DAWNIEJ „PRZYJACIEL ROLNIKA" Cena 10 groszyLKJIHGFEDCBA
Z IE M U P 0 M 0 B S K A
UTSRQPONMLKJIHGFEDCBA P I S M O P O Ś W I Ę C O N E O B R O N I E I N T E R E S Ó W R O L N I C T W A , H A N D L U , P R Z E M Y S Ł U I R Ę K O D Z I E Ł A- ... ...P R E N U M E R A T A - - - -- - - -- - - -- - - -- - - -
„ Z I E M I A P O M O R S K A " z t y g o & u o w y m d o d a t k ie m ilu s t r o w a n y m „ G O Ś Ć N I E D Z I E L N Y " w y c h o d z i t r z y r a z y w t y g o d n iu , n a w t o r e k , c z w a r te k i s o b o t ę . P r z e d p ła t a n a p o c z c ie w y n o s i k w a r t a ln ie 2 z ł. 9 5 g r „ m ie s ię c z n ie 9 9 g r , W a d m in is t r a c j i k w a r t a ln ie 2 z ł. 4 0 g r ., m ie s ię c z n ie 8 0 g r . P o d o p a s k ą w P o ls c e 1 z Ł 6 0 g r . m ie s ię c z n ie . W r a z ie w y p a d k ó w s p o w o d o w a n y c h s iłą w y ż s z ą , p r z e s z k ó d w z a k ła d z ie , s t r a j k ó w it p . w y d a w n ic tw o n ie o d p o w ia d a z a d o s t a r c z a n ie p is m a , a a b o n e n c i n ie m a j ą p r a w a d o o d s z k o - d o w a n ia . P o j e d y ń c z y n u m e r 1 0 g r o s z y . "
— , — O G Ł O S Z E N I A
W ie r s z n r lim e tr o w y n a s t r o n ie 6 - ła m o w e j 1 0 g r . R e k la m y n a s t r o n ie 3 - ła m o w e j — 4 0 g r . R e k la m y w t e k ś c ie n a 1 - s z e j s t r o n ie — 7 0 g r . O g ło s z e n ia s k o m p lik o w a n e i z z a s ir z e ź e - n ie m m ie js c a 1 0 o io d r o ż s z e . N e k r o lo g i 3 0 % z n iż k i.
O g ło s z e n ia d r o b n e : w ie r s z n a p is o w y — 1 5 g r ., k a ż d e n a s tę p n e s ło w o — 5 g r . D k p o s z u k u ją c y c h p r a c y 5 0 % z n iż k i. R u c h t o w a r z y s tw ( w ie r s z r e d a k c y j n y ) — 1 5 g r ., k o m u n f k a t y ( w ie r s z r e d a k c y j n y ) — 2 0 g r . O g ło s z e n ia z a g r a n ic z n e 1 0 0 % d r o ż s z e . Z a d o k ła d n o ś ć o g ło s z e ń , n a d n -
- - w a n y c h t e le fo n e m , n ie g w a r a n t u j e a s y -
A d r e s R e d a k q i i A d m in is t r a c ji i „ Z I E M I A P O M O R S K A “ - T O R U Ń , u l. P ie k a r y 4 S — T e le f o n M l
o »
T O R U Ń , c z w a r t e k 1 1 lu t e g o 1 9 2 6 r . I] R o k n
l działalności Województwa Pomorskiego w roku 1925.
Z o k a z ji z ja z d u d z ie n n ik a rz y p o m o rsk ich , ja k i się o d b y ł u b ie g łej so b o ty w G ru d z ią d z u , W o jew o d a P o m o rsk i p . D r. W a c h o w ia k , u d z ie lił p rz e d sta w ic ie lo m g a z e t n a s ze j d z ie ln ic y o b sz e rn eg o w y w ia d u o d z ia ła ln o ś c i W o je w ó d z tw a P o m o rsk ie g o w ro k u u b ie g ły m . N a jp rzó d o m ó w ił p . w o je w o d a tru d n o ś ci n a tu ry p o lity c zn e j. K ied y się n ie c h ę tn y m P o lsce c z y n n ik o m z ag ra n ic zn y m w y d a w a ło , ż e tra k ta ty są św istk iem p a p ie ru i k ie d y te sa m e c z y n n ik i s tałą z ło śliw ą a k c ją p o lity c z n ą z a c zę ły n ie p o k o ić n a ró d n a sz, a P o m o rz e w sz cz e g ó ln o śc i, trz e b a b y ło z c a łą e n e rg ią p o p rz eć c z u jn o ś ć p a trio ty c z n eg o sp o łec z eń stw a p o m o rsk ie g o w e w n ą trz i z w ró c ić u w a g ę rz ą d u n a a k c ję n a z e w n ą trz , a b y o d e p rz eć b e z p ra w ie i z a k u sy .
U s łu żn a w ro g o m P o lsk i p e w n a c z ę ść p ra sy z a g ra n ic z n e j, o ż a d n e j z z ie m p o lsk ich ty le n ie p ro p ag o w a ła fa łszo w i c o o P o m o rzu , D o sz ło d o te g o , ż e p rz e c ię tn y p o lity k z a g ra n ic z n y z u p e łn ie fa łsz y w y n ie ra z m iał o b ra z o rz e cz y w isto śc i p o m o rsk ie j.
U w a ża łe m w te d y z a m ó j o b o w iąz e k w ra m a ch m y c h u p raw n ie ń u c z y n ić w sz y stk o , a b y sprostować te fałsze, sz k o d z ą ce n a sz e j d o b re j sław ie . K u te m u d a ły o k a z ję wycieczki wybitnych ^ości z a g ra n icz n y c h , k tó rz y w ro k u u b ie g ły m z w ied z ili P o m o rz e - B y li p rz e d sta w ic iele w y b itn i, kilkunastu narodów. W szy sc y b e z w y ją tk u w y je ż d ż ali z p rz e k o n a n iem , ż e in n a je st n a P o m o rzu rz e cz y w isto ść o d ty c h z ło śliw y ch p lo tek , k tó re p e w n e c z y n n ik i sy ste m aty c z n ie ro z s ze rza ły z a g ra n ic ą n a n a s z ą sz k o d ę . J e ste m w p o sia d a n iu s z e re g u p e łn y c h z a p a łu listó w n a szy c h g o ści, a p ra sa z a g ra n ic z n a , p o d w p ły w e m d o n ie sie ń n a o c z n y c h ś w ia d k ó w , n ie je d n o k ro tn ie z m ien iła sw o je d o ty c h c z a so w e z d a n ie .
