W Bielsku-Białej, 2015, nr 2 (300)

(1)

W BIELSKU-BIAŁEJ/ MAGAZYN SAMORZĄDOWY/ DWUTYGODNIK/ NR 2/300 30.01.2015

2/2015

W NUMERZE:

Tegorocznym obchodom towarzyszyło hasło: Szukałem Pana, a On mnie wysłuchał i uwolnił od wszelkiej trwogi (Ps 32,5).

– Celem Dnia Judaizmu jest pogłę- bianie dialogu chrześcijańsko-żydowskiego, a także modlitwa i refleksja nad związkami obu religii – informował ks. bp Mieczysław Cisło, przewodniczący Komitetu ds. Dialogu z Judaizmem Rady ds. Dialogu Religijnego Konferencji Episkopatu Polski.

18. Ogólnopolski Dzień Judaizmu za- inaugurowała wspólna modlitwa chrześcijan i żydów w nazistowskim obozie koncentra- cyjnym Auschwitz-Birkenau przy Międzyna- rodowym Pomniku Ofiar Obozu Auschwitz- -Birkenau w Brzezince. Później zebrani przenieśli się do Bielska-Białej, gdzie w bielskim Ratuszu odbyła się minisesja naukowa połączona z dyskusją panelową. W tych uro- czystościach czynny udział wzięła ambasador Izraela w Polsce Anna Azari.

– Fakt, że 18. Ogólnopolski Dzień Ju- daizmu odbywa się właśnie w stolicy Podbe-

BRACIA STARSI, BRACIA MŁODSI

Wspólna modlitwa, czytanie Pisma Świętego, koncerty, nawet degustacja potraw – połączyły chrześcijan różnych wyznań i żydów podczas 18. Ogólnopolskiego Dnia Judaizmu.

Tegoroczne obchody tego dnia po raz pierwszy zorganizowano w diecezji bielsko-żywieckiej; rozłożono je na cztery dni – 15-18 stycznia.

ciąg dalszy na str. 5 Organizatorami obchodów Dnia Judaizmu byli: Rada

ds. Dialogu Religijnego, Komitet Konferencji Episkopatu Polski ds. Dialogu z Judaizmem, Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu, diecezja bielsko-żywiecka, Gmina Wyznaniowa Żydowska w Bielsku-Białej, prezydent Bielska-Białej oraz Muzeum Historyczne w Bielsku-Białej.

skidzia, postrzegamy jako ogromny zaszczyt i przywilej. Jestem przekonany, że nasze miasto jest odpowiednim miejscem do roz- mów na temat dialogu chrześcijaństwa z judaizmem. Do takiego twierdzenia upoważ- nia przede wszystkim bogata historia Biel- ska-Białej. Nasze miasto zawsze było swo- istą kulturową mieszanką. Na jego pozycję i status pracowali przez lata ludzie różnych wyznań i wielu narodowości. Byli wśród nich także Żydzi. Dość powiedzieć, że przed wy- buchem II wojny światowej społeczność żydowska stanowiła blisko ¼ wszystkich mieszkańców miasta. Należy też dodać, że zawsze bardzo sprawnie i profesjonalnie

funkcjonowała tutaj Żydowska Gmina Wy- znaniowa. Powstała ona już w 1865 roku i bardzo szybko została uznana za najlepiej zorganizowaną i najbardziej postępową na terenie Śląska Austriackiego. Bielska Gmi- na Żydowska do dziś zresztą jest bardzo aktywna. I myślę, że to także miało wpływ na wytypowanie naszego miasta do organi- zacji obchodów Ogólnopolskiego Dnia Ju- daizmu. Pragnę także podkreślić, że kultura żydowska jest praktycznie cały czas w naszym mieście obecna. Poza Gminą Ży- dowską dbają o to m.in. podległe miastu instytucje kultury – mówił, witając zebranych w sali sesyjnej Ratusza, prezydent Jacek Krywult. – Każdego roku podczas organi- zowanego przez Bielskie Centrum Kultury Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Sa- kralnej Sacrum in Musica jeden z koncertów poświęcony jest muzyce żydowskiej. Ży- czę owocnych obrad oraz udanego pobytu w Bielsku-Białej – dodał prezydent.

Rabin Stas Wojciechowicz, bp Mieczysław Cisło i bp Paweł Anweiler podczas nabożeństwa w bielskiej katedrze

Kleryk semina- rium Redemp- toris Mater Ma- nuel Rodriguez z Dominikany zapala menorę w katedrze

NAGRODY DLA TWÓRCÓW KULTURY

– str. 3 i 4

PIĄTKA KOLEJNY RAZ NAJLEPSZA W CAŁYM

WOJEWÓDZTWIE

– str. 5

ZIMA W MIEŚCIE 2015

– str. 15

GRAŁA DLA NAJMŁODSZYCH I NASTARSZYCH

– str. 16

(2)

DUPA SA£ATA

KRONIKA

Bielsko-Biała zwyciężyło w etapie regionalnym VI edycji plebiscytu miast Świeć się z Energą. Dzięki głosom – głównie mieszkańców nasze- go miasta – wyprzedziliśmy Mysłowice i Imielin, kwalifikując się tym samym do finału. O miano najładniej oświetlonego w naszym regionie walczyło 29 miast. Konkurs został ogłoszony już po raz szósty. Podczas trwającej kilka tygodni akcji, jej pomysłodawca – Grupa Energa – motywuje wszystkich do dekorowania i uwieczniania na zdjęciach swojego otoczenia. Tysiące Po- laków, głosując w tym konkursie, wybiera najpiękniej rozświetlone miasto oraz zdjęcia, które najlepiej oddają atmosferę świąt. Na zwycięzców regio- nalnych oraz laureata nagrody głównej czeka energooszczędny sprzęt AGD z przeznaczeniem na dom dziecka lub inny cel społeczny.

Bielsko-Biała zajęło pierwsze miejsce w województwie śląskim, a w całym konkursie było trzecie. opr. JacK

MIASTO ŁADNIE ŚWIECI

Wydawnictwo i Studio Filmowe Anima Media oraz Galeria Sfera przy- gotowały wystawę pt. Był wśród nas poświęconą Janowi Pawłowi II. Werni- saż odbył się 16 stycznia w Galerii Sfera. Na wystawie, którą będzie można oglądać do 22 lutego, zaprezentowano archiwalne zdjęcia, animacje i unika- towe materiały filmowe dokumentujące wizyty Jana Pawła II na Podbeski- dziu. Można zobaczyć zdjęcia z Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie, Archiwum Multimedialnego Jana Pawła II w Bielsku-Białej oraz od osób prywatnych, m.in. Stanisława Rybickiego, Jerzego Ciesielskiego, Grzego- rza Gałązki i Jerzego Frączka (na tle swojego zdjęcia). Są także nagrania multimedialne, dokumentujące spotkania Karola Wojtyły z mieszkańcami Podbeskidzia. Wystawa została przygotowana w związku z 20. rocznicą pielgrzymki Jana Pawła II na Podbeskidzie. Bilety na wystawę są do na- bycia w Punkcie Informacyjnym w Galerii Sfera w cenie 3 zł – bilety ulgowe i rodzinne oraz 5 zł – bilety bez zniżki. Dochody z ich sprzedaży zostaną przeznaczone na dalsze prace archiwizacyjne. opr. JacK

Podczas Gali Mistrzów Sportu, na której w 17 stycznia uhonorowa- no zwycięzców 80. Plebiscytu Przeglądu Sportowego i Telewizji Polskiej, tytuł Najlepszego sportowca niepełnosprawnego za sukcesy osiągnięte w 2014 roku otrzymała Renata Kałuża.

