Wymagania edukacyjne oraz sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów

(1)

Wymagania edukacyjne oraz sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów

Przedmiot Fizyka Klasa 2 T

I. Wymagania ogólne

• zna i wykorzystuje pojęcia i prawa fizyki do wyjaśniania procesów i zjawisk w przyrodzie;

• analizuje teksty popularnonaukowe i ocenia ich treść;

• wykorzystuje i przetwarza informacje zapisane w postaci tekstu, tabel, wykresów, schematów i rysunków;

• buduje proste modele fizyczne i matematyczne do opisu zjawisk;

• planuje i wykonuje proste doświadczenia, analizuje ich wyniki.

Ponadto:

• wykorzystuje narzędzia matematyki i formułuje sądy oparte na rozumowaniu matematycznym;

• wykorzystuje wiedzę o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów ora formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody;

• wyszukuje, selekcjonuje i krytycznie analizuje informacje;

• potrafi pracować w zespole.

II. Wymagania szczegółowe

1. Ruch punktu materialnego. Uczeń:

1) rozróżnia wielkości wektorowe od skalarnych; wykonuje działania na wektorach (dodawanie, odejmowanie, rozkładanie na składowe);

2) opisuje ruch w różnych układach odniesienia;

3) oblicza prędkości względne dla ruchów wzdłuż prostej;

4) wykorzystuje związki pomiędzy położeniem, prędkością i przyspieszeniem w ruchu jednostajnym i jednostajnie zmiennym do obliczania parametrów ruchu;

5) rysuje i interpretuje wykresy zależności parametrów ruchu od czasu;

6) oblicza parametry ruchu podczas swobodnego spadku i rzutu pionowego;

7) opisuje swobodny ruch ciał wykorzystując pierwszą zasadę dynamiki;

8) wyjaśnia ruch ciał na podstawie drugiej zasady dynamiki;

9) stosuje trzecią zasadę dynamiki do opisu zachowania się ciał;

10) wykorzystuje zasadę zachowania pędu do obliczania prędkości ciał podczas zderzeń niesprężystych i zjawiska odrzutu;

11) wyjaśnia różnice między opisem ruchu ciał w układach inercjalnych i nieinercjalnych, posługuje się siłami bezwładności do opisu ruchu w układzie nieinercjalnym;

12) posługuje się pojęciem siły tarcia do wyjaśniania ruchu ciał;

13) składa i rozkłada siły działające wzdłuż prostych nierównoległych;

(2)

14) oblicza parametry ruchu jednostajnego po okręgu; opisuje wektory prędkości i przyspieszenia dośrodkowego;

15) analizuje ruch ciał w dwóch wymiarach na przykładzie rzutu poziomego.

2. Mechanika bryły sztywnej. Uczeń:

1) rozróżnia pojęcia: punkt materialny, bryła sztywna, zna granice ich stosowalności;

2) rozróżnia pojęcia: masa i moment bezwładności;

3) oblicza momenty sił;

4) analizuje równowagę brył sztywnych, w przypadku, gdy siły leżą w jednej płaszczyźnie (równowaga sił i momentów sił);

5) wyznacza położenie środka masy;

6) opisuje ruch obrotowy bryły sztywnej wokół osi przechodzącej przez środek masy (prędkość kątowa, przyspieszenie kątowe);

7) analizuje ruch obrotowy bryły sztywnej pod wpływem momentu sił;

8) stosuje zasadę zachowania momentu pędu do analizy ruchu;

9) uwzględnia energię kinetyczną ruchu obrotowego w bilansie energii.

3. Energia mechaniczna. Uczeń:

1) oblicza pracę siły na danej drodze;

2) oblicza wartość energii kinetycznej i potencjalnej ciał w jednorodnym polu grawitacyjnym;

3) wykorzystuje zasadę zachowania energii mechanicznej do obliczania parametrów ruchu;

4) oblicza moc urządzeń, uwzględniając ich sprawność;

5) stosuje zasadę zachowania energii oraz zasadę zachowania pędu do opisu zderzeń sprężystych i niesprężystych.

III. Wymagania przekrojowe

Oprócz wiedzy z wybranych działów fizyki uczeń:

1) przedstawia jednostki wielkości fizycznych wymienionych w podstawie programowej, opisuje ich związki z jednostkami podstawowymi;

2) samodzielnie wykonuje poprawne wykresy (właściwe oznaczenie i opis osi, wybór skali, oznaczenie niepewności punktów pomiarowych);

3) przeprowadza złożone obliczenia liczbowe posługując się kalkulatorem;

4) interpoluje, ocenia orientacyjnie wartość pośrednią (interpolowaną) między danymi w tabeli, także za pomocą wykresu;

5) dopasowuje prostą y = ax + b do wykresu i ocenia trafność tego postępowania; oblicza wartości współczynników a i b (ocena ich niepewności nie jest wymagana);

6) opisuje podstawowe zasady niepewności pomiaru (szacowanie niepewności pomiaru, obliczanie niepewności względnej, wskazywanie wielkości, której pomiar ma decydujący wkład na niepewność otrzymanego wyniku wyznaczanej wielkości fizycznej);

7) szacuje wartość spodziewanego wyniku obliczeń, krytycznie analizuje realność otrzymanego wyniku;

8) przedstawia własnymi słowami główne tezy poznanego artykułu popularnonaukowego z dziedziny fizyki lub astronomii.

