Fala : kwartalnik 1991, nr 4 (5).

" U J R A W A .

NR 4/5/?4* KWARTALNIK • CENA 1000 ZŁ

Refleksje z pobytu w Danii Schleswigu-IIolBtajnie

L

Delegacja Górnego i Dolnego 'Śląska przebywająca w Niemczech i Danii od 1.11 - 9«11«199^r *

Fabryka W y r o b ó w M et a lo wy c h w Osowcu n a etapie

p r z e k s z t a ł c e ń

■fęjTjT7 j ■; :-r*

r^Pnizatorem pobytu delegacji Towarzystwa Kulturalno Społecznego Mniejszości Niemieckiej z Opola, Katowic, zęptochowy i Wrocławia, a także grupy burmistrzów -;i ójtów była Ost-Akademie w IAŁneburgu. Celem wyjazdu yło wizytowanie szkół i przedszkoli mniejszościowych

Niemczech i Danii. Otóż należy stwierdzić, że spo- ób wprowadzania języka niemieckiego i duńskiego do z kół w latach dwudziestych naszego stulecia miał po- obny przebieg_Jak u nas. Do istniejących budynków a akże do istniejących form pracy szkolnej wprowadzano yntcmatycznie wspomniane języki. Obok elementów pozy

■mych takiego sposobu upowszechniania języka naro- owego - chodziło tu szczególnie o obniżenie kosztów

Dokończenie na str.2

Fabryka Wyrobów Metalowych w Osowcu powstała w 1785 r. Od tego okresu dzia­

ła nieprzerwanie chociaż następowały zmiany jej nazwy i właścicieli. Fabry ­ ka produkuje młoty, kilofy, siekiery, łopaty, topory, łony, oskardy, szpadle oraz odkuwki i kule jako półprodukt głównie dla kopalń, zakładów produku­

jących sprzęt górniczy oraz cementowni.

Ostatnie dwa lata należą do najtrudnie­

jszych okresów w jej dziejach. Zmniej­

szenie produkcji cementu oraz wydoby­

cia węgla w kraju, ciężka sytuacja w budownictwie i rolnictwie wywołały nie znane w okresie powojennym trudności ekonomiczne, związane ze zmniejszeniem zapotrzebowania na wyroby z Osowca.

Następstwem tego był wzrost zapasu wy­

robów gotowych w magazynie, zmniejsze­

nie produkcji, zatrudnienia oraz za­

dłużenie fabryki przekraczające 5 K Ć z- Dokończenie na str.2

\ Wesołych Świąt Bożego Iferodzenia

oraz

Poważnym problemem w walce o czyste środowisko naszej gminy jest utylizacja odpadów komunalnych. Co roku gos­

podarstwa domowe "produkują!1 około 11.200 m^ 0gpadów

Dokończenie na str.4

Szczęśliwego Nowego Rola wszystkim czytelnikon}“t¿^

L ich rodzinom

¿yczy Redakcja

Dokończenie ze str.1 D okończenie ze str. 1

Fabryka Wyrobów Metalowych

w Osowou na etapia

przekształceń______________ J

Refleksje z pobytu w Danii i Schleswigu-IIolstajnie

Zmiana profilu produkcji przy obecnym stanie maszyn i urządzeń nie jest możliwa. Aby w szer­

szym zaliresie wejść na rynki zagraniczne trzeba produkować tanio. Fabryka potrzebuje nowych in­

westycji. Od zaraz potrzebna jest nowa kuźnia­

rka, dwa piece indukcyjne, elektrowdrążarka wgłębna, kabina elektrostatycznego lakierowania.

Popiera po modernizacji i przeprowadzeniu odpo­

wiednich badań marketingowych będzie można we.jSśĆ na rynki jako liczący się producent. Aby utrzy­

mać przynajmniej obecny stan zatrudnienia i wyjść z impasu, dyrekcja fabryki i wójt,jako organ zało­

życielski,podjęli niezbędne działania zmierzające do utworzenia spółki z kapitałem zagranicznym.