Zawodniczka Beskidzkiego Zrzeszenia Sportowo-Rehabilitacyj- nego Start Bielsko-Biała Renata Kałuża podczas odbywających się na przełomie sierpnia i września mistrzostw świata w Greenville – w któ- rych to zawodach rywalizowało ponad 300 zawodniczek i zawodników z 44 krajów – wywalczyła dwa medale. Najpierw na amerykańskiej szo- sie sięgnęła po trzecie miejsce w jeździe indywidualnej na czas na dystansie 16,6 km, a następnie na 51-kilometrowym dystansie wygrała ry- walizację ze startu wspólnego i te właśnie osiągnięcia zostały szczegól- nie docenione w plebiscycie na najlepszego sportowca niepełnospraw- nego. opr. JacK fot. BZSR Start Bielsko-Biała

WYSTAWA PAPIESKA BYŁ WŚRÓD NAS

RENATA KAŁUŻA NAJLEPSZA

1 lutego odbędzie się 4. Puchar Reksia. Zawody narciarskie dla najmłodszych zostały zapoczątkowane w roku 2012 przez Klub Sporto- wy Live Bielsko-Biała. W biegu wystartuje 400 dzieci w wieku od 4 do 14 lat (roczniki 2001 i młodsi), aż w sześciu kategoriach wiekowych. Tego- roczny slalom gigant będzie miał szczególnie wyjątkową oprawę i odbę- dzie się na dwóch trasach w zależności od wieku uczestników.

Ambasadorem imprezy jest pani Helena Filek-Marszałek, wdowa po autorze Reksia, a towarzyszyć jej będzie mistrz Polski w slalomie Jakub Ilewicz. Dzięki wsparciu wielu partnerów, każdy uczestnik imprezy otrzyma bogaty pakiet startowy (w tym numer startowy z Reksiem), a najlepsi bardzo cenne nagrody. Organizatorzy zapraszają dzieci i mło- dzież do startu, a ich rodziców do kibicowania i dobrej zabawy w nie- dzielne przedpołudnie.

Więcej informacji na stronie www.klubsportowylive.pl opr. JacK

4. PUCHAR REKSIA

LAURY

DLA BIELSKA-BIAŁEJ

17 stycznia w zabrzańskim Do- mu Muzyki i Tańca odbyła się gala Lau- rów Umiejętności i Kompetencji, zorganizowana po raz 23. przez Regionalną Izbę Gospodarczą w Katowicach. Pod- czas gali wyróżniono i nagrodzono 52 przedstawicieli samorządów terytorial- nego i gospodarczego, przedsiębior- ców, przedstawicieli nauki, kultury i me- dycyny.

Najwyższe wyróżnienie, czyli Dia- mentowy Laur Umiejętności i Kompe- tencji, w tym roku kapituła przyznała prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej Bronisławowi Komorowskiemu. Krysz- tałowe Laury Umiejętności i Kompeten- cji otrzymali: prezydent Zabrza Małgo- rzata Mańka-Szulik; marszałek woje- wództwa śląskiego w latach 2013-2014 Mirosław Sekuła; przewodniczący Ra- dy Śląskiej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa, wiceprezydent Śląskiej Izby Budownictwa, I wiceprezes Re- gionalnej Izby Gospodarczej w Katowi- cach Franciszek Buszka; biskup senior diecezji gliwickiej ks. dr Gerard Kusz oraz sędzia, prezes Trybunału Konsty- tucyjnego w latach 2006-2008 Jerzy Stępień. Kapituła przyznała także na- grodę specjalną zwaną Orzeł Piastów Śląskich, którą został uhonorowany metropolita katowicki arcybiskup Wik- tor Skworc. Przyznano też Platynowe Laury Umiejętności i Kompetencji w kil- ku kategoriach. W kategorii Samorząd terytorialny, zawodowy i gospodarczy Platynowy Laur odebrał m.in. Janusz Targosz, prezes Regionalnej Izby Han- dlu i Przemysłu w Bielsku-Białej. Przed- stawiciele naszego miasta znaleźli się też w gronie laureatów Złotego Lauru Umiejętności i Kompetencji w kategorii Menadżer, lider społeczno-gospodar- czy. A są nimi: z-za prezydenta Bielska- -Białej Zbigniew Michniowski – prezes Stowarzyszenia Region Beskidy i dr Riccardo Salmeri – korespondent kon- sularny Republiki Włoskiej.

Laureaci i goście gali na zakoń- czenie wysłuchali koncertu pt. Cudow- ny świat musicalu. Wystąpiła orkiestra symfoniczna Filharmonii Zabrzańskiej pod dyrekcją Sławomira Chrzanowskie- go z udziałem solistów warszawskiego Teatru Roma. kk

Następna sesja Rady Miejskiej Bielska-Białej odbędzie się 17 lutego, początek o godz. 10.00

(3)

3

FAKTY

10 stycznia w Bielskim Centrum Kultury już po raz 22.

odbyła się ceremonia uhonorowania ludzi kultury za doko- nania minionego roku oraz całokształt pracy na tej niwie. Do udziału w uroczystości zostały zaproszone osoby duchow- ne, parlamentarzyści, radni, szefowie miejskich instytucji i służb oraz posiadacze statuetek Ikara z lat poprzednich.

Prezydent miasta Jacek Krywult podsumował wydarzenia kulturalne i działalność placówek kultury w roku 2014. Był to kolejny pomyślny rok dla tej dziedziny życia miasta. Prezy- dent podziękował jej twórcom, zarówno tym z instytucji miejskich, jak i licznych i aktywnych stowarzyszeń działających w obszarze kultury i sztuki, życząc równie znakomitych do- konań w roku bieżącym.

Najbardziej emocjonująca część wieczoru, czyli przed- stawienie laureatów Ikara, rozpoczęła się od wręczenia dy- plomów specjalnych. Dyplomem honorowym wyróżniona została obchodząca 40-lecie pracy grupa literacka Apostro- fa działająca w Klubie Nauczyciela, w imieniu której wyróż- nienie odebrała przewodnicząca grupy Weronika Grabska- -Martyniak. Dyplom honorowy otrzymał też Piotr Witkowski, wieloletni działacz Klubu Inteligencji Katolickiej, który ko- ordynuje organizację Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej – w roku 2014 TKCh odbywał się po raz 30. Dyplom specjalny

odebrała Iwona Purzycka, dyrektor Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej, wielokrotnie nagradzana za dobre prowa- dzenie tej placówki, oraz Piotr Majrzchak – muzyk i kompo- zytor, który skomponował poemat symfoniczny Sinfonietta, utwór dedykowany Bielsku-Białej, będący w repertuarze or- kiestry symfonicznej bielskiej szkoły muzycznej.

Tradycyjnie kapituła nagrody, która obraduje pod kie- runkiem Bronisława Krzysztofa, wskazała też Dobrodziejów Kultury 2014, którymi zostali: Enersys – sponsor Jazzowej Jesieni i Klingspor – sponsor Teatru Polskiego.

Potem przyszła kolej na nominacje za wybitne osią- gnięcia roku 2014. Dyplomy odebrali: Magdalena Legendź – teatrolog, dziennikarka, krytyk teatralny, autorka książki Z notatek po ciemku, będącej zbiorem 150 tekstów recen- zujących bielskie życie teatralne od roku 1989; Jan Borow- ski – dyrygent chóru Akademii Techniczno-Humanistycznej, który w roku 2014 zdobył wiele prestiżowych nagród, m.in.

podwójnej nominacji do Fryderyka za płytę Missa de Maria a Magdala; Marta Gzowska-Sawicka – aktorka Teatru Pol- skiego za kreacje w spektaklach Zorba i Królowa Margot oraz Radosław Sadowski – aktor Banialuki za rolę w przed- stawieniu Wąż. Ikara otrzymała Magdalena Legendź.

mówi prezydent Bielska-Białej Jacek Krywult:

Miniony rok w kulturze był rokiem po- myślnym, a poszczególne placówki mogą pochwalić się licznymi osiągnię- ciami i sukcesami. Znakomite imprezy, których sława wykracza daleko poza granice miasta, świetni wykonaw- cy, udane premiery, wysoka frekwen- cja zarówno w placówkach podległych gminie, jak i na imprezach organizowanych przez liczne i prężnie działające stowarzyszenia i instytucje, składają się na obraz kultury naszego miasta.

