s , d r, A u g u s ta H lo n d a ,
C a łe o b y w a te ls tw o W ie lk o p o ls k ie , w s z y stk ie s ta n y , w s z y s tk ie u g ru p o w a n ia s p o łe c z n e i re lig ijn e p o w in n y u g o to w a ć s w e m u n a jw y ż sz e m u d o s to jn ik o w i ja k n a jg o d n ie js z e p rz y ję c ie .
P o w ita ć G o c h c e m y n ie ty lk o o b ja w a m i s z c z e re g o z a p a łu , .s e rc a m i b iją c e m i u c z u c ie m s y n o w s k ie j c z c i i m iło ś c i, a le p o w ita ć g o c h c e m y ta k ż e i 'c z y n e m , o k a z u ją c , ż e g o to w i je s te ś m y z N im w s p ó łp ra c o w a ć z a w sz e , g d z ie ro z c h o d lz ić s ię b ę d z ie o w ia rę k a to lic k ą i c h rz e ś c ia ń s k ie id e a ły .
T a k ą p ra c ą , je s z c z e p rz e z śp . P ry m a s a D a lb o ra w o s ta tn ic h c h w ila c h ż y c ia ro z p o c z ę tą a s w e m u n a s tę p c y n a a rc y b is k u p ie j s to lic y ja k o b y w s p u ś c iź n ie p rz e k a z a n ą , to . o d b u d o w a s ta ro ż y tn e g o k o ś c io ła S . S , K a ta rz y n e k , p rz y k tó ry m m a p o w sta ć z a k ła d w y c h o w a w c z y d la m ło d z ie ż y rz e m ie ś ln ic z e j i k u p ie c k ie j, p o d k ie ro w n ic tw e m k s . S a le z ja n ó w ,
Z a b ra n o s ię ju ż d o d z ie ła a rz e c z s a m a je s t w to k u ,
S z c z ę ś liw e m z rz ą d z e n ie m O p a trz n o ś c i n a w y k o
T a k je s t, d ro g a b y ła d la w s z y s tk ic h , k tó rz y b y li c z y n n i w te j s p ra w ie , n a jw y ra ź n ie j ^ s k a z a n a .
C z y je s t m iłe o z y n ie m iłe , c z y s ię w y d a je s z c z ę ś liw e c z y n ie sz c z ę ś liw e , c z y d o g a d z a c z y n ie , to ju ż trz e b a p rz e b o le ć , a n a k a z p ra w a w y k o n a ć p ra w d z i
w ie , rz e c z y w iś c ie , u c z c iw ie , b e z o m ija ń , k tó re n ie p rz y s to ją p o w a d z e ż y c ia p a ń s tw o w e g o ."
T y le p . p o s e ł S tro ń s k i. G d z ie te d y je st d z iś w P o ls c e p ra w o ? C z y i o n o n ie p rz e s z ło — n a le w o ?
W o js k o w y c h , in ż , C z e sła w a K la rn e ra M in istre m S k a r
b u , p ro f. U n iw e rs y te tu W a rs z a w s k ie g o W a c ła w a M a k o w s k ie g o M in is tre m S p ra w ie d liw o ś c i, A n to n ie g o S u j
k o w s k ie g o M in is tre m W y z n a ń R e lig ijn y c h i O ś w ie c e n ia P u b lic z n e g o , d ra A le k sa n d ra R a c z y ń sk ie g o M in i
s tre m R o ln ic tw a i D ó b r P a ń s tw o w y c h , in ż . E u g e n ju sz a K w iatk o w s k ie g o M in is tre m P rz e m y s łu i H a n d lu , in ż . P a w ła R o m o c k ie g o M in is tre m K o le i, p ro f. P o lite c h n ik i W a rs z a w s k ie j R o b ó t P u b lic zn y c h , d ra S ta n is ła w a J u r
k ie w ic z a M in is tre m P ra c y i O p ie k i S p o łe c zn e j, d o c e n ta U n iw e rs y te tu S te fa n a B a to re g o d ra W ito ld a S ta n ie w ic z a M in is tre m R e fo rm R o ln y c h .
W a rs z a w a , d n ^ a 2 7 -g o w rz e śn ia 1 9 2 6 r. J P re z y d e n t R z e c z y p o s p o lite j — I. M o śc ic k i.
P re z e s R a d y M in is tró w — K , B a rte l,
c ie l M , S , W o js k , p łk , P e tra ż y c k i w y ja ś n ił, iż k w o ta 5 0 0 .0 0 0 z ł, z o s ta ła w y d a n a n a p o d s ta w ie o p ra c o w a n e g o je s z c z e w s ty c z n iu p la n u s k u p ie n ia w o k rę g u O s tro w ia K o m o ro w a w s iz y s tk ic h s z k ó ł w o js k o w y c h i o d d a le n ia ic h o d w ie lk ic h m ia s t — p rz e to s e n , P o p o w s k i c o fn ą ł s w ó j w n io s e k w te j s p ra w ie .
