DAWNIEJ „PRZYJACIEL ROLNIKA" Cena 10 groszyLKJIHGFEDCBA
ZIEMIA POMOBStA
RQPONMLKJIHGFEDCBA P I S M O P O Ś W I Ę C O N E O B R O N I E I N T E R E S Ó W R O L N I C T W A , H A N D L U , P R Z E M Y S Ł U I R Ę K O D Z I E Ł A— - - - P R E N U M E R A T A
„ Z I E M I A P O M O R S K A " z t y g o d n i o w y m d o d a t k i e m i l u s t r o w a n y m „ G O Ś Ć N I E D Z I E L N Y " w y c h o d z i t r z y r a z y w t y g o d n iu , n a w t o r e k , c z w a r t e k i s o b o t ę . P r z e d p ł a t a n a p o c z c i e w y n o s i k w a r t a l n i e 2 z ł . 9 5 g r ., m i e s i ę c z n i e 9 9 g r . W a d m i n is t r a c j i k w a r t a l n i e 2 z ł . 4 0 g r ., m i e s i ę c z n i e 8 0 g r . P o d o p a s k ą w P o l s c e 1 z ł. 6 0 g r . m i e s i ę c z n i e . W r a z i e w y p a d k ó w s p o w o d o w a n y c h s i ł ą w y ż s z ą , p r z e s z k ó d w z a k ł a d z i e , s t r a j k ó w i t p . w y d a w n i c t w o n ie o d p o w ia d a z a d o s t a r c z a n ie p i s m a , a a b o n e n c i n i e m a j ą p r a w a d o o d s z k o -
d o w a n i a . P o j e d y ń c z y n u m e r 1 0 g r o s z y , r—.---
-_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ O G Ł O S Z E N I A
W i e r s z m d i m e t r o w y n a s t r o m e ó - ł a m o w e j 1 0 g r . R e k l a m y n a s t r o n i e 3 - ł a m o w e j — 4 0 g r . R e k l a m y w t e k ś c i e n a 1 - s z e j s t r o n i e — 7 0 g r . O g ł o s z e n ia s k o m p l i k o w a n e i z z a s t r z e ż e n i e m m i e j s c a 1 0 0 |0 d r o ż s z e . N e k r o l o g i 3 0 % z n i ż k i . O g ł o s z e n i a d r o b n e : w i e r s z n a p i s o w y — 1 5 g r „ k a ż d e n a s t ę p n e s ł o w o — 5 g r . D l a p o s z u k u j ą c y c h p r a c y 5 0 % z n i ż k i . R u c h t o w a r z y s t w ( w i e r s z r e d a k c y j n y ) — 1 5 g r ., k o m u n i k a t y ( w i e r s z r e d a k c y j n y ) — 2 0 g r . O g ł o s z e n i a z a g r a n i c z n e 1 0 0 % d r o ż s z e . Z a d o k ł a d n o ś ć o g ł o s z e ń , o a d * -
" 1 1 w a n y c h t e l e f o n e m , n i e g w a r a n t u j e m y , ..
A d r e s R e d a k ę j i i A d m i n i s t r a c j i t „ Z I E M I A P O M O R S K A " — T O R U Ń , u l . P i e k a r y 4 3 — T e l e f o n 3 4 1
N r . 1 5 I T O R U Ń , c z w a r t e k 4 l u t e g o 1 9 2 6 r . R o k I I
Precz z partyjnictwemI
Czy pamiętacie, jak to było w r. 1918, kiedy to gniew Boży powalił niemieckiego Gol jata, a tern samem skruszyły się ogniwa łańcucha, krępującego Tę, co „nie zginęła44? Czy pamiętacie, jak to wów#
czas w jednej chwili zniknęły dzielące nas słupy graniczne, któremi zaborcy rozdzielili pomiędzy siebie ziemię ojców naszych? Czy pamiętacie, jak równocześnie zniknęły wszelkie różnice pochos dzenia, mienia, stanu i klasy, jak to zaledwie wy?
zwoleni z pęt niewoli, biedni rozbitki, bez pań?
sfwa, bez rządu, od razu byliśmy — narodem — potężnym i jednolitym?
A czy pamiętacie też jeszcze, jak to na widok tego potężnego i jednolitego narodu polskiego bez państwa i rządu własnego — struchlał zaborca i kat nasz pruski, i lękając się sprawiedliwego gnie?
wu naszego, o tern tylko myślał, jakby unieść gło?
wę z nieprawnie owładniętego polskiego zagona?
Czy pamiętacie owe chwile, kiedy dokonała się nami ta prawie cudowna przemiana?
I cóż to było, co dokonało tego prawie cudu?
Czyż zawdzięczamy to działalności tej lub owej partj i, tego lub owego stanu, tej lub owej klasy społecznej? Nie! Tego dokonały miłość Ojczyzny oraz poczucie narodowe, a dokonały jedynie dla?
tego, że nie były zamącone przeciwieństwami par?
tyjnemi i klasowemi.
Niestety niedługo to trwało. Byli tacy wśród nas, przyszli inni ze wschodu i zachodu i zaczęli dzielić nas na klasy i partje. I osłabła moc i potęga nasza jako narodu, chociaż mieliśmy własne pań?
stwo i własny rząd. Chytry Prusak opatrzył się, ze już nie z narodem jednolitym i zwartym ma sprawę, coraz butniej zaczął podnosić głowę a na?
wet śmiał zaprzeczać nam prawa do ziemi ojców naszych.
A myśmy byli ślepi i głusi na wszystko, bo w umysłach naszych panowały już zawiści i waśnie klasowe i partyjne, które tłumiły głos sumienia na?
rodowego.