S p ra w ą n a jd ra ż liw sz ą ro k u u b ie g łe g o , b y ła sprawa optantów. P o n ie w a ż w sp ra w ie te j je stem s ta le z a p y ty w an y p rz ez sp o łec z eń stw o i p rz e z p ra sę , p o w ta rz a m tu to , c o p o le c ił m i o św iad c z y ć w sw em im ien iu w d n iu 2 8 p a ź d z ie rn ik a 1 9 2 5 r. R z ą d P o lsk i, o św ia d cz e n ie to b rz m i:
.,A b y z a p o b ie d z m y ln y m p o g ło sk o m , ja k ie p o ja w iły się n a tle u c h w a ły R a d y M in istró w , d o ty c z ąc e j o p ta n tó w , z d n ia 2 3 p a ź d z iern ik a 1 9 2 5 r. je ste m u p o w a ż n io n y d o o św iad c ze n ia, ż e : w y stą p ien ie m sw o jem R z ą d P o lsk i n ie w y rze k ł się b y n a jm n ie j sw o ic h u p ra w n ie ń w s p raw ie o p ta n tó w , ja k ie m u d a je T ra k ta t W e rsa lsk i i K o n w e n c ja W ie d e ń sk a , z a w a rta m ięd z y R z ą d em R z e sz y a P o ls k ą w d n . 3 0 s ierp n ia 1 9 2 4 r,
„ Z a w ies z a ją c w y k o n a n ie ty c h u p ra w n ień , R z ą d P o lsk i c h c ia ł d a ć n o w y d o w ó d sw e g o d ą że n ia d o u su n ięc ia w sz e lk ic h ta rć , k tó re b y m o g ły z a m ą c ić n a s tró j p o k o ju , w y tw o rz o n y w L o c am o “ .
„P o stw o rzen iu w L o cam o m ięd zy p ań stw am i re- p rezen to w an em i n a k o n feren cji n astro ju p o k o jo w ej, w spó łpracy i sy stem u b ezp ieczeń stw a, o p arteg o o stw ierd zen ie n ień aru śzaln o śći istn iejący ch tra k ta tó w , a p rzez to n iety k aln o ść g ran ic P o lsk i, R ząd P o lsk i m o że d ać siln iejszy w y raz sw y m p o k o jo w y m d ążn o
ściom , p o św ięcając szczeg ó ln ą u w ag ę ziem iom zach o
d n im P o lsk i, a zw łaszcza P o m o rzu , jed y n em u d o stę
p ow i P o lsk i d o m o rza”,
„R ząd P o lsk i o czek u je, że d o n io sły jego k ro k p o k ojo w y , p rzy jęty p rzez o p in ję eu ro p ejsk ą ze zro zu
m ien iem i u zn an iem , zn ajd zie n ależy ta o cen ę zaró w n o w ło n ie sp o łeczeń stw a p o lsk ieg o , jak i u o b y w ateli n arod ow o ści n iem ieck iej i p o za g ran icam i p ań stw a.
R ząd czy n iąc k ro k sw ój p o k o jo w y , p o w strzy m ał n a P o m o rzu w y d alen ie 5350 o p tan tó w II i III g ru p y . C y fra ta p rzew y ższa 6000, jeżeli się w eźm ie w rach u b ę ty ch o p tan tó w II k ateg o rji, k tó ry m p o b y t ju ż d aw n iej p rzed łu żo n o . N astęp n ie m ó w ca p rzeszed ł do położenia gospodarczego Pomorza. C iężk ie p o ło żen ie g o sp o d ar
cze. jak ie k raj n asz p rzech o d ził w ro k u 1925, o d b ijało się w św ietle sy tu acji p o lity czn ej szczeg ó ln ie d o tk liw ie n a P o m o rzu , G o sp od arka w ro ln ictw ie, rzem iośle, p rzem y śle i h an d lu o p arta b y ła n a P o m o rzu n a k red y
cie. R zecz jasn a, że zu p ełn a posucha kredytowa,
Piłsudski w Belwederze.
W czo raj w ieczo rem p. P iłsu d zk i b y ł w B elw ed e
rze (n a zapro szen ie p. P rezy d en ta) i p o ru szy ł zn o w u sp raw ę u staw y o n aczeln y ch w ład zach w o jsk o w y ch ,
O św iad czy ł on, że. n ie m a n ajm n iejszeg o zam iaru d y sk u to w ać n a tem at u staw y , u w ażan ej p rzez siebie za w ad liw ą i szk o d liw ą.
Wymiana więźniów
miedzy Polska a bolszewja.
W d n iu 8 b, m , p o p o łu d n iu n a g ranicy p o lsk o -so w ieck iej w K ło sow ie d o k o n an o w zajem n ej w y m ian y w ięźn ió w p o lity czn y ch p o m ięd zy P o lsk ą a Z w iązk iem S o cjalistyczn y ch R ep u b lik R ad . P rzez stro n ę so w ieck ą zo stali w y d an i ks, B ro n isław U ssas, ks- D m ow ski, Jó zef Ł aszk iew icz i W ik to ria K ow rigo, p rzez stro n ę p o lsk ą
w zach o d n ich .d zieln icach P o lsk i tem straszn iej d aw ała się w e zn ak i. D o teg o d o ch o d zi i ta o k o liczn o ść, że z k red y tó w zag ran iczn y ch , p ły n ący ch n a P o m o rze, k o rzy stać m o g ła ty lk o część sp o łeczeń stw a p o m o rsk ieg o i to o b y w atele narodowości niemieckiej. G o sp o d arczo ro k 1925, i z tego w zg lęd u szczeg ó ln ie d la P o m o rza b y ł ciężki- że p o p rzed n i ro k b y ł ro k iem klęski dla rol
nictwa.
Opieka nad powiatami północnemi.
N aczeln y m p u n k tem p ro g ram u m ego w r, 1925, n a P o m o rzu , b y ła o p iek a m aterialn a i m o raln a szczeg ó l
n ie n ad p o w iatam i p ó łn o cn y m i, k tó re jak o b ezp o śre d n i d o stęp P o lsk i d o m o rza, n a szereg lat m u szą być o taczane szczeg ó ln iejsza o p ieką.