Z a ró w n o p rz e d s ta w ic ie l rz ą d u m in , K la rn e r ja k i re fe re n t se n , K rz y ż a n o w s k i s p rz e c iw ili s ię w n io s
k o m s e n , P o p o w s k ie g o , k tó re z o s ta ły o d rz u c o n e . G ło s o w a li z a n im i ty lk o s e n a to ro w ie Z L N i C h , N a r,
T a k p ro w iz o rju m z o s ta ło u c h w a lo n e w b rz m ie n iu rz ą d o w e m . W c z o ra j b y ło o n o p rz e d m io te m o b ra d p le n u m S e n a tu ,
n a w c ę o s ta tn ie j w o li S w e g o d o s to jn e g o p o p rz e d n ik a z o s ta ł w y b ra n y N a jp rz e w ie le b n ie js z y k s ią d z b is k u p H lo n d , je d e n z c z ło n k ó w te g o ż Z g ro m a d z e n ia S a le z ja
n ó w , k tó re ta k m o z o ln ie p rz y k la s z to rk u S , S , K a ta rz y n e k z a k ła d a s w ą p ie rw s z ą n a n a s z e j p o z n a ń s k ie j z ie m i p la c ó w k ę .
P o s ta n o w iliś m y iz ło ż y ć n a s z e m u A rc y p a s te rz o w i w d n iu J e g o p rz y b y c ia u p o m in e k — w h o łd o w n ic z e j d a n i — i c h c e m y z ło ż y ć d a r p o n a d w s z y s tk o d la ń m i
ły — a ty m b ę d z ie z e b ra n ie z n a c z n e g o fu n d u s z u n a c e l k o ś c ie ln y i s p o łe c z n y J e g o s e rc u ta k b a rd z o b li
s k i — n a o d b u d o w a n ie z b e s iz c z e s z c z o n e g o p rz e z z a b o rc ó w k o ś c ió łk a „ K a ta rz y n e k " i u fu n d o w a n ie p rz y n im z a k ła d u w y c h o w a w c z e g o d la m ło d z ie ż y , k tó re j w y c h o w a n iu O n n a jp ię k n ie js z e la ta S w e g o ż y c ia p o ś w ię c ił.
P ro s im y w ię c w s z y s tk ic h : „ S p ie sz c ie n a p o w ita n ie d ro g ie g o O jc a i P a s te rz a i z łó ż c ie w s p a n ia ło m y ś l
n ie W a sz ą d la N ie g o o fia rę , a b y p rz y b y w a ją c e m u A r
c y p a s te rz o w i z g o to w a ć tę s e rd e c z n ą ra d o ść , ż e ta m m o ż e z a c z ą ć S w ą b ło g o s ła w io n ą d z ia ła ln o ś ć w ś ró d n a s , g d z ie J e g o w ie lk i p o p rz e d n ik ją z a k o ń c z y ł" .
O fia ro d a w c y i ic h d a tk i z ło ż o n e n a p o w y ż s z y c e l z o s ta n ą w p is a n i d o z ło te j k s ię g i, k tó rą u ro c z y ś c ie
Str. 2, ZIEMIA POMORSKA Hr. 114.TSRQPONMLKJIHGFEDCBA
p r z e z s p e ę ja ln ą d e le g a c ję w d n iu in g r e s u d o r ę c z y s ię je g o A r c y b is k u p ie j M o ś c i P r y m a s o w i, ja k o u p o m in e k o d k a to lic k ie g o s p o łe c z e ń s tw a w ie lk o p o ls k ie g o .
D a tk i p r o s im y p r z e s y ł a ć d o P o z n a ń s k ie g o B a n k u
Pożegnanie ks. biskupa Łukomskiego.
