Stembrowicz, Kazimierz
"Oczerki russkoj kultury XVII wieka, cz.
2", Moskwa 1979 : [recenzja]
Przegląd Historyczny 71/3, 645
1980
Artykuł umieszczony jest w kolekcji cyfrowej bazhum.muzhp.pl,
gromadzącej zawartość polskich czasopism humanistycznych
i społecznych, tworzonej przez Muzeum Historii Polski w Warszawie
w ramach prac podejmowanych na rzecz zapewnienia otwartego,
powszechnego i trwałego dostępu do polskiego dorobku naukowego
i kulturalnego.
Artykuł został opracowany do udostępnienia w Internecie dzięki
wsparciu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach
dofinansowania działalności upowszechniającej naukę.
Z A P IS K I 645
O czerki ru ssk o j k u ltu r y X V I I w iek a , cz. II, Izd a tielstw o MGU,
M oskw a 1979, s. 342.
K olejny tom w y d aw an y c h n ie re g u la rn ie od p o n ad d w u d zie stu la t sy n te ty c z nych ujęć h is to rii k u ltu ry R osji od czasów n a jd a w n ie jsz y c h z a w iera p ię tn a śc ie szkiców o m a w iają cy c h k u ltu r ę um ysłow ą R osji i społeczeństw a ro sy jsk ie g o w X V II w ieku. Tom zre d ag o w ał z m arły w 1977 ro k u A. W. A r c i c h o w s k i j . W k o le jn y ch a r ty k u ła c h p rze d staw io n o życie codzienne i obyczaje, n a u k ę i m yśl społeczną, język, lite r a tu r ę i te a tr , tw órczość ludow ą, szkolnictw o i ośw iatę, d r u k arstw o , a rc h ite k tu rę i m a la rstw o , rzem iosło a rty sty c z n e i m uzykę. O ddzielny a r ty k u ł pośw ięcony został K ościołow i i religii.
K siążk a z a w ie ra k ilk a d z ie sią t ilu s tra c ji (n iestety sporo słabo czytelnych) o raz in d e k sy osobow y i geograficzny o b ejm u jące rów n ież część pie rw sz ą książki.
K. S.
O. K azim ierz S z a f r a n i e c, O. A u g u s ty n K o rd eck i w św ietle d u
chow ości p a u lin ó w p olskich X V II w ., A k ad em ia Teologii K ato lick iej,
W arszaw a 1980, s. 179.
B a d an ia K. S z a f r a ń c a p o d ję te zostały w zw iązku z trze c h se tn ą rocznicą zgonu A u g u sty n a K ordeckiego (1603—1673). P ra c a o p a rta n a b o gatych a rc h iw a lia c h n ajw ięc ej zaw dzięcza A rc h iw u m Ja sn o g ó rsk iem u . P rz e d sta w ia o. K ordeckiego n a tle duchow ości p a u lin ó w p olskich e k sp o n u jąc dw ie je j cechy: n ie u sta n n ą m o d litw ę i w a lk ę z sz ata n em . Isto tn y m elem e n te m te j duchow ości by ła m a ry jn o ść w y p ra cow ana w k la szto rz e jasn o g ó rsk im , k tó ry k sz ta łto w a ł sy tu a c ję w in n y c h dom ach zakonnych. W alk ę z sz ata n em n ależy rozum ieć ró w n ież dosłow nie: chodzi o od p ra w ia n ie — szczególnie n a Ja s n e j G órze — egzorcyzm ów n a d opętanym i.
S zkicując b io g rafię K ordeckiego a u to r w p ro w a d ził ta k ż e sporo u zu p ełn ień fak to g rafic zn y c h w sto su n k u do b io g ram u A. K e rste n a z PSB. P o d k re ślo n o np. w ykształcen ie zako n n ik a. H ipoteza o stu d iac h teologicznych w kolegium je z u ic kim w P o z n a n iu o p a rta je st n a działalności pedagogicznej K ordeckiego.
Na 24 stro n a c h sc h a ra k te ry z o w a n o p a u lin ó w p olskich w X V II w. i ich d u chowość, stro n 27 z a jm u je b io g rafia K ordeckiego i an a liz a jego osobowości, zaś m iędzy stro n ą 88 i 172 pom ieszczono ró żn o ro d n e m a te ria ły zw iązane z życiem i działaln o ścią b o h a te ra : życiorys, a k ta ch rz tu , zapisy zgonu, listy K ordeckiego i k o resp o n d e n cję doń n a p ły w a ją cą , opisy oblężenia J a s n e j G óry, u ch w a ły k a p itu ł p ro w in cjo n a ln y ch , za rząd zen ia w izy tac y jn e K ordeckiego z czasów jego p ro w in c ja - la tu , okolicznościow e m ow y (im ieninow e, now oroczne) itp . D opatrzeć się je d n a k w doborze i układ zie ty c h m a te ria łó w jakiegoś k lu c za nie p o trafię .
W zw iązk u z le k tu r ą p ra c y p o w sta je p y ta n ie : czy „N ow a G ig an to m ac h ia” jest m ia ro d a jn y m źródłem do o d tw arz an ia p o sta w y K ordeckiego w czasie ob lę żenia k la sz to ru jasn o g ó rsk ieg o przez Szw edów ?
R. K.
J a n P a c h o ń s k i . L eg io n y P olskie. P raw da i legenda 1794— 1807 t. IV: „Z zie m i w ło sk ie j do P o lsk i” 1800— 1807, W ydaw nictw o MON, W arszaw a 1979, s. 766.
O sta tn i tom m o n u m e n ta ln eg o dzieła p rze d staw ia ją ceg o dzieje polskich fo rm acji w ojskow ych w alczących u bo k u N apoleona. A u to r zgrom adził ogrom ny m a te ria ł źródłow y z k ilk u d z ie sięc iu a rc h iw ó w i b ib lio tek w łoskich, fra n cu sk ich , b ry ty jsk ic h