Bielsko-Biała – nie mam co do tego wątpliwości – jest bardzo ważnym punktem na kulturalnej mapie Polski.

Podczas uroczystości rozdania Ikarów, które nagradzają najlepszych, wskaza- nych przez kapitułę nagrody prezydenta, serdecznie pogratulowałem tegorocznym laureatom. Należy podkreślić, że liczba wydarzeń kulturalnych, jakie co roku odbywają się w Bielsku-Białej oraz ich najwyższa jakość sprawiają, że kapituła Ikarów ma zawsze ciężki orzech do zgryzienia decydując, ko- mu przynać nagrody. Nie inaczej było także tym razem. Podczas doroczne- go spotkania ze środowiskiem kultury i sztuki wszystkim twórcom, animato- rom, działaczom i mecenasom kultury podziękowałem za zaangażowanie, pogratulowałem sukcesów i wyników w pracy, wyrażając nadzieję i życzenia, by rok 2015 był w tej dziedzinie równie udany. q

NAGRODY DLA TWÓRCÓW KULTURY

W obecności laureatów 21 minionych edycji Nagrody Prezydenta Bielska-Białej w Dziedzinie Kultury i Sztuki Ikar twórcom i działaczom kultury wręczone zostały nominacje, dyplomy specjalne oraz Ikary za rok 2014.

ciąg dalszy na str. 4

NOMINOWANI ZA SZCZEGÓLNE OSIĄGNIĘCIA ROKU 2014 DYPLOMY HONOROWE, SPECJALNE I DOBRODZIEJE KULTURY

Magdalena Legendź Jan Borowski Marta Gzowska-Sawicka Radosław Sadowski

(4)

4

MIASTO

ROK W KULTURZE

Miejskie instytucje kultury zorganizowały w minionym roku około 2.200 imprez, w których wzięło udział blisko 680 tysięcy osób.

Teatr Polski przygotował sześć premier, 244 przedstawienia obejrzało 56 tys. widzów. Fre- kwencja na dużej scenie wyniosła 80 proc., na ma- łej – 90 proc. Zespół Teatru Polskiego uczestniczył w kilku festiwalach i przeglądach. Na festiwalu Ob- licza Teatru w Polkowicach spektakl Co widział ka- merdyner? otrzymał nominacje aż w czterech ka- tegoriach. Za cykl przedstawień Spektakle bez ba- rier organizowanych przez Teatr Polski dla osób z dysfunkcją wzroku i słuchu otrzymał nagrodę w konkursie Śląska Rzecz organizowanym przez Zamek Cieszyn.

Teatr Lalek Banialuka przygotował trzy premiery, 78 tys. widzów obejrzało 403 przedstawienia. W Banialuce odbyło się 150 warsztatów edukacyjnych dla dzieci, w których udział wzię- ło ponad 6.600 najmłodszych bielszczan. Jedyna w ubiegłym roku Złota Maska dla Bielska-Bia- łej trafiła do Banialuki za spektakl Sen nocy let- niej. Podczas rzeszowskiego festiwalu Maskarada dwie nagrody uzyskał spektakl Złoty klucz. Lucyna Kozień, dyrektor naczelny i artystyczny Banialuki, otrzymała Nagrodę Związku Artystów Scen Pol- skich za propagowanie i pracę na rzecz rozwoju polskiego teatru lalek.

Bielskie Centrum Kultury zorganizowa- ło 215 imprez, w których uczestniczyło 209 tysię- cy osób. Spośród wszystkich imprez największym echem odbiły się koncerty gwiazd światowej muzyki. W 2014 roku w Bielsku-Białej wystąpili m.in.

Pat Metheny i Jose Feliciano. BCK jest także or- ganizatorem wielu cyklicznych, cenionych nie tylko w Polsce festiwali. Jubileuszową XV edycję miał w zeszłym roku Międzynarodowy Festiwal Muzy- ki Sakralnej Sacrum in Musica. Po raz 19. odbył się Festiwal Kompozytorów Polskich imienia prof.

Henryka M. Góreckiego, po raz 12. zorganizowana została Jazzowa Jesień.

Galeria Bielska BWA zorganizowała 17 wy- staw oraz ponad 140 innych wydarzeń artystycznych. BWA odwiedziło w tym czasie około 25 ty- sięcy osób. Najbardziej widowiskowym przedsię- wzięciem była realizacja czterech murali na terenie

miasta. Rekordowa liczba 12 tysięcy widzów obej- rzała wystawę Fotografii Dzikiej Przyrody.

W Miejskim Domu Kultury odbyło się 1.150 imprez, w których udział wzięło 125 tysięcy osób.

MDK prowadzi 280 stałych grup pracy, w których uczestniczy ponad 4 tysiące osób. 60-lecie dzia- łalności świętował Zespół Pieśni i Tańca Beskid, a 95-lecie istnienia obchodził Chór Mieszany Echo. Odbyła się jubileuszowa, 20. edycja Ogólno- polskiego Konkursu Malarstwa Nieprofesjonalne- go im. Ignacego Bieńka. W Hałcnowie obchodzo- no 100-lecie działalności kulturalnej i 20-lecie pracy artystycznej tamtejszego Domu Kultury, w Sta- rym Bielsku otwarto siedzibę Domu Kultury.

Książnica Beskidzka posiada 47 tysięcy stałych czytelników, którzy w 2014 roku wypoży- czyli 1.200 tysięcy różnorodnych materiałów bi- bliotecznych. We wszystkich swoich filiach Książ- nica zorganizowała około tysiąca imprez edukacyj- no-informacyjnych dla 180 tysięcy osób. Książni- ca Beskidzka od wielu lat utrzymuje się w ścisłej czołówce najlepszych bibliotek publicznych woje- wództwa śląskiego, a jedna z pracownic, Małgo- rzata Kozioł, została wybrana Bibliotekarzem Roku w naszym województwie.

W naszym mieście z dużymi sukcesami funkcjonują także placówki kultury niezwiązane z gminą Bielsko-Biała. Znakomitą działalność prowadzi podległe Marszałkowi Województwa Ślą- skiego Muzeum Historyczne w Bielsku-Białej, bardzo dobrze funkcjonuje Spółdzielcze Centrum Kultury Best na Osiedlu Złote Łany, organizujące m.in. ceniony w całym kraju Przegląd Dziecięcej i Młodzieżowej Twórczości Literackiej Lipa. Gale- ria Fotografii B&B cieszy się zasłużoną renomą, a jej współtwórca Andrzej Baturo świętował w roku 2014 jubileusz 50-lecia działalności artystycznej.

Ok. 50 stowarzyszeń działających prężnie w mieście zorganizowało – często przy wydatnym udziale miasta – sporo znaczących przedsięwzięć, cieszących się uznaniem bielszczan i gości, jak np.

Foto Art Festival, Zadymka Jazzowa, Festiwal Ka- baretowy Fermenty, Operacja Południe.

Bardzo aktywną działalność prowadzą tak- że dwie funkcjonujące w naszym mieście szkoły artystyczne: Zespół Państwowych Szkół Muzycz- nych I i II st. im. S. Moniuszki oraz Zespół Szkół Plastycznych.