O b e jm u ją c y w p i e r w s z y c h d n ia c h p a ź d z ie r n ik a r , b . b is k u p s tw o ło m ż y ń s k ie b is k u p s u f r a g a n p o z n a ń s k i k s . S ta n is ła w Ł u k o m s k i, z y s k a ł s o b ie p o w s z e c h n e u z n a n ie p a r a f j a n a r c h i k a t e d r a l n y c h , w ś r ó d k t ó r y c h p r a c o w a ł p r z e z b lis k o tr z y d z ie ś c i la t. W y r a z e m te g o u z n a n ia b y ł o b c h ó d p o ż e g n a ln y u r z ą d z o n y s t a r a n i e m K o m ite tu T o w a r z y s t w p a r a f ji a r c h i k a t e - d r a ln e j. R a n o o d b y ło s ię z u d z ia łe m d e le g a tó w t o w a r z y s t w w k o ś c ie le ś w , M a ł g o r z a t y n a Ś r ó d c e n a b o ż e ń s tw o , o d p r a w io n e p r z e z k s . p r o b o s z c z a K u c h a r s k ie g o , P o n a b o ż e ń s tw ie , d e le g a c ja K o m ite tu , p o p r z e d z a n a b a n d e r ą S o k o ła , u d a ła s ię d o S e m in a r ju m D u c h o w n e g o , g d z ie K s , B is k u p m ie s lz k a . C z ło n k o w ie t o w a r z y s t w z e b r a li s ię n a t o m i a s t w s a lc e p a r a ^ ja ln e j n a Ś r ó d c e , w y p e ł n i a j ą c j ą p o b r z e g i. W i t a n y r z ę s is te m i o k l a s k a m i k s . b is k u p Ł u k o m s k i z a ją ł m ie js c e n a p ię k n ie p r z y b r a n e j e s tr a d z ie . C h ó r k o ś c ie ln y p o d b a t u t ą p , C ią - ż y ń s k ie g o o d ś p ie w a ł 7 7 p s a lm G o m ó łk i d o s łó w K o c h a n o w s k ie g o ,
W s e r d e c z n y c h s ło w a c h u c z c ił z a s łu g i k s . b i s k u p a Ł u k o m s k ie g o p r e z e s L ig i K a to lic k ie j w p a r a f j i a r c h i k a t e d r a ln e je p , r a d n y J a n c z e w s k i, M ó w c a p o d k r e ś l i ł n i e s t r u d z o n ą d z ia ła ln o ś ć k s . B is k u p a n a p o lu n a r o d o w e m i s p o łe c z n e m , s z c z e g ó ln ie j n a p o lu o r g a n iz a c ji s ż k o ln ic tw a p o ls k ie g o w W ie lk o p o ls c e , o r a z z a s łu g i p o ło ż o n e o k o ło u p i ę k s z e n i a d z ie ln ic y tu m s k ie j.
Niewczesny humor I bolesne kpiny...
C z y ta m y w „ D z ie n n ik u P o z n a ń s k im " :
J e s t e ś m y ś w ia d k a m i n a tlep r z e s i l e n i a r z e c z y n i e z w y k łe j: g a b in e t p r e m j, B a r t l a p o d a je s ię d o d y m is ji, P , P r e z y d e n t R z p lite j d y m is ję p r z y jm u je , w s z y s tk im m in is tr o m z o s ta ją d o r ę c z o n e d e k r e ty d y m is y jn e , p o z a p r a w e m t y l k o p o z o s ta je m in is te r s p r a w w o js k o w y c h , P iłs u d s k i, J e m u n ie d o r ę c z o n o d e k r e t u d y m is y jn e g o . G d y p r e m j e r B a r te l z ja w ił s ię w D r u s k ie n ik a c h , o k a z a ło s ię , ż e p , P iłs u d s k i o f ic ja ln ie o s w e j d y m is ji n i c n ie w ie , A g d y p r e m je r iz a k o m u n ik o w a ł m u o n ie j, w e d le je g o w ła s n y c h s łó w : „p, marszałek uśmiał się serdecznie,,,"
S k ą d t e n h u m o r , s k ą d t e k p in y z d e c y z ji S e jm u , k t ó r y w m y ś l K o n s ty tu c ji s p e łn ia ty lk o s w ó j o b o w ią z e k ,
„ S m u tn y to o b r a z — p is z e b , s łu s z n ie w „ W a r s z a w ia n c e " p o s e ł S tr o ń s k i, — D r ą s k ie n ik i... O to iz n ó w t a s iła n ie o b lic z a ln a , k t ó r a u ś m ie c h a s ię ir o n ic z n ie , g d y S e jm u s u w a z g a b in e tu n ie o d p o w ie d z ia ln y c h , s z k o d liw y c h d la p a ń s t w a m in is tr ó w ,
„ S e jm i S e n a t — p is z e p o s e ł S tr o ń s k i — s ą p r z e z r z ą d , z r o z m y s łe m i z w id o c z n e m lu b o w a n ie m s ię , n a j
ła g o d n ie j m ó w ią c , p o t r ą c a n e , m ie r z o n e g r o ź n e m i s p o j
r z e n ia m i, s p y c h a n e . H a s łe m je s t: o n ic n ie p y t a ć . H a s łe m je s t: w n ic z e m n ie u s tę p o w a ć , a n i o g o r s z
e b u d ż e tu , a n i o s ło w o z p r z e d ł o ż e n i a . H a s łe m je s t:
r o z w ią ż e m y . H a s łe m je s t: je ż e li n ie , r o z p r a w i s ię k t o in n y — u lic a , W t a k i e m p o n iż e n iu W ł a d z y U s t a w o d a w c z e j, k t ó r e m u w t ó r u j e c o d z ie n n ie n a jb e z m y ś l- n ie js z e i n a jp lu g a w s z e d z ie n n ik a r s tw o , m a r z ą d o b e c n y n ie w ą tp liw e p o w o d z e n ie .