IV. Wymagania doświadczalne

Uczeń przeprowadza przynajmniej połowę z przedstawionych poniżej badań polegających na wykonaniu pomiarów, opisie i analizie wyników oraz, jeżeli to możliwe, wykonaniu i interpretacji wykresów dotyczących:

(3)

1) ruchu prostoliniowego jednostajnego i jednostajnie zmiennego (np. wyznaczenie przyspieszenia w ruchu jednostajnie zmiennym);

V. Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych

Stopień niedostateczny otrzymuje uczeń, który:

• nie opanował podstawowych pojęć i praw fizyki w stopniu pozwalającym na dalsze zdobywanie wiedzy,

• popełnia poważne błędy przy opisywaniu zjawisk i podawaniu wielkości fizycznych, które te zjawiska opisują.

Stopień dopuszczający otrzymuje uczeń, który:

• wykazuje pewne braki w znajomości praw i zasad fizyki ujętych w podstawie programowej oraz popełnia błędy w przedstawianiu ich w formie słownej i matematycznej, błędy te jednak nie przekreślają dalszej możliwości kształcenia,

• zna zjawiska fizyczne ujęte w podstawie programowej i omawiane na lekcjach, lecz popełnia nieznaczne błędy przy ich opisie,

• zna podstawowe wielkości fizyczne potrzebne do opisania poznanych zjawisk, jednak popełnia błędy przy ich definiowaniu,

• wybiera przyrządy do pomiaru poznanych wielkości fizycznych oraz dokonać pomiaru tych wielkości.

• rozwiązuje typowe zadania obliczeniowe o niewielkim stopniu trudności.

Stopień dostateczny otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności na stopień dopuszczający, a ponadto:

• rozumie i umie wyjaśnić niewykraczające poza Podstawę programową zależności między wielkościami fizycznymi opisującymi poznane na lekcjach zjawiska,

• opisuje i wyjaśnia typowe zjawiska omawiane na lekcjach,

• opisuje wykonywane na lekcjach doświadczenia i ćwiczenia,

• rozwiązuje zadania obliczeniowe o niewielkim stopniu trudności.

Stopień dobry otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania przewidziane na stopień dostateczny, a ponadto:

• wyjaśnia ćwiczenia i pokazy wykonywane na lekcjach,

• prezentuje, analizuje i interpretuje wyniki doświadczeń, przewiduje zajście określonych zjawisk na podstawie ogólnych zasad i praw fizyki,

• planuje czynności w celu wywołania pewnego zjawiska,

• rozwiązuje zadania obliczeniowe o średnim stopniu trudności.

Stopień bardzo dobry otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na wcześniej omawiane stopnie, a ponadto:

• stosuje poznane prawa do rozwiązywania nietypowych problemów występujących w otaczającej rzeczywistości,

• planuje i przeprowadza doświadczenia potwierdzające określoną tezę,

• wykorzystuje wiadomości i umiejętności z innych przedmiotów przy rozwiązywaniu problemów z fizyki,

• wykorzystuje wiadomości pochodzące ze środków masowego przekazu,

• rozwiązuje zadania obliczeniowe o zwiększonym stopniu trudności.

Stopień celujący otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania na poprzednie stopnie,

(4)

a ponadto wyróżnia się w jednej z niżej podanych dziedzin:

• samodzielnie dociera do informacji zawartych w literaturze naukowej i popularnonaukowej i wykorzystuje je praktycznie,

• interesuje się określoną dziedziną fizyki lub astronomii, co przejawia się studiowaniem literatury lub prowadzeniem badań, których wyniki przedstawia w określonej formie.

• jest finalistą lub laureatem olimpiady przedmiotowej i/lub odnosi znaczące sukcesy w konkursach fizycznych lub astronomicznych na szczeblu co najmniej wojewódzkim.

VI. Sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów 1. Ocenianie ma na celu:

a) Poinformowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i postępach w tym zakresie.

b) Pomoc uczniowi w samodzielnym planowaniu własnego rozwoju.

c) Motywowanie ucznia do dalszej pracy.

d) Dostarczenie rodzicom/prawnym opiekunom i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach i specjalnych uzdolnieniach ucznia.

e) Umożliwienie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktyczno – wychowawczej.

2. Jawność ocen:

a) Oceny są jawne zarówno dla ucznia jak i jego rodziców/prawnych opiekunów, sprawdzone i ocenione pisemne prace kontrolne uczeń i jego rodzice/prawni opiekunowie mogą otrzymać do wglądu do dwóch dni po zakończeniu zajęć dydaktycznych w danym roku szkolnym, po wcześniejszym uzgodnieniu z nauczycielem.

b) Na prośbę ucznia lub jego rodziców/prawnych opiekunów nauczyciel jest zobowiązany do uzasadnienia wystawionej oceny.

c) Na dwa tygodnie przed końcowym klasyfikacyjnym posiedzeniem Rady Pedagogicznej (ocena końcoworoczna) nauczyciel informuje uczniów o przewidywanej ocenie klasyfikacyjnej.

3. Główne obszary aktywności podlegające ocenianiu:

1) Wypowiedź ustna (odpowiedzi ustne, dyskusje, przemówienia). Odpowiedz ustna obejmuje zagadnienia z trzech ostatnich tematów lekcji oraz zagadnienia przekrojowe podstawowe np. układ jednostek SI, podstawowa terminologia fizyczna, podstawowe umiejętności fizyczne i matematyczne itp.