Byli wprawdzie wówczas tacy, którzy prze?
strzegali i przepowiadali, że to zacietrzewienie par?
tyjne dla każdego narodu szkodliwe, dla nas zgu?
bnem stać się musi. Byli tacy, co upominali i zakli?
nali, aby zaniechać sporów partyjnych na zagro?
żonych kresach zachodnich, aby nie rozrywać i osłabiać frontu narodowego w obliczu wroga.
Ale głosy ich tonęły w zamęcie waśni partyj i klas, a przestrogi i zaklęcia wywoływały jedynie urągania i szyderstwa: „Nie Prusak nam wrogiem, ale — Polak z tamtego stronnictwa! Nie przed Prusakiem bronić się nam trzeba, ale przed tym Polakiem: obszarnikiem — kapitalistą — chło?
pem — robotnikiem albo przed tym Polakiem en?
dekiem — chadekiem — enperowcem — witosow?
kt oskarżenia
w sprawie tysiaefrankówek.
Budapeszt. W sobotę, dnia 30 stycznia, prokura
toria wręczyła akt oskarżenia 26 oskarżonym o udział w aferze fałszerskiej, z których 5 znajduje się na wol
ności. Akt oskarżenia zarzuca ks. Windischgreatzo- wi, że fałszował w latach 1923—24, głównie zaś latem 1925 , od 28 do 30 miljonów banknotów 1000 fr, W tym celu na początku roku 1923 sprowadził z Nie
miec i Austrji niezbędne dla fałszowania materjały i maszyny, za pomocą których Gereo i jego towarzy
sze wyrabiali falsyfikaty w budapesztańskim instytucie kartograficznym. Następnie akt oskarżenia opisuje rolę ooszczególnych urzędników instytutu w aferze fałszerskiej. Gereo z polecenia ks. Windischgretza
cem“. Takie i podobne zdania i hasła rozbrzmię?
wały z ust różnych przywódców partyjnych, tłu?
miąć i wyziębiając w sercach naszych to wszystko, co cudem prawie w nich powstało w oną pamiętną wolności godzinę i co wówczas zrobiło nas naro?
dem — jednolitym i potężnym.
I stało się, co przewidywali i przepowiadali ci, którzy wówczas w roku 1919 przestrzegali przed
szerzeniem partyjnictwa i klasowości.
W Bydgoszczy, Chojnicach i tylu innych miej?
jcowościach widzimy dosłowne zastosowanie ha>
seł, powyżej przytoczonych. Dla endeków, chade?
ków, enperowców i innych partyjnych działaczy Niemiec, choćby zaciekły hakatysta, bliższym jest, a conajmniej mniej wstrętnym, mniej znienawi?
dzonym niż Polak z przeciwnego obozu!
Gdy się o tern pomyśli, stają w pamięci roz#
paczliwe słowa wieszcza: „Straszne nam dzieje przyniósł dziś czas — mnóstwo Kainów jest po?
śród nas“.
A potem przed oczyma staje postać kapłana, proroka, ks. Skargi, i jakby z pod wieka trumny dochodzi głos jego każący, przepowiadający hanie?
bny upadek i sromotną niewolę w służbie u dra?
pieżnych sąsiadów — za niezgodę, za waśni par?
tyjne i klasowe.
Pamiętajmy, że mogła Opatrzność cudem nas wskrzesić do życia państwowego, ale nie może cu?
dem łączyć nas i spajać w naród jednolity i zwarty, gdy my nie chcemy być narodem, ale wolimy dzie?
lić sie na partje i zwalczać wzajemnie — biorąc sobie za pomocnika i sprzymierzeńca wroga.
Droga ta prowadzi prosto w przepaść — w nie?
wolę, więc trzeba zawracać.
Trzeba nam znowu — jak w dniu odzyskania wolności — być przedewszystkiem Polakami, a nie jedynie endekami, narodowymi chrześcijanami, enperowcami, Piastowcami!
Zawracać, póki czas! Nie pora dziś swarzyć się o części schedy po ojcach, kiedy wróg czyha na całą Ojcowiznę!
Nie puste to słowo, ale wyraz najgłębszego przekonania, do którego nie wahamy otwarcie się przyznawać.
Jak już swego czasu na tem miejscu zaznaczy?
liśmy, pismo nasze nie jest i nie chce być na służbie jakiejś partji czy jakiejś klasy, ale stoi i stać pra?
gnie wyłącznie na służbie sprawy polskiej, tu na zachodnich kresach Rzeczypospolitej Polski, a za?
danie swoje upatruje w wytworzeniu jednolitego zwartego frontu polskiego przeciwko zachłannemu prusactwu i krzyżactwu.
Precz więc z partyjnictwem, które ten wspólny front polski rozrywa i osłabia!
udał się na początku 1925 r. na studja do Niemiec, gdzie zdobył papier i maszyny. Nadossy brał świado
mie udział w przestępstwie, uczestniczył bowiem w wielu konferencjach, na których omawiano szcze
góły fałszowania banknotów, Nadossy brał również czynny udział w puszczaniu w obieg falsyfikatów, dostarczając 6 fałszywych paszportów rumuńskich, nadto polecił z mocy swego stanowiska przygotować 3 fałszywe paszporty węgierskie i wprowadzając w błąd urzędników ministerjum spraw zagranicznych, zdobył dla Jankowica paszport kurjerskt.
Wreszcie zmusił dyrektora pocztowej kasy osz
czędności, Barosso, do udzielenia Belli Mankovitzowi
pożycziki w wysokości 100 miljonów koron dla wyku
pienia zlombardowanych 150 fałszywych tysiącfran- kówek.