S ą ta c y , k t ó r z y s ię c ie s z ą z ta k ie g o p o n iż e n ia W ł a d z y U s ta w o d a w c z e j, N a w e t r z ą d , w ła ś n ie i p r z e - d e w s z y s tk ie m , k t ó r y s a m z g in a s ię w d ó ł w je d n ą s tr o n ę , o d g in a s ię w g ó r ę i n a p r ę ż a w s t r o n ę S e jm u i S e n a tu . P o d k o p y w a n ie te j s t r o n y b u d o w li u s tr o j o w e j p a ń s t w a je s t h a s ł e m d n ia .
C z y t o d o b ija n ie b a r d z o s k o ł a t a n e j i b e z te g o W ł a d y U s ta w o d a w c z e j n ie je s t k r ó t k o w z r o c z n e ? C o n a t o m ie js c e i c z y n ie le p s z e b y ł o b y r o z u m n e l e c z e n i e ? K to w k o ń c u z ta k ie g o r o z s tr o j u w ł a d z s k o r z y s t a ? "
Co słychać w iwiecie ?
Powrót min. Zaleskiego.
M in is te r s p r a w z a g r a n ic z n y c h Z a le s k i w r a c a d o W a r s z a w y w d n , 1 0 p a ź d z i e r n i k a . W c z o r a j p r iz y b y ł d o W a r s z a w y c z ło n e k d e le g a c ji p a r l a m e n t a r n t j w G e n e w ie p o s , N ie d z ia łk o w s k i,
Z Ministerstwa kolei.
W m in is te r s tw ie k o l e i o d b y ła s ię k o n f e r e n c j a p r z e d s ta w i c i e l i w s z y s tk ic h d y r e k c ji k o le jo w , i p r z e d s ta w ic ie li z a in t e r e s o w a n y c h m i n i s t e r s t w w s p r a w ie r o z p o r z ą d z e n i a w y k o n a w c z e g o d o u s t a w y e m e r y t a l
n e j d l a n i e e t a t o w y c h p r a c o w n i k ó w k o le jo w y c h .
Konferencje p. marszałka Rataja.
P , m a r s z a ł e k s e jm u R a t a j p r z y j ą ł w p o n ie d z ia łe k p r z e d p o łu d n ie m p o s ł a p o ls k ie g o w R y d z e Ł u k a s z e w ic z a , P o n a d t o p , m a r s z a ł e k k o n f e r o w a ł w d n iu w c z o r a js z y m z p o s ła m i B a r iic k im i N ie d z ia łk o w s k im ( P P S .) , O s ie c k im ( P ia s t), C h ą c iń s k im ( C h , D .) i D ą b - s k im ( S ir . C h ł,) .
Sieć szpiegowska w Wileńszczyźnie.
D a ls z e s z c z e g ó ły w y k r y te j a f e r y s z p ie g o w s k ie j w y ja ś n ia ją , ż e g łó w n y h e r s z t S in k o z d o ła ł u tw o r z y ć m i s te r n ą s ie ć s z p ie g o w s k ą ,’o b e jm u ją c ą w s z y s t k i e w a ż n ie js z e m ie js c o w o ś c i. J e d n o c z e ś n i e w y k r y t o d r o g i,
Z ie m ia n w P o z n a n iu , A le je M a r c in k o w s k ie g o 1 3 , lu b n a k o n t o te g o ż B a n k u w P K O , n r , 2 0 2 .5 3 0 .
P o z n a ń , w e w ń z e ś n iu 1 9 2 6 r .
Komitet.
