Dygo, Marian
"Freudalismus. Entstehung und Wesen",
hrsg. von Eckhard Müller-Mertens,
Berlin 1985 : [recenzja]
Przegląd Historyczny 76/4, 913
1985
Artykuł umieszczony jest w kolekcji cyfrowej bazhum.muzhp.pl,
gromadzącej zawartość polskich czasopism humanistycznych
i społecznych, tworzonej przez Muzeum Historii Polski w Warszawie
w ramach prac podejmowanych na rzecz zapewnienia otwartego,
powszechnego i trwałego dostępu do polskiego dorobku naukowego
i kulturalnego.
Artykuł został opracowany do udostępnienia w Internecie dzięki
wsparciu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach
dofinansowania działalności upowszechniającej naukę.
Z A P I S K I 913
jącego, c h a ra k te ry z u ją c e g o się w ie lk ą ru ch liw o śc ią społeczną, w ym ow a b y ła je d n ą z dróg aw a n su , k tó ry m ógł zw łaszcza n a W schodzie doprow adzić do najw yższych stan o w isk , gdzie s ta ra a ry s to k ra c ja b y ła m niej solidna. S ąd y W olfa w y n ik a ją ze s te reo ty p ó w pow szechnych jeszcze w la ta c h p ięćdziesiątych, choć ju ż w ted y z a ry so w a ła się przeciw ko n im opozycja (zob. p ra c e P. P e tita ), a ta k w y b itn y h isto ry k ja k Louis R o b e r t jeszcze w cześniej en erg iczn ie u p o m in a ł się o sp raw ie d liw ą ocenę działalności reto ró w . B ad an ia n a d polis doby hellen isty czn ej i rzy m sk iej, a także n a d in te le k tu a lista m i czasów c e sa rstw a d oprow adziły z w olna do ra d y k a ln e j zm ia ny p ersp e k ty w y .
D la p o rzą d k u dodam , że w anto lo g ii zn a la zł się jeszcze a rty k u ł: R. P a c k a “ C u ria les in th e C orresp o n d ece o£ L ib a n iu s”.
E.W.
F eudalism us. E n tste h u n g u n d W esen, hrsg. v o n E ck h a rd M ü l l e r
- M e r t e n s , “S tu d ien b ib lio th e k D D R -G e sch ich tsw issen sc h aft” t. 4, A k ad em ie-V erlag , B erlin 1985, s. 326.
P u b lik a c je w ra m a c h “S tu d ie n b ib lio th e k D D R -G e sch ich tsw issen sc h aft” u k a z u ją się w NRD od 1981 r. K oncepcję w y d a w n ic tw a p o rów nać m ożjia przy k ład o w o do za chodnioniem ieckiej se rii “W ege der F o rsc h u n g ”. Poszczególne tom y pośw ięcone są o k reślo n e m u p roblem ow i badaw czem u. Z a w ie ra ją w ybór w cześniej p u b lik o w a n ych p ra c różnych au to ró w (a rty k u ły , fra g m e n ty książek), szczególnie dużo w n o szą cych do zb a d an ia danej kw estii. Cel se rii u ję to n astęp u jąco : Facliwissensc haftlern
w ie S tu d ie r e n d e n w o lle n die Bände w issen s ch a ftlich e A rbeitsg ru n d la g e n u n d f u n diertes W issen v e r m itt e ln . Darüber hin aus sollen sie z u neuen, w e ite r fü h r e n d e n F orsc hungen anre gen. Bez w ą tp ie n ia i u nas b y łoby m iejsce n a ta k p o m y ślan ą se
r ię w ydaw niczą.
W tom ie IV “S tu d ie n b ib lio th e k ” zam ieszczono, w re p re z e n ta ty w n y m w yborze, siedem naście p ra c z la t 1953—1981 pośw ięconych problem ow i genezy o ra z isto ty feu d a lizm u . Z ro zum ienie n iu a n só w d y sk u sji n ie zm iern ie u ła tw ia a rty k u ł w stępny, pió ra r e d a k to ra tom u, o m a w iają cy podłoże, e ta p y oraz w y n ik i w schodnioniem iec- kich stu d ió w n a d feu d alizm em (“F eu d alism u sd isk u ssio n in d er DDR. E in fü h ru n g und A u sb lick ”, s. 9—46), oraz te k s t B e rn h a rd a T o p f e r a i A dolfa L a u b e , “Zu V e rla u f u n d E rg e b n isse n d er F eu d alism u s-D isk u ssio n in d e r DDR” (s. 298—308).
In sp ira c ją do po d jęcia ty c h b a d a ń były d y sk u sje toczone na przełom ie la t c z te r dziestych i pięćdziesiątych w h isto rio g ra fii rad z iec k iej. W la ta c h 1953—1957 uw agę b adaczy w NRD p rz y k u w a ł zw łaszcza p ro b lem p erio d y z ac ji h isto rii N iem iec w o k r e sie feu d alizm u . W łaściw a F e u d a lism usdisk ussion m ia ła m iejsce zasadniczo w la ta c h 1963—1970, przy czym w polu w idzenia zaczęły p o ja w iać się rów nież feu d a lizm y p ozaeu ro p ejsk ie. N ato m iast w la ta c h sied em d ziesiąty ch sty m u la to re m b a d a ń w tym z a k resie były p rac e n ad zarysem dziejów N iem iec (“G ru n d riss d e r d eu tsc h e n G es c h ich te” , w yd. 2, 1979), oraz w ielk im dziełem : “D eutsche G eschichte in zw ölf B ä n den” (t. I u k az ał się w 1982 r.).
S yg n alizo w an y tom w a r t je s t uw agi. Co p ra w d a zam ieszczone w n im te k sty ra ż ą n ie je d n o k ro tn ie jed n o stro n n o ścią ideologiczno-klasow ą, ale ów spór o fe u d a - lizm p rzy n ió sł rów n ież w iele w arto ścio w y ch w yników . S ą оле p rzede w szy stk im zw iązane z n azw isk iem w ybitnego m e d iew isty i re d a k to ra p u b lik a cji, E ck h a rd a M ü l l e r a - M e r t e n s a .
M.D.
