GAZE
LA MALKARA MONATA ORG DE CIU ESPERANTISTO
Abono.
S lm p la ja r a b o n o 2.50 sv. fk.
K o lc k t iv a J a b o n o l al unu adreso: minlmume 5 abonoj po 2.— sv. fk.
mlnlmume 10 abonoj po 1 50 sv. fk .; mlnlmume 25 abonoj po 1.20 av. fk.
La prezol valfdaa nur ĉe antaŭa pago por tuta faro. Ce alimanlera pago (monata, kvaronjara k. a.) unu numero kostas 0,25 sv. fk., 5 ekz. de unu numero po 0.20 sv. fk., 10 ekz. po 0.15 sv. fk., 25 ekz. po 0.12 sv. fk.
Pagante per agento, aldonu 2O°/o por perado.
Reklam o.
A no n c o ) : po unucentlmetra kolonero (8,5 cm lar&a) egalvaloro de 3.— sv. fk.
A n o n c e to l (nur kontraŭ antaŭa pago) : po enpreso kaj vorto(aŭ mallongigo) egalvaloro de OJO sv. fk., minimume t.— sv. fk.
U a b a t o : 3 foie 10°/o, 6 foje 16°/o, 12 fofe 2O°/o.
Pagante per agento, aldonu 2O°/o por perado.
A dreso:
Heroldo de Esperanto
Horrem bel KiSln (Germanujo) Fako: Verda Stelo.
Redaktoro: Teo Jung.
Kunlaborantoĵ en la tuta mondo.
Dlverslandajn valutojn ni akceptas je aekvanta kurzo:
0.10 svtsa franko = 0.05 arg. peso, 1 angla penco, 0.14 aŭstra fiilingo, 0.J4 belgo 0-16 braz. nilir., 3 bulg levoi, 0.65 ĉsl. krono, 0,07 V» dana krono, 8 est. niarkoj, 0.80 ftnna marko,0.50fr.franko, 0.08 germ.marko, 1.60 gr,drakmot, 0.12 htsp. peseto, 0.11 pengo, 0.35 ttata llro, 0.04 iap. jeno, 1.10 IsV dlnaro), 0.10 latva lato, 0.20 lttova lido, 0.05 nederl. guld., 0.08 norv. krono, 0.17 pola zioto, 0.40 port. eskndo, 4 rum. leoj, 0,07*/* sveda krono, 0.04 turka funto, 0.02 urugv. peso, 0.02 usona dolaro.
La diversajn valutoin ni akceptas nur el la koncernaj landoj, sed ei ĉiu lando
ni
akceptas pagon per sv. fk., germ. rmk., us. dolaro, angla funto, nederl. guldeno aŭ sveda krono.
M -ro 3 M arto 1 9 2 8
A ntverpeno vokas vin!
R eĝ in ’ de 1’ S k e ld riv ero — Ho, restis en im ag’
B elega tiu tagH
Vi iris el rn u ra r’ al oinbro de 1’ sornero, O rnarnis vin la festa v e s t’
Kaj rid ’ sur lip’, g ra c ia g e s t’.
S v a rm a n ta 1’ a m a sig ’ de via infanaro A spektis dense kiel papilia aro
D iv ersk o lo ra kaj ĝ u a n ta pri 1’ a e r ’.
Mi diris: re g a s vin an k o raŭ ĝ o j’, sin c e r’!
Tiel la flan d ra poeto L ed eg an ck ek- kornencas sian en tu ziasm an odon al Ant- v erp en o kaj tiel la e sto n ta e sp e ra n tista
k o n g resan o ekkonos la g loran k o m ercan urbon laŭ ĝia e k s te ra lukso, laŭ ĝia m al- afekteco!