N ie ch cę i n ie m ogę tw ierd zić, jak o b y p o cząw szy o d p rzejęcia P o m o rza zrobiono w szy stk o , co zrobić trzeb a b y ło . B y ły b łęd y fataln e, k tó re d o d ziś d ają się w e zn ak i. B y łb y w szelak o n iesp raw ied liw y sąd , k tó ry b y o d m aw iał rząd o w i w latach o statn ich d o b rej w o li i szczery ch w y siłk ó w . D ow odem , że P o lsk a za
czy n a ro zu m ieć zn aczen ie P o m o rza, to fak t, że ro zp o
częto budowę portu w Gdyni. Je st to ro b o ta w iększa, niż zd ała p atrzący m w y d aw ać b y się m ogło. Je st to ro b o ta k tó ra d la całej p rzyszło ści w y b rzeża i P o m o rza m a d ecy d u jące zn aczen ie- N ie szczęd ziłem zabiegów , ab y p race zo stały jak n ajb ard ziej p rzy sp ieszo n e, P o l
sk a wybudowała kolej na Helu, n a jak ą zab o rcy m im o stały ch p ro jek tów zd o b y ć się n ie m ogli, P o lska w y b u
d o w ała linję kolejowa Kokoszki Gdynia, P o lsk a b u d u je o b ecnie m ag istralę k o lejow ą, m ającą p o łączy ć Ś ląsk z w y b rzeżem : lin ję Gdynia Bydgoszcz. P rze
jęty tro sk ą o ry b ak ó w zab ieg ałem u k o m p eten tn y ch p p . M in istró w w sp raw ach portu rybackiego, n a k tó ry w staw io n o w b u d żet teg o ro czn y 200,000 zł.
Roboty publiczne.
S ły szy się często n arzek an ia, że w d zied zinie ro
bót publicznych m ałe w id ać ożyw ienie. R zecz p ro sta, że k o n ieczn a refo rm a sk arb o w a n ie sp rzy ja ro b o to m in w esty cy jn y m , A le rzad k o k to w ie, że rząd w r.
1925 n a P o m o rzu w y d ał o k o ło 2 i p ó ł m iljo n a zło ty ch n a ro b o ty p u b liczn e zw y k łe, n ie m ó w iąc o b u d o w ie p o rtu i n o w y ch lin ji k o lejo w y ch .
Opieka społeczna.
N ie k ażd y też w ie, iż n a cele opieki społecznej n a P o m o rzu w y d ał rząd su m ę 557.651,53 zł, id ąc z p o m o cą zak ład o m k rajo w y m , sto w arzy szenio m , M ag is
trato m , K o m iteto m i w szelk ieg o ro d zaju zrzeszen io m o p iek i sp o łeczn ej- T y tu łem o p iek i sp o łeczn ej n ad o p tan tam i polskim i, w racający m i z N iem iec, w y d atk o w a
no 154,320 zł. W d zied zin ie zd ro w ia p u b liczn eg o są zn aczn e p o stęp y . P an M in ister S p raw W ew nętrzn y ch d la p o trzeb w y b rzeża u stan o w ił o so b n eg o lek arza.
C h cąc p ó jść n a ręk ę lu d n o ści człu ch o w sk ieg o o d cin k a p o w iatu ch o jnick ieg o , u stan o w io n o p o m o cn ik a lek arza p o w iato w eg o w B o ro w y m M łynie- co razem z zap ro
w ad zo n y m i p rzezem n ie ro k am i ad m in istracy jn em i
K u rjer P o ran ny p o w tarza p o g ło sk ę, że gen. Ż eli
gow ski zło ży w ciąg u ty g o d n ia p o d anie o d y m isję, p o n iew aż n ie u d ało m u się ro zw iązać sp raw y P iłsu d z- kiego.
zaś A n n a Jaw o rsk a, Ja n B raun , Ju lia n B ru n i A n to n i M ajew sk i, Z p o śró d w y m ien io n y ch w ięźn ió w p o lsk ich ks, U ssas sk azan y b y ł n a d łu g o letn ie w ięzien ie, p o zo stali zaś n a k arę śm ierci. W y m ian ę p rzep ro w ad ził ze stro n y P o lsk i p rezes d eleg acji rep artjacy jn ej p. W il
h elm K u lik o w sk i.
w L ipnicy, jest d la lu d n o ści tam tejszej p raw d ziw ą d o g o d n o ścią.
Sprawy samorządowe.
W d zied zin ie sam o rząd u p raca p o stęp u je n o rm al
nie, N o w e k o rp o racje sam o rząd o w e, w y b ran e w ciąg u ro k u 1925, m ają p rzed so b ą o g ro m ne zad an ia. P ra
g n ąłb y m tu taj w y razić g o rącą n ad zieję, że k o rp o racje te, p o m n e o g ro m n ej o d p o w ied zialn o ści, jak a n a n ich ciąży , p o św ięcą się p rzed ew szy stk iem zag ad n ien io m g o sp o d arczy m , boć to jest ich g łó w n em zad an iem . P rag n ę p rzed ew szy stk iem , ab y p o staw ić n asz sam o
rząd n a jak n ajw y ższy m poziom ie,
W ty m celu w y sy łam stale m y ch d eleg ató w n a p o sied zen ia ciał sam o rząd o w y ch, a p o leciłem tak że, ab y o p raco w an o podręcznik popularny dla użytku Sej mików i Rad Miejskich. S am o rząd ty lk o w ten czas sp ełn i n ależy cie sw e zad an ie, jeżeli b ęd zie m iał w szę
d zie lu d zi w y ro b io n y ch , lu d zi d o b rej w oli, p o stęp ują cy ch ciąg le n ap rzó d , p racu jący ch n a zasad ach p raw o
rząd n o ści.
Propaganda narodowa.
C h ciałb y m jeszcze p o d n ieść d ziałaln o ść W o je
w ó d ztw a n a p o lu propagandy narodowej.
P raca ta szła w k ieru n k u u św iad o m ien ia całeg o k raju , że P o m o rze jest d ziś kamieniem węgielnym sa
modzielności i przyszłości narodu. W y n ik i tej p ro p a
g an d y są zu p ełn ie zad aw alaj ące-
M im o tru d n o ści fin an so w y ch ro k u u b ieg łeg o , d zie
siątk i ty sięcy ro d ak ó w z in n y ch d zieln ic P o lsk i, a tak że gości zag ran iczn y ch zw iedziło P o m o rze. N ie p o trze
b u ję P an o m m ów ić, co to m a za zn aczen ie p o lity czn e.