W drugiej grupie oskarżonych, złożonej z 6 osób, wśród których znajduje się również biskup Zadravec, akt oskarżenia zarzuca współudział w puszczaniu w obiek falsyfikatów. Biskup Zadravec ułatwiał świa
domie puszczanie w obieg falsyfikatów, w mieszkaniu jego odbywało się liczenie i sortowanie fałszywych pieniędzy, w czem brał on udział osobiście. Uczest
niczył on również w pewnej konferencji, która odbyła się w mieszkaniu ks. Windischgraetza, tyczącej się zmiany falsyfikatów.
Po zgonie Kard. Merciera.
Po nadejściu wiadomości o zgonie kardynała Mercier p. Prezydent Rzeczypospolitej wysłał nastę
pującą depeszę do J. K, M, Króla Belgów:
Dowiadując się o śmierci Jego Eminencji Kardy
nała Mercier, którego czcigodne imię jest nierozer
walnie złączone z momentami bohaterstwa i sławy Belgji, gorąco pragnę wyrazić W. K. M, najszczersze wpółubolewanie narodu polskiego, którv traci do
świadczonego przyjaciela w osobie Dostojnego Ka
płana i wielkiego patrjoty Belgijskiego,
(—) Wojciechowski.
W odpowiedzi na tę depeszę J, K, M. Król Bel
gów nadesłał następującą depeszę:
Głęboko wzruszeni depeszą Waszej Ekscelencji z wyrazami sympatji Belgowie są wdzięczni za uczu
cie narodu polskiego, W ich imieniu i we własnem wyrażam Panu swoją głęboką wdzięczność,
(—) Albert.
Co słychać w świacie 1
Co mówi Herriot o Polsce.
P. Edward Herriot, prezes deputowanych i były prezes rady ministrów Francji zamieszcza w „Messager Polonais44 artykuł pod tytułem
„Wczoraj i dziś44, zapoczątkowujący szereg mie?
sięcznych studjów tegoż autora z zakresu stosun?
ków polsko?francuskich i polityki Francji na wschodzie Europy.
Po szeregu reminiscencyj historycznych i wspomnień osobistych, w których autor przypo?
mina między innemi akcję demokratów francus?
kich, przedsięwziętą w czasie wojny na rzecz Pol?
ski, p. Herriot podnosi dzieło odbudowy dokona?
ne przez współczesne polskie pokolenie i charak?
teryzuje międzynarodową rolę Polski w pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości. Czytamy między innemi:
„Polska nie zapomniała, że przeszłość, jej opar?
ta była na poszanowaniu praw innych narodowości i że pierwsza wysunęła ona myśl federacji wolnych narodów. Powołana do nowego życia dzięki trium?
fowi prawa poświęciła się całą duszą współpracy międzynarodowej i obronie idei Ligi Narodów.
Niech będą jej zato dzięki44.
Autor stwierdza w zakończeniu, że dalsze umacnianie przyjaźni i sojuszu polsko?francuskie?
go leży w interesie ogólnego zbliżenia państw euro?
pejskich, w którym toltierunku rozwinie swą dzia?
łalność nowy ambasador francuski w Warszawie.
Kilkudziesięciu górników poniosło śmierć w kopalni.
Na skutek wybuchu gazów w kopalni węgla w Birmingham 19?tu górników poniosło śmierć.
25 górników zdołano ocalić. Dotychczas nic jesz?
cze niewiadomo o losach 38 górników, którzy zostali zasypani.
Panują obawy, iż z pośród 38 górników, zasy?
panych w kopalni węgla na skutek wybuchu gazów, żaden nie pozostał przy życiu.
S tŁ 2 ._ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
O s z c z ę d n o ś c i w g d a ń s k ie j d y r e k c j i k o le jo w e j.
W z w ią z k u z a k c j ą c e n tr a ln e j k o m i s j i o s z c z ę * d n o ś c io w e j w W a r s z a w ie , p r z y b y ł a w c z w a r te k w ie c z o r e m d o G d a ń s k a o k r ę g o w a k o m i s j a o s z c z ę ? d n o ś c io w a , c e le m z b a d a n ia m o ż liw o ś c i p r z e p r o w a ? d z e n ia o s z c z ę d n o ś c i w b u d ż e c ie k o le jo w y m n a te # r e n ie o k r ę g u p o m o r s k ie g o . W s k ł a d k o m is ji w c h o # d z ą : w o je w o d a p o m o r s k i d r . W a c h o w ia k , s t a r o s t a k r a j o w y d r . W y b ic k i, p r e z e s iz b y s k a r b o w e j w G r u d z i ą d z u p . O b r z u t, s e n a t o r o w i e k s . B o lt i J a n ta # P o łc z y ń s k i, p r e z e s o k r ę g o w e j iz b y k o n t r o l i p a ń s t w a Z a w a d z k i, o r a z g r o n o e k s p e r tó w . P o p r z e # p r o w a d z e n iu k ilk u d n io w y c h b a d a ń k o m i s ja o p u # ś c iła G d a ń s k w n ie d z ie lę w ie c z o r e m , a o p r a c o w a n e p r z e z s ie b ie w n io s k i p r z e d s t a w i c e n t r a l n e j k o m is ji o s z c z ę d n o ś c io w e j w W a r s z a w ie .
P . w o je w o d a B ils k i.
P . m i n is t e r s p r a w w e w n ę t r z n y c h o d m ó w ił p r o ś b ie w o je w o d y ś lą s k ie g o p . B ils k ie g o o s p o w o # d o w a n ie z w o ln ie n ia g o z e s t a n o w is k a w o je w o d y ś lą s k ie g o . D n ia 3 0 s ty c z n ia w o j e w o d a B ils k i p o # w r ó c ił d o K a to w ic .
