Szwarc, Andrzej
"Polish national liberation struggles and
the genesis of the modern nation",
Emanuel Halicz, transi, from the Polish
by R. A. Clarke, Odense 1982 : [recenzja]
Przegląd Historyczny 74/1, 213
1983
Artykuł umieszczony jest w kolekcji cyfrowej bazhum.muzhp.pl,
gromadzącej zawartość polskich czasopism humanistycznych
i społecznych, tworzonej przez Muzeum Historii Polski w Warszawie
w ramach prac podejmowanych na rzecz zapewnienia otwartego,
powszechnego i trwałego dostępu do polskiego dorobku naukowego
i kulturalnego.
Artykuł został opracowany do udostępnienia w Internecie dzięki
wsparciu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach
dofinansowania działalności upowszechniającej naukę.
Z A P I S K I
213
być k o n se k w e n tn ie w ypełniony. Np. w sp o m n ia n y już, b ardzo zw ięzły rozdział o P o lak a ch na „ziem iach z a b ra n y c h ” (s. 833—859), p ió ra Z bigniew a S t a n k i e w i c z a zaw iera om ów ienie sp ra w narodow ościow ych, system u stanow ego, podziałów a d m in istra cy jn y c h , sądow nictw a i k w estii w yznaniow ych, nie in fo rm u je n ato m ia st o p raw ic m a teria ln y m i procesow ym . Z kolei fra g m e n t dotyczący K sięstw a W a r szaw skiego w y k o rz y stu je m. in. w y n ik i d aw niejszych b a d a ń W ładysław a S o o o c i ń s k i e g o, p rzed staw io n y ch w p rac y „H istoria u stro ju i p ra w a K sięstw a W a r szaw skiego” (Toruń 1964) i je s t w zw iązku z tym dosyć szczegółowy.
Aż 412 stro n ic liczy rozdział tyczący się K ró lestw a Polskiego w la tac h 1815— 1863 (autoram i jego są Z bigniew S tankiew icz, A rtu r K o r o b o w i c z , W ładysław Ć w i k i K ata rz y n a S ó j к a - Z i e 1 i ń s к a). W ydaje się, że m ożna było w tym p rzy p a d k u ograniczyć p ro b lem aty k ę ogólnohistoryczną, znaną dobrze z innych o p racow ań.
W rażenie pew nej n iejednolitości (zaznaczonej także w przedm ow ie) pogłębia rów nież fak t, iż różni au to rz y w n ie jed n a k o w y m stopniu rozbudow ali a p a r a t n a u kow y: n ie k tó rzy w ogóle zrezygnow ali z przypisów , inni sto sunkow o często po- w jłu ją się na lite ra tu rę a n a w e t na a rc h iw alia . Czyni to np. Z. S tan k ie w icz w e fra g m e n ta c h dotyczących K ró lestw a Polskiego, po siad ający ch sk ą d in ą d c h a ra k te r :>:е tyle syntezy, co p o trzebnej i p rz y d a tn e j m onografii.
K ażdy z rozdziałów i podrozdziałów poprzedzono se lek ty w n ą bibliografią. Zew n ę trz n a fo rm a tom u n a ś la d u je poprzednie, w y d an e przed 25 (!) laty. Je st rzeczą pew ną, że podobnie ja k i one n in iejszy tom będzie służył nie tylk o badaczom i stu d e n to m h isto rii p a ń stw a i p raw a.
A. S.
E m an u el H a l i c z , Polish N ational L ib era tio n S tru g g les and The
G enesis o f th e M odern N ation, tra n s la te d from th e P o lish b y R. A.
C l a r k e , „O dense U n iv ersity S tu d ien in H isto ry a n d S ocial S cien ce s” t. 73, O dense U n iv ersity P ress, O dense 1982, s. 197.
Z biór dziew ięciu tek stó w dotyczących tytułow ego za gadnienia; są one r e p r e z e n ta ty w n e dla dorobku naukow ego a u to ra w ciągu o statn ich dw u d ziestu k ilk u lat. W iększość z nich to arty k u ły , re fe ra ty i szkice p u b lik o w a n e w Polsce przed 1968 rokiem : jed y n ie dw a p o w stały ju ż po te ^ dacie, w okresie, gdy E. H a l i c z w y
k ła d a ł na U niw ersy tecie w O dense w D anii. Z ostały one po d d an e niezmacznym p rzeróbkom i w sw ej obecnej postaci sk ie ro w a n e są raczej do zagranicznego czy te ln ik a . S k ąd in ą d o p a rte n a źródłach d ru k o w a n y ch i lite ra tu rz e przed m io tu , s p r a w ia ją pod w ielom a w zględam i w rażen ie p u b lik a c ji okolicznościow ych.
K siążkę podzielono na cz te ry części: pierw sza z nich za w iera te k sty pośw ię cone przyw ódcom polskiego ru ch u narodow ow yzw oleńczego w X IX w. (Kościuszce, Bem owi, T rau g u tto w i), d r u g i p re z e n tu je analizę p ro b le m a ty k i m ilita rn e j pow s ta ń (a zatem n aw ią zu je do ścisłej specjalności au to ra ), trzecia tr a k tu je o m iędzy n arodow ych im p lik acjach p ró b „w ybicia się na niepodległość ’, w reszcie cz w arta — w sk ład k tó re j w chodzi zaledw ie je d e n a rty k u ł — o drodze dO 'now oczesnego n arodu polskiego. S k ąd in ą d w tym o sta tn im szkicu zrefero w an o w ą tk i znane z książki T a deusza Ł e p k o w s k i e g o „P olska — naro d zin y now oczesnego n a ro d u ” i z p a ru inn y ch pozycji, dotyczących tego te m atu .
K siążka została o patrzona indeksem osób.