S tw ie r d z iw s z y p o m o c o k a z y w a n ą w ie lo k r o tn ie t a k o r g a n iz a c jo m ja k i lu d n o ś c i, p o p r o s ił p , J a n c z e w s k i o b ło g o s ła w ie ń s tw o d la o r g a n iz a c y j. N a s tę p n ie je d n a z d z ie w c z y n e k , p o w y g ło s z e n iu d e k la m a c ji o k o lic z n o ś c io w e j, w r ę c z y ł a k s . B is k u p o w i b u k i e t k w ia tó w , K s , b is k u p Ł u k o m s k i w p r z e m ó w ie n iu p o d k r e ś lił, ż e z ż a le m ż e g n a s ię z lu d n o ś c ią p a r a f ji a r c h ik a t e d r a l n e j , k t ó r a o k a z y w a ła m u ty le c z c i i s y m p a tji. P r a c a /z t ą lu d n o ś c ią , o d k t ó r e j k s . B is k u p n ig d y n ie d o z n a ł p r z y k r o ś c i, b y ła ł a t w ą , m iłą i o w o c n ą ,p o c z e m p , N ik o d e m Ż y tk o w ia k im ie n ie m K o m ite tu T o w a r z y s t w w r ę c z y ł o p u s z c z a ją c e m u P o z n a ń D o s to jn ik o w i K o ś c io ła u p o m in e k w p o s t a c i o z d o b n e g o a lb u m u z w id o k a m i P o - iz n a n ia , o p r a w n e g o w c z e r w o n ą s k ó r ę . P r e z e s P r z e w o d n ic tw a D z ie ln ic y W ie lk o p o ls k ie j S o k o ła p , r e d . W o ls k i, ż e g n a ł k s . b is k u p a Ł u k o m s k ie g o ja k o d r u h a , g d y ż k s , b i s k u p Ł u k o m s k i je s t c z ło n k ie m h o n o r o w y m S o k o ła . P o d n io s łą u r o c z y s to ś ć z a k o ń c z o n o ś p ie w e m
„ K to s ię w o p ie k ę " .
P o w r a c a j ą c e m u d o S e m in a r ju m D u c h o w n e g o B i
s k u p o w i, z g r o m a d z o n a m ło d z ie ż h a r c e r s k a i S o k o li z g o to w a li b u r z liw ą o w a c ję . K o n ie w y p r z ą g n ię to o d p o w o z u , a r o z e n tu z ja z m o w a n y tłu m p o c ią g n ą ł k a r e t ę n a m ie js c e p r z e z n a c z e n i a ,
k tó r e m i m a t e r j a ł s z p ie g o w s k i w ę d r o w a ł z W iln a d o S o w ie tó w . D r o g ą n a W iln o— M o ło d e c z n o — G łę b o k ie —P r o z o r o k i—P ł o c k d o s t a r c z a ł m a t e r j a ł u S y c z e w s k i), n a Ś w ię c ia n y—G ł ę b o k i e—P o ło c k , w y s y ła li m a t e r j a ł p o d o f ic e r o w ie P K U , w Ś w ię c ia n a c h M o r o z e w ic z i A b e n d o w ic z . D o z a d a ń te g o o s ta tn ie g o n a le ż a ło r ó w n ie ż o tw ie r a n ie n o w y c h p u n k tó w s z p ie g o w s k ic h . T r z e c ie j d r o g i n a M o ło d e c z n o — K r a s n e n a d U s z ą , R a - d o s z k o w ic e , M iń s k u ż y w a ł b r a t S in k i p i s a r z k a n c e l a - r ji 8 6 p p . w M o ło d e c z n ie i s t a r s z y s z e r e g o w ie c te g o p u łk u P a w ło w s k i, D a w a li o n i w ia d o m o ś c i o r g a n iz a c y jn e i m o b iliz a c y jn e , d a le j z p r z e b ie g u ć w ic z e ń , li c z e b n o ś c i o d d z ia łó w i r o z m ie s z c z e n ia .
Udaremniony zamach na pociąg.
W n o c y z 2 3 n a 2 4 , b . m , o g o d z , 3 n ie z n a n i s p r a w c y w s ile k i l k u n a s t u lu d z i, u z b r o jo n y c h w k a r a b in y , r e w o l w e r y i g r a n a t y r ę c z n e , u s iło w a li d o k o n a ć w o k o lic y s ta c ji S k r z y b o w c e n a p a d u n a p o c ią g , id ą c y z W a r s z a w y d o L id y . W s k u t e k o p ó ź n ie n ia s ię p o c ią g u i g ę s te g o p a t r o lo w a n ia p o lic ji, z a m a c h iz o s ta ł u n ie m o ż liw io n y . S p r a w c y u c ie k li, Z W o łk o w y s k a i L id y p r z y b y ł y d w a p l u to n y p o lic ji, k t ó r e u r z ą d z iły o b ła w ę . W y n ik i o b ła w y n ie s ą je s z c z e z n a n e .
Kandydat na cesarza w reichswerze.