V ictor Hugo, Ia fam a franco, kiu vi- zitis la urbon, laŭdis ĝin p er la v o rto j: , ,,Tiu urbo e s ta s adm irinda. P e n tra jo j en
la preĝejoj, skulptaĵoj en la dom oj, ' R ubens en la kapeloj, V erb ru g g en sur la fasad o j; ĝi e sta s plena de a rto . Oni m al- a n ta ŭ e n p a ŝa s por adm iri la p o rtalo n de la preĝejo, oni tu ŝa ŝ ion, oni rig a rd a s: e sta s puto, puto belega je sk u lp tita ŝtono kaj forĝita fero kun statu eto j. De kiu estas
tiu p u to ? De O uinten M atsys. Oni tu rn a s siaa. Kia e sta s tiu v a s ta k o n stru a ĵo kun tiu bela fasado ren e - sa n c a ? E stas la urbdom o. Oni fa ra s dek paŝojn. Kiu desegnis tiun g ran d an fasadon ro k o k an , tiel flam antan kaj riĉ a n ? E stas R ubens. L a tu ta urbo e sta s tia.”
Kaj v ere, la g ran d aj A n tv erp en aj a rtisto j, la m ond- farnaj re p re z e n ta n to j de la flandraj k o n stru - kaj pen- tro-skoloj, m etis sian genian stam pon su r la pom pan v esto n de la R eĝino de F Skeldo!
A ppelm ans kom encis la k o n stru o n , d a ŭ rin ta n du jarcen to jn , de la o k u lra v a ĉefp reĝ eja turo, unu el la plej altaj ek zistan taj. R ubens k o n stru ig is sian rim a rk - indan palacon, en kiu li laboris por la tu ta m ondo.
.E n la Muzeo de B elarto j kaj en la C efpreĝejo tro v - iĝas Iiaj plej fam aj m ajstro v erk o j. H erm an De W ae g h e m a k e re k o n stru is la „H alon de la B u ĉisto j”
— belan gotikan dom egon, kiu nun e sta s m uzeo de a rtin d u striaĵo j, kaj faris la planojn de la S a n k ta Jak o b o -p reĝ ejo — v e ra m uzeo, en kiu tro v iĝ a s ankaŭ la tom bo de Rubens. Dominiko De W a e g h e m a k e re estas Ia a rk ite k to de la „ S te e n ”, m aln o v a fo rtik ig ita kastelo, la naskejo de la urbo, d atu m an ta jam de la 9-a jarcento» nun m uzeo de an tik v aĵo j. L a sam a De W ag h ern ak ere k o n stru is la S an k tan P aŭlo-preĝejori, en kiu esta s belaj p en traĵo j de Van D yck, Jo rd a e n s k. a. A n tv erp en o ja e sta s v e ra rnuzeo!
In te re sa m onum ento de la 16-a ja rc e n ta re n e sa n c a vivo e sta s la bela dom o kurr presejo de K ristoforo P lan tin , 3a a rk ip re sisto de Filipo V l-a, la plej g ra v a tipografo de sia tem po. En ĝi nin tu te k a p ta s la spirito de pasinteco, kaj ĉio nin incitas al in telek ta rev&do. En ĝi ni popaŝe p o v as sekvi la historion de la A n tv erp en aj a rto j; en ĝi ni p o v a s adm iri la g ra v a jn el- donaĵojn de P lan tin , kiel la ok p arto jn de la m ultlingva biblio, la m aloftajn artp le n a jn m anuskriptojn.
F lan k e de tiu a rta kaj sp irita vivo de 1’ rnalnova A n tv erp en o b ru eg as la p o ten ca vivo de 1’ m etropolo, ege k o n tra sta n te . L a haveno, la plej g ra n d a de c e n tra E ŭropo, estas la fonto de riĉeco de la tu ta lando. Oni o b se rv u la agem on sur la riv ereg o , s ta ra n te su r la te ra so j laŭlonge de la S k eld o ; oni ĉeestu la funkĉiadon de la fortikaj p e ra k v a j arganoj, oni adm iru la lab o ro n de la m alŝarĝuloj m asivaj kaj larĝaj, kirrj ofte inspiris poeton kaj p en tristo n , kaj oni in teresite rig ard u iliajn helpantojn fidelajn, la m uskolajn B rabarttajn k o rp o ra ci- ĉevalojn senpene trenarrtajn Ia plej pezajn ŝarĝ o jn , ja oni aŭskultu ĉie la altan k an to n de agem o kaj laboro!