Rozmowy z różnymi partnerami trwają od kilku mie­

si ęcy. Nie należą do łatwych. Istniejące przepisy wcale nie zachęcają kapitałów zagranicznych do in­

westowania w Polsce. Prowadzone rozmowy z przemy­

słowcami z Niemiec i Francji dopiero obecnie stają się coraz bardziej konkretne. W międzyczasie po podjęciu uchwał przez Radę Pracowniczą Fabryki i Radę Gminy w Turawie doprowadzono do przekształ­

cenia Fabryki Wyrobów Metalowych w jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Spółka ta została wpisana do rejestru handlowego - co ułatwia już podjęcie dalszych działań przekształ-

ceniowych i umożliwia powołanie spółki z udziałem kapitału zagranicznego. 0 utworzeniu spółki akcyj­

nej nie mogło być mowy - chociaż działania w tym kierunku były podejmowane. Zamożność pracowników fabryki czy mieszkańców Osowca jest taka, że wię­

kszość osób nie stać na nabycie akcji. A trzeba by zbyć tyle akcji, żeby mieć środki przynajmniej

na spłatę zadłużenia, powiększanego każdego dnia o narastające odsetki. Z przeprowadzonych pertra­

ktacji ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością Bersch und Partner GmbH z Langgo*ns widać, że bę­

dzie skłonna wykupić udziały na sumę 13.680 min.zł Środki te pozwolą na spłatę zadłużenia, unowocze­

śnienie parku maszynowego, niekiedy wdrożenie no­

wej technologii. Razwoliłoby to nie tylko na uchro nienie fabryki przed ogłoszeniem jej upadłości i

likwidacją, ale na utrzymanie w fabryce zatrudnie­

nia na dotychczasowym poziomie a z czasem nawet na efektywny wzrost zatrudnienia - co jest niezmie­

rnie ważną i korzystną dla gminy sprawą społeczną.

Zwiększenie nowoczesnego parku maszynowego umożliwi w przyszłości rozszerzenie asortymentu produkowa­

nych wyrobów a także wpłynie na zmniejszenie zanie­

czyszczeń środowiska oraz umożliwi równomierny roz­

wój fabryki i wsi Osowiec.

-występowały jednak i ujemne, dotyczyły . przede wszystkim powstawania nieporozu­

mień i konfliktów a to prowadziło na ogół do rozwarstwień w środowisku w którym przyszłd żyć Duńczykom i Nnemcom.

Po kilkudziesięciu latach szkolnictwo mniejszościowe przeszło daleko idące ■>

przeobrażenia. Dziś każda z mniejszości posiada własne szkoły, przedszkola i bi­

blioteki. źródłem finansowania powalają­

cej i istniejącej bazy kulturalno-oświa­

towej jest państwo w którym funkcjonuje mniejszość oraz państwo które posiada swoje grupy narodowościowe w danym kraju.

Uważam, że obecny system szkolnictwa mniejszościowego na styku Niemcy-Dania, może być przykładem dla innych, wtym także dla Polski i Niemiec. Dla mnie osobiście stało się jasne, że narody zamieszkujące w strefach pogranicza muszą poznać nie tylko własny Język ale także język i kulturę swojego naj­

bliższego sąsiada. V/ naszym wypadku oznacza to, aby młode pokolenie w naj­

bliższym okresie opanowało j.niemiecki wykorzystując wszelkie dostępne forrry nauki tego języka.

Walter Swierc

Edward Malisz

Z głębokim żalem zawiadamiany, że w dniu 7 grudnia 1991 ^r.

odszedł od nas na zawsze

■■■... H A R IA M LATACZ

urodzony 18 sierpnia 194 ^?r.

Kierownik Zakładu Utylizacyjnngo w Węgrach, wieloletni pracownik resortu rolnictwa na terenie gminy Turawa, działacz ruchu ludowego, przewodniczący Zarządu Gminnego PSL w Turawie, długo­

letni Radny Gminnej Rady Naro­

dowej w Turawie.

Rada i Zarząd Gminy

Wójt Gminy w Turawie

® Turawa, w latach 1944-45 0

W drugiej połowie 1944 Niemcy prowadzili już daleko idące prace nad systemem obrony wzdłuż linii Odry. Prace prowadzone były przy maksymalnym wykorzystaniu ludności cywjinej. W systemie obronnym uwzględniony został także ‘'Śląsk Opolski w tym także oko- ] i cc Turawy. Otóż jeden z pierścieni któgy miał skutecznie ubezpieczać miasto Opole opierał się na północy o dolny bieg Małej Pan w.i , jej ujścia do Odry aż do jjeziora Tu- rawskiego i przebiegał przez Czamowąsy, Luboszyce, Kolanowice, Węgry, Turawę i Je­

zioro Turawskie. Okolice te umocnione były schronami betonowymi, zasiekami z drutu kolczastego oraz rowami przeciwczołgowymi.