D z ie n n ik i d o n o s z ą , ż e n a j s t a r s z y s y n b . k r o n p r i n - iz a W ilh e lm a w s t ą p i ł d o R e ic h s w e h r y i s łu ż y w 9 - y m p , p , w P o c z d a m ie , W b , k o ł a c h d w o r s k ic h tw ie r d z ą , ż e m ło d y H o h e n z o lle r n , u w a ż a n y p r z e z s k r a jn y c h n a c jo n a lis tó w z a w ła ś c iw e g o n a s t ę p c ę t r o n u c e s a r s k ie g o , p r z e z p e w i e n c z a s ty lk o p o z o s ta n ie w c z y n n e j s łu ż b ie w R e ic h w e r z e i
Przy szklance piwa.
Z p o w o d u c ią g ły c h s p r o s t o w a ń m o w y p , S t r e s e - m a n n a w y g ło s z o n e j n a p r z y ję c iu K o lo n ji n ie m ie c k ie j w G e n e w ie , a w k t ó r e j N ie m ie c k i M in is te r S p r , Z a g r , o d k r y ł c e le s w o je j p o lity k i, z d ą ż a ją c e j d o o d z y s k a n ia w s z y s tk ic h o b s z a r ó w , p r z e d w o jn ą w c h o d z ą c y c h w s k ł a d R z e s z y , p is z e „ B e r lin e r T a g e b l a tt " :
„ P o 1 4 d n ia c h u c ią ż liw e j i p o m y ś ln e j p r a c y w G e ->
n e w ie p o ś w ię c o n e j z b u d o w a n iu m o s tu p o r a z u m ie n ia m ię d z y F r a n c ją a N ie m c a m i, w y g ło s ił p . M in is te r S p r . Z a g r , S t r e s e m a n n k i l k a s łó w w g r o n ie s w o ic h z io m k ó w p r z y s z k la n c e p iw a . S ło w a t e b y ły n a p e w n o z b y te c z n e , p o n ie w a ż c e le je g o p o l it y k i s ą d o s t a t e c z n i e z n a n e z u r z ę d o w y c h o ś w ia d c z e ń i n ie E a c h o d z iła p o t r z e b a n a r a ż a n i a n a s z w a n k d o b r e g o w r a ż e n i a je g o p o p r z e d n ic h w y s tą p ie ń . O s ta te c z n ie m ó g łm ó w ić , n ie p o t r z e b o w a ł je d n a k m o w y s w o je j o g ła s z a ć , a b y p ó ź n ie j n ie p o t r z e b a b y ło je j p r o s t o w a ć ,
Wodpowiedzi Stresemannowi,
P , P o i n c a r e w y g ło s ił w c ią g u d w ó c h o s ta tn ic h d n i d w a p r E e m ó w ie n ia . W p ie r w s z e m p r z e m ó w ie n iu , w y - g ło s z o n e m w S a in t G e r m a in , z a p e w n ił p , P o in c a r e i n w a lid ó w , iż ż y c z e n ia i z a ż a le n ia ic h b ę d z ie ja k n a j- s k r u p u l a t n i e j b a d a ł i w m i a r ę m o ż n o ś c i j e s p e łn ia ł.
M ó w ią c o w o jn ie , w k t ó r e j u c z e s tn ic y z ja z d u o d n ie ś li o k a le c z e n ia , o ś w ia d c z y ł:
— B e z s p o r n ą j e s t w p r a w d iz ie s p r a w a , ż e p a ń s tw a Ś r o d k o w e j E u r o p y w y w o ła ły n ie s z c z ę ś c ie , j a k i e g o ś w ia t n ie w id z ia ł, a le n ie p r z y s z ło m i n ig d y n a m y ś l, a b y w s z y s tk ic h N ie m c ó w o d p o w ie d z ia ln y m i u c z y n ić E a t e n n a p a d . R ó w n ie ż n ie w s z y s tk im o f ic e r o m i ż o łn ie r z o m z a r z u c o n o b a r b a r z y ń s t w a , p o p e ł n ia n e w n a s z y m k r a j u . I n w a lid z i n ie m o g ą z a p o m n ie ć , ż e F r a n c ji w y p o w ie d z ia n o w o jn ę , k t ó r a w s k u t e k n a r u s z e n i a n e u t r a l n o ś c i je d n e g o z k r a jó w , t o c z y ł a s ię n a f r a n c u s k ie j s ie m i o r a z , ż e w o jn a t a z r o z k a z u c e s a r s k ie g o s z t a b u je n e r a ln e g o b y ł a t a k n ie z w y k le o k r u t n i e p r o w a d z o n a .