L a m oderna A n tv erp en o , kiel la h aveno, ege dis- vastiĝ is, tial ke la terito rio h a v a s su rfaco n de 7856 h ek taro j kun lo ĝ an taro de 450 000 liomoj (kun la aritaŭ- urboj). F lan k e de la p ito resk aj popolaj k v a rtalo j, la m o d ern a urbo adm irigas siajn fierajn dom egojn, ĝiajn k o lo rriĉajn florbedojn kaj ĝi h a v a s plie m aloftan al- logaĵon: la zoologian ĝ ard en o n kun riĉaj kolektoĵ d a
bestoj.
La (ira n d a P laeo en A nt\verpen kun la D rb e stra re jo kaj Ja giklodoinoj.
A1 tiu m ondfam a urbo ni invitas veni la tutm ondan sa m id ean aro n dum la v en o n ta m onato aŭgusto. La unuaj eentoj da k o n g resan o j sin jam enskribigis. E sta s via nom o, leganto, kiu e sta s an k o raŭ a te n d a ta de la g a stem a R eĝino de la Skeldo!
T y n e v eru n i.
Tra la m o n d o
Antaŭ kelkaj sem ajnoj mi tegis letero n de sv ed a sam ideano (Ernil S ahlgren en U ddevalla), en kiu esp rim iĝ as la p rin tem p so p iro de 1’ n o rd lan d an o . Jen la tek sto de lia letero :
IJodiaŭ cigrraro flugis norden. La blankaj k o rp o ĵ brilis alte en la bluaĵo — m ornenteton. P e r so p ir- an taj rig ard o j mi sek v is la blankularon, ĝis ĝi m al- ap eris m alproksiine super ia dorsoj de I’ m ontoj. Ili ku n p o rtis la unuan sciigon pri la printem po, tiuj belaj' liberaj birdoĵ, kiuj dum la v in tro loĝis en la glacitruoj ĉe la rn arb o rd o kaj tie batalis m alesp eriĝ an batalo n k o n traŭ glacio kaj neĝo, konfraŭ m onedoj kaj kornikoj.
A nkoraŭ re sta s du m onatoj, antaŭ ol v en o s la e fe k tiv a printem piĝo ĉi tie en la nordo. Jus nun la neĝa kovrilo- e sta s fo rŝirita kaj la lagoglacio akviĝis pro v e n to kaj suno; sed la Hagoj e sta s nur briletoj de lurno, kaj m o rg aŭ eble nova n eĝ o b lan k a tav o lo e sto s k o v rin ta la brunan tero n kaj niajn grizajn strato jn .
Estu p a rd o n a te , ke oni dum tiaj n ig retaj kaj m al- seren aj tagoj d eziras, ke oni estu a rab o , kiu sidas a n ta ŭ la p ro p ra tendo en oazo, h a v a n te taso n da kafo in ter la genuoĵ, enprofundiĝinte en kontem plado kaj a lta tran k v ilo , la rig ard o n d irek tin te al la b ru n a hori- zo n ta linio, m alproksim e, m alproksim e, kie la suno m allev iĝ as en la v a rm an sablom aron.
Ce ni la rnaro esta s k la rv e rd e m alv arm a, kaj ĉe la m arb o rd o j rigidiĝas ĝiaj k av etaj ondoj je glaeio, kiu dispeeiĝas kaj kies eroj k an tas dorrnigan kanton ĉe la b atad o k o n traŭ ŝtonoj kaj ŝero j (insuletoj) en la lularrta ritrno de 1’ ondoj.