2) Prace domowe:

a) dłuższe długoterminowe prace pisemne (np. sprawozdania z wykonanych prac badawczych)

b) krótsze (ćwiczenia, zadania, notatki) 3) Aktywność ucznia:

a) praca w grupach

b) wypowiedź ucznia w czasie lekcji c) referaty i prezentacje multimedialne d) przygotowanie i prezentacja doświadczeń e) przygotowanie pomocy dydaktycznych f) projekty uczniowskie

(5)

g) udział w konkursach

Uczeń w czasie lekcji za aktywność nagradzany jest plusami (pięć plusów („+”) równa się ocenie bardzo dobrej)

4) Doświadczenia obowiązkowe i sprawozdania z ich wykonania:

a) częstotliwość występowania – w zależności od realizowanego materiału, b) możliwość poprawy – tak – praca poprawkowa, może zostać oceniona

maksymalnie na ocenę dobrą.

c) termin – podany przez nauczyciele, lecz nie krótszy niż 2 tygodnie. Brak oddania pracy w terminie oznacza ocenę niedostateczną za sprawozdanie.

d) sprawozdanie– oddana praca musi zawierać wszystkie wymagane elementy oraz być zgodna z zasadami przedstawionymi przez nauczyciela podczas zadawania pracy.

e) dokumentacja – w niektórych przypadkach, może być niezbędne udokumentowanie wykonania swojej pracy (film, zdjęcia itp.)

5) Kontrolne prace pisemne:

a) sprawdziany (czas trwania dowolny, większa partia materiału, zapowiedziany z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem i podawany jest zakres sprawdzanej wiedzy i umiejętności uczniów, potwierdzony wpisem do dziennika)

b) kartkówki (5-15 minut, materiał tylko z ostatniej lekcji lub z ostatnich trzech lekcji, może być niezapowiedziana).

Formy zwolnienia – przy zapowiedzianej nie można użyć „nieprzygotowania”, przy niezapowiedzianej jest dopuszczalne użycie „nieprzygotowania” (o ile zostanie ono zgłoszone przed faktem ogłoszenia kartkówki przez nauczyciela) – w taki przypadku uczeń uzyskuje wpis w dzienniku „0”.

c) Przy ustalaniu oceny z pisemnej odpowiedzi bierze się pod uwagę następujące kryteria procentowe:

 z pytaniami otwartymi lub mieszanymi:

ocena poniżej 35% niedostateczny od 36% poniżej 50% dopuszczający od 51%, poniżej 70% dostateczny od 71%, poniżej 85% dobry

od 86%, poniżej 100% bardzo dobry za dodatkowe zadanie celujący

 z pytaniami zamkniętymi (test):

1) Raz w półroczu uczeń ma prawo zgłosić nieprzygotowanie do lekcji, co odnotowuje się w dzienniku lekcyjnym. Powyższe nie dotyczy sprawdzianów, lekcji powtórzeniowych oraz zapowiedzianych kartkówek. Nieprzygotowanie należy zgłaszać zaraz po wejściu do sali lekcyjnej. Zgłoszenie nieprzygotowania w momencie wywołania przez nauczyciela do odpowiedzi nie będą uwzględniane.

Nieprzygotowanie ucznia do lekcji obejmuje:

 zwolnienie go z odpowiedzi ustnej z zagadnień z ostatnich lekcji,

(6)

 brak zadania domowego,

 zwolnienie z niezapowiedzianej kartkówki.

Uczeń zgłaszający nieprzygotowanie do lekcji nie jest zwolniony z obowiązków ucznia podczas realizacji nowych treści na lekcji. Uczeń ma prawo zgłosić dodatkowe nieprzygotowanie do zajęć w przypadku co najmniej tygodniowej usprawiedliwionej nieobecności na zajęciach lub w przypadku zaistnienia innych okoliczności, które nauczyciel uzna za wystarczający powód nieprzygotowania.

4. Szczegółowe kryteria oceniania:

1) oceny bieżące, semestralne i klasyfikacyjne z fizyki ustala się według następującej skali:

 celujący 6

 bardzo dobry 5

 dobry 4

 dostateczny 3

 dopuszczający 2

 niedostateczny 1

2) dopuszcza się stosowania innych znaków zgodnie z W.S.O.:

 znaków „+” i „-” (przy ocenach bieżących)

 „np.” (zgłoszenie braku przygotowania do lekcji),

 „bz” (brak zadania domowego lub brak zeszytu),

 „0” (nieobecność na planowanym, obowiązkowym sprawdzianie, kartkówce;

brak oceny uwzględnia się przy ustalaniu oceny semestralnej i końcoworocznej).

5. Warunki poprawiania:

 Sprawdzian:

warunki poprawy – 3 razy. Jeśli pierwsza próba poprawy sprawdzianu odbędzie się w terminie nie dłuższym niż 2 tygodnie od momentu wpisania przez nauczyciela oceny

ze sprawdzianu do dziennika – wówczas ocena z terminu pierwotnego jest zastępowana oceną z terminu poprawkowego (w przypadku uzyskania gorszej oceny niż w terminie pierwotnym, zostaje ona dopisana jako ocena dodatkowa). W sytuacji, gdy próba poprawy odbędzie się w terminie dłuższym niż 2 tygodnie od wpisania oceny, uzyskana na poprawie ocena jest wpisywana jako dodatkowa ocena obok oceny z pierwszego terminu. Oceny uzyskane w drugiej lub trzeciej próbie poprawkowej są zawsze wpisywane jako kolejne oceny obok ocen z poprzednich terminów popraw.

W przypadku nieobecności ucznia na lekcji, na której był sprawdzian, uzyskuje on wpis w dzienniku „0”. Jeśli w ciągu 2 tygodni przystąpi do napisania sprawdzianu, wówczas

„0” zostanie zastąpione ocenę uzyskaną przez ucznia. W przypadku, gdy minie 2 tygodnie – „0” zastąpione zostaje oceną niedostateczną. Reguły poprawienia tej oceny są takie same jak dla ocen z pierwszego terminu.