Jezioro Turawskie chronione było balo- ri^ni zaporowymi. Stacjonowały tu także od­

działy artylerii przeciwlotniczej. Turawa została opanowana przez wojska pierwszego Frontu Ukraińskiego pod dowództwem marszałka Iwana Koniewa. Już 21 stycznia o godz. 9 oddział Piechoty Gwardii zbliżył się do Do­

brodzienia. Mimo silnego ognia ze strony Niemców, wojska radzieckie wdarły się do miasta. 22 stycznia Niemcy pod osłoną dro­

bnych grup zamierzali zahamować posuwanie się oddz i a ł u»radzieckiego na podejściach do Turawy przez wysadzenie w^gowietrze mo­

stu na Małej Panwi. 0 godz.4 tegoż dnia piechota radziecka zepchnęła Niemców i w godzinę później zdobyła Turawę, stację ko-' 1 ejową,Kotórz Mały i Węgry.W połowie marca 1949 r. władze radzieckie przekazały Polsce 9 1 ąsk Opol ski.Wojewoda Aleksander Zawadzki

^ ^ t a ł mianowSny w dniu 14 marca pełnomo-

<^^kiem Rządu na Okręg Śląska Opolskiego.

W drugiej połowie marca 1945 r. pierwsze grupy operacyjne wyruszyły z Katowic na Śląsk Opolski, /tycie wówczas nie było łatwe, często nie wiadomo było kto był kim, gra­

sowały bandy różnej maści. W owym czasie nierzadko dymy unosiły się tu i ówdzie, wiele zwłok leżało nie pogrzebanych, słychać było odgłosy frontu. Nie łatwo było także uruchomić pierwsze urzędy. Brak pomieszczeń, biur na ogół nie było czym umeblować, nie było prawie żadnych kadr. Na czoło wysunęły się dwie sprawy • przeprowadzenie weryfikacji miejscowej ludności i zasiedlenie nowymi mieszkańcami. Weryfikację przeprowadzały i

specjalne komisje badając postawę poszcze­

gólnych osób i całych rodzin. Pa czym orze­

kły o przyznaniu bądz odmowie obywatelstwa polskiego. Jednocześnie z weryfikacją odby­

wała się akcja przesiedlania.

Problem ten w małym stopniu dotyczył wsi należących do gminy Turawa. Nie znaczy to, że na terenie. Gminy w okresie tworzenia się nowej społeczności nie było trudności.

Na ogół jednak wynikały one z warunków gos­

podarczych, z niezbyt doświadczonego apa­

ratu administracyjnego a także ze skompli­

kowanej sytuacji międzynarodowej. Nie obyło się') *bez błędów wynikających z pośpiechu, z braku wyżej wymienionych doświadczeń, ale również ze zwykłej nieznajomości dziejów Śląska Opolskiego. Do tego bardzo często dochodziły problemy związane z walką z sza- brownictwem i tworzącymi się bandami.

W skład pierwszej gminy utworzonej w 1945r.

weszły następujące wsie ! Kotorz Mały, Kbtorz Wielki, Rzędów,’ Zakrzów Turawski, bigota Turawska, Bierdzany oraz przysiółki Trzęsina, Marszałki i Ibliwoda. Wówczas Gmina liezafla ponad 6 tyś. mieszkańców.

Posiadała 1115 gospodarstw rolnych. Najwa­

żniejsze instytucje funkcjonujące na naszym terenie wówczas to Nadleśnictwo i Tartak.

Władzę administracyjną stanowiło Kolegium Zarządu Gminnego w skład którego wchodzili:

Wójt, podwójci i ławnicy. Pierwsze Kolegium ukonstytuowało się 8 października 1945 ro'-i.

Pierwszym wójtem został Roch Stotko, pod- wójtem Tomasz Piotr Dichson a Jbdatolski Stefan, Długosz Jan i Halpczok Teodor zostali wybrani na ławników.

Walter Swierc

Dokończenie ze str.1

i

EKOLOGIA - a o d p a d y koinunalhd

1

10.09.1991r* Mając zapewnienie Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Wojewódzkiego w Opolu ,że przydziela w roku 1991 śro­

dki finansowe w wysokości 50° ml0 z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środo­

wiska i Gospodarki Wodnej na budowę wy- luzem, a w sezonie letnim ośrodki rekreacyjno sypiska odpadów komunalnych w Bierdzaryeh, -wypoczynkowe, rozlokowane nad j.Turawskim Urząd Gminy w Turawie z miejsca, po za- flotlfłtkowo "doatftrozają" około ?Q00 m luzem. twierdzeniu dokumentacji, przystąpił do Dane powyżsże są niepełne i nie odzwiercie- realizacji powyższej inwestycji. l)o ko dc a d l a j ą wielkości problemu, ponieważ przyjęte listopada br. utwardzona została droga zostały tylko na podstawie gromadzonych śmieci dojazdowa z Bierdzan do wysypiska /?,lkm/

i odpadów w kontenerach i pojemnikach rozsta- oraz ukształLov.'ane zostały czasze 2-ch wionych w poszczególnych miejscowościach na­

szej gminy i opróżnianych przez Przedsiębio­

rstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej

kwater wysypiska, łącznie z wykonaniem szczelnej wykładziny hydroizolacyjnej za­

bezpieczając wody podziemne przed odcie­

kami ,na skarpach czaszy pierwsżej kwatery.