D nm nokte la steloj Jumegas, brile g ran d aj kaj seren aj, kaj la luno b rilas g ran d io za kaj blankega sur nin tra la b ra n ĉ e ta k rad o de I’ arboj. La violkoloraj p en d aĵo j de V alno b rileta s en la lumo, kaj la rek taj, blankaj tru n k o j de 1’ betuloj d eseg n iĝ as a k re kaj k lare k o n tra ŭ la fundo v e rd n ig ra de 1’ konifera a rb a ro . La nudaj kronoj de la foliarboj kuniĝas je forerna, viol- b runa nubeto. L a burĝonoj ŝveliĝas. L a suko ŝaŭ m as in tern e de la ŝelo de 1’ trunkoj. En la m alproksim o e s ta s a ŭ d a ta krio de libera birdo su p er la ak v o de 1’
fjordo.
F lu as ak v o de glacietoj de la m ontoj, a k v o -a re to j niurrnuretas, kaj la riv e re to j bolegas. P rin tem p iĝ as . . . m alg raŭ ĉio.
P rin te n ip iĝ a s . . . m algraŭ ĉio. Sed ne uur en la alta nordo, ankaŭ en la m o d era zono kaj eĉ en pli sudaj Jandoj oni sopire ate n d a s la printernpon. La printernpon kun la k lare blua ĉielo kaj rnikle ra d ia n ta suno. N ova v iv k u raĝ o , nova vivoĝojo en iras la k o ro n , kiam v e rd iĝ as la a rb a ro kaj la karnparo, kiam re v e n a s !a hirundoj por rese rĉ i la lokon, kie en la p aŝin ta jaro ili k o n stru is sian neston.
I?or la pezan m antelon kaj la pelton!
En la plej profundan angulon de F ŝra n k o kun ili! Kaj e k ste re n en la belan n atu ro n , ren k o n te al la re v iv iĝ a n ta karnparo, al ĉarm aj rnontoj, ren k o n te al suno!
O b se rv an to .
Tra Esperantujo.
15 000 kursolibroj por unti Radio-kurso venditaj en . • . Japanujo.
En E ŭropo nia m o vado pli m alpli sta g n a s en m ultaj landoj; en la m alp ro k - sirna O riento ĝi a n ta ŭ e n iras g ran d p a ŝe.
O kaze de la E sp e ra n to -k u rso disaŭdigita per la R ad io -stacio JOAK en T okio e s ta s venditaj 15 000 lernolibroj, kaj eĉ tiu p ro v izo lie
sufiĉis. — Dum la tago de la E sp e ra n ta L ibro (15-a de decernbro 1927) oni disv en d is E sp eran to -lib ro jn eĉ sur la stra to j de la ĉefurbo. — La g ra v a jurnalo „A sahi”
prem iis drarnon de la jap an a v e rk isto Ito-K oiĉi, en kiu la aŭ to ro k o n stru a s utopian landon kun lingvo E spe-
ra n to ; la drarno e sta s filrnigota.
Esperaiito en la btirĝlerneĵoj de Wien.
En la burĝ lern ejo j de W ien funkcias 23 E sp e ra n to - k u rso j kun 605 gelern an to j. La U rba L e rn e ja Kon- sila n ta ro elspezis por aĉe tad o de lernolibroj 7200 ŝilingojn kaj p o r necesaj kajeroj 1200 ŝilingojn.
Tago de la Originala Esperanto-Llteratnro.
S -an o N. H olilov proponis proklam i la 14-an de aprilo (la m o rto tag o n de D -ro Zarnenhof) kiel T ag o n de la O riginala E sp e ra n to -L ite ra tu ro ,
Mussollni en Esperanto.