 Kartkówka:

warunki poprawy – 1 raz w terminie nie dłuższym niż 3 tygodnie od momentu wpisania przez nauczyciela oceny z kartkówki do dziennika – wówczas ocena jest dopisywana obok oceny uzyskanej w pierwszym terminie.

W przypadku nieobecności ucznia na lekcji, na której była kartkówka, uzyskuje on wpis w dzienniku „0”. Jeśli w ciągu 2 tygodni przystąpi do napisania kartkówki, wówczas

(7)

„0” zostanie zastąpione oceną uzyskaną przez ucznia. W przypadku, gdy minie 2 tygodnie – „0” zostaje zastąpione oceną niedostateczną. Reguły poprawienia tej oceny są takie same jak dla ocen z pierwszego terminu.

 Odpowiedź ustna:

możliwość poprawy – tak, ale tylko jako dodatkowa ocena. Oceny z odpowiedzi ustnych uczeń może poprawiać na swoją prośbę w ciągu dwóch tygodni od uzyskania oceny.

Jest zobowiązany do zgłoszenia przed lekcją gotowości odpowiedzi. Może być wówczas pytany z zakresu materiału z 5 jednostek lekcyjnych poprzedzających termin odpowiedzi.

 Uczeń, który podczas prac pisemnych korzysta ze źródeł niedozwolonych przez nauczyciela, otrzymuje ocenę niedostateczną i nie ma możliwości poprawy tej pracy.

 Poprawie nie podlegają oceny niedostateczne za zadania domowe.

 Uczeń ma możliwość poprawy oceny rocznej. Warunkiem poprawy jest uzyskanie przez ucznia pozytywnych ocen obowiązkowych w ciągu całego roku szkolnego oraz frekwencja na lekcjach z danego przedmiotu na poziomie min. 50%. Termin poprawy ustala nauczyciel. Poprawa oceny odbywa się na wniosek ucznia, złożony nie później niż na 12 dni przed terminem wystawienia ocen rocznych w celu ustalenia terminu pracy sprawdzającej wiedzę i umiejętności. Praca sprawdzająca przeprowadzana jest w formie pisemnej i obejmuje zakres materiału zawarty w podstawie programowej w danym roku szkolnym.

6. Sposoby wystawiania oceny śródrocznej (rocznej):

1) Podstawą wystawienia oceny śródrocznej (rocznej) jest średnia ważona ocen otrzymanych w ciągu całego semestru (roku).

2) Zasady obliczania średniej ważonej ocen.

Oceny za:

a) aktywność na lekcjach, prace domowe, prace w grupach, prezentacja referatów i doświadczeń, przygotowanie pomocy dydaktycznych, za frekwencję mają wagę

a= 1 b) odpowiedzi ustne, kartkówki, sprawozdania mają wagę b= 2

c) sprawdziany mają wagę c= 3

Ocena i jej waga za udział w konkursach przedmiotowych jest ustalana indywidulanie przez nauczyciela w zależności od sukcesów i rangi konkursu.

Przy wystawianiu oceny rocznej będzie brana pod uwagę ocena półroczna, która zostanie dodana do ocen w drugim półroczu z wagą co najmniej 3.

3) Oceny okresowe podawane są zgodnie z poniższymi zasadami:

ocena Niedostateczna Dopuszczająca Dostateczna Dobra Bardzo dobra

Celująca Śr. ocen do 1,5 1,6-2,5 2,6-3,5 3,6-4,4 4,5-5,0 5,1-6,0

4) O zagrożeniu oceną niedostateczną nauczyciel informuje ucznia, za pośrednictwem Wychowawcy lub dziennika internetowego jego rodziców.

5) Na dwa tygodnie przed konferencją nauczyciel informuje uczniów o przewidywanych ocenach rocznych (semestralnych).

(8)

6) Ocenę roczną (semestralną) wystawia nauczyciel najpóźniej trzy dni przed klasyfikacją.

7. Zasady nagradzania ucznia

Nauczyciel może podnieść ocenę końcową nawet o jeden stopień uczniowi, który wyróżnia się aktywnością na zajęciach, wykazuje inicjatywę w dodatkowych pracach, ma wiedzę ponad program, bierze udział w różnych konkursach.

8. Zasady nie klasyfikowania ucznia:

W razie opuszczenia przez ucznia ponad 50% obowiązkowych zajęć, nauczyciel (bez względu na średnią z ocen uzyskaną przez ucznia) może go nie klasyfikować.

9. Zasady współpracy z uczniami, rodzicami/prawnymi opiekunami i pedagogiem szkolnym:

1) Uczeń ma możliwość otrzymywania dodatkowych wyjaśnień lub uzasadnień dotyczących wystawionej oceny.

2) Nauczyciel pomaga w samodzielnym planowaniu rozwoju ucznia oraz motywuje go do dalszej pracy.

3) Podczas zebrań z rodzicami/prawnymi opiekunami, rozmów interwencyjnych nauczyciel przekazuje rodzicom/prawnym opiekunom:

a) informacje o aktualnym stanie rozwoju i postępów w nauce ucznia, b) informuje o trudnościach i uzdolnieniach ucznia,

c) przekazuje wskazówki do dalszej pracy z uczniem.

4) Nauczyciel informuje wychowawcę klasy o aktualnych osiągnięciach i zachowaniu ucznia przez odpowiednią adnotację w dzienniku lekcyjnym albo w czasie indywidualnych spotkań.

5) Nauczyciel informuje pedagoga szkolnego o sytuacjach wymagających jego interwencji.

6) Nauczyciel na początku roku szkolnego informuje uczniów na lekcjach, a ich rodziców/prawnych opiekunów za pomocą strony internetowej o wymaganiach edukacyjnych wynikających z realizowanego przez niego programu nauczania oraz o sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów.