Zakończenie I-go etapu realizacji inwesty­

cji łącznie z oddaniem do użytku-przewi- dziane jest w końcu marca 199?r. W'JI-gim etapie zakłada się : - zakończenie prac przy następnbj. kwaterze wysypiska, - wyko­

nanie planu manewrowego, - pobudowanie bu­

dynku dyżurki, - wykonanie ogrodzenia,

- obsadzenie pasa izolacyjnego szer.10,0j^

zielenią niską i wysoką wzdłuż ogrodzeniłP Termin zakończenia Ii-go etapu-30 maja 1992r Realizowane wysypisko usytuowane jest w po­

łudniowo-wschodniej części areału wsi Bie- rdznny-na wyrobiaku, po powierzchniowej «kti-- ploatacji piasku i żwiru o obszarze 2,Oba.

Składa się z 5-ch kwater o następującej powierzchny i kubaturze każda :

6775 - 17470 m;

w Turawie z siedzjbią w Kbtorzu Małym.

Znaczna większość gospodarstw na terenie gminy, gromadzi odpady w śmietnikach usytu­

owanych na własnych posesjach 1 wywozi Je własnym transportem gdzie się da: do przy­

drożnych rowów, zagajników leśnych, czy też do pobliskiego lasu, bo taniej kosztuje , aniżeli korzystać z usług transportowych wy­

specjalizowanego w tej dziedzinie Przedsię­

biorstwa Gospodarki Komunalnej. I w taki oto sposób następuje zastraszająca degradacja na­

szego środowiska-śmiecie i odpady zasypują nas w najbardziej niespodziewanym miejscu.

T n k l atan rznozy można do pewnego stopnia tłumaczyć faktem tym, że nigdy nie było Gminy stać na inwestycje-', chroniące środowisko.

Zawsze z budżetu gminy przeznaczano na ten cel niewielkie środki. Wprawdzie przed-paru

laty Sejm uchwalił, iż z finansów wojewódzkich 11- 5/IOO m^ - 11960 r a d narodowych na ochronę środowiska ma być 111-3475 m 4950 nt , przeznaczone 3 procent, ale zapis ten, jak Razem 156 50 m -34360 m

w i e l e innych, pozostał na papierze. Zgodnie Taka pojemność wysypiska przy uszczelnionym' z ustawą o samorządzie terytorialnym, z 8 marca składowani u odpadów pozwoli na jego użytkowa 1990 r. "Zaspakajanie potrzeb zbiorowych współ- nie w okresie 10 do 15 lat.

noty należy do zadań własnych gmin."W szcze- Równocześnie należy podkreślić, że inwe-.ty- gólności zadania własne obejmują sprawy : c ja ta, pozwoli w roku 1992 zlikwidować,

1 . ładu przestrzennego, gospodarki terenami na terenie gminy wszystkie dzikie wysypiska i ochrony środowiska /.../" odpadów komunalnych, a mianowicie w :

8 prowadza się to jednak tylko, znowu do zapisu. _ Zawadzie , Turawie-Marszałkach , L i g c W Gminy nie mają pieniędzy, które mogłyby prze- c ie Turawskiej, Kadłubie Turawskim /dwa znaczyć na inwestycje proekologiczne. Brakuje wysypiska/. Należy również nadmienić , że funduszy na tzw. potrzeby bytowe, opłacanie w roku 1992, na podstawie opracowanego pro- oświetlenia ulic w poszczególnych miejscowo­

ściach, utrzymanie dróg lokalnych, remonty obiektów i budynków komunałnychnie mówiąc już o utrzymaniu na właściwym poziomie szkół ,

przedszkoli. Chociaż brakuje środków na ten cel,obejmującą w pierwszym etapie wsie w bieżącym roku zostały opracowane :założenia Turawę i Kotórz Wielki,

techniczno-ekonomiczne, plan realizacyjny oraz projekt techniczny gminnego wysypiska odpadów komunalnych w Bierdzanach wraz z drogą doja­

zdową długości 2,3 km* Dokumentacja powyższa została zatwierdzona i wydane zostało pozwo­

lenie na budowę przez Oddział Nadzoru Budo­

wlanego Urzędu Rejonowego w Opolu w dniu . :

gramu przez Wojewódzkie Biuro Projdjtów Budownictwa Komunalnego w Opolu, zostanie zlecona dokumentacja techniczna na budowę oczyszczalni ścieków i siei: 'kanał izacyjną

Zdzisław Jaśkiewicz

Pierwsza wzmianka o Turawie pochodzi z 15ó2r.