P a d e r e w s k i c z ło n k ie m a k a d e m j i s z t u k p ię k n y c h . U k a z a ł s ię d e k r e t z a tw ie r d z a ją c y w y b ó r P a d e # r e w s k ie g o n a c z ło n k a z a g r a n ic z n e g o f r a n c u s k ie j a k a d e m ji s z tu k p ię k n y c h .
S y n o w ie F o r d a i R o c k e f e le r a c h c ą z a t k n ą ć n a b ie # g u n ie f la g ę a m e r y k a ń s k ą .
S y n o w ie F o r d a i R o c k e f e le r a p o s ta n o w ili s fi#
n a n s o w a ć w s p ó ln e m i s iła m i e k s p e d y c j ę n a u k o w ą d o b ie g u n a p ó łn o c n e g o . E k s p e d y c ja t a m a b y ć b a r # d z o b o g a to w y p o s a ż o n a i b ę d z ie m ia ła z a z a d a n ie b e z w a r u n k o w o d o t r z e ć d o b ie g u n a , a b y z a t k n ą ć t a m p g s t a łe s z ta n d a r a m e r y k a ń s k i.
N o w y b is k u p c z ę s to c h o w s k i.
W u b ie g łą n ie d z ie lę k s . b is k u p d r . K u b in a o p u # ś c ił K a to w ic e , a b y o b j ą ć n o w o u tw o r z o n a d ie c e z ję c z ę s to c h o w s k ą . S p e c ja ln y p o c ią g z lic z n e m i d e le # g a c ja m i z w ią z k ó w i s to w a r z y s z e ń g ó r n o ś lą s k ic h z e s z t a n d a r a m i w y j e c h a ł z K a to w ic o g o d z . 1 2 m in . 1 5 , z a t r z y m u j ą c s ię p o d r o d z e n a s t a c j a c h w S o s n o w # c u , B ę d z in ie , D ą b r o w ie G ó r n ic z e j i Z a w ie r c iu . N a w s z y s tk ic h t y c h s t a c j a c h lic z n ie z e b r a n a lu d n o ś ć e n t u z ja s t y c z n i e w i ta ł a n o w e g o d o s t o j n i k a k o ś c io # la . D o C z ę s to c h o w y p o c ią g p r z y b y ł o g o d z . 1 5 m in . 3 0 . K s ię d z a b is k u p a p o w ita li s ta r o s ta K u e h n , g e n . W r ó b le w s k i i p r e z y d e n t m i a s t a M a r c z e w s k i, p o c z e m u f o r m o w a ł s ię p o c h ó d , k t ó r y w ś r ó d s z p a le # r ó w tłu m u z e b r a n e j lu d n o ś c i s k ie r o w a ł s ie n a J a s n ą G ó r ę , g d z ie p r z e d b r a m ą k l a s z to r n ą p o w ita ł k s . . b is k u p a p r z e o r 0 0 . P a u lin ó w , k s . M a r k ie w ic z . P o u d z ie le n iu b ło g o s ła w ie ń s tw a p r z e m ó w ił k s . b is k u p w k r ó t k ic h s ło w a c h d o lu d n o ś c i, p o c z e m o d je c h a ł d o p a ła c u b is k u p ie g o . A k t k o n s e k r a c ji o d b y ł s ię 2 lu te g o n a J a s n e j G ó r z e .
U r e g u lo w a n ie k o m u n i k a c j i m ię d z y P o ls k ą a N ie m c a m i.
W r a m a c h p o ls k o # n ie m ie c k ic h r o k o w a ń g o s p o ? d a r c z y c h to c z ą s ię t e r a z n a r a d y , k t ó r y c h c e le m j e s t u r e g u lo w a n ie k o m u n ik a c ji k o le jo w e j p o m ię d z y P o ls k ą a N ie m c a m i i k o m u n ik a c ji z k r a j a m i le ż ą # c e m i n a w s c h ó d o d P o ls k i i P r u s W s c h o d n ic h . K o # m u n ik a c j a t a m a s ię o p ie r a ć ń a m ię d z y n a r o d o w y c h z a s a d a c h b e z p o ś r e d n ie g o r u c h u k o le jo w e g o .
P o n a d t o s ą o m a w ia n e k w e s t je , z w ią z a n e z r u # c h e m k o le jo w y m p r z e z n ie m ie c k i G ó r n y Ś lą s k . N a t e m t l e w y ł a n i a ją s ię p e w n e k w e s t j e te c h n ic z n e
■WM ■ IIMM WMWIII—■—■ii—llhIWWII—11
J. I. K R A S Z E W S K I .
Morituri
S T ) - - - -
( C ią g d a ls z y .)