10. Postanowienia końcowe

Nauczyciel na podstawie opinii poradni psychologiczno-pedagogicznych lub innych placówek specjalistycznych zobowiązany jest do obniżenia wymagań w stosunku do ucznia, który takie zaświadczenie posiada lub stosować się do zaleceń w/w poradni.

(9)

Wymagania edukacyjne oraz sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów

Przedmiot Fizyka

Klasa 2 T (po szkole podstawowej)

• przedstawia jednostki wielkości fizycznych, opisuje ich związki z jednostkami podstawowymi; przelicza wielokrotności i podwielokrotności;

• posługuje się materiałami pomocniczymi, w tym tablicami fizycznymi i chemicznymi oraz kartą wybranych wzorów i stałych fizykochemicznych;

• prowadzi obliczenia szacunkowe i poddaje analizie otrzymany wynik;

• przeprowadza obliczenia liczbowe posługując się kalkulatorem;

• rozróżnia wielkości wektorowe i skalarne;

• tworzy teksty, tabele, diagramy lub wykresy, rysunki schematyczne lub blokowe dla zilustrowania zjawisk bądź problemu; właściwie skaluje, oznacza i dobiera zakresy osi;

• wyodrębnia z tekstów, tabel, diagramów lub wykresów, rysunków schematycznych lub blokowych informacje kluczowe dla opisywanego zjawiska bądź problemu;

przedstawia te informacje w różnych postaciach;

• rozpoznaje zależność rosnącą bądź malejącą na podstawie danych z tabeli lub na podstawie wykresu; rozpoznaje proporcjonalność prostą na podstawie wykresu;

• dopasowuje prostą do danych przedstawionych w postaci wykresu; interpretuje nachylenie tej prostej i punkty przecięcia z osiami;

• przeprowadza wybrane obserwacje, pomiary i doświadczenia korzystając z ich opisów;

wyróżnia kluczowe kroki i sposób postępowania oraz wskazuje rolę użytych przyrządów i uwzględnia ich rozdzielczość;

• przestrzega zasad bezpieczeństwa podczas wykonywania obserwacji, pomiarów i doświadczeń;

• wyznacza średnią z kilku pomiarów jako końcowy wynik pomiaru powtarzanego;

• posługuje się pojęciem niepewności pomiaru wielkości prostych; zapisuje wynik pomiaru wraz z jego jednostką oraz z uwzględnieniem informacji o niepewności;

• przeprowadza obliczenia i zapisuje wynik zgodnie z zasadami zaokrąglania oraz zachowaniem liczby cyfr znaczących wynikającej z dokładności pomiaru lub z danych;

• wyodrębnia zjawisko z kontekstu, nazywa je oraz wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla jego przebiegu;

• przedstawia własnymi słowami główne tezy tekstu popularnonaukowego z dziedziny fizyki lub astronomii;

• przedstawia wybrane informacje z historii odkryć kluczowych dla rozwoju fizyki.

• potrafi pracować w zespole.

(10)

II. Wymagania szczegółowe I. Termodynamika. Uczeń:

1) opisuje zjawisko rozszerzalności cieplnej: liniowej ciał stałych oraz objętościowej gazowi cieczy;

2) odróżnia przekaz energii w postaci ciepła między układami o różnych temperaturach od przekazu energii w formie pracy;

3) posługuje się pojęciem energii wewnętrznej; analizuje pierwszą zasadę termodynamiki jako zasadę zachowania energii;

4) wykorzystuje pojęcie ciepła właściwego oraz ciepła przemiany fazowej w analizie bilansu cieplnego;

5) posługuje się pojęciem wartości energetycznej paliw i żywności;

6) wymienia szczególne własności wody i ich konsekwencje dla życia na Ziemi;

7) opisuje zjawisko dyfuzji jako skutek chaotycznego ruchu cząsteczek;

8) doświadczalnie:

a) wyznacza ciepło właściwe metalu, posługując się bilansem cieplnym, b) demonstruje rozszerzalność cieplną wybranych ciał stałych.

II. Drgania. Uczeń:

1) opisuje proporcjonalność siły sprężystości do wydłużenia; posługuje się pojęciem współczynnika sprężystości i jego jednostką;

2) analizuje ruch drgający pod wpływem siły sprężystości posługując się pojęciami wychylenia, amplitudy oraz okresu drgań; podaje przykłady takiego ruchu;

3) analizuje przemiany energii w ruchu drgającym;

4) opisuje drgania wymuszone i drgania słabo tłumione; ilustruje zjawisko rezonansu mechanicznego na wybranych przykładach;

5) doświadczalnie:

a) demonstruje niezależność okresu drgań ciężarka na sprężynie od amplitudy;

b) bada zależność okresu drgań ciężarka na sprężynie od jego masy;

c) demonstruje zjawisko rezonansu mechanicznego.

III. Fale i optyka. Uczeń:

1) opisuje rozchodzenie się fal na powierzchni wody i dźwięku w powietrzu na podstawie obrazu powierzchni falowych;

2) opisuje jakościowo dyfrakcję fali na szczelinie;

3) stosuje zasadę superpozycji fal; podaje warunki wzmocnienia oraz wygaszenia się fal;

opisuje zjawisko interferencji fal i przestrzenny obraz interferencji;

4) analizuje efekt Dopplera dla fal w przypadku, gdy źródło lub obserwator poruszają się znacznie wolniej niż fala; podaje przykłady występowania tego zjawiska;

5) opisuje zjawiska jednoczesnego odbicia i załamania światła na granicy dwóch ośrodków różniących się prędkością rozchodzenia się światła; opisuje działanie światłowodu jako przykład wykorzystania zjawiska całkowitego wewnętrznego odbicia;

6) rozróżnia fale poprzeczne i podłużne; opisuje światło jako falę elektromagnetyczną;

(11)

opisuje polaryzację światła wynikającą z poprzecznego charakteru fali;

7) opisuje widmo światła białego jako mieszaniny fal o różnych częstotliwościach;

8) opisuje przykłady zjawisk optycznych w przyrodzie;

9) doświadczalnie:

a) obserwuje wygaszanie światła po przejściu przez dwa polaryzatory ustawione prostopadle,

b) demonstruje rozpraszanie światła w ośrodku.