– Bardzo dziękuję panu prezydentowi za tę nagrodę. Dzię- kuję kapitule, że zauważyła moją książkę, która by nie powsta- ła, gdyby nie wsparcie Urzędu Miejskiego. Dziękuję wszystkim, którzy przyczynili się do jej powstania. Tego Ikara dedykuję wszystkim ludziom teatru, bo to dzięki nim jest ta nagroda. To oni, jak Ikar, wznoszą się na wyżyny swojego kunsztu, a ja mo- głam o tym napisać. Bardzo się cieszę, że mogę żyć i pracować w tym mieście, bo jest naprawdę wspaniałe – mówiła wzruszo- na laureatka. Po uroczystości wyznała: – Wiem, że pan prezydent jest miłośnikiem teatru, bo jest obecny na każdej premie- rze, ale nie spodziewałam się, że zwykła książka o 25-leciu te- atrów w naszym mieście spotka się z takim uznaniem.

Prowadzący uroczystość naczelnik Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Miejskiego Jerzy Pieszka przystąpił do prezen- tacji nominowanych do nagrody za dotychczasową działalność.

Tym razem byli to: Romana Polok – kierownik artystyczny Ze- społu Pieśni i Tańca Beskid, odnoszącego od 60 lat liczne sukcesy na folklorystycznych festiwalach i przeglądach; Piotr Sku- cha – artysta kabaretowy, autor i reżyser, współtwórca kabaretu Długi, a ostatnio założyciel kabaretu TON; Bożena Bieńczyk – kierownik i choreograf Zespołu Pieśni i Tańca Bielsko oraz od roku 2002 Bielskiej Estrady; Tomasz Sylwestrzak – aktor Teatru Lalek Banialuka, który od 30 lat kreuje ciekawe role; Krzysztof Maciejowski – muzyk, kompozytor i aranżer, współtwórca zna- nych zespołów Tricolor i Dzień Dobry; Krzysztof Przemyk – or- ganista, od roku 2011 prezes oddziału Polskiego Związku Chó- rów i Orkiestr, dyrektor artystyczny m. in. znakomitego festiwalu Gaude Cantem. Ikara z rąk prezydenta J. Krywulta odebrał Krzysztof Maciejowski.

– Czuję dziś radość z tego, co robiłem i robię. To najwięk- sza nagroda, że można mieć od Boga taki dar, by kreować rze- czywistość z większym lub mniejszym rozmachem. Ja to kocham, uwielbiam zajmować się muzyką, wszelkimi jej przejawa- mi. To jest super przygoda, świetna zabawa, nigdy nie kończąca się niespodzianka, a jeśli przy okazji ktoś to dostrzega i dostaję nagrodę, to oczywiście wspaniale, genialnie – powiedział nam świeżo upieczony laureat Ikara 2014.

Laureatom pogratulowali i wygłosili krótkie mowy do zebranych księża biskupi – Piotr Greger z diecezji bielsko-żywiec- kiej Kościoła rzymskokatolickiego i Paweł Anweiler z diecezji cieszyńskiej Kościoła ewangelicko-augsburskiego.

Toast za pomyślność świata kultury w roku 2015 oraz pa- miątkowe zdjęcie zakończyły ceremonię, po której jej uczestnicy zostali zaproszeni na koncert dedykowany laureatom Ikara i odbiorcom kultury, bez których twórczość tych pierwszych nie miałaby sensu. Tym razem ikarową publiczność bawili goście z Pragi – Ondrej Havelka & Melody Makers – przypominający przeboje epoki swingu – z lat 30. ubiegłego wieku.

Katarzyna Kucybała

Romana Polok Piotr Skucha Bożena Bieńczyk Tomasz Sylwestrzak Krzysztof Przemyk Krzysztof Maciejowski

dokończenie ze str. 3

NOMINOWANI ZA WYBITNĄ DOTYCHCZASOWĄ DZIAŁALNOŚĆ

(5)

5

MIASTO

W styczniu zostały ogłoszone wyniki 17. ogólnopolskiego rankingu szkół ponadgimnazjalnych przeprowadzonego przez Funda- cję Edukacyjną Pespektywy, w którym V Liceum Ogólnokształcące z Bielska-Białej wypadło bardzo dobrze, zajmując 21. miejsce w kraju i – po raz kolejny – 1. w województwie śląskim w rankingu ogólnym liceów ogólnokształcących.

W rankingu maturalnym liceów V LO zajęło miejsce 34., a w rankingu olimpijskim – 11. Na sukces Piątki złożyły się osiągnię- cia 8 laureatów i 11 finalistów dziewięciu różnych olimpiad. – Naj- większe sukcesy mamy w olimpiadzie matematycznej – 2 laureatów i 3 finalistów, ale też w olimpiadzie informatycznej – 1 laureata i 3 fi- nalistów. Cieszymy się, bo to jest zgodne z profilem naszej szkoły, choć i w innych olimpiadach mamy sukcesy. W olimpiadzie wiedzy ekonomicznej mieliśmy 1 laureata i 2 finalistów – powiedział nam po powrocie z Warszawy dyrektor V LO Mirosław Frączek.

Satysfakcja jest tym większa, że rok temu szkoła była na 55.

miejscu w Polsce. Dyrektor poinformował, że dwóch uczniów V LO zakwalifikowało się do udziału w tegorocznych matematycznych olimpiadach międzynarodowych. W Wilnie odbyła się już olimpiada, w której uczeń z Bielska-Białej – Wojciech Klemens (klasa II) zdobył ze swoją drużyną Brązowy Medal. Do udziału w rywalizacji między- narodowej zakwalifikowana została też Bogna Pawlus – uczennica klasy I V LO – która pojedzie na Białoruś, by sprawdzić się w Euro- pejskiej Olimpiadzie Matematycznej Dziewcząt. Co ważne, z Polski zaproszono tylko cztery dziewczęta.

– Bogna jest bardzo zdolna, startowała w olimpiadzie, będąc jeszcze uczennicą gimnazjum, już wtedy chodziła do nas na zajęcia – mówi dyrektor Frączek.

W rankingu ogólnym w pierwszej setce najlepszych liceów w Polsce jest jeszcze jeden nasz przedstawiciel – 78. miejsce zajmuje LO Katolickiego Towarzystwa Kulturalnego (6 m. w wojewódz- twie). Pozostałe wyniki bielskich szkół, to 122. miejsce LO im. Towa- rzystwa Szkolnego im. M. Reja (9 m. w woj.), 129. jest III LO im. St.

Żeromskiego (10. m. w woj.), na 181. miejscu uplasowało się I LO im.

M. Kopernika (18. m. w woj.), a tuż przed końcem zastawienia obej- mującego 500 najlepszych szkół w kraju – na 447. miejscu jest IV LO im. KEN (44. w woj.), na 492. – Dwujęzyczne LO im. W. Kopalińskie- go (48. w woj.).

Osobno zbudowano ranking techników 2015, w którym na 109.

miejscu znalazło się Technikum nr 2 w Zespole Szkół Elektronicz- nych, Elektrycznych i Mechanicznych; na 199. pozycji jest Technikum nr 11 w Zespole Szkół im. Jana Tuwima.

Jak zwykle zasady rankingu ustalała kapituła złożona z przedstawicieli uczelni, dyrektorów okręgowych komisji egzaminacyjnych, przewodniczących komitetów głównych olimpiad. Pracom kapituły przewodniczył prof. dr hab. Jan Łaszczyk, rektor Akademii Pedago- giki Specjalnej w Warszawie. Ogłoszenie wyników i wręczenie dyplo- mów zwycięskim szkołom miało miejsce 14 stycznia w Warszawie.

Na miejscu pierwszym w kraju uplasowało się XIV LO im. St. Sta- szica z Warszawy, a wśród techników – Technikum Zawodowe nr 7 w ZSE-M w Nowym Sączu.