C ały szereg w y b itn y ch o so b isto ści i zrzeszeń p o p arł m e w y siłk i w ty m k ieru n k u , W sk ażę n a w ielkie w y d aw n ictw a ilu stro w an e, w sk ażę n a czaso p ism a m o r
skie, k u p ieck ie i h an d low e, w sk ażę n a n ajp o w aiu iiejsze d zien n iki, k tó re zag ad n ien io m p o m o rsk im p o św ięciły sw ą u w ag ę. W ielk i p isarz, jak im b y ł śp. S tefan Ż e
ro m sk i, d o o statn ich d n i sw eg o ż y d a m y ślał o P o m o rzu , w y b itny p u b licy sta, jak im jest B o lesław K o sk b - w ski, p o św ięcił P o m o rzu cały szereg arty k u łó w p ier
w szo rzęd n y ch , D r, S ław sk i o p u b lik o w ał sw e d zieło ..D o stęp P o lsk i d o m o rza a in teresy P ru s W sch od n ich", k tó reg o d ru g i n ak ład n ieb aw em się u k aże. R u ch liw a k o rp o racja stu d en ck a „P o m eran ia" w y d ała cały sze
reg p u b lik acy j. d o ty czący ch P o m o rza. W y szły o b szern e d ziełk a w o b cy ch języ k ach . T o w arzy stw o , N au k o w e w T o ru n iu , d zięk i su b w en cjo m rząd o w y m i sam o rzą
dow ym , m ogło w y d ać k ilk a d zieł w r, 1925,
D la p o d n iesien ia k u ltu ry n aro d o w ej, zro b io n o co b y ło w ram ach lu d zk iej i fin an so w ej m ożliw ości. R ząd p rzy zn ał n a m e w n io sk i su b w en cję d la złączo n y ch T e
atró w w su m ie 180,000 zł. N a k o n serw ację zab y tk ó w , p o p ieran ie ru ch u k u ltu raln o -o św iato w eg o , n a p o p iera
n ie p rzem y słu lu d o w eg o , p o p ieran ie sztu k i, w y d an o w r- 1925 67.050 zł. 32 gr. W szereg u k o ścio łach p ro -
Z I E M I A P O M O RS K A Nr. 18.
S t Ł 2 .
w a d z o n e s ą r o b o t y k o n s e r w a t o r s k i e — a w d ł u g im s z e r e g u p r a c p i e r w s z e m i e js c e z a jm u j e r e s t a u r a c j a p r a s t a r e j k a t e d r y w C h e ł m n i e . N a H e l u , p r z y p o m o c y r z ą d u , p o s t a w i o n o k a p l i c z k ą . S u m a k r e d y t ó w , w y d a n y c h t y t u ł e m p a t r o n a t u d l a k o ś c io ł ó w , w y n o s i ła w r .
1 9 2 5 2 7 3 .0 0 0 z ł . , , .
O b r a z t e j p r o p a g a n d y n a r o d o w e j b y ł b y m e z u p e ł
n y , g d y b y m n i e w s p o m n i a ł o w s p a n i a ł y m p r z e g l ą d z ie n a s z e j p r a c y — j a k i p o d z i w i a l i ś m y n a wystawie w Grudziądzu. S t w i e r d z a m z t e g o m i e j s c a p u b l i c z n i e ż e w y s t a w a p o m o r s k a w r . 1 9 2 5 u r z ą d z o n a b y ł a c z y n e m w i e l k i m i p i e r w s z o r z ę d n y m , z a k t ó r y n a l e ż y s i ę p o d z i ę k a w s z y s t k i m , k t ó r z y m ó z g i e m , s e r c e m c z y r ę k a m i p r z y c z y n i li s i ę d o t e g o p i ę k n e g o d z i e ł a . W y s ta w a P o m o r s k a , k t ó r e j t y l e p o ś w ię c il i ś m y w r o k u u b i e g ł y m u w a g i i p r a c y , b y ł a ż y w y m d o w o d e m , ż e na Pomorzu byliśmy, jesteśmy — będziemy.
C o W o j e w ó d z t w o d l a w y s t a w y z r o b i ł o , n i e p o t r z e b u j ę s t w ie r d z a ć , b o t o z n a n e j e s t P a n o m .
Następca Moraczewskiego!
P . M o r a c z e w s k i o d d a l w c z o r a j u r z ę d o w a n i e p a r t ji w r z ą d z i e . W ; k o l a c h w y m i ę * k i e r o w n ik o w i m i n . r o b ó t p u b l i c z n y c h p . R y b c z y m
s k i e m u .
J u t r o s i ę z b i e r a c e n tr a l n y k o m i te t P . P . b .,
k t ó r y o m ó w i s p r a w ę d r u g i e g o p r z e d s ta w i c i e l a s k i e g o .
Zjazd dziennikarzy pomorskich w Grudziądzu.
W u b i e g łę s o b o t ę o d b y ł s i ę w G r u d z ią d z u , n a s a l i r a t u s z o w e j , Z j a z d S y n d y k a t u D z ie n n i k a r z y P o m o r s k i c h , w k t ó r e m w z ię ł o u d z ia ł 2 3 r e d a k t o r ó w z P o m o r z a . D z ie n n i k a r z y p o w i t a ł i m i e n ie m m ia s ta p . p r e z y d e n t W ło d e k , p o c z e m p r z e w o d n ic t w o o b j ą ł n a j s t a r s z y w i e k i e m r e d a k t o r p a n R a k o w s k i z G r u # d z i ą d z a . P o s p r a w o z d a n i a c h , z ł o ż o n y c h p r z e z c z ło n k ó w s t a r e g o Z a r z ą d u , p r z y s tą p i o n o d o w y b o # r ó w n o w e g o Z a r z ą d u . W y b r a n i z o s ta l i: p r e z e s e m p . T e s k a z B y d g o s z c z y , z a s tę p c ą p . W a s il e w s k i z G r u d z i ą d z a , s e k r e t a r z e m p . S o b o c i ń s k i , s k a r b n i # k i e m p . K r u s z e w s k i z G r u d z i ą d z a .
P o s k o ń c z e n i u o b r a d z j a z d u o d b y ł a s i ę k o n #
Co słychać w świacie?
W T r y b u n a l e R o z j e m c z y m .
N a z a p r o s z e n i e p r z e w o d n i c z ą c e g o m i e s z a n e g o T r y b u n a ł u R o z j e m c z e g o p o l s k o - n ie m i e c k ie g o w P a r y ż u p * R . G u e x z b i o r ą s i ę 2 m a r c a w P a r y ż u r z e c z o z n a w c y w s k ł a d z i e n a s t ę p u ją c y m : z e s t r o n y n i e m i e c k ie j p r o f W y ż s z e j S z k . R o l n i c z e j w B e r l in i e p . A e r e b o e ; z e s t r o n y p o l s k i e j p r o f . R o l n i c t w a n a U n i w . P o z n a ń s k im p . W i k t o r S c h r a m m ; z e s t r o n y n e u t r a l n e j : p r o f . W y ż s z . S z k . R o l n . w O l s o p . B o r g e d a h l — p r o f . W y ż s z . S z k R o l n . w K o p e n h a d z e p < L a r s e n — i d y r . Z w i ą z k u U r z ę d u a l k o h o l i c z n e g o w B e r l in i e p . T a n h e r .