J e ś l i b y N ie m c y d z is ie js z e o tw a r c ie p o t ę p i ł y n i e k t ó r e m e to d y d a w n y c h N ie m ie c , o ile ł a t w i e j p r z y - s z ło b y w a m , m o i p r z y ja c ie le , o d w r ó c ić o c tz y o d w a s z y c h b liz n i p o d a ć r ę k ęty m , k t ó r z y w a m r a n y iz a d a li.
P r a g n:e m y t y l k o p o k o ju w E u r o p ie , b e z p i e c z e ń s t w a n a s z y c h g r a n ic , n ie z a w is ło ś c i n a s z e j d z ia ła ln o ś c i d y p lo m a ty c z n e j i b e z p ie c z e ń s tw a p o k o jo w e j p r a c y .
Dżuma w Moskwie,
K o m u n ik a t o f ic ja ln y k o m is a r ja tu iz d ro w ia p o d a je , iż w c ią g u o s ta tn ie g o ty g o d n ia z a n o to w a n o w M o s k w ie 1 0 w y p a d k ó w d ż u m y . C h o r y c h o d o s o b n io n o i p o d d a n o s p e c ja ln e j o p ie c e le k a r s k ie j.
Powiększenie iloty sowieckiej.
D o w ó d c a s o w ie c k ic h s ił m o r s k ic h M u k le w ic z w y g ło s ił w K r o n s z ta d z ie n a w ie c u r e z e r w i s t ó w m a r y n a r k i s o w ie c k ie j o b s z e r n e p r z e m ó w ie n ie , w k t ó r e m z a p o w ie d z ia ł z n a c z n e p o w ię k s iz e n ie s ił m a r y n a r k i s o w ie c k ie j, M u k le w ic z o ś w ia d c z y ł, ż e w y m a g a t e g o z a r ó w n o o b r p n a K r o n s z ta d u i P io tr o g r o d u , j a k b e z p i e c z e ń s tw o R o s ji s o w ie c k ie j, n a m o r z u C z a r n e m , g d z ie p n z e d e w s z y s tk ie m z y s k a m a r y n a r k a s o w ie c k a k ilk a n o w y c h s t a tk ó w o r a z ło d z i p o d w o d n y c h .
Z Ligi Narodów, Zaniknięcie siódmej sesji.
N a s o b o tn ie m p o s ie d z e n iu Z g r o m a d z e n ia L ig i r a d c a z w ią z k o w y p . M o t ta r e f e r o w a ł w im ie n iu K o m is ji p r a w n ic z e j s p r a w ę r o z je m s tw a , b e z p i e c z e ń s t w a
i o g r a n ic z e n ia z b r o je ń . Z g r o m a d z e n ie p r z y j ę ł o je d n o m y ś ln ie s p r a w o z d a n ie i r e z o lu c ję , p r z e d s ta w i o n ą p r z e z d e le g a ta ju g o s ło w ia ń s k ie g o p . M a r k o w ic z a , a w y r a ż a j ą c ą p r z e k o n a n i e , iż z a s a d n ic z e id e e u k ł a d ó w lo c a r n e ń s k ic h w in n y b y ć p r z y j ę t e c a p o d s ta w o w e z a s a d y p o lity k i z a g r a n ic z n e j k a ż d e g o c y w iliz o w a n e g o n a r o d u .
F r a n c u s k i d e le g a t p , B a r t h e l e m y z ło ż y ł n a s t ę p n ie r a p o r t w s p r a w ie o g r a n ic z e n ia L ig i N a r o d ó w , P o d łu ż s z e j d y s k u s ji n a w n io s e k p . B e n e s z a p o s ta n o w io n o o d r o c z y ć r e z o lu c ję w s p r a w ie o g r a n ic z e n ia p o l a
d z ia ła n ia L ig i d o n a s t ę p n e g o Z g r o m a d z e n ia , g d y ż s p r a w a t a n ie m o g ła b y ć d o s t a t e c z n i e w y ja ś n io n a .
N a p o p o łu d n io w e m o s ta tn ie m p o s ie d z e n iu p r z y ję to b u d ż e t L i,g i, z a m y k a ją c y s ię c y f r ą 2 4 i p ó ł m iljo n a f r a n k ó w .
P o te r n o s ta tn ie m s p r a w o z d a n iu , p r z e w o d n ic z ą c y Z g r o m a d z e n ia p . N in c z ic z p o k r ó t k i e m p r z e m ó w ie n iu ( z a m k n ą ł s ió d m ą s e s ję L ig i N a r o d ó w ,
Odłożenie posiedzenia Rady1 Ligi,
P r z e w id y w a n a p ie r w o tn ie s e s ja R a d y L ig i N a r o d ó w , k t ó r a m ia ła s ię r o z p o c z ą ć b e z p o ś r e d n io p o z a m k n ię c iu s e s ji Z g r o m a d z e n ia , n ie d o s z ła d o s k u tk u .