En E sp e ra n to -tra d u k o a p eris p releg o de la itala D uko „La a n tik v a Rom o su rrn a re ” . La v erk o e sta s h av eb la por rrnk. 2.20 (inkl. afranko) ee la L ib reja fako de H eroldo, H orrern b. Koln.
Pola romano per Esperanto tradukita en la japanan lingvon.
La k o n a ta rom ano „ M arta” de la pola v e rk istin o O rzeszk o estas, el la E sp e ra n to -tra d u k o de D oktoro Zam enhof, tra d u k ita kaj jus ap eris en la jap a n a lingvo.
T rad u k in to e sta s s-ro K ijom i-Rikuro,
La plej rapida inforiuilo pri la Esperanto-niovado estas la ĉiusemajna Esperanto-ĵurnalo ,,Heroklo de Esperanto”. Petu senpagan specimenon de la admini- stracio en Horrem b. Koln, Germanujo!
Konafa) pacffisfoj prl Esperanfo.
Freiherr von Schoenaich (eks-generalm aĵoro) 11. 12. 1927:
Se mi ĝis hodiaŭ ne jain e sta s e sp e ra n tisto , tiam nur pro tio, ĉ a r tnankis al mi la tem po en la lastaj jaroj.
Jam de longe mi inteneis fariĝi e sp e ra n tisto , K ronie tni iorn scip o v as la anglan kaj fra n ca n lingvojn, kaj tio sufiĉas por miaj e k sterlan d aj rilatoj. Sed ĉe ĉinj kon- g reso j internaciaj, kiujn mi p a rto p re n is la lastajn jarojn, mi sp ertis, ke E sp e ra n to n e p re e sta s b e zo n a ta por la interkonntnikiĝo kun tiaj kotigresanoj, kies lin- gvo ne e sta s p a ro la ta de la plejm nlto. Mi p en sas al Ja svedoj, danoj, finnoj, estouoj, latvoj, poloj, rusoj, riutianoj, bulgaroj, turkoj, g rekoj ktp. P ri la n eceseco de in tern acia helplingvo mi jarn estis ko n v in k ita, kiarn mi a n k o raŭ nenton sciis pri pacifism o. Jarn kiel junulo mi okupis m in pri la unua helpiingvp Volapijk, Mi
j-
N -r 3 V e r d a S ie J o 1 9 2 8
bone scias, ke E sp eran to ege su p e ra s tiun ĉi unuan p ro v o n . Ĉiukaze via ietoro instigis iniii konienei ia studadon, tuj kiani nii trovos ia tenipon.
Franz Carl Endres (ek s-m ajo ro ) 4. 1.^1928:
B ed au rin d e mi p erso n e ne tro v is ia teinpon lerni E sp eran to n . Sed mi lernus ĝin, se mi estus pli juna kaj disponus pri pli da tem po, ĉ a r internacia lingvo e sta s n ecesa. Kaj ĉar ĉiu lingvo k aŭ zas ĵaluzon k o n traŭ la alia, kaj ĉar la k lasik a latina lingvo ne plu p o v a s esti a d a p ta ta al la g ra n d e g a nom bro da civilizaciaj esprim oj, mi kredas, ke Esperanto donas eiiron, kiu serioze estu uzata. K om pare al nacia lingvo, E sp eran to liavas la a v an ta ĝ o n , ke ĝi kon- s e rv a s al ĉiu popolo Ia g ran d an kulturon de la p ro p ra lingvo. K ultur-im perialism on per c e rta nacia lingvo oni do ne b ezo n as tim i; aliflanke E sp e ra n to donas la eblecon (kondiĉe ke ĝi venku tutm onde) ĉie in te rp a ro la d i kun sarnideanoj aŭ sciencaj kolegoj aŭ kun liotnoj, kiujn oni bezonas en la ĉiu tag a vivo.
E sp eran to donas la eblecon al in terk o m p ren iĝ ad o kaj rap id e fo rig as la m alkonfidon, kiu n ep re ek estiĝ as post ĉiu uzado de in te rp re tisto j. Mi tutkore deziras al la Esperanto-m ovado feliĉon kaj sukceson!