IV. Fizyka atomowa. Uczeń:

1) analizuje na wybranych przykładach promieniowanie termiczne ciał i jego zależność od temperatury;

2) opisuje dualizm korpuskularno-falowy światła; wyjaśnia pojęcie fotonu oraz jego energii;

3) opisuje jakościowo pochodzenie widm emisyjnych i absorpcyjnych gazów;

4) interpretuje linie widmowe jako skutek przejść między poziomami energetycznymi w atomach z emisją lub absorpcją kwantu światła; rozróżnia stan podstawowy i stany wzbudzone atomu;

5) opisuje zjawiska jonizacji, fotoelektryczne i fotochemiczne jako wywołane tylko przez promieniowanie o częstotliwości większej od granicznej.

V. Fizyka jądrowa. Uczeń:

1) posługuje się pojęciami pierwiastek, jądro atomowe, izotop, proton, neutron, elektron do opisu składu materii; opisuje skład jądra atomowego na podstawie liczb masowej i atomowej;

2) zapisuje reakcje jądrowe stosując zasadę zachowania liczby nukleonów i zasadę zachowania ładunku;

3) wymienia właściwości promieniowania jądrowego; opisuje rozpady alfa, beta;

4) posługuje się pojęciem jądra stabilnego i niestabilnego; opisuje powstawanie promieniowania gamma;

5) opisuje rozpad izotopu promieniotwórczego; posługuje się pojęciem czasu połowicznego rozpadu;

6) stosuje zasadę zachowania energii do opisu reakcji jądrowych; posługuje się pojęciami energii wiązania i deficytu masy; oblicza te wielkości dla dowolnego izotopu;

7) wskazuje wpływ promieniowania jonizującego na materię oraz na organizmy żywe;

8) wymienia przykłady zastosowania zjawiska promieniotwórczości w technice i medycynie;

9) opisuje reakcję rozszczepienia jądra uranu ²³⁵U zachodzącą w wyniku pochłonięcia neutronu; podaje warunki zajścia reakcji łańcuchowej;

10) opisuje zasadę działania elektrowni jądrowej oraz wymienia korzyści i niebezpieczeństwa płynące z energetyki jądrowej;

11) opisuje reakcję termojądrową przemiany wodoru w hel zachodzącą w gwiazdach;

12) opisuje elementy ewolucji gwiazd; omawia supernowe i czarne dziury.

(12)

III. Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych

Na ocenę dopuszczającą uczeń:

 rozróżnia najważniejsze pojęcia fizyczne i astronomiczne;

 rozróżnia fundamentalne prawa i zależności fizyczne (np. zasada zachowania energii, prawo powszechnego ciążenia); podaje własnymi słowami ich treść;

 podaje niektóre spośród poznanych przykładów zastosowań praw i zjawisk fizycznych w życiu codziennym;

 oblicza podstawowe wielkości fizyczne, korzystając z ich definicji;

 wykonuje proste doświadczenia zgodnie z podanymi szczegółowymi instrukcjami;

 opisuje doświadczenia i obserwacje zgodnie z podanym wzorem;

 stosuje zasady bhp obowiązujące w pracowni fizycznej oraz w trakcie obserwacji pozaszkolnych.

Na ocenę dostateczną uczeń:

 rozróżnia podstawowe pojęcia fizyczne i astronomiczne;

 rozróżnia podstawowe prawa i zależności fizyczne; podaje własnymi słowami ich treść;

 podaje poznane przykłady zastosowania praw i zjawisk fizycznych w życiu codziennym;

 oblicza podstawowe wielkości fizyczne, korzystając z ich definicji;

 planuje i wykonuje doświadczenia, najprostsze - samodzielnie, a trudniejsze - w grupach;

 opisuje doświadczenia i obserwacje przeprowadzane na lekcji i w domu.

Na ocenę dobrą uczeń:

 rozróżnia pojęcia fizyczne i astronomiczne;

 rozróżnia prawa i zależności fizyczne; podaje własnymi słowami ich treść;

 podaje przykłady zastosowania praw i zjawisk fizycznych;

 podaje przykłady wpływu praw i zjawisk fizycznych oraz astronomicznych na życie codzienne;

 rozwiązuje typowe zadania, wykonując obliczenia dowolnym sposobem;

 planuje i wykonuje proste doświadczenia i obserwacje;

 analizuje wyniki przeprowadzonych doświadczeń i formułuje, a następnie prezentuje wynikające z nich wnioski;

 samodzielnie wyszukuje informacje na zadany temat we wskazanych źródłach informacji (np. książkach, czasopismach, internecie), a następnie prezentuje wyniki swoich poszukiwań.