Groźba Chin, •
D e le g a c i c h iń s c y o ś w ia d c z y li p r z e d s w o im w y ja z d e m , iż n ie p o w r ó c ą d o G e n e w y , je ś li R a d a L ig i N a r o d ó w n ie p o ło ż y k r e s u a t a k o m c z ło n k ó w L ig i N a r o d ó w n a c h iń s k ic h o b s z a r a c h .
Powrót Argentyny do Ligi,
W ia d o m o ś ć , z B u e n o s A i r e s o te r n , ż e K o m is ja S p r a w Z a g r a n ic z n y c h w y p o w ie d z ia ła s ię z a p o n o w - n e m w s tą p ie n ie m A r g e n t y n y d o L ig i N a r o d ó w , w y w o ł a ł a w G e n e w ie b a r d z o d o b r e w r a ż e n ie . U r z ę d o w e z a w ia d o m ie n ie o p o w r o c ie A r g e n t y n y d o G e n e w y n a s tą p ić m o ż e d o p ie r o p o z a t w i e r d z e n i u u c h w a ł y K o m is ji p r z e z K o n g r e s A r g e n ty ń s k i, W G e n e w ie H o ż ą s ię a te rn , ż e t o s ta n o w is k o A r g e n ty n y n ie p o z o s ta n ie b e z w p ły w u n a H is z p a n ję ,
Wiadomości z bliska i daleka.
Toruń d n ia 2 9 w r z e ś n ia 1 9 2 6 r . Ś r o d a d n i a 2 9 w r z e ś n ia M ic h a ła a r c h .
W s c h ó d s ło ń c a 5 ,5 8. Z a c h ó d s ło ń ó a 1 7 .4 2 . W s c h ó d k s ię ż y c a 2 2 .4 1 . Z a c h ó d k s ię ż y c a 1 4 .4 8 . C z w a r te k d n ia 3 0 w r z e ś n ia H ie r o n im a w .
W s c h ó d s ło ń c a 6 .° ,. Z a c h ó d s ło ń c a 1 7 .4 0 . W s c h ó d k s ię ż y c a 2 3 ,4 0, Z a c h ó d k s ię ż y c a 1 5 .3 1 ,
* Teafr miejski. D z iś w ś r o d ę i j u t r o w c z w a r t e k p o r a z o s ta tn i w ie c z o r e m „Wierna kochanka",k o m e - d ja F ija łk o w s k ie g o .
W p i ą te k 1 p a ź d z i e r n ik a n a o g ó ln e ż ą d a n ie p u b lic z n o ś c i to r u ń s k ie j i z a m ie js c o w e j p o r a z o s ta tn i p o p u l a r n e p r z e d s t a w i e n ie „ M a z e p y " p o c e n a c h n a j n iż s z y c h o d 3 0 g r o s z y d o 1 .5 0 . P o c z ą t e k o g o d z . 8 w ie c z o r e m .
* Targi remontowe o d b ę d ą s ię : 3 0 w r z e ś n ia w S ę p ó ln ie , 5 p a ź d z ie r n i k a w P e lp lin ie , 6 p a ź d z i e r n ik a w L in ie w ie , p o w i a t k o ś c ie r s k i, 9 p a ź d z ie r n i k a w P u c k u . T a r g i r e m o n to w e w T c z e w ie i S t a r o g a r d z ie s ą z n ie s io n e , — K o m is ja r e m o n to w a N r . 2 z a k u p iła w B r o d n ic y 2 1 r e m o n t d la w o js k a .
K ie r o w n ik s ta d a : Donimirski.
* Połknął koguta, 1 0 - le tn i B o le s ła w S z u m ie le - w ic z , b a w ią c s ię z o ło w ia n y m k o g u c ik ie m , p o ł k n ą ł g o w p e w n e j c h w ili i to t a k n ie s z c z ę ś liw ie , ż e d o s t a ł s ię d o o d d e c h o w e g o p r z e w o d u , Z c h ło p c e m m u s ia n o u d a ć s ię d o le k a r z a i n a s z c z ę ś c ie u d a ło s ię „ k o g u ć ik a " w y d o b y ć b e z w ię k s z e j o p e r a c ji.
* Nieszczęśliwy wypadek, W u b . p i ą t e k o k o ło g o d z , 1 7 -e ,j w ła ś c ic ie l d o m u n r . 1 5 p r z y u l. P o d g ó r n e j p , K a z im ie r z A n d r u s z k ie w ic z , w s z e d ł n a d a c h s w e g o d o m u w z a m ia r z e d o k o n a n ia n a p r a w y k o m in a , W p e -