F a m o - G loro - Grandeco.
A ntaŭ nelonge P ro f. Nikolao M u rray B u ttle r kaŭzis en tu ta A m eriko sensacion per la p ro v o k a d em an d o :
„C u v iv as en nia epoko a n k o raŭ v ere g ran d aj h o m o j? ” Li resp o n d is ĝin neante. Laŭ lia opinio ne ek zistas en la m o d ern a tem po tiel gloraj personoj, kiaj vivis en epokoj de C ezaro kaj N apoleono, H om ero kaj G oethe, M ozart kaj B eeth o v en . Li a s e rta s, ke en la nova epoko la hom oj estas m ezuloj, m ankas geniuloj.
L a dem ando de B u ttler kaŭzis diskuton.
Kroin aliaj respondis al li ankaŭ la g erm an a v e rk - isto Emil L udw ig. Liaj konkludoj esta s in teresaj kaj sendube ĝustaj.
„F am o ne e g a lv a lo ra s ĉiam g ran d e c o n ,” li publik- igis en la ĵurnalo New Vork T im es. Se ne estus tiel, n ek o n teste Chaplin estu s m ulte pli glorfam a ol B e r g -
son.
Eam o, kiu ak o m p an as v iv an tajn hornojn, ne esta s taŭ g a m ezurilo por ĝ u sta tak sad o de ilia g ran d eco , — m ale, fam o pli v e re m allielpas la prijuĝon de sam - tem puloj. Dum sia vivo iu artisto , m alofte, kaj iu ŝta tg v id a n to eĉ neniam e sta s ĝuste v a lo rta k sa ta j.
Kelkfoje ili e sta s tro m alalte ŝatataj, o rd in are tro alte, su p erm ezu re.
En nia epoko la cirk o n stan co j pri v e ra glorfam o ne ev id en tiĝ as tiel k lare kiel en pasintaj epokoj, ĉar la rapideco, p er kiu ĉiuj sciigoj d isv astiĝ as, efikas, ke iu hom o farniĝas post plej m allonga tem po, ne h a v an te okazon nerefuteble pruvi la m otivon de tiu ĉi famo, L a nomo de L indbergh fariĝis fam ek o n ata post unu nokto — ĉikaze tu tju ste — al 500 milionoj da hornoĵ;
ni tam en ne forge.su, ke Ja nom o de D -ro C ook sam e glorfam iĝis, kaj b ed aŭ rin d e la homoj sciiĝis nur m al- frue, ke tiu, kiu estis giorigita kiel eltro v in to de N orda P oluso, estis — trom pinto.
Ŝajnas, ke la famo elek tas nunternpe siajn fav o r- atojn el tute aliaj klasoj kaj profesioj, ol estis tiuj in- fanoj de 1’ fortuno, vivintaj antau duona jarcen to .
A rm egvidantoj ne plu ĝuas glorfam on kiel en pasintaj epokoj. La a rm e e stro estis tiam la plej glora el ĉiuj k u n v iv an to j. Neniu alia povis gioregali Iiomojn kiaj estis A leksandro, C ezaro kaj N apoleono. Eĉ
decida m alvenko fine de ilia vivo ne povis senigi ilin de ilia glorbrilo.
T am en post tiu teinpo, kiam militoj d eg en eris tiel rnalalten, ke ili fariĝis nur rnaŝininilitoj, la m ondo ne em as sciiĝi detalojn pri la p erso n eco de iu v en k a generalo. P o st la m ondm ilito ĉiuj popoloj starig is bronzajn aŭ m arm orajn m onum entdjn, m em orige al N ekonata B atalan to . AI li a p a rte n a s la gloro.