C e l e m k o n f e r e n c j i b ę d z ie z a p o z n a n i e s i ę r z e c z o z n a w c ó w z e s k a r g ą n i e m ie c k ą , d o m a g a ją c ą s i ę d o d a t k o w e g o o d s z k o d o w a n i a d l a b y ł y c h w ł a ś c i c i e li z l ik w i d o w a n y c h p o s i a d ł o ś c i n i e m i e c k ic h .
U c h w a ł y Z j a z d u C h a d e c j i .
W p o n i e d z ia ł e k z a k o ń c z y ł y s i ę o b r a d y z j a z d u C h a d e c j i . W r e z u l t a c i e u c h w a l o n o z a u f a n i e z a r z ą d o w i g ł ó w n e m u , w s k a z a n o j e d n a k , ż e k l u b C h , D . m a z a m a ł y w p ł y w n a r z ą d i ż ą d a n o j e s z c z e j e d n e j t e k i , m i a n o w i c i e t e k i m i n . s p r a w w e w n ę t r z n y c h . N a s t a n o
J, I. KRASZEWSKI.
Morituri
- - - . ( 3 8
( C i ą g d a l s z y .)
K s ią ż ę R o b e r t z a c z ą ł s i ę ś m ia ć j a k i m ś d z i#
w n y m , p r z y m u s z o n y m ś m ie c h e m , w k t ó r y m t y lk o z n a ć b y ł o , i ż r a d b y ł j a k i m k o l w i e k s p o s o b e m r o z m o w ę n i e z n o ś n a s k r ó c ić i o d w r ó c ić . C h o d z i ł p o p o k o j u , p o p r a w i a ł s p r z ę t y , z s u w a ł k s i ą ż k i , z d m u c h i w a ł p y ł y , u k ł a d a ł n a s t o l i k u n i e c i e r p l i w i e , a l e t w a r z z a c h o w a ł s p o k o jn ą j a k z a w s z e i u ś m ie # c h n i ę t ą ł a g o d n i e . D l a o d w r ó c e n i a m o ż e u w a g i Z e # n o n a w t ę s t r o n ę , p o c z ą ł o k n e m w y g l ą d a ć w d z ie # d z i n i e c i n a g l e p r z y ł o ż y ł s z k i e ł k o d o o c z ó w .
— C o t o j e s t? p o s ł a n i e c z l i s t e m z m i a s t e c z k a ? C o t o m o ż e b y ć ?
K r ó tk a c h w i la u p ł y n ę ła w m i lc z e n i u , s ł u ż ą c y k s i ę c i a w s z e d ł z l i s t e m n a t a c c e . K s ią ż ę R o b e r t s p o jr z a ł n a k o p e r t ę n i e s p o k o j n y , p o z n a ł r ę k ę g e # n e r a ła i o d p i e c z ę t o w a ł s z y b k o . Z e n o n , o d s t ą p i w s z y n a k i lk a k r o k ó w , s p o g l ą d a ł o b o j ę t n i e . T w a r z c z y # t a ją c e g o p o w l o k ą s i ę c h m u r ą , u s t a s k r z y w i ły , c z o ło p o m a r s z c z y ł o . R z u c ił l i s t n a s t ó ł i p o c z ą ł s i ę p r z e # c h a d z a ć p o p o k o j u , z a c i ą w s z y w a r g i, c o b y ł o u n i e g o o z n a k ą n a j w i ę k s z e g o n i e z a d o w o l e n ia .
N a s k in i e n ie , ż e o d p o w i e d ź n i e p o tr z e b n a , s łu # ż ą c y w y s z e d ł.
— P a t r z # ż e n o , p r z e c z y t a j , j e ś l i c h c e s z — o d e # z w a ł s i ę k s i ą ż ę — t o p r a w d z i w a f a t a ln o ś ć ! C z ło # w i e k t u n i g d y s p o k o ju m i e ć n i e m o ż e , d r z w i s i ę n i e z a m y k a j ą . Ż n o w u g o ś c i e , i g o ś c i e n i e p o s p o l i c i . G e n e r a ł o w i u d a ł o s i ę p o l o w a n i e .
P o d a ł l is t Z e n o n o w i, k t ó r e m u o c z y b ł y s n ę ły r a d o ś c ią .
R z e m i o s ł o z o r g a n iz o w a ł o w y s ta w ę w W ą b r z e ź n i e . B y ł a t o w y s ta w a s k r o m n a , a l e n a d w y r a z p o ż y t e c z n a . W o j e w ó d z t w o w r o k u o b e c n y m w y s t ą p i z i n i c j a t y w ą u r z ą d z e n i a p o d o b n y c h w y s t a w w i n n y c h m i a s t a c h P o m o r z a .
R o k 1 9 2 6 n a P o m o r z u w i n i e n b y ć p o ś w i ę c o n y p r o p a g a n d z i e w s z y s t k i c h s p r a w p o m o r s k i c h , a w i ę c : p o r tu * n o w y c h l i n j i k o l e j o w y c h , r o z b u d o w i e w y b r z e ż a , t u r y s t y c e .
W t y m c e l u z a m i e r z a m w c z a s i e n a j b li ż s z y m w y s t ą p i ć z p l a n e m a k c ji n a w z ó r o r g a n iz a c ji f r a n c u s k i c h , m a j ą c y c h n a c e lu p o p i e r a n i e r u c h u p r z y j e z d n y c h .
R u c h narodowy i społeczny w towarzystwach c i e s z y ł s i ę g o r ą c ą o p i e k ą r z ą d u . S t ą d t e ż n a d z w y c z a j n y r o z w ó j., r ó ż n y c h p l a c ó w e k n a r o d o w y c h z w ł a s z c z a w p o w i a t a c h k a s z u b s k ic h .