[■; i n ś większego znaczenia nabiera jednak od rok u 1 7 3 0, kiedy to jej kolejny właściciel - Marcin Lovenkron - wybudował pałac,. Przez następne lata był on przebudowywany', i moder­

nizowany. W/g .życzenia Barbary von Garnier 'żony Marcina/- na wypadek śmierci ostatniego

; rodu - pałac wraz z rt -jątkiem miał być sprze- 3ariy, a za uzyskane pieniądze miał być wybudo­

wany instytut wychowawczy dla panienek i 13 'łodzi ericów szlacheckiego pochodzenia. Ryczenie

!arh,ary częściowo się .spełniło, bowiem od 1949r.

o dnia dzisiejszego pałac funkcjonuje jako łlacówka opiekuńczo-wychowawcza. 'Wcześniej - icidczau 11 wojny światowej- gdy właściciele ipuściji majątek udając sięe do Niemiec ,pałac

;ostał kilkakrotnie ograbięny, zniszczono zna- zną część ruchomości. Użytkownikiem niniejsze- 0 pałacu od 1950 r. jest Państwowy Dom Dziecka.

1 ■ - j Ä p n i u 1985r. spłonął budynek Urzędu Gminy Tinuwie ; przeniesiono go tymczasowo do po-

•i eszczeń domu dziecka . Zmniejszyła się powie- zchnia użytkowa placówki-zmniejszyła się li- zba wychowanków. Początkowo w domu dziecka

>rzobywa3yy sieroty naturalne,oraz dzieci zagu- ione, w miarę upływu lat— liczba sierot natu-

•alnych malała, natomiast szybko wzrastała .iczba sierot społecznych . W latach 1950- -1 9 9 0 dom dziecka spełniał rolę "domu rodzi- :nego" dla około l600 wychowanków. Barokowy

■ a inc wraz z rozległym parkiem krajobrazowym er,t zaliczany do I grupy w"Spisie Zabytów rch ¡.tektury" . Utrzymywanie obiektu wraz z rzylogło.ściami w należytym stanie jest bardzo rudna i wymaga ciągłych nakładów finansowych.

’o natomiast w dzisiejszej sytuacji polityczno gospodarczej, są praktycznie nieosiągalne, (becnia stan techniczny obiektu budzi wiele w«r^fcfeżeń ; zakres prac przewiduje remont kon-

tr^R.ji więżby dachowej , remont stolarki

■ k lennej i drzwiowej , remont elewacji łącznie . konserwacją wystroju architektonicznego. Sza-

unkowy koszt w/w prac remontowych zamknąłby ą w kwocie 3 mld zł. Z v/ygospodarowanych środków własnych" przeprowadzono prace na acliu, mające na celu wyeliminowanie przecie- : ów oraz prace niwelacyjne pod przyszły plac uabaw /sprzęt skompletowano i zabezpieczono/, iożliwości prowadzenia jakiejkolwiek działał- iości gospodarczej/ pozyskanie dodatkowych u-odków / praktycznie nie istnieje. Próba zało­

żeni p fundacji z przeznaczeniem na cele remon- .owe również okazała się nierealna. Kuratorium ) a ty i Wychowania w Opolu , Wojewódzki Kon-

; erwalor Zabytków w Opolu, informuje,że nie

!yoponują żadnymi środkami na remonty bieżące kapitalne. Jak paradoksalna to sytuacja w

>dniesieniu do lat ubiegłych, niech posłuży 'rzykład z roku 1 9 7 9» kiedy to ówczesny dyre­

ktor - irgr L.Richta - posiadając wła­

ściwą dokumentację oraz załatwione wszy­

stkie formalności związane z przeprowa­

dzeniem remontu, otrzymaj! odmowę wyko­

nania prac z 27 uspołecznionych zakła­

dów remontowo-budowlanych. Dzisiaj wyko­

nawcy są /jedyny problem to wyszukanie tych najsolidniejszych/ - brakuje pie­

niędzy . Gdzie ich szukać ? Wiem ,że są osoby ,przedsiębiorstwa, firmy , spółki, które wielokrotnie udowodniły, że los wychowanków, domów dziecka, nie jest im obojętny; przykładowo fundatorzy ksią­

żeczek mieszkaniowych , konkretna pomoc finansowa w przeprowadzaniu akcji letniej.

Wierzę, że znajdzie się ktoś, kto będzie w stanie sponsorować cały zakres prac / lub chociaż w części/, które przywrócą blask ciągle pięknemu pałacowi w Turawie.