G e n e r a l w s t a ł p o c z c iw e g o h r a b ie g o u ś c is k a ć i p o c a ło w a ł w r ę k ę w y s z n u r o w a n ą A l f o n s y n ę c z u ł, ż e w y g r a f s p r a w ę i b y ł b a r d z o s z c z ę ś liw y . Z a c z ę ła s ię r o z m o w a u r y w a n a , w e s o ła , w k t ó r ą k i e d y n i e k i e d y s z ty w n e s łó w k o w r z u c iła h r a b ia n # k a , a ż e k s ią ż ę g e n e r a ł ja k im ś i n s t y n k t e m g r z e c z # n y m b y ł b a r d z o i d la m is s B u r g lif e , j a k b y p r z e c z u # w a ją c w p ły w je j p r z e w a ż n y w r o d z in ie , u d a ło m u s ię p o z y s k a ć s o b ie w s z y s tk ic h . B la s k k s ią ż ę c e g o im ie n ia , m iłe o b e jś c ie g e n e r a ła , h u m o r je g o ż o ł#
n ie r s k i, k t ó r y z r u b a s z n e m n ie c o u s p o s o b ie n ie m h r a b ie g o s ię z g a d z a ł, w s z y s tk o t o r a z e m p r z y c z y # n iło s ię d o w y j ś c i a z w y c ię s k ie g o z p r ó b y , d o k t ó r e j n a j w i ę k s z ą p r z y w ią z y w a ł w a g ę . N i e b y ł w p r a w # d z ie n a n ie s z p o r a c h z te g o p o w o d u , g d y ż s ię z b y t d łu g o z a b a w ił w g o s p o d z ie , a le i P a n B ó g i k s . s u # f r a g a n m u s ie li m u t o p r z e b a c z y ć , p o ś w ię c ił s ię b o w ie m d la d o b r a r o d z in y .
G d y w k o ń c u d o b iw s z y i u z y s k a w s z y s ło w o h r a b ie g o i h r a b i a n k i, ż e p r z e z j u t r o s p o c z ą w s z y w m ia s te c z k u , p o j u t r z e u d a d z ą s ię z n im r a z e m d o B r a ń s k ą , w y s z e d ł t r y u m f u j ą c y z g o s p o d y , d ą ż ą c c o n a j p r ę d z e j n a s u f r a g a n ję , m o ż n a g o b y ło s ą d z ić o l a t d z ie s ię ć o d m ło d z o n y m , t a k r a ź n o k r o c z y ł
i w y s o k o n ió s ł g ło w ę . N i e u le g a ło j u ż w ą tp liw o ś c i d la n ie g o , iż R o b e r t p o t r a f i s ię p o d o b a ć , ż e A lf o n # s y n a z o s t a n ie p o d b i tą i ż e m il jo n y p o c z c iw e g o h r a # b ie g o u r a tu j ą d o m k s ią ż ę c y o d u p a d k u .
A ż e b y t o w s z y s tk o p r z y p r o w a d z i ć d o s k u tk u , k s ią ż ę g e n e r a ł w ie d z ia ł d o b r z e , iż p o t r z e b a b y ło o lś n ić , w y s tą p iić p a ń s k o , p o k a z a ć s ię w j a k n a j#
Z I E M I A P O M O R S K A
i p r a w n ic z e . U r e g u lo w a n ie m t y c h z a g a d n ie ń w k ie # r u n k u z a b e z p ie c z e n ia in te r e s ó w o b u p a ń s t w z a jm ie s ię o s o b n a k o n f e r e n c j a w B e r lin ie .
W y k r y c i e b a k c y la r a k a ?
P is m a d o n o s z ą z H a g i, ż e p r o f . d r . C a lc a r o d # k r y ć m ia ł b a k c y la r a k a .
O ile b y w ia d o m o ś ć t a s p r a w d z iła s ię , b ę d z ie to w ie lk ie o d k r y c ie , o tw ie r a ją c e n o w e d r o g i d la w a lk i z t ą s t r a s z n ą c h o r o b ą .
T r o c k i u s tą p ił z p r ę z y d j u m n a jw . r a d y g o s p o d . s o w ie tó w .
N a w ła s n ą p r o ś b ę z o s ta ł T r o c k i z w o ln io n y z e s ta n o w is k a c z ło n k a p r ę z y d ju m n a jw y ż s z e j r a d y g o s p o d a r c z e j i s z e f a g łó w n e j a d m in i s tr a c j i e le k # t r y c z n e j . T y m c z a s o w y m s z e f e m te g o d z ia łu z o s ta ł m ia n o w a n y K u r o s ta s z e w s k i.
* P o w ię k s z e n ie f l o t y s o w ie c k ie j.
D o n o s z ą z M o s k w y , ż e k o m it e t w y k o n a w c z y Z . S . S . R . p o s ta n o w ił p r z y s t ą p i ć w n a j k r ó t s z y m c z a s ie d o b u d o w y 2 5 lo d z i p o d w o d n y c h o łą c z n y m t o n n a ż u 7 0 0 to n n . Ł o d z ie t e s ą p r z e z n a c z o n e d o o b r o n y L e n in g r a d u .
S tr a s z n e s k u tk i o r k a n u .
W A m e r y c e p ó łn o c n e j, a ś c iś le j o k r e ś la ją c , w s t a n a c h N e w J e r s e y i M a y n e s z a la ł o r k a n , k tó # r e g o s k u t k i p r z y b r a ły f o r m y w p r o s t n ie b y w a łe j k a t a s tr o f y . W s t a n ie N e w J e r s e y , h u r a g a n o w y w i#
c h e r d m ią c y o d s t r o n y o c e a n u p o z r y w a ł m n ó s tw o d a c h ó w , p o w y w a la ł p o tę ż n e d r z e w a z k o r z e n ia m i, r z u c ił d o k a n a łu b a r d z o w ie le a u to m o b iló w i z n is z # c z y ł c a łą s ie ć te le g r a f ic z n ą n a z n a c z n e j p r z e s tr z e n i, a z n is z c z e n ie p r z y b r a ł o n ie b a w e m je s z c z e s tr a s z # n ie js z e s k u tk i, g d y w k ilk u n a s tu r ó w n o c z e ś n ie m ie js c a c h w y b u c h ły p o ż a r y .