( D o k o ń c z e n i e n a s t ą p i) .
n i a n e r o z m a i te n a z w i s k a d o m n ie m a n y c h k a n d y d a # t ó w , j a k n p . p . p . D i a m i a n d a , H a u s n e r a , J a w o r o w # ,, s k i e g o , N ie d z i a łk o w s k ie g o ,, B a r li c k i e g o i Ż u ła w #
f e r e n c j a d z i e n n i k a r z y z p r z e d s t a w ic i e la m i w ła d z w o je w ó d z k i c h i s a m o r z ą d o w y c h , p o d p r z e w o d n i # c t w e m p . w o j e w o d y d r . W a c h o w i a k a .
N a s tę p n i e o d b y ł s i ę o b i a d , w y d a n y p r z e z S y n # d y k a t n a c z e ś ć p . w o j e w o d y , k t ó r y p o d c z a s u c z t y w y g ło s i ł p i ę k n e p r z e m ó w i e n i e o w s p ó łd z i a ł a n iu g a z e t z w ł a d z a m i.
P o o b i e d z i e c a ł e t o w a r z y s t w o u d a ł o s i ę d o t e a t r u , p o p r z e d s t a w ie n i u z a ś ~ o d b y ł s ię w „ K r ó # l e w s k im D w o r z e " r a u t , w k t ó r y m o p r ó c z u c z e s tn i # k ó w k o n f e r e n c j i, w z ię l i u d z i a ł r ó w n i e ż p o s ł o w i e i s e n a to r o w ie p o m o r s c y , o r a z p r z e d s ta w ic i e le w ła d z w o j s k o w y c h , s ą d o w y c h i I z b y R o l n ic z e j .
w i s k o t o w y s u w a k l u b p o s . C h a c i ń s k ie g o . O m a w i a n o t a k ż e s p r a w ę b y d g o s k ą i u c h w a l o n o z a s a d ę , ż e w p r z y s z ł o ś c i w ż a d n e k o m p r o m i s y w y b o r c z e w c h o d z i ć n i e w o l n o b e z w i e d z y i z a tw i e r d z e n i a z a r z ą d u g ł ó w n e g o . N a n a j b l i ż s z e m p o s i e d z e n i u R a d y N a c z e l n e j o m a w i a n y b ę d z ie s t o s u n e k C h - D . d o m n i e js z o ś c i n a r o d o w y c h .
W z r o s t g r u p y B r y l a .
P o s e ł S t e f a n T a t a r c z a k , w i c e p r e z e s W y z w o l ę # n i a w y s t ą p i ł z e s w e g o s t r o n n ic t w a i w s tą p i ł d o g r u p y B r y l a . G r u p a B r y l a z a w ia d o m ił a k a n c e l a r j ę s e j m o w ą , ż e l i c z y o b e c n i e 2 8 p o s ł ó w , a w s k u t e k w e jś c i a w p o r o z u m i e n ie z K lu b e m P r a c y ( T h u g u t t ) z 3 p o s ł a m i k r e s o w y m i i d w o m a s e c e s jo n i s t a m i O k o n ia p r z e d s t a w i a r a z e m g r u p ę 3 9 p o s ł ó w , d o m a # g a s i ę p r z e to z m i a n y k l u c z a p a r t y jn e g o p r z y u k ła #
d z ie k o m is j i. _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
Obwieszczenie
P r e z e s a G łó w n e g o U r z ę d u L i k w i d a c y jn e g o w p r z e d m i o c i e p r z e z n a c z e n ia d o z b y c i a o s a d r e n t o w y c h .
C e le m z a s to s o w a n i a u s t a w y z d n i a 2 8 l i p c a 1 9 2 2 r . ( D z . U s t. R . P . N r . 6 7 , p o z y c j a 6 0 2 ) w m y ś l p a r . 1 i 2 r o z p o r z ą *
■■■ eołcaamBM-j —i iiu iw mi—■—■—
— M o ś c i k s i ą ż ę — z a w o ł a ł — n a k o n i e c i m n i e p r z y j d z ie u w ie r z y ć w c u d a ! a l e ż t o p r a w d z i w y c u d ! D z ie d z i c z k a , k t ó r a b y ł a p r z e d m i o te m ż y c z e ń , p r z y * j e ż d ż ą n a m s a m a n a g r u n t , t y l k o s i ę s c h y l ić , a b y j ą w z i ą ć . N a u c z c iw o ś ć , m o ś c i k s i ą ż ę , n i e r o z u m ie m ...
— A l e b o t y m n ie n i g d y n i e r o z u m i e s z — tr a # c ą c c i e r p l iw o ś ć r z e k ł R o b e r t , — j a n i c z e g o n i e c h c ę , n i c z e g o n i e p r a g n ę , o p r ó c z s p o k o j u .
— T o w n i jd ź d o k l a s z t o r u — o d p a r ł Z e n o n . — S p o k o j u n a ś w ie c i e n i e m a , a k t o g o ż ą d a , c h c e r z e c z y n i e m o ż l iw e j. K s ią ż ę p r a g n ie s z i d e a ł ó w ; t r z e b a s i ę i c h w y r z e c , a p o ś l u b i ć r z e c z y w i s t o ś ć , j a k a j e s t i z k t ó r e j j a r z m a w y ł a m y w a ć s ię n i k t n i e m a p r a w a . T a k , m o ś c i k s i ą ż ę — d o d a ł , — n i e t r z e b a s i ę ł u d z ić , t r z e b a p r z e s t a ć m a r z y ć , k s i ą ż ę s i ę „ m u s is z " o ż e n i ć , i o ż e n ić b o g a t o d l a o c a l e n i a r o d z i n y , k t ó r a i n n e g o r a t u n k u n i e r o z u m i e i z n a l e ź ć n i e p o t r a f i . S u r o w e t o s ą w y r a z y z m o je j s t r o n y , l e c z p o d y k t o w a n e p r a w d z iw ą d l a i c h d o m u m iło # ś c i ą i p o s z a n o w a n i e m . W i n n y m s k ł a d z i e o k o lic z # n o ś c i p o w i e d z ia ł b y m k s i ę c iu : z o s t a ń w o l n y m , z o # s t a ń p r z y m a łe m , c h o d ź m y , p r a c u j m y , a o d r o d z i c i ę p r a c a , d a c i z d r o w ie d u s z y , b ę d z ie s z s z c z ę ś li#
w y m . N i e s t e t y ! k s i ą ż ę n i e j e s te ś s a m , m ił o ś ć d l a r o d z i n y z m u s z a c i ę d o o f i a r y f a ł s z y w y m m o ż e , a l e p o s z a n o w a n ia g o d n y m p o j ę c io m . N i e m a w ię c w y b o r u , o f i a r ę z s i e b ie m u s is z u c z y n i ć , t r z e b a j ą p o d j ą ć m ę ż n e m s e r c e m i w e s o ł ą t w a r z ą .