Jan Kubów

Bliżej Europu7=J-S u» szkołach i

Rok szkolny 1990-91 dał początek w części^

naszych szkół do wprowadzenia j. niemie­

ckiego jako przedmiotu obowiązkowego od klasy V-ej w miejsce j, rosyjskiego.

Tak było w Węgrach ,Turawie ,Bierdzanach, Ligocie Turawskiej, Zakrzowie Turawskim, i Kadłubie Turawskim. Szkoły w Osowcu i Zawadzie nadal kontynuowały naukę j.rosyj skiego z powodu braku nauczyciela. W roku 1994-92 wprowadzono j.niemiecki jako obo­

wiązkowy do wszystkich 8-klasowych szkół naszej gminy w miejsce j. rosyjskiego do klasy piątej w Osowcu oraz piątej i szó­

stej w pozostałych szkołach. Od 20 listo­

pada 1991r. w S.P. Węgry za pisemna zgo­

dą rodziców j. niemiecki jako obowiązko­

wy wprowadzono do klas I-VI, pozostawia­

jąc nadobowiązkowy w klasach V1I-V!!I.

Było to możliwe dzięki uzyskaniu nauczy­

ciela germanisty z Niemiec, oraz Towarzy­

stwa Kulturalno-Oświatowego Mniejszości Niemieckiej w Turawie i Opolu, które za­

pewniły potrzebne podręczniki . Dzięki staraniom wymienionego Towarzystwa w 1990 roku przeszkolono jednego nauczyciela w

Niemczech a w roku 1994) dwóch nauczycieli przedszkoli i trzech nauczycieli szkół.

Języka niemieckiego uczą : w S P Bierdzany -p.Józef Sygulla w SP Osowiec-p. ngr Renata Curlok

w SP Ligota i Zakrzów T.-p. Józef Passoń w SP Kadłub Turawski-p.mgr .Ireneusza Węgr7... w SP Turawa -p.mgr Eryka Matysek

w SP Węgry -p.Herbert Szymon ki.VII i VII}

i p. J. Lemke w SP Zawada - p.Herbert Szymon

Z w/w trzech nauczycieli jest już w wieku emerytalnym /p. Rl s s o ó, J.Sygulla i H.Szy­

mon/ i , o ile ustawa emerytalna zabroni im pracy, to kontynuowanie lmiczania ję­

zyka w czterech szkołach może być zagro-

O S W I A T A

to d o b r o wspólne -

o

rozwój

wszyscy w gminie

Oświata podobnie jak służba zdrowia i kul­

t u r a wymacaj** dużyoh, stałych środków finan- nowych dla ich utrzymania na odpowiednio wy­

sokim poziomie. Kadra pedagogiEano-obsługov/a o r a z wydatki materialne na utrzymanie bazy

-malowanie sali lekcyjnej, - wykonanie stojaka do kosza, - remont urządzeń wodno-kanalizacy ją nych z przyłączeniem urządzeń do wo d o c i ą g , wiejskiego. - widoczne są prace w Szkole Pod­

stawowej w Wągrach, gdzie odmalowano obiekt na zewnątrz z oknami, zaadoptowano byłe pod­

wórkowe wc na przechowało!ię rowerów, uporzą­

dkowano i naprawiono ogrodzenie szkolne oraz wykonano szereg innych prac porządkowo-modor- nianoyjnyoh. W r p M n l * pr*»dasko1»i i nakały wzbogaciły się w/g najniższego szacunku o kv;o- tę 36.700.000,- zł.wydatkowanych poza bud­

żetem. Rin Wójt dołożył z Zarządem Gminy i Radą kwotę 55*000.000,- co pozwoliło zna- zabezpiecza budżet. Na remonty i inne pot--

rzeby utrzymania obiektów przedszkoli i szkół czni‘e p o d s z y ć stan techniczny niżej wy nie­

znaczne środki przekazuje Wójt i Jego służby. n ionych obiektów :

ednak i to jest niewystarczające. W roku 1991_'S P . Ligota Turawska - S.P. Węgry -S.P. Zak J

do pełniejszej pomocy na rzecz utrzymania 1 poprawy obiektów oświatowych poproszono ro­

dziców. Apel dyrektorów przedszkoli i szkół nie pozostał bez eeha. Udział rodziców był i jest znaczny i wykazuje tendencję zwyżkową.