A k c ja r a t u n k o w a b y ła p r a w ie ż e n ie m o ż liw ą , g d y ż t r ą b a p o w i e tr z n a u n o s iła z e s o b ą w s z y s tk o , c o z n a la z ło s ię w s tr e f ie je j d z ia ła n ia . C a ły s z e r e g w ię k s z y c h f a b r y k , w k t ó r y c h d o ty c h c z a s w r z a ła g o r ą c z k o w a p r a c a , le g ło w g r u z a c h , g r z e b ią c ż y w # c e m s e t k i r o b o tn ik ó w . N a d r o g a c h le ż y ty s ią c e p o # z a b ij a n y c h r ó ż n o r o d n y c h p ta k ó w , k t ó r e n ie m o g ły z n a le ź ć w p o r ę s c h r o n ie n ia .
Z n a c z n ie w ię c e j u c ie r p ia ł s ta n M a y n e , z n a jd u # j ą c s ię w s a m e m c e n t r u m o w e j t r ą b y p o w ie tr z n e j.
Z p o ś r ó d m ie s z k a ń c ó w o c a lili ty lk o c i, k t ó r z y z d o # ła li s c h r o n ić s ię d o p iw n ic je s z c z e p r z e d r o z p ę ta # n ie m s ię z a w ie r u c h y . I n n i p o n ie ś li ś m ie r ć n a m ie j#
s c u , p o r w a n i p r z e z s t r a s z n y w ic h e r , k t ó r y r ó w n ie ż u n ió s ł - m n ó s tw o s ta tk ó w , s t o j ą c y c h w p o r c ie n a k o tw ic y . W e w s c h o d n ie j c z ę ś c i w y b r z e ż a b u r z a w y r z u c iła n a lą d k ilk a n a ś c ie o k r ę tó w , r o z b i ja j ą c je d o s z c z ę tn ie , a z p o ś r ó d p o t r z a s k a n y c h s z c z ą tk ó w w y d o b y w a li s ię o k r u t n i e p o k a le c z e n i c i z p o ś r ó d z a ło g i, k t ó r z y p o z o s ta li p r z y ż y c iu .
K u lm in a c y jn y m p u n k te m k a t a s t r o f y b y ło w ta r # g n ię c ie d o p o r t u o lb r z y m ie j w ie lk o ś c i g ó r lo d o # w y c h . P ę d z o n e p r z e z r o z s z a la ły ż y w io ł, p o s u w a ły ? s ię w ś r ó d o g łu s z a ją c e g o h u k u z c o r a z w ię k s z ą s z y b # k o ś c ią , p ię tr z ą c s ię je d n a n a d r u g ie j. N a w id o k n o w e g o n ie s z c z ę ś c ia w s z y s tk ie s y r e n y z a c z ę ły je # d n o c z e ś n ie w z y w a ć p o m o c y . N a n ic je d n a k n ie m o g ły s ię p r z y d a ć w s z e lk ie w y s iłk i, z m ie r z a ją c e d o z a p o b ie ż e n ia k a t a s t r o f i e : g ó r y lo d o w e w p a d ł#
s z y m ię d z y o k r ę ty , z a c z ę ły j e n is z c z y ć , ja k d o m k i z k a r t , p o s u w a ją c s ię c o r a z b a r d z ie j w g łą b . N i e z n a la z łs z y ż a d n e j p r z e s z k o d y , lo d y z m io tły d o s ło # w n ie w s z y s tk ie u r z ą d z e n ia p o r to w e , w y r z ą d z a ją c n i e d a ją c e w p r o s t o c e n ić s ię w p r z y b liż e n iu — s z k o d y .
le p s z e m ś w ie tle , a n ie d o p u ś c ić , a ż e b y h r a b ia z a # s ię g a ł n a z b y t s z c z e g ó ło w y c h w ia d o m o ś c i z b o k u o s ta n ie m a ją t k o w y m B r a ń s k ic h . N a le ż a ło n a ty c h # m ia s t u p r z e d z ić b r a t a i s y n o w c a , a b y ic h te o d w ie # d ż in y , n i b y n ie s p o d z ie w a n e , n ie p o c h w y c iły w s z a k # ż e n ie p r z y g o to w a n y m i.
D o b ie g łs z y d o s u f r a g a n ji, g e n e r a ł z a s t a ł j u ż b r a t a o d p o c z y w a ją c e g o p o n ie s z p o r a c h . W s a li z e b r a n e b y ło lic z n e d u c h o w ie ń s tw o , k t ó r e k s . A b # ła m s k i w z a s tę p s tw ie z m ę c z o n e g o b is k u p a p r z y j#
m o w a ł. K s ią ż ę p r z e ś liz g n ą ł s ię t y l k o p r z e z n ią i p o s p ie s z y ł d o b r a ta p r o m ie n ie ją c y .
— K s ię ż e b is k u p ie d o b r o d z ie ju ! — z a w o ła ł — k a ż m i d a ć p ió r o i k a ła m a r z , m u s z ę n a t y c h m i a s t p is a ć d o R o b e r t a d o B r a ń s k a . U d a ło m i s ię u p r o s ić h r a b ie g o i h r a b ia n k ę .
— M ó j d r o g i, j a k ż e t a j e d y n a c z k a w y g lą d a ? — s p y ta ł n i e s p o k o jn i e s u f r a g a n . — C z y n ie u ło m n a ?
G e n e r a ł c h w ilę s ię n a m y ś la ł.