Na ocenę bardzo dobrą uczeń:

 wyjaśnia zjawiska fizyczne, odnosząc się do praw przyrody;

 rozwiązuje trudniejsze zadania rachunkowe, stosując niezbędny aparat matematyczny, posługując się zapisem symbolicznym;

 rozwiązuje trudniejsze zadania problemowe, np. przewiduje rozwiązanie na podstawie analizy podobnego problemu bądź udowadnia postawioną tezę, projektując serię doświadczeń;

 planuje i wykonuje doświadczenia, analizuje otrzymane wyniki, formułuje wnioski

(13)

wynikające z doświadczeń, a następnie prezentuje swoją pracę na forum klasy;

 samodzielnie wyszukuje informacje w różnych źródłach (książkach, czasopismach i internecie);

 krytycznie ocenia znalezione informacje.

Na ocenę celującą uczeń:

 spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą, a ponadto swą wiedzą i umiejętnościami wykracza poza program lub

 osiąga sukcesy w konkursach przedmiotowych lub

 rozwiązuje trudne zadania problemowe, rachunkowe i doświadczalne o stopniu trudności odpowiadającym konkursom przedmiotowym.

IV. Sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów 1. Ocenianie ma na celu:

2. Jawność ocen:

a) Oceny są jawne zarówno dla ucznia jak i jego rodziców/prawnych opiekunów, sprawdzone i ocenione pisemne prace kontrolne uczeń i jego rodzice/prawni opiekunowie mogą otrzymać do wglądu do dwóch dni po zakończeniu zajęć dydaktycznych w danym roku szkolnym, po wcześniejszym uzgodnieniu z nauczycielem.

b) Na prośbę ucznia lub jego rodziców/prawnych opiekunów nauczyciel jest zobowiązany do uzasadnienia wystawionej oceny.

c) Na dwa tygodnie przed końcowym klasyfikacyjnym posiedzeniem Rady Pedagogicznej (ocena końcoworoczna) nauczyciel informuje uczniów o przewidywanej ocenie klasyfikacyjnej.

3. Główne obszary aktywności podlegające ocenianiu:

1) Wypowiedź ustna (odpowiedzi ustne, dyskusje, przemówienia). Odpowiedz ustna obejmuje zagadnienia z trzech ostatnich tematów lekcji oraz zagadnienia przekrojowe podstawowe np. układ jednostek SI, podstawowa terminologia fizyczna, podstawowe umiejętności fizyczne i matematyczne itp.

2) Prace domowe:

a) dłuższe długoterminowe prace pisemne (np. sprawozdania z wykonanych prac badawczych)

b) krótsze (ćwiczenia, zadania, notatki) 3) Aktywność ucznia:

a) praca w grupach

b) wypowiedź ucznia w czasie lekcji c) referaty i prezentacje multimedialne

(14)

d) przygotowanie i prezentacja doświadczeń e) przygotowanie pomocy dydaktycznych f) projekty uczniowskie

g) udział w konkursach

Uczeń w czasie lekcji za aktywność nagradzany jest plusami (pięć plusów („+”) równa się ocenie bardzo dobrej)

4) Doświadczenia obowiązkowe i sprawozdania z ich wykonania:

a) częstotliwość występowania – w zależności od realizowanego materiału, b) możliwość poprawy – tak – praca poprawkowa, może zostać oceniona

maksymalnie na ocenę dobrą.

c) termin – podany przez nauczyciele, lecz nie krótszy niż 2 tygodnie. Brak oddania pracy w terminie oznacza ocenę niedostateczną za sprawozdanie.

d) sprawozdanie– oddana praca musi zawierać wszystkie wymagane elementy oraz być zgodna z zasadami przedstawionymi przez nauczyciela podczas zadawania pracy.

e) dokumentacja – w niektórych przypadkach, może być niezbędne udokumentowanie wykonania swojej pracy (film, zdjęcia itp.)

5) Kontrolne prace pisemne:

a) sprawdziany (czas trwania dowolny, większa partia materiału, zapowiedziany z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem i podawany jest zakres sprawdzanej wiedzy i umiejętności uczniów, potwierdzony wpisem do dziennika)

b) kartkówki (5-15 minut, materiał tylko z ostatniej lekcji lub z ostatnich trzech lekcji, może być niezapowiedziana).

Formy zwolnienia – przy zapowiedzianej nie można użyć „nieprzygotowania”, przy niezapowiedzianej jest dopuszczalne użycie „nieprzygotowania” (o ile zostanie ono zgłoszone przed faktem ogłoszenia kartkówki przez nauczyciela) – w taki przypadku uczeń uzyskuje wpis w dzienniku „0”.

c) Przy ustalaniu oceny z pisemnej odpowiedzi bierze się pod uwagę następujące kryteria procentowe:

 z pytaniami otwartymi lub mieszanymi:

 z pytaniami zamkniętymi (test):

6) Raz w półroczu uczeń ma prawo zgłosić nieprzygotowanie do lekcji, co odnotowuje się w dzienniku lekcyjnym. Powyższe nie dotyczy sprawdzianów, lekcji powtórzeniowych oraz zapowiedzianych kartkówek. Nieprzygotowanie należy zgłaszać zaraz po wejściu do sali lekcyjnej. Zgłoszenie nieprzygotowania w momencie

(15)

wywołania przez nauczyciela do odpowiedzi nie będą uwzględniane.

Nieprzygotowanie ucznia do lekcji obejmuje:

 zwolnienie go z odpowiedzi ustnej z zagadnień z ostatnich lekcji,

 brak zadania domowego,

 zwolnienie z niezapowiedzianej kartkówki.

Uczeń zgłaszający nieprzygotowanie do lekcji nie jest zwolniony z obowiązków ucznia podczas realizacji nowych treści na lekcji. Uczeń ma prawo zgłosić dodatkowe nieprzygotowanie do zajęć w przypadku co najmniej tygodniowej usprawiedliwionej nieobecności na zajęciach lub w przypadku zaistnienia innych okoliczności, które nauczyciel uzna za wystarczający powód nieprzygotowania.