Twórcy rankingu twierdzą, że jest on ważnym instrumentem w badaniu jakości szkolnictwa ponadgimnazjalnego, a dla gimnazja- listów podpowiedzią przy wyborze szkoły. opr. kk

PIĄTKA KOLEJNY RAZ NAJLEPSZA

W WOJEWÓDZTWIE

POZAZDROŚCIĆ KONDYCJI

Stanisława Dłubakowska-Plutecka znana jest z tego, że na swoje 100. urodziny przybyła osobiście do Urzędu Stanu Cywilnego w Biel- sku-Białej. Od tego momentu minął rok i tym razem 7 stycznia, w dzień 101. urodzin, gratulacje i życzenia od przewodniczącego Rady Miejskiej Jarosława Klimaszewskiego i dyrektor Biura Rady Miejskiej Danuty Brejdak przy- jęła w swoim domu w Straconce, gdzie mieszka z pieskiem przygarniętym ze schroniska i dwoma kotkami.

Jubilatka bardzo lubi gości, więc wizyta ją ucieszyła. Choć jest sama, nie czuje się osa- motniona, bo wokół ma wielu życzliwych są- siadów, do których numery telefonów zna na pamięć. Krewni, którzy jako jedyni z rodziny mieszkają w Bielsku-Białej, odwiedzają ją kilka razy w tygodniu. Pani Stanisława doskona- le sobie radzi, mimo zaawansowanego wieku.

– Kocham kwiaty, zwłaszcza róże, kocham zwierzęta i kocham ludzi – wyznaje jubilatka, której recepta na długie i dobre życie jest taka – pogoda ducha, humor i przyjmowanie życia z tym wszystkim, co ono niesie. No i praca, która daje efekty, a te przynoszą satysfak- cję. Z przyjemnością wspomina dawne czasy – dzieciństwo w Tczewie, dokąd rodzice przyje- chali z Essen, gdzie przyszła na świat w rodzinie emigrantów z Wielkopolski, naukę w szkole w Inowrocławiu, przyjazd do Bielska za pracą w roku 1936 r. Wojnę, już jako mężatka, prze- trwała w Bielsku. W roku 1945 zgłosiła się do pracy w magistracie, skąd przeniesiono ją do gazowni, w której pracowała długie lata.

– To były czasy, gdy ludzie byli sobie na- wzajem życzliwi, pomagali, teraz jest inaczej.

Odwiedziłam gazownię, ale nikogo tam już nie znam – mówi.

Za mąż wyszła jeszcze dwukrotnie, ale wszyscy mężowie już nie żyją. Jako emeryt- ka prowadziła ośrodek Nowoczesna Gospo- dyni w Straconce. Sama była mistrzynią igły i szydełka, w domu wisi wiele misternie wyha- ftowanych obrazów, a wiele innych podarowała w formie prezentów. Może czytać bez okula- rów, wychodzi do ogrodu, by doglądać kwia- tów. Ma świetny apetyt, niezmienną wagę,

CIĄGLE PRZYBYWA STULATKÓW

choć nigdy nie stosowała diet. Nie używała też kremów, bo one – zdaniem jubilatki – niszczą cerę. Jest ciągle samowystarczalna.

– Człowiek musi liczyć sam na siebie i wtedy jest dłużej sprawny – mówi pani Stani- sława, która nie jest jedyną stulatką w rodzinie.

Ma siostrę (poza Bielskiem-Białą), która w lu- tym ukończy 103 lata. kk GRATULACJE DLA PANI REGINY

4 stycznia 100 lat ukończyła Regina Fila- ry, która dzień później przyjęła gości z Ratusza – przewodniczącego Rady Miejskiej Jarosława Klimaszewskiego i dyrektor Biura RM Danutę Brejdak, którzy byli pod wrażeniem dobrej kondycji jubilatki, a ona sama przywitała ich wier- szami, które świetnie pamięta z czasów dzie- ciństwa i które chętnie deklamuje.

Pani Regina urodziła się w rodzinie go- spodarzy ziemskich w Kamesznicy. Miała dwóch braci i siostrę. Dzieciństwo spędziła w rodzinnej wsi, pomagając rodzicom w gospo- darstwie. W roku 1936 wyszła za mąż za Emi- la Cupka, z którym prowadziła schronisko na Baraniej Górze. Urodziła córkę i dwóch synów.

Po wybuchu II wojny światowej mąż wstąpił do partyzantki. W roku 1943 pojmali go żołnierze niemieccy, gdy przyszedł do wsi odwiedzić ro- dzinę. Podczas przesłuchania tak mocno po- bili, że w wyniku obrażeń zmarł. Młoda wdowa z trójką dzieci ponownie wyszła za mąż w roku 1945 za Józefa Filarego, z którym miała syna i córkę. Po wojnie rodzina wyjechała do Paczkowa na ziemie odzyskane, gdzie prowa- dziła gospodarstwo. W roku 1972 pani Regina z mężem przeniosła się do Bielska-Białej, gdzie już mieszkała córka ze swoją rodziną.

W roku 1997 jubilatka została wdową. Swoje setne urodziny obchodzi jako mama pięciorga dzieci, babcia trzynaściorga wnucząt i prabab- cia szesnaściorga prawnucząt.

Na pytanie, co należy robić, by dożyć 100 lat i tak pięknie wyglądać, córka jubilatki pod- powiada: Diety specjalnej nie było, dawniej ja- dało się skromnie, prosto, ale mama dbała o siebie, w młodości twarz myła serwatką, nie używała kremów. Świetnie pamięta swoją mło- dość, często ją wspomina. kk Stanisława Dłubakowska-Plutecka Regina Filary

(6)

6

MIASTO

Główną częścią sesji był wykład dr. Jacka Pro- szyka pt. Dziś synagogi – jutro kościoły. Prelegent przedstawił reakcje katolików, którzy przestrzegali przed rozszerzaniem się idei narodowo-socjalistycz- nych. Głosy przeciwko hitlerowskiemu porządkowi płynęły również ze strony Niemców mieszkających w Bielsku, którzy w jednym z artykułów przestrzega- li: Niszczycielska kampania przeciw Żydom wywoła- ła przede wszystkim w katolickich kręgach wielkie po- ruszenie. Nie ma wątpliwości, że następnym w kolej- ce jest Kościół katolicki. Przedsmak tego można było zobaczyć w sobotę rano w Monachium, gdzie brunat- ne hordy wdarły się do pałacu arcybiskupiego i wybiły prawie wszystkie okna na drugim piętrze.

Demonstracje przed pałacem kardynała wyda- rzyły się bezpośrednio po zwołanych przez gauleite- ra Wagnera zebraniach, na których rozpętała się dzi- ka nagonka na Kościół katolicki, który posądzony zo- stał o wspomaganie machlojek światowego Żydostwa.

Rozbite zostały również szyby w wielu plebaniach. Na portalu Katedry Najświętszej Maryi Panny znaleziono znaczną ilość papieru, podpalaczom nie udało się jed- nak wyrządzić większych szkód. Mieszkańcy są obu- rzeni wystąpieniami przeciw Żydom i zajściami przed figurą Maryi w Monachium. W niedzielę rano powia- domiono o tych strasznych wydarzeniach katolicką społeczność Monachium wieszając na słupach ogło- szeniowych, tablicach reklamowych i w budkach tele- fonicznych następujący tekst: Dostrzegacie to już? Ta walka oznacza: swastyka przeciw krzyżowi Chrystusa.

Rosenberg powiedział na posiedzeniu Reichstagu, że Kościół katolicki, jak i ewangelicki w obecnym kształcie musi zniknąć z życia naszego narodu. Pomimo tych przestróg, większość mieszkających tu Żydów zasymi- lowanych z kulturą niemiecką nie dostrzegała nadcho- dzącego zagrożenia.