U ło m n ą n ie j e s t — s z e p n ą ł — a le , m a f o i, b a r # d z o p o w a b n ą t a k ż e n ie . N o ! d z ie d z ic z k a d w ó c h m il jo n ó w n ie p o t r z e b u je w d z ię k ó w . Z n a ć ty lk o , ż e t r o c h ę r o z p ie s z c z o n a . M a p r z y s o b ie j a k ą ś A n # g ie lk ę , k t ó r a ta m , j a k s ię z d a je , f a it .l a p lu ie e t le b e a u t e m p s .1) T e m le p ie j, o s o b y te g o r o d z a j u z y ? s k u je s ię z w y k le g r z e c z n o ś c ią i p o d a r u n k a m i. O j#
c ie c m a s ię z a n a js z c z ę ś liw s z e g o , ż e d o B r a ń s k a je d z ie . N i e p o d o b n a w s z a k ż e , b y n a s s c h w y c ili ta k a lim p r o v is te ,2 ) t r z e b a R o b e r ta u p r z e d z ić . A ! g d y # b y o n t y l k o c h c ia ł m ie ć r o z u m !
s ) I n te s p e r a v i D o m in e , n o n c o n f u n d a r in a e te rn u m ( la c .) : w T o b ie u f a łe m P a n ie , n ie b ę d ę z a w s ty d z o n y n a w ie k i. ( C y t a t z P s a lm ó w D a w id a , 3 0 , 2 ) .
4) C h e r P r in c e ( fr a n c .) : d r o g i k s ią ż ę .
5) A v e c t o u te la c o r d ia litć p o s s ib le , a v e c h o s p ila tć p r in c ie r e ( f r a n c .): z c a łą m o ż liw ą s e r d e c z n o ś c ią , z g o ś c in n o ś c ią k s ią ż ę c ą .
6) u n b o n h o m m e d e u x f o is m illio n a ire ( fr a n c .) : p o c z c i#
w in a , p o d w ó jn y m iljo n e r .
( C ią g d a ls z y n a s tą p i .)
— P o m o d lim y s ię n a t ę i n t e n c j ę — z g łę b o k ą w ia r ą o d e z w a ł s ię b is k u p , — t u w id o c z n ie j e s t r ę k a
x) f a it la p lu ie e t le b e a u te m p s ( f r a n c .): „ s p r a w ia d e s z c z i p o g o d ę * * ; — j e s t w s z e c h m o c n a .
2) a 1 ‘im p r o v is te ( f r a n c .): n ie s p o d z ia n ie .
Nr. 15.
T y m c z a s e m o r k a n p o s u w a ł s ię z n ie b y w a łą s z y b k o ś c ią d a le j, n io s ą c w s z ę d z ie z a g ła d ę i n ie m a l w m g n ie n iu o k a n is z c z ą c s p o tk a n e d o m y , k t ó r e z m ie n ia ł w k u p y g r u z ó w . N a j w i ę c e j u c ie r p ia ły p r o # w in c jo n a ln e m ia s te c z k a i w s ie . Z a s k o c z o n e w d r o # d z e s a m o c h o d y r a t u n k o w e ż y w io ł z m ia ta ł, r o z b ija # j ą c o d r z e w a , a w ie le W o z ó w p o z n a j d y w a n o w r z e # k a c h . W ie le k o ś c io łó w p a d ło o f ia r ą h u r a g a n u . J a # d ą c k o le ją , c o ja k iś c z a s n a p o t y k a s ię n a p o tr z a s # k a n e o b o k t o r u w a g o n y to w a r o w e , k t ó r e o r k a n p o r w a ł z m ie js c a p o s t o j u i g n a ł p r z e d s ie b ie d o p ó k i s ię n ie w y k o le iły . P o z b a w io n e r a p to w n ie o b ó r , k t ó r e h u r a g a n p o r w a ł, b y d ł o p ę d z iło j a k s z a lo n e n a o ś le p , n a b i ja j ą c n a p a le p r z y d r o ż n e łu b t r a t u ją c u c ie k in ie r ó w . R ó w n o c z e ś n ie w k ilk u m ie js c o w o # s c ia c h w y b u c h ły p o ż a r y , z k t ó r y c h n a j g r o ź n i e js z y z n is z c z y ł o lb r z y m ie s k ła d y z o liw ą ; lu n y , ś w ie c ą c e n a h o r y z o n c ie , w id z ia n o z o d d a li k ilk u n a s tu k ilo # m e tr ó w i s ą d z o n o w p ie r w s z e j c h w ili, ż e p ło n ą c a łe m ia s ta .
W e d łu g o p in ji a m e r y k a ń s k ic h s f e r n a u k o w y c h p a n u j e p o w s z e c h n ie p r z e k o n a n ie , ż e z a r ó w n o h u r a # g a n ja k o i n ie b y w a łe w z b u r z e n ie o c e a n u m u s ia ło b y ć p o łą c z o n e z w s tr z ą ś n ie n ie m z ie m i.
Odezwą
Z w ią z k u O b r o n y K r e s ó w Z a c h o d n ic h . R o d a c y ! O d r o d z o n a p a ń s tw o w o ś ć p o ls k a o d z a r a n i a w a lc z y ć m u s i z n ie u b ła g a n y m z a c ie k ły m w r o g ie m . N ie w y g a s ły , p a n g e r m a ń s k i „ D r a n g n a c h O s te n“ o d ż y ł n a n o w o . F a le z a c h ła n n o ś c i n ie m ie c # k ie j c h c iw ie s ię g a ją p o p o ls k ie z ie m ie P o m o r z a i G ó r n e g o Ś lą s k a .