Z e n o n m ó w ił z z a p a ł e m , k s i ą ż ę R o b e r t , s łu # c h a j ą c g o p o b l a d ł ; z d a w a ł o s ię , ż e s i ę r o z g n i e w a , ł z y s t a n ę ły m u w o c z a c h , w y p r o s to w a ł s ię , p o d # n i ó s ł g ł o w ę , p o t e m m i l c z ą c y p o d s z e d ł d o p r z y j a # c i e lą i u ś c is n ą ł g o s e r d e c z n ie .
— M a s z s ł u s z n o ś ć — z a w o ła ł g ł o s e m s t ł u m i o # n y m _ j e s t e ś m i p r a w d z i w y m p r z y j a c i e l e m . D o # s y ć , z r o z u m i a ł e m c ię . S t o k r o ć c i d z i ę k u j ę , o s z c z ę #
d z e n i a P r e z e s a G ł ó w n e g o U r z . L i k w i d a c y j n e g o z d n i a l# g o g r u d n i a 1 9 2 2 r . ( D z . U s t. R . P . N r . 1 1 2 , p o z y c ja 1 0 2 5 ) p r z e * z n a c z a s i ę d o s p r z e d a ż y n i ż e j w y s z c z e g ó l n i o n e o b j e k t y lik w i#
d a c y j n e :
( O b j a ś n ie n i e . S k r ó t y z n a c z ą : t — t o m , k = k a r t a , o b . = o b s z a r w h e k t a r a c h , p o w . p o w i a t , w ł. = d o t y c h c z a s o w y w ł a ś c i c i e l, a o s t a tn i a s u m a z n a c z y p r z y p u s z c z a l n a c e n a s z a * c u n k o w a .)
( D o k o ń c z e n i e .)
6 2 ) C h e łs t , t . I V , k . 1 6 2 , p o w . C z a r n k ó w , 6 ,4 8 ,9 6 h a , w ł.
F r y d e r y k S i e b e r t , 2 .5 0 0 z ł o ty c h .
6 3 ) C z a r n k ó w , t . X I , k . 4 3 8 , p o w . C z a r n k ó w , 0 ,8 9 ,1 0 ha,
w ł. W i lh e l m i n a H u e b e n e r , 5 0 0 z ł.
6 4 ) C z a r n k ó w , t . V I I I , k . 5 2 5 i t . 2 9 , k . 1 2 2 5 , p o w . Cram*
k ó w , 1 7 3 7 ,3 7 h a , w ł. F r y d e r y k U lr ic h , 1 0 .0 0 0 z ło t y c h .
6 5 ) D r a w s k o , t . a ) 9 , k . 3 2 6 i t . b ) 3 0 , k . 7 5 6 , p o w . Czara*
k ó w , a ) 3 ,1 7 ,8 5 h a , b ) n i e p o d a n y , w ł. s p a d k . Abrahama
K l e is n e r a , 2 .5 0 0 z ło t y c h .
6 6 ) D r a w s k o , k . 3 3 4 , p o w . C z a r n k ó w , 4 ,1 1 ,2 2 h a , w ł. spadk.
F r y d e r y k a P a u l i , 2 ,5 0 0 z ło t y c h .
6 7 ) D z ie r z n o W ., k . 4 0 5 , p o w . C z a r n k ó w , 1 ,1 5 ,4 0 h a , w ł.
K a r o l F u t te r k n e c h t, 7 0 0 z ł o t y c h .
6 8 ) K a łę d e k , t . I , k . 1 , p o w . C z a r n k ó w , 0 ,2 7 ,2 1 h a , w ł.
M a k s H e n k e i ż o n a I d a z d . L i e s k e , 1 7 0 z ł.
6 9 ) K a lę d e k t . I , k . 2 , p o w . C z a r n k ó w , 0 ,1 0 3 1 h a , w ł.
B e r t a K r e n z z d . M a n t h e y , 6 0 z ł.
7 0 ) K a l ę d e k , t . I , k . 3 , p o w . C z a r n k ó w , 4 ,0 6 ,2 8 h a , w ł.
O tt o n L i e s k e , 2 .0 0 0 z ło t y c h .
7 1 ) K a lę d e k , t . I , k . 6 , p o w . C z a r n k ó w , 3 ,3 7 ,0 0 h a , w ł.
E m il Z i c k i ż o n a A lb e r ty n a , 2 .0 0 0 z ł.
7 2 ) K a l ę d e k , t . I , k . 9 , p o w . C z a r n k ó w , 0 ,1 7 ,9 3 h a , w ł.
E w a l d M a th w ig , 1 0 0 z ł o t y c h .
7 3 ) K a łę d e k , t . I , k . 1 0 , p o w . C z a r n k ó w , 2 ,4 6 ,2 2 h a , w ł.
F r y d e r y k G a n s k e , 1 5 0 0 z ł o ty c h . 0 ,4 3 ,2 6 h a , w ł. R y s z a r d D r ie s n e r , 2 5 0 z ł o ty c h .
7 5 ) K a l ę d e k , k . 2 3 , p o w . C z a r n k ó w , 0 ,8 7 ,9 3 h a , w l, B e r * n a r d K o e p p i ż o n a H il d a z d o m u K u s k e , 5 0 0 z ł o ty c h .
7 6 ) R o s k o , t . X I , k . 3 9 0 /3 9 1 i t . X I I , k . 3 9 5 , p o w . C z a r n k ó w , 7 ,9 2 ,2 0 h a , w l. A lb e r t M a a s , 4 .8 0 0 z ł o ty c h .
7 7 ) S a r b ja t . I V , k . 1 9 5 , p o w . C z a r n k ó w , 2 5 ,4 3 ,4 3 h a , w ł.
O t to n G a u e r i ż o n a F r ie d a z d . K o p p li n , 1 5 .0 0 0 z ło t y c h . 7 8 ) W a l k o w ic e , t . I V , k . 1 3 6 , p o w . C z a r n k ó w , 1 ,3 3 ,6 0 h a , w ł. s p a d k . L u d w ik a P o n t o w , 8 0 0 z ło t y c h .
7 9 ) W i e l e ń , t . I X , k . 3 6 2 , p o w . C z a r n k ó w , 3 ,4 6 ,2 1 h a , w ł.
R y s z a r d S c h u lz i ż o n a J o a n n a z d . I w it z , 2 .0 0 0 z ł o t y c h . 8 0 ) W i e l e ń , k . 3 7 8 i 3 8 1 , p o w . C z a r n k ó w , 1 ,1 5 ,7 0 h a , w ł.