Po wykładzie odbyła się część panelowa sesji, którą poprowadził prezes Katolickiej Agencji Informa- cyjnej Marcin Przeciszewski. Dyskusja toczyła się wo- kół tegorocznego hasła 18. Ogólnopolskiego Dnia Ju- daizmu: Szukałem Pana a On mnie wysłuchał i uwol- nił od wszelkiej trwogi (Ps. 34, 5). Biorący udział w bielskich uroczystościach naczelny rabin RP Michael Schudrich wyznał, że spotkanie z Janem Pawłem II ubogaciło jego wiarę. Podkreślił również, że strach naj-

BRACIA STARSI, BRACIA MŁODSI

częściej wypływa z nieznajomości i braku próby zrozu- mienia tego, co jest inne.

– Jestem lepszym Żydem, gdy jestem otwarty i lepiej rozumiem inne religie – powiedział rabin Micha- el Schudrich.

Ks. Manfred Deselaers, wiceprezes Funda- cji Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu, posta- wił pytanie, czy cytat: Pan mnie wysłuchał i uwolnił od wszelkiej trwogi można rozpatrywać w kontekście Au- schwitz. Przypomniał wypowiedź jednego z więźniów żydowskiego Sonderkomando, który na zadawane przez wielu pytanie: dlaczego Bóg nas nie ratował w Auschwitz? odpowiadał: to Bóg ratuje nas za pomocą innych ludzi, na to czekaliśmy. Nie należy pytać, dla- czego Bóg nas nie ratował, lecz dlaczego nikt nas nie ratował, dlaczego wówczas ta pomoc nie przyszła z ze- wnątrz? Nie można natomiast odpowiedzialnością za tę zbrodnię obarczać Boga.

Biskup diecezji cieszyńskiej Kościoła ewangelicko-augsburskiego Paweł Anweiler przypomniał, że Bielsko-Biała jest dobrym przykładem współczesnego dobrego współżycia chrześcijan i Żydów. Bielski Syjon, wyjaśniał, to przestrzeń, gdzie zawsze stykały się drogi Żydów z chrześcijanami ewangelikami.

Podczas konferencji naukowej ks. bp Mieczysław Cisło odczytał Apel o upamiętnienie Żydów, naszych współobywateli i sąsiadów.

Ogólnopolskim obchodom 18. Dnia Judaizmu zorganizowanym w Bielsku-Białej towarzyszyła wy- stawa pt. Łączy nas sztuka, którą zaprezentowano w zamku Sułkowskich.

– Przesłaniem ekspozycji Łączy nas sztuka jest pokazanie spójnych postaw artystycznych i wzajem- nych relacji twórczych kilku artystów plastyków koja- rzonych z Bielskiem-Białą, wywodzących się z róż- nych środowisk, ukształtowanych przez odmienne religie, status społeczny i doktrynę polityczną. Ma ona skłonić do refleksji i pokazać, jak cennym ogniwem – w relacjach pomiędzy ludźmi o różnych, nieraz skrajnie przeciwstawnych poglądach i postawach ideowych – są sztuki plastyczne i szeroko pojęta kultura – informo- wała Teresa Dudek Bujarek, kurator wystawy. – Krę- gosłupem ekspozycji jest postać jednego z najciekaw- szych artystów 20-lecia międzywojennego na naszym obszarze, czyli Jakuba Glasnera. Poprzez precyzyjny dobór prac i archiwaliów pokazane są tu bezpośrednie kontakty, zażyłe związki i przyjacielskie stosunki po- między Jakubem Glasnerem a Julianem Fałatem, Szy- monem Glücklichem, Bertholdem Piotrem i Vincentem Oczkami, Herthą Strzygowski i Helmuthem Türkiem – dodała Teresa Dudek Bujarek.

Wieczorem w katedrze św. Mikołaja odbyło się nabożeństwo Słowa Bożego, w którym uczestniczyli chrześcijanie różnych wyznań i Żydzi. Wspólnej modli- twie przewodniczył ks. Bp Roman Pindel ordynariusz diecezji bielsko-żywieckiej. Rabin Stas Wojciechowicz z Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie przed- stawił komentarz do czytania z Księgi proroka Samu- ela. Natomiast bp Paweł Anweiler przedstawił rozwa- żania do II czytania z Listu św. Pawła do Rzymian (Rz 4, 1-8). Duchowny za pomocą wiersza podkreślał do- broć Bożej sprawiedliwości, której zaznać chcą krzyw- dzeni na ziemi. Z kolei ks. prof. Łukasz Kamykowski dokończenie ze str. 1

Wykład Jacka Proszyka Konferencja w Ratuszu, przemawia rabin RP Michael Schudrich Konkurs o Irenie Sendlerowej

Wystawa w KB

Ambasador Izralea Anna Azari złożyła wizytę prezy- dentowi Jackowi Krywultowi

(7)

7

MIASTO

z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie przypomniał w homilii, że dla chrześcijan najważniej- szym drogowskazem jest Jezus.

Po nabożeństwie w katedrze odbył się krótki koncert zespołu Dzień Dobry, z którym zaspiewała Marta Gzowska-Sawicka, a na koniec uroczystości w katedrze na chwałę Boga tańczył izraelski tancerz, choreograf i nauczyciel Irad Mazliah.

16 stycznia w Zespole Szkół Ogólnokształcą- cych im. Armii Krajowej odbyła się uroczystość wrę- czenia nagród w konkursie Wspomnienie o Irenie Sen- dlerowej. Konkurs zorganizował ZSO przy współpra- cy z Gminą Wyznaniową Żydowską w Bielsku-Białej.

W konkursie literacko-plastycznym – obejmującym swym zasięgiem inne szkoły w całej diecezji bielsko- -żywieckiej – wyłoniono 40 zwycięzców. Obecny na spotkaniu ks. bp Piotr Greger wyraził wdzięczność za propagowanie tak szlachetnych postaci, jak Irena

Sendler. W uroczystości wzięli udział m.in. ambasador Izraela w Polsce Anna Azari i Stas Wojciechowicz z Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie.

W Książnicy Beskidzkiej w Bielsku-Białej po raz siódmy przygotowano Maraton Biblijny. Biskupi katolicki i luterański, przedstawicielki bielskiej społeczności ży- dowskiej, wyznawczyni prawosławia, reprezentanci – samorządowców, straży i policji – sportowiec, niewido- my, aktor i inni odczytali tym razem starotestamentową Księgę Koheleta.

– Księgę Koheleta należy odczytać jako apro- batę Bożego planu wobec człowieka oraz zachętę do właściwego używania Bożych darów, jako nakaz pa- miętania o Bogu, tak w złych, jak i w dobrych momen- tach życia, oraz jako pochwałę harmonii, która może przepełniać ludzką egzystencję – mówiła Dorota Wie- wióra, przewodnicząca zarządu Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Bielsku-Białej.

Kolejne fragmenty księgi, zawierającej słynną konstatację, że wszystko jest marnością nad marno- ściami, czytano po hebrajsku, grecku, łacinie, słowac- ku, czesku i po polsku. Wydarzenie transmitowało die- cezjalne Radio Anioł Beskidów.

Obchody Dnia Judaizmu odbywały się także w innych miastach naszego regionu – w Cieszynie, Oświęcimiu i Żywcu.

– Mieliśmy okazję zaprezentować nasze poglą- dy, naszą wspólnotę, to, że jesteśmy tutaj wspólnie i będziemy trwać. Myślę, że to było niezwykle ważnie nie tylko dla nas, ale i dla mieszkańców Bielska-Białej.

Istotne jest też, abyśmy wiedzieli, skąd są nasze ko- rzenie, gdyż będziemy tutaj żyli wspólnie i przyczyniali się do tego, aby to miasto dalej kwitło – mówiła Doro- ta Wiewióra, podsumowując te wyjątkowe uroczystości obchodów 18. Ogólnopolskiego Dnia Judaizmu.