W Przedszkolu w Turawie przy naprawie dachu na obiekcie- dyr Przedszkola z własnej ini­

cjatywy i środków odmalowała obiekt na zew­

nątrz, dyr Przedszkola w Bieardzanach zmobi­

lizowała rodziców do malowania stolarki okie­

nne j w obiekcie z środków społecznych, dyr Przedszkola w Zawadzie środkami społecznymi przeprowadziła remont dachu na obiekcie, od­

malowano jeden pokój i naprawiono wodociąg, w pozostałych przedszkolach administracja o światowa dawała materiał a rodzice wykona­

wstwo. Znaczniejszy udział w pracach rodzi­

c ó w na rzecz oświaty wystąpił w szkołach na­

szej gminy i tak : - w Szkole Rjdstawowej w Ligocie Turawskiej po wmontowaniu okien i

rzów Turawski -S.P. Kadłub Turawski -S.P.Tu­

rawa ->P.PlZawada -P.P. Kotórz Wielki -11. N.

Kotórz Wielki i pozostałe. Licząc na dalszą współpracę chcemy nadal poprawiać stan bazy turawskiej oświaty.

B. Kulig

na sprzedaż działki Nr 664 Karta Mapy 1 poło­

żonej w Turawie o powierzchni 0,4257 ha.

Działka położona jest przy skrzyżowaniu dróg Turs.wa-Rzędów-Bierdzany. Przeznaczona pod zabudowę stacji benzynowej. Działka jest uz- drzwi w systemie społecznym odmalowano obiekt brojona w sieć energetyczną. Cena wywoławcza

d z ia łk i wynosi 174 min z ł . Zainteresowani pro­

szen i są o składanie pisemnych ofert w Urzę­

dzie Gminy w •' Turawie ul. Opolska 40 do diii a 15 stycznia 1992r. Wadium w wysokości I

) ,—zł należy wpłacić w kasie Urzącm Gminy wTfurawie lub na konto Urzędu

Nr 953494-648-133 w Banku Spółdzielczym w Opolu. Pisemna oferta powinna zawierać * imi^ i nazwisko lub nazwę oferenta oraz dokła­

dny adres, datę sporządzenia oferty, oferowa­

ną cenę, oferowany sposób realizacji dodafro g szkolny i sanitariaty wewnątrz, - w Szkole

Po stawowej w Zakrzowie Turawskim systemem społecznym zaadoptowano strych na potrzeby szkoły, - w Szkole Podstawowej w Kadłubie

Turawskim odmalowano na zewnątrz obiekt prze- 1 7.40b.OOO ,-zł należy wpłacić w kasie UrzęT dszkolny i płot, naprawiono schody i uporzą­

dkowano ogrodzenie boiska szkolnego, - na­

p r a w a co, zaszklenie brakujących 13 szyb, na- Opoli^'pisemna o ł e r t l ^ : ~ n n ^ 7 ^ l 7 a ć p r a w a ogrodzenia oraz montaż gniazd elektry­

cznych - to prace wykonane przez FY/M i spo­

łeczność Osowca na rzecz Szkoły, - zabiegi

dyr Szkoły Odstawowej w Turawie doprowadziły Wy c h "Wa ^ nków" ^ ^ ' p r z e t ^ T d o w ó d ’wiłacenia do wykonania wielu prac na rzecz Szkoły min. wadium> o t w a r c i e o f e r t nastąpi odmalowanie zaplecza kuchennego świetlicy, w dniu 16 stycznia 1992r. 0 godz. 10_ ^ w malowanie drzwi garażowych, konserwacja ogro- U r z ,.dzie Gminy. w tym gamym dniu odb^dzjp 3 ;p d z o m a przez malowanie, wymiana bojlerow ele- również ść niejawna przetargu. Nierucho- ktrycznych, remont 2-ch elektiycznych patelni,mof5ć t dać w dnl robocze od p ^ , naprawa dachu na budynku DN i garażach oraz działku d(J j ^ Informacjl dodatkowych poprawa wyposażenia kuchni świetlicowej udzielaó będzie pracownik Urzędu Gminy w poko- - znaczące prace wykonano dla Szkoły O d s t a - Ju nr 1# Jeżeli oferent któ * przetarg wowej w Zawadzie : - adaptacja 2 pomieszczeń uchyli gię od 2awarcia umowy kupna-sprzedaży n a sale lekcyjne / 2 unywalki, 3yfony,baterie,wadium przepada na rzeCz sprzedawcy. Sprzeda­

wcy przysługuje prawo swobodnego wyboru ofert oraz prawo odwołania przetargu bez podania przyczyn.