Inter ĉiuj popoloj, batalintaj dum la m ondm ilito, mi tro v is neniun popularan g en eralo n escep te de H inden- burg, kiu, kv an k am venkinto en m ultaj g ran d a j bataloj, kaŭze de fatalaj ekonom iaj kaj politikaj cirkotistancoj ne povis finvenki. Aliflanke esta s dube, ĉu la pli- rnulto da P a riz a n o j ekkonus la m arŝalon Eoch, rnal- g raŭ tio ke li dank' al helpo de am erikanoj venke finis la militon. Ankaŭ em inentaj ŝta tp erso n o j e sta s neniel e k ste ro rd in a re ŝa tataj. Neeble trovi ie v e re k re a n ta n artisto n popularan.
En nia epoko la plej g ran d an internacian rep u ta- cion ĝuas „filmaj stelo j” kaj „re k o rd u lo j”.
E k zistas neniu tenorulo nek iu reĝo, kies ad o ran to j povus laŭnornbre egaliĝi al la am aseg o da filrnaj en- tuziasm uloj.
Muzeo de Belartoj en Antwerpen.
Riibens: Adorado de la Tri Reĝoj.
Ci tiu fakto treeg e m alhelpas distingi v ere g ran - dajtt vivantajn hornojn. H istoriisto e ra rig a s ofte sin mem kaj sian leganton. M algraŭ tio estas certe, ke ankaŭ nia epoko povas fieriĝi, naskinte homojn, kiuj atin g as efektive tre altan ŝtupon de lionta povo.
Emil Ludw ig a s e rta s plue, ke bodiau ne ek zistas em inentaj artisto j. Oni povas nomi nnr kelkajn ta- lentulojn, kiuj tarnen estas laŭ d eg ataj sole de certa grupo da ad o rau to j. Eaŭ lia juĝo inter m uzikistoj plej fame konata esta s la kom ponisto L udw ig M ahler, post
kies m orto oni nc p c v a s nomi iim alian em inentan kom poiiiston. El la vico da p en tristo j atingis plej gloran fam on L ieberm ann kaj el v erk isto j B ern ard S haw , kiu k o n cern e al p o pulareco alte su p e ra s ĉiujn siajn sam tem pulojn. ,,Li e sta s V oltaire de la dudeka ja re e n to .”
La plej gloraj ŝta tg v id a n to j ŝajn as esti C lem enceau kaj L loyd G eorge, tam en ilia glorfam o rap id e velkis p o st la p a c tra k ta to . „Se oni min d em an d is,” sk rib as Ludw ig, „ke mi nornu iun, kiu in ter la viv an to j m eritas la plej altan adm iron, mi respondus, ke tio esta s la ĉelto M asaryk (elp. M asarik), ĉar li rek reis ŝtato n , jani an taŭ tri jareen to j p e re in ta n .”
La plej g ran d aj sciencistoj de nia epoko esta s laŭ opinio de L udw ig du: umt teoriulo kaj la alia p rak tik a inventisto. La unua estas nova E pim etheus, kiu tra - p e n etris la barojn de la k o n ata ntondo per siaj pensoj;
la alia e sta s nova P ro m e th e u s, kiu d enove fo rŝiris la fajron de dioj por prezenti ĝin al la hom aro. Ili e sta s E instein kaj Edison.
La v alorigo de gloro laŭ Einil L udw ig e sta s sen- dube tre in teresa. Lia m otivado kaj la principoj, kiujn li arg m n en te klarigas, esta s ĝustaj kaj ev id en tig as la eraro jn de p ro feso ro B uttler, kiu opiniis, ke nun- tem pe rte ek zistas v ere g ran d aj, su p ern iv elaj homoj.