Jacek Kachel

Już od kilku lat rodzice z Bielska- -Białej nadają najchętniej swoim dzieciom tradycyjne imiona. W roku ubie- głym wśród dziewczynek rejestrowa- nych w Urzędzie Stanu Cywilnego w Bielsku-Białej królowały Julie, Emilie i Zuzanny. Natomiast najwięcej chłop- ców otrzymało imię Antoni, drugie miejsce zajęło imię Szymon, które królowało w roku poprzednim, a na trzecim miejscu uplasowało się imię Filip.

Nie oznacza to, że zrezygnowano z imion oryginalnych. Nasi mieszkańcy nadawali swoim dzieciom również imiona Konstancja, Tola, Oktawiusz, Miron czy Korneliusz. W przypadku zaś mał- żeństw zawartych przez obywateli Pol- ski z obcokrajowcami zdarzały się takie imiona jak Abdulah, Arianna czy Carlos.

Demografów szczególnie ucieszył fakt, że w 2014 roku sporządzono 5.000 aktów urodzeń, gdy w roku poprzednim było ich 4.748. Statystyka informu- je, że na świat przyszło 2.546 chłopców i 2.373 dziewczynki, co oznacza, że w

przyszłości panie z tego rocznika będą miały większy wybór, gdy zechcą mieć rówieśnika za męża.

Powody do zadowolenia mogą mieć też tutejsze szpitale. To ich reno- ma spowodowała, że ponad 63 proc.

porodów w nich odebranych dotyczyło rodziców zameldowanych poza stolicą Podbeskidzia.

W bielskim USC zarejestrowano 878 aktów małżeństwa. 440 z nich by- ło wyznaniowych, 349 cywilnych. Z obcokrajowcami ślub wzięło 26 osób. Naj- częściej tzw. drugie połówki pochodziły z Wielkiej Brytanii, Serbii oraz Niemiec;

ale zdarzało się też, że serce bielszczan mocniej zabiło do mieszkańców Gambi, Pakistanu czy Mołdawii.

Dla pełnego obrazu demografii trzeba również wspomnieć, że w 2014 roku tutejszy USC sporządził 2.254 ak- tów zgonu, w tym 19 takich, które nastą- piły za granicą.

W 2014 roku w USC w Bielsku- -Białej z organizowano 25 uroczystości

jubileuszowych dla 350 par obchodzą- cych jubileuszowe długoletniego poży- cia małżeńskiego. Jubileusz 50-lecia pożycia małżeńskiego obchodziło 278 par, 60-lecia – 63 pary, 65-lecia – 8 par i 72 lata pożycia małżeńskiego – 1 para.

W ubiegłym roku 100 i więcej lat życia obchodziły 32 osoby.

Z końcem 2014 roku z bielskiego USC odeszły na zasłużoną emerytu- rę zastępczynie kierownika USC – Ali- cja Rymgayłło oraz Czesława Pszczo- lińska-Burczak, która wcześniej przez – długie lata – była aktorką Teatru Pol- skiego w Bielsku-Białej, a później udzie- lała ślubów cywilnych. JacK

WRACAMY DO TRADYCYJNYCH IMION

Czesława Pszczolińska

Konkurs o Irenie Sendlerowej Bp Roman Pindel ogląda wystawę Łączy nas sztuka Maraton biblijny w Książnicy Beskidzkiej, czyta Dorota Wiewióra

Alicja Rymgayłło

(8)

8

MIASTO

Z początkiem stycznia w Starej Fabryce – będą- cej częścią Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej – zaprezentowano niezwykłą wystawę archeologiczną – Archeologiczna autostrada. Wykopaliska przy wielkich inwestycjach drogowych pod Krakowem. Ekspozycja prezentuje jedno z największych w polskiej archeolo- gii przedsięwzięć badawczych – wykopaliska wyprze- dzające budowę autostrad. Przygotowało ją Muzeum Archeologiczne w Krakowie oraz Krakowski Zespół do Badań Autostrad.

Wystawa przybliża efekty badań archeologicznych na jednym z odcinków autostrady A4 łączącej Kraków z Tarnowem, przebiegającym przez obsza- ry zaliczane do najintensywniej zasiedlonych terenów w pradziejach w Polsce.

– Archeologia to nauka szczególna. Zwykle koja- rzy się z przygodą i niezwykłymi odkryciami, skarbami i sławą. Stąd pewnie dla wielu uosobieniem archeologa

jest postać Indiany Jonesa. Nie jest to obraz prawdzi- wy, ale to nie znaczy, że archeologia jest nudna i nie- ciekawa. Owszem, potrafi być żmudna i pracochłonna, ale to tylko droga… Droga do wielkiej przygody – od- krywania nieznanych światów, przywracania ich do ży- cia, swoistej wyprawy w czasie i przestrzeni. Na taką właśnie przygodę z archeologią zaprasza wystawa, którą pragniemy państwu pokazać w naszym muzeum.

Jej głównym celem jest prezentacja efektów kilkunasto- letnich prac badawczych poprzedzających budowę autostrady w rejonie Krakowa – informowali Bożena i Bo- gusław Chorążowie (na zdjęciu po prawej), archeolo- dzy z Muzeum Historycznemu w Bielsku-Białej.

Najciekawsze odkrycia przedstawione są w formie reportażu fotograficznego, ukazującego drogę za- bytku od momentu odkrycia w ziemi, poprzez prace zabezpieczające i konserwatorskie, aż do wyekspo- nowania w gablocie. Finalnym etapem tej drogi są re-

konstrukcje komputerowe i fotograficzne osób, biżute- rii, broni, grobów, domów, studni i pieców garncarskich z czasów ich użytkowania przed wiekami i tysiąclecia- mi, a także oryginalne zabytki po konserwacji zgroma- dzone w gablotach.

Dla młodszych widzów wystawy przygotowany został poszerzony zakres jej odbioru. Zwiedzaniu wy- stawy towarzyszą warsztaty pt. ABC młodego arche- ologa. Zajęcia mają na celu przybliżenie w formie zaba- wowej podstawowych zasad pracy archeologa. Uczest- nicy zajęć mają możliwość prowadzenia własnych po- szukiwań. Ich efektem jest znalezienie i rekonstrukcja odkrytych archeologicznych skarbów. Zajęcia koń- czą się otrzymaniem certyfikatu Młodego Archeologa.

Warsztaty będą prowadzone przez cały czas trwania wystawy w okresie styczeń – kwiecień 2015. Zgłosze- nia uczestnictwa w zajęciach przyjmuje dział edukacji muzeum. opr. JacK

ARCHEOLOGICZNE ATRAKCJE W STAREJ FABRYCE

Finał projektu Zagraj w naukę! ad- resowanego do uczniów szkół ponadgimnazjalnych z Bielska-Białej i okolic – zor- ganizowanego przez dr. Macieja Trze- bińskiego we współpracy z Fundacją Na Rzecz Nauki Polskiej oraz Instytutem Fi- zyki Jądrowej Polskiej Akademii Nauk w ramach konkursu eNgage projektu Skills – odbył się 13 grudnia.

– Celem projektu było zaprezento- wanie młodzieży najnowszych wyników badań w dziedzinie fizyki oraz przeka- zanie umiejętności przydatnych zarówno w kontekście innych konkursów fizycz- nych, jak i w perspektywie studiów wyż- szych – mówi dr Maciej Trzebiński.