i P W S P W

Zmiany w prawie o ruchu drogowym

tf' , ..jjahwUM

Nowe zmiany w prawie o ruchu drogowym zobo- iyiązują kierowców zawodowych kierujących :

pojazdami uprzywilejowanymi, pojazdami prze­

wożącymi materiały niebezpieczne, samocho­

dami ciężarowymi przewożącymi osoby poza kabiną kierowcy, taksówkamu- do uzyskania świadectwa kwalifikacji. Kierowca ubiegający się o świadectwo kwalifikacji powinien w tym celu złożyć podanie /druk podania należy pobrać w Urzędzie Gminy , pok.13/ do którego należy dołączyć : 1 .Zaświadczenie o posiada­

ni u^^zynajmniej 3 letniego stażu pracy w cha­

rakterze kierowcy 2.Zaświadczenie lekarskie

•wydane przez lekarza uprawnionego do badania kierowców 3 «Zaświadczenie z badania psycho­

technicznego 4.Dwie fotografie. Kierowca taksówki powinien również wykazać się zna­

jomością topografii miejscowości, w której wykonuje zawód. Świadectwo kwalifikacji wy­

da, je na terenie naszej gmii7y Wójt Gminy Turawa .

Ł O S Z E N I E

URZĄD GMINY W TURAWIE i n f o r m u j e ,

« — — —

że w byłej świetlicy wiejskiej w Zakrzowie Turawskim znajduje się różnego rodzaju sprzęt / częściowo wybrakowany / będący na wyposażeniu tego lokalu między innymi : - tuby głośnikowe

- stolik pod telewizor - wzmacniacze / miksery/

- gitary / zdekompletowane / - szachy , przewody głośnikowe - magnetofon kasetowy - stereo - magnetofon " Ania " - szpulowy - mikrofony , kolumny głośnikowe - gra piłka nożna - duża i mała - paletki do tenisa stołowego

- krzesła / 6 szt./ i stoły świetlicowe / 6 szt. / Zainteresowanych kupnem w/w sprzętu

prosimy o składanie podań w sekretariacie Urzędu Gminy w Turawie .

Zawiadamiam , że w 1992 roku Urząd Gminy w Turawie będzie pracował w następujące soboty :

11 stycznia , 1 lutego , 7 marca , 4 kwie­

tnia , 9 maja , 6 czerwca , 4 lipca , 1 sier­

pnia , 5 września , 3 października , 7 listo­

pada , 5 grudnia .

Turawa 1991-12-19

■ ‘rr • ---

W 1 "'¡¿Ś

-Tylko tyle pozostaje z człowieka - mówi ojciec pokazując córce szkielet.

A wi ęa tylko mięae idzio do nioba ?

♦

Do apteki przychodzi mały Jasio.

-Czy to pani sprzedaje tran ? -Tak.

- Ty Świnio !

♦

-Czy słońce i teściowa mają jakieś wspólne cechy ? - pyta Masztalski Ecika.

-Toć, że mają ! - odpowiada Ecik.

- N a słońce nie można patrzeć i na teściową też nie.

♦

Przechodzień zatrzymuje furmankę : - Baco, jedziecie do Krakowa ? - Ni , do Zakopanego.

- Baco, ale to nie jest droga do Zakopanego ! - A co to jo będę z korni się kłócił ?

Pasą juhasi owce na hali. Pb drugiej stronie potoku przechadza się Maryśka.

- Maryś ! A przyjdź tu do nas !- wołają.

- A nie przyjdę , bo mi krzywdę zrobicie ! - A dyś nie zrobimy !

- To po co mam przyjść !

Karlik idzie z Hanką po lesie i pyta : - Co byś powiedziała, jakbych ci chciał

wziąć cnotę :

- Żeś się o parę roków spóźnił !

♦

Dwie koleżanki rozmawiają o małżeństwie : - Ja wyjdę za mąż z miłości . A ty ? Jak nie znajdę nic lepszego , to też.

- Jaka jest różnica między czarodziejką a czarownicą ?

- Jakieś 40 lć

^ k Ż y ć jest bardzo niezdrowo .

™ K t o żyje ten umiera .

^ Przywarli do siebie tak blisko, że nie było już miejsca na żadne uczucia .

^ G ł u p o t a nie zwalnia od myślenia .

"Nie drażnij lwa !" - "Dlaczego ?" - zapyl;*-

® łem dozorcy.

"Dostaje biegunki" - odrzekł .

•

^ Optymizm i pesymizm różnią się jedynie w dacie końca świata .

Dialog półinteligentów równa się monologowi ćwierćinteligenta .

^ Oburzenie nigdy nie powinno być tak głębokie, by nie mogło wybuchnąć .

dodaję wam gorzkie pigułki w słodkim lukrze.

Pigułki są nieszkodliwe-.trucizna jest w tej słodyczy .

Niejeden co pchał się na świecznik, zawisł na latarni .

Kwartalnik " Fala ". Redaguje Zespół. Adres redakcji 46-045 Turawa ul. Opolska 40