J e s t e ś m y ś w ia d k a m i z a c ie k łe j, n i e s t r u d z o n e j i n ie g a r d z ą c e j ż a d n y m i ś r o d k a m i a k c ji n ie m ie c # k ie j, d ą ż ą c e j d o o d e r w a n ia o d P o ls k i z ie m , k t ó r e z r z ą d z e n ie m s p r a w ie d liw o ś c i d z ie jo w e j o d d a ć n a m m u s ia ł p o k o n a n y z a b o r c a . C h y t r z e w y z y s k u ją c n a # s t r o je u g o d o w e ’ p o k o jo w e , p a n u j ą c e w ś r ó d lu d ó w E u r o p y , z a b o r c z o ś ć n ie m ie c k a s y s te m a ty c z n ie i p la n o w o u r a b i a n a k o r z y ś ć s w y c h n ie c n y c h z a # m ia r ó w o p in ję c z y n n ik ó w d e c y d u j ą c y c h n a t e r e n i e m ię d z y n a r o d o w y m . P o d o b łu d n ą m a s k ą p o k o jo # w o ś c i p r o w a d z i o n a w e w ła s n y m k r a j u z b r o je n i a i s t w a r z a n a d g r a n ic a m i P o ls k i g r o ź n e o g n is k a ta j#
p y c h o r g a n iz a c y j w o js k o w y c h .
N a te m j e d n a k n ie o g r a n ic z a s ię : w p ły w y j e j s ię g a ją p o z a g r a n ic e n a t e r e n z a g r o ż o n y c h z ie n L p o ls k ic h . S z e r z y s ię n a P o m o r z u i G . Ś lą s k u p o d # s t ę p n a a g ita c ja n ie m ie c k a , w y z y s k u ją c a c h w ilo w e t r u d n o ś c i g o s p o d a r c z e P o ls k i — s ie je w ś r ó d lu d # n o ś c i t a m t e js z e j z a m ę t i z a n ie p o k o je n ie i u r a b i a w t e n s p o s ó b g r u n t p o d n o w y , n ie d a j B o ż e , z a b ó r . N ie b e z p ie c z e ń s tw o n a m g r o z i p o w a ż n e . N ie m o ż e m y g o n ie d o c e n ia ć . A le s p o j r z e ć m u s im y je # m u ś m ia ło w o c z y i p r z e c iw s ta w ić s ie z w s z e l#
k ic h s il.
R o d a c y ! T u n a s z o b o w ią z e k i ś w ię ta w o b e c P o ls k i p o w in n o ś ć . P o w in n o ś ć r y c h łe j i z d e c y d o # w a n e j p o m o c y i s o lid a r n e g o p r o t e s t u n ie s ło w e m p u s te m a le c z y n e m m ę ż n y m i o w o c n y m . T u k o # n ie c z n o ś ć z łą c z e n ia s ię w j e d e n n ie u s tę p liw y , z w a r # t y z a s tę p b o jo w n ik ó w o p o ls k o ś ć z ie m i, z a g r o ż o # n e j z a k u s a m i n ie m ie c k ie m i.
C z y n e m t y m t o p o p a r c ie Z w ią z k u O b r o n y K r e s ó w Z a c h o d n ic h , k t ó r y łą c z ą c w s z y s tk ic h P o la # k ó w b e z w z g lę d u n a ic h p r z e k o n a n i a p o lity c z n e — w a lc z y o d c h w ili z m a r t w y c h w s ta n i a O jc z y z n y o p o ls k o ś ć z a c h o d n ic h r u b ie ż y R z e c z y p o s p o lite j.
iriiir—iw t i m—
O p a tr z n o ś c i. I n te s p e r a v i, D o m in e , n o n c o n f u n d a r in a e t e r n u m3) . W s z y s tk o t o n o s i c e c h ę n a d z w y # c z a j n o ś c i, w id o c z n a ł a s k a B o ż a n a d d o m e m n a # s z y m .
— J a t o w id z ę — p o w tó r z y ł g e n e r a ł — j a w t o w ie r z ę , a le z a r a z e m m u s z ę u c z y n ić , c o p o lu d z k u n a le ż y z r o b ić , a b y d o b r y s k u t e k z a p e w n ić . N a c a łą n o c w y s y ła m p o s ła ń c a d o B r a ń s k a , n ie c h s ię t r o c h ę p r z y g o tu ją .
K s . s u f r a g a n s a m p o s z e d ł s z u k a ć p i ó r a i k a la # m a r ż a , z a d z w o n ił o ś w ie c ę , p o s a d z ił k s ię c ia g e n e # r a ł a i w y ś liz g n ą ł s ię d o d u c h o w ie ń s tw a , a b y m u n ie p r z e s z k a d z a ć . K s ią ż ę H u g o n s ia d ł i n a s tę p u ją # c y l i s t w y s ty liz o w a ł d o k s . R o b e r t a
„ C h e r P r i n c e ! 4 5) N a d z w y c z a jn y a b a r d z o s z c z ę ś liw y , z d a n ie m k s . s u f r a g a n a i m o je m , s k ł a d o k o # lic z n o ś c i z m u s z a m n ie z a m ą c ić b ło g i tw ó j s p o k ó j, z a w ia d o m ie n ie m , iż p o j u t r z e , w e ś r o d ę , p r z y w io z ę g o ś c i d o B r a ń s k a . G o ś c ie t o p o ż ą d a n i, k t ó r y c h p o # w in n iś m y p r z y j ą ć a v e c t o u t e la C o r d i a li te p o s s ib le , a v e c u n e h o s p i la t e p r i n c ie r e6)- Z r o z u m ie s z , g d y c i p o w ie m , ż e w io z ę z ła p a n y c h n a d r o d z e h r a b ie g o M o ś c iń s k ie g o , u n b o n h o m m e d e u x m i ll i o n a i r e6) , k u z y n a n a s z e g o , a o jc a c ó r k i je d y n a c z k i.