F r it z M a r t e n ,'7 0 0 z ł o t y c h .
8 1 ) W i e l e ń , k . 4 1 2 , p o w . C z a r n k ó w , 6 ,2 0 ,2 7 h a , w l. s p a d k . F r y d e r y k a i I d y Q u a s t , 2 .7 0 0 z ł o t y c h .
8 2 ) W7i e l e ń , t . I I , k . 2 0 , p o w . C z a r n k ó w , 1 ,2 2 ,3 0 h a , w ł.
G o tt li e b P o c k r a n d t , 7 5 0 z ło t y c h .
8 3 ) W ie l e ń , k . 3 5 6 , 4 0 2 , p o w . C z a r n k ó w , 2 ,1 5 5 0 ha, wl.
E r n e s t D r ie s n e r , 1 .0 0 0 z ł o t y c h .
8 4 ) W i e l e ń , k . 1 1 .4 3 1 , p o w ia t C z a r n k ó w , 0 ,3 0 ,4 0 h a , w ł.
F r y d e r y k D r ie s n e r , 2 0 0 z ł o ty c h .
8 5 ) W i e l e ń W a p n ia m ia , k . 2 6 8 , 6 8 9 , p o w . C z a r n k ó w , 2 1 5 3 ,9 0 h a , w ł. P a w e ł K o e n ig 1 2 .0 0 0 z ł o ty c h .
8 6 ) W r z e s z c z y n , k . 2 6 , p o w i a t C z a r n k ó w , 1 4 ,9 0 ,7 0 h a , w ł . A lw in a P f lu g r a d t z d . S i e b e r t , 8 .8 0 0 z ło t y c h ,
8 7 ) O s i n i e c , t . I I I , k . 2 9 , p o w . G n ie z n o , 1 1 ,1 2 ,0 9 h a , w l.
s p a d k . W i lh e l m a B a u s m a n n , 6 .7 0 0 z ł o t y c h .
8 8 ) S k r z e t u s z e w o , t. V , k . 4 0 , p o w . G n i e z n o , 1 ,3 0 ,1 4 h a , w l. W i lh e l m K o n it z k e , 1 .0 0 0 z ło t y c h .
8 9 ) P o d z a m c z e , t . X V I , k . 5 4 4 , p o w . K ę p n o , 1 ,9 6 ,1 1 h a , w l. s p a d k . A n d r z e j a K l is c h k a , 1 .2 0 0 z ł.
9 0 ) W ie lk a K o z i a , k . 7 1 , p o w . K ę p n o , 3 ,2 2 5 0 h a , w ł. spadk.
A lb e r t a L i c h y , 1 .3 0 0 z ł o t y c h .
9 1 ) L ip o w ie c , t . I I , k . 3 1 , p o w . K o ź m in , 1 2 ,0 8 ,9 5 ha, w ł.
G u s ta w Z i n k , 6 .8 0 0 z ł o ty c h .
d z i łe ś m i g ł u p i e j i n i e p o t r z e b n e j w a l k i . I d ę d o o j c a . T o m ó w ią c , w z ią ł l is t g e n e r a ł a i z n i m p o s p ie # s z y ł d o s z a m b e l a n a .
♦ ♦ ♦
O d d a w n a B r a ń s k n i e w y g l ą d a ł t a k ś w ie t n ie , j a k n a p r z y j ę c i e h r a b i e g o M o ś c i ń s k i e g o ; s z a m b e l a n z r o z u m ia ł , ż e t o m o g ł a b y ć d l a n i c h c h w i la s ta # n o w c z a , z k o l e i w i ę c k a z a ł d o s i e b i e w o ł a ć w s z y # s t k i c h , k t ó r z y m u d o p o m ó c m i e l i d o t e g o w y s tą # p i e n i a . O n s a m , o b c i ą ż o n y w i e k i e m , a w i ę c e j j e s z c z e n a w y k n i e n i e m d o o b r a c h o w a n i a r e g u la r # n e g o ż y c i a , n i c z e m s i ę z a j m o w a ć n i e m ó g ł, n i e m i e s z a ł s i ę t e ż z w y k le d o n i c z e g o ; n a t e n r a z je # d n a k p r z e ła m a ł n i e c z y n n o ś ć , c h c i a ł w ł a s n e m i u s t y , k t ó r y c h k a ż d e s ł o w o b y ł o t u p r a w e m i r o z k a z e m , s k ł o n i ć o t a c z a j ą c y c h , a b y m u n i e z r o b i l i w s ty d u . O b u d z ił o t e ż t o n i e s ły c h a n ą g o r l iw o ś ć .
S z a m b e l a n n a d t o b y ł i d u m n y m i n a w y k ły m d o p e w n y c h f o r m , a b y s i ę k o m u z m y ś l i s w y c h c h c i a ł z w i e r z a ć ; ł a tw o z r e s z t ą o d g a d y w a n o , o c o c h o d z ił o ; n i e m ó w ią c d l a c z e g o , p r z e s a d z a l i s i ę w s z y s c y w s ta r a n ia c h , a b y B r a ń s k w d a w n y m s i ę b l a s k u o k a z a ł . C z a s b y ł n a d z w y c z a j k r ó t k i , a l e t e ż t u s t a r y c h z a s o b ó w n i e b r a k ł o , s z ł o t y lk o o u m ie j ę tn e i c h u ż y c i e . W t e j c h w il i p r a w i e g d y R o b e r t p o s z e d ł z l is t e m d o o j c a , z r e z y g n o w a n y o d e g r a ć s w ą r o l ę z c a ł y m t a le n t e m , n a j a k i s i ę m ó g ł z d o b y ć , p o r u s z y ł o s i ę c o w e d w o r z e ż y ł o .
G e n e r a ł , w g o d z i n ę p o w y p r a w i e n i u p ie r w # s z e g o p o s ł a ń c a , z m i a r k o w a ł , i ż i W in c e n to w i c z i i n n i l u d z i e , p o ż y c z e n i n a o d p u s t k s . s u f r a g a n o w i , m o g l i b y ć w B r a ń s k u p o t r z e b n i , r o z m ó w i ł s i ę w i ę c z b i s k u p e m , o d d z ie lo n o t y c h , b e z k t ó r y c h s i ę o # b e j ś ć b y ł o m o ż n a , i p o s ła n o i c h n a c a ł ą n o c d o d o m u .
( C i ą g d a l s z y n a s tą p i . )