Sed nekom plete nom is Emil L udw ig la plej glorajn hom ojn de 1’ nuntem po, ĉ a r li p re te rla sis m encii la nom on de tiu rnodesta, tam en plej glore m eritplena viro, kiu kreis la pehsesprim ilon, kom unan p o r la tuta hom aro, la in tern acian m ondlingvon Esperanto. La nom o de D-ro L. L. Zamenhof glorfam iĝis nun en la tu ta m ondo, la m em oro al li esto s ĉiarn pli kaj pli re sp e k ta ta , ĝi neniam estin g iĝ o s; la v alo ro de lia k re - itaĵo brilados k re sk a n te iom post iom ĝis plej rnal- proksim aĵ epokoj, ak celan te la hom ojn al plia kaj plia
perfekteco. P e rh a k .
La fuareea trib o —
kle virino resas.
En Afriko, inter la riv ero N iger kaj la urbo T im - buktu, loĝas in teresa, pro siaj m oroj, popolo »Tuareg«, kie viriuoj okupas speciale p riv ileg iitan pozicion. Oni supozas, ke tiu tribo estas de b e rb e ra gento. Gi esta s dividita en k v a r subtribojn, el kiuj la plej g ran d a v iv as en la m ontoj Eir sur la g ra n d a k a ra v a n a vojo inter M editeranea rnaro kaj C en tra Afriko. Dua subtribo, latt g ran d eco , loĝas cn la m ontaro H oggar. P o s t la falo de tiuj triboj en la m anoĵn de francoj, anglaj sektoj sendis tien m isiistojn, kirtj donis al ni in teresajn pri- skribojn de sia esp lo rad o pri la vivo de tuaregoj.
T u areg o j havus reĝon, e le k ta tan de nobelaro, sed kiu ne lta v a s p e rs o n a n a ŭ to rita to n .
Kiam en la jaro 1905 franca kom andanto L apcrin venis cn Ia plej fortikigitan parton de la njontaro H oggar, li aŭdis de la ĉefoj, kiuj venis por subinetiĝi, pri T u riŝa t Uit Ibdakan, virino kun g ran d a influo sim la tribon. Dum atakoj, kiujn francoj faris al ŝia popolo, ŝi ne perm esis m ortigi la vunditajn francajn soldatojn, sed tra n sp o rta d is ilin en sian hejm on, flegis ilin kaj poste en tuta sek u reco ek sp ed ad is al Tripoli. d iti T u a re g a KTiĝa Kruco e sta s nun k v in d ek -jara.
Ce ĉi tiu tribo la virino estas egalulo de viro.
D an k ’ al sia so b ra sin ten ad o kaj rafinita gvidado de socia vivo, kitt uobligas ankau la viron, la virino ĝuas specialan resp ek to n flanke de viro. Tio esta s la klarigo, kial poligam io ne ap eris ĉe tiu ĉi m ah o m etan a popolo. L a h av aĵo de Ia fianĉino post edziĝo re sta s ŝia h avaĵo, kaj ĉio p o rta s ŝian a p a rta n rn arkon:
kam eloj, ŝafoj, azenoj.
E k v ag o .
V. von Selieffel.
Jam a rd a s inontaro, ekfloras a rh aro ,
flirte ta s rubancT.
La birdo sin levas, forflugi gi d e v a s;
nti e sta s v ag an to , nii estas v a g a tit’!
O rv e rd e sin v e sta s la suno kaj re sta s vojakonipanant', k a re sa s per om bro florctojn sen notnbro.
Mi estas v ag an to , mi e sta s v a g a n t’!
Mi ŝa ta s la rozon, en m usko ripozon.
B elsonas b ird k a n t’.
R estadu laŭ plaĉo en ŝto u m u ra kaĝo!
Mi estas v ag an to , mi estas v a g a n t’!
T ra d u k is Geo Sehm idt.
Senlabora.
Skizo de W iihelm S cliaer.
S ur imu el la benkoj, s ta ra n ta j proksim e ĉe la dika pupitro, sidas juna virino. Ŝia v esto , m al- te ko,vranta la fo rtik an sta tu ro n , m alk aŝas, ke m al-
jco