W projekcie brały udział trzyosobo- we zespoły, które zakwalifikowały się do niego rozwiązując specjalne zadanie. Do konkursu zgłosiło się 10 drużyn, z któ- rych siedem zostało zakwalifikowanych

– pięć z bielskiego V LO oraz po jednej z I oraz III LO w Bielsku-Białej. Członko- wie drużyn wzięli udział w cyklu sześciu zajęć zorganizowanych przez pracowni- ków IFJ PAN w V LO. Podczas tych za- jęć zostały zaprezentowane podstawy współczesnej fizyki cząstek elementar- nych oraz najnowsze eksperymenty prowadzone w tej dziedzinie nauki. Duży na- cisk położony został na ćwiczenia prak- tyczne, podczas których uczestnicy za- poznali się z metodami opracowania wy- ników pomiarów, podstawami programo- wania mikrokontrolerów, komputerową analizą danych oraz podstawami mode- lowania komputerowego.

Finałem projektu był konkurs zor- ganizowany w Instytucie Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie. Rywalizacja była emo- cjonująca i zacięta, a o wygranej zade- cydowały pojedyncze punkty. Pierwsze

miejsce zajęła drużyna z V LO w skła- dzie: Filip Bąk, Jakub Kuklis oraz Woj- ciech Tali, zdobywając 156,75 pkt. Tuż za nimi z wynikiem 155 pkt. uplasowali się – Kamil Barczyński, Michał Gałuszka oraz Jakub Morawski. Ostatnie miejsce na podium również zajęła drużyna z Piątki

w składzie Natalia Stalmach, Konrad Ko- zubek, Michał Porębski,. Każdy z uczest- ników otrzymał nagrody: zestaw elektro- niki oraz książki o wartości 150-450 zł.

– Uczniowie bardzo dobrze ocenili przeprowadzone zajęcia – mówi dr Ma- ciej Trzebiński. opr. JacK

ZAGRAJ W NAUKĘ

(9)

9

MIASTO

Mimo że nie wszyscy bohaterowie filmu są ogólnie znani, to ich aktywność zasługuje na uznanie i wielki szacunek. Film pokazuje arty- stów w ich naturalnym środowisku. Rozwiązuje też kilka zagadek, m.in. pokazuje, co ma wspól- nego Charlie Chaplin z naszym miastem.

Realizatorzy filmu nawiązują do trady- cji bielskiej animacji. W filmie animacja kreuje światy, do których zabierają nas artyści opowia- dający o swoich pasjach.

– Praca przy filmie była dla mnie wielką przyjemnością, przede wszystkim dlatego, że poznałem wspaniałych ludzi. Niektórych z nich znałem tylko z nazwiska, innych zupełnie nie znałem, a szkoda. Tak mało jest bowiem osób wielkich, a skromnych. Potrafili oni z pasją opo- wiadać o swojej pracy i życiu. Pozwolili mi wejść w swój świat. O każdym ze swoich bohaterów mógłbym zrobić osobny film. Montaż materia- łu to było jak krojenie żywego organizmu. Dla każdego z artystów wykreowałem ich osobistą przestrzeń, w której stają się przewodnikami.

Pozwoliłem się im oczarować. Do tego posłu- żyła mi animacja – mówił reżyser filmu Marek Luzar.

Realizacja filmu trwała kilka miesięcy.

Zdjęcia filmowe odbywały się w atrakcyjnych miejscach miasta. Potem wykonywane były zdjęcia trickowe i to, co zajmuje najwięcej cza- su, czyli animacja. Realizatorami filmu są reży- ser i scenarzysta Marek Luzar oraz dziennikarz telewizyjny Mirosław Sokół.

Bardzo ważną rolę w filmie pełni muzyka.

Jej kompozytorką jest Katarzyna Luzar, młoda twórczyni, ale już z dużym doświadczeniem.

Film, który trwa 30 minut, uzyskał wsparcie w ramach konkurs ofert na realizację za- dań własnych gminy Bielsko-Biała z zakresu kultury i sztuki. Trwają rozmowy, aby film Ikary z Bielska-Białej pokazać w Parlamencie Euro- pejskim w ramach promocji Polski i Bielska-Bia- łej za granicą. Jest to pierwsza część cyklu filmu o Ikarach, autorzy mają nadzieję w kolejnych ukazać pozostałych twórców. JacK

POWSTAŁ FILM O IKARACH

Zakończyły się prace nad filmem Ikary z Bielska-Białej, który przybliża sylwetki twórców nagrodzonych Nagrodą Prezydenta Miasta Bielska-Białej w Dziedzinie Kultury i Sztuki Ikar.

Historycy zawsze podkreślają, że: aby zrozumieć postę- powanie ludzi, trzeba poznać procesy, jakie im towarzyszy- ły w przeszłości. Niedawno na rynku wydawniczym pojawi- ła się książka dr Grzegorza Wnętrzaka pt. Stosunki narodo- wościowe i polityczne na pograniczu Śląska Cieszyńskiego i Galicji Zachodniej 1897-1920. Została zaprezentowana 20 listopada w Książnicy Beskidzkiej w ramach Historycznych Czwartków, które zorganizowało Bielsko-Bialskie Towarzystwo Historyczne.

– O tym, by pogranicze śląsko-galicyjskie potraktować jako jeden obszar badawczy, zadecydowało kilka czynników. Najważniej- szym z nich było znaczące podobieństwo obszaru wschodniej czę- ści Śląska Cieszyńskiego i sąsiadującego z nim fragmentu prowincji galicyjskiej pod względem etnicznym i narodowościowym, a także społecznym – informował dr Grzegorz Wnętrzak. – Okres zamknięty w latach 1897-1920 został wybrany nieprzypadkowo. Jest to czas, kiedy w dużej mierze uległy wykrystalizowaniu się tożsamości narodowe i postawy polityczne ludności omawianego obszaru. Organizacje o charakterze politycznym przekształciły się w zwarte partie polityczne, o jasnym i czytelnym dla głosującego programie w najważniej- szych kwestiach społecznych i narodowych. Wreszcie w 1897 roku odbyły się pierwsze całkowicie powszechne wybory do Rady Pań- stwa w Wiedniu, których wyniki mogły dać pełniejszy obraz rzeczy- wistego znaczenia poszczególnych ugrupowań i popularności ich programów. Z wyżej podanych względów został wówczas zapocząt- kowany okres, w którym aktywność mieszkańców na polu politycznym, kulturalnym i społecznym wzrasta niepomiernie w porównaniu do okresu poprzedniego – wyjaśnia Wnętrzak.

Książka pełna jest zestawień, tabelek i mapek, które ilustrują,

DZISIAJ JEST ZAPISANE W PRZESZŁOŚCI

jak zmieniały się prefe- rencje i strefy wpływów poszczególnych partii politycznych. Jednak ca- ły ten aparat badawczy nie zniechęca do czytania, gdyż autor w sposób jasny, a czasem dosad- ny przedstawia ówcze- sne realia, dzięki czemu książkę czyta się jak po- wieść historyczną. Jest to kolejna pozycja, któ- ra wzbogaca wiedzę o jakże skomplikowanych dziejach naszego regionu. Jacek Kachel

ZBIÓRKA NA RZECZ KSIĄŻNICY

Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich Zarząd Oddziału z sie- dzibą w Bielsku-Białej ul. Słowackiego 17a zgodnie z Decyzją Prezy- denta Miasta Bielska-Białej Nr SO-IV.5311.9.2014 z 13 lutego 2014 r.

w okresie od 15 marca 2014 r. do 15 grudnia 2014 r. na terenie Książ- nicy Beskidzkiej oraz Działu Zbiorów Specjalnych i 17 filii zlokalizo- wanych na terenie miasta przeprowadziło zbiórkę pieniężną w formie dobrowolnych datków do puszek kwestarskich.

Łączne z przeprowadzenia zbiórki pozyskano kwotę 27.799,81 zł. Dochód w całości przekazany na realizację celów zbiórki – zakup nowości wydawniczych oraz audiobooków przekazanych w darze do zbiorów Książnicy Beskidzkiej w Bielsku-Białej. q