4. Szczegółowe kryteria oceniania:

1) oceny bieżące, semestralne i klasyfikacyjne z fizyki ustala się według następującej skali:

 celujący 6

 bardzo dobry 5

 dobry 4

 dostateczny 3

 dopuszczający 2

 niedostateczny 1

2) dopuszcza się stosowania innych znaków zgodnie z W.S.O.:

 znaków „+” i „-” (przy ocenach bieżących)

 „np.” (zgłoszenie braku przygotowania do lekcji),

 „bz” (brak zadania domowego lub brak zeszytu),

 „0” (nieobecność na planowanym, obowiązkowym sprawdzianie, kartkówce;

brak oceny uwzględnia się przy ustalaniu oceny semestralnej i końcoworocznej).

5. Warunki poprawiania:

 Sprawdzian:

warunki poprawy – 3 razy. Jeśli pierwsza próba poprawy sprawdzianu odbędzie się w terminie nie dłuższym niż 2 tygodnie od momentu wpisania przez nauczyciela oceny

ze sprawdzianu do dziennika – wówczas ocena z terminu pierwotnego jest zastępowana oceną z terminu poprawkowego (w przypadku uzyskania gorszej oceny niż w terminie pierwotnym, zostaje ona dopisana jako ocena dodatkowa). W sytuacji, gdy próba poprawy odbędzie się w terminie dłuższym niż 2 tygodnie od wpisania oceny, uzyskana na poprawie ocena jest wpisywana jako dodatkowa ocena obok oceny z pierwszego terminu. Oceny uzyskane w drugiej lub trzeciej próbie poprawkowej są zawsze wpisywane jako kolejne oceny obok ocen z poprzednich terminów popraw.

W przypadku nieobecności ucznia na lekcji, na której był sprawdzian, uzyskuje on wpis w dzienniku „0”. Jeśli w ciągu 2 tygodni przystąpi do napisania sprawdzianu, wówczas

„0” zostanie zastąpione ocenę uzyskaną przez ucznia. W przypadku, gdy minie 2 tygodnie – „0” zastąpione zostaje oceną niedostateczną. Reguły poprawienia tej oceny są takie same jak dla ocen z pierwszego terminu.

 Kartkówki:

(16)

warunki poprawy – 1 raz w terminie nie dłuższym niż 3 tygodnie od momentu wpisania przez nauczyciela oceny z kartkówki do dziennika – wówczas ocena jest dopisywana obok oceny uzyskanej w pierwszym terminie.

W przypadku nieobecności ucznia na lekcji, na której była kartkówka, uzyskuje on wpis w dzienniku „0”. Jeśli w ciągu 2 tygodni przystąpi do napisania kartkówki, wówczas

„0” zostanie zastąpione oceną uzyskaną przez ucznia. W przypadku, gdy minie 2 tygodnie – „0” zostaje zastąpione oceną niedostateczną. Reguły poprawienia tej oceny są takie same jak dla ocen z pierwszego terminu.

 Odpowiedź ustna:

możliwość poprawy – tak, ale tylko jako dodatkowa ocena. Oceny z odpowiedzi ustnych uczeń może poprawiać na swoją prośbę w ciągu dwóch tygodni od uzyskania oceny.

Jest zobowiązany do zgłoszenia przed lekcją gotowości odpowiedzi. Może być wówczas pytany z zakresu materiału z 5 jednostek lekcyjnych poprzedzających termin odpowiedzi.

 Uczeń, który podczas prac pisemnych korzysta ze źródeł niedozwolonych przez nauczyciela, otrzymuje ocenę niedostateczną i nie ma możliwości poprawy tej pracy.

 Poprawie nie podlegają oceny niedostateczne za zadania domowe.

 Uczeń ma możliwość poprawy oceny rocznej. Warunkiem poprawy jest uzyskanie przez ucznia pozytywnych ocen obowiązkowych w ciągu całego roku szkolnego oraz frekwencja na lekcjach z danego przedmiotu na poziomie min. 50%. Termin poprawy ustala nauczyciel. Poprawa oceny odbywa się na wniosek ucznia, złożony nie później niż na 12 dni przed terminem wystawienia ocen rocznych w celu ustalenia terminu pracy sprawdzającej wiedzę i umiejętności. Praca sprawdzająca przeprowadzana jest w formie pisemnej i obejmuje zakres materiału zawarty w podstawie programowej w danym roku szkolnym.

6. Sposoby wystawiania oceny śródrocznej (rocznej):

1) Podstawą wystawienia oceny śródrocznej (rocznej) jest średnia ważona ocen otrzymanych w ciągu całego semestru (roku).

2) Zasady obliczania średniej ważonej ocen.

Oceny za:

a) aktywność na lekcjach, prace domowe, prace w grupach, prezentacja referatów i doświadczeń, przygotowanie pomocy dydaktycznych, za frekwencję mają wagę

a= 1 b) odpowiedzi ustne, kartkówki, sprawozdania mają wagę b= 2

c) sprawdziany mają wagę c= 3

Ocena i jej waga za udział w konkursach przedmiotowych jest ustalana indywidulanie przez nauczyciela w zależności od sukcesów i rangi konkursu.

Przy wystawianiu oceny rocznej będzie brana pod uwagę ocena półroczna, która zostanie dodana do ocen w drugim półroczu z wagą co najmniej 3.

3) Oceny okresowe podawane są zgodnie z poniższymi zasadami:

ocena Niedostateczna Dopuszczająca Dostateczna Dobra Bardzo dobra

Celująca Śr. ocen do 1,5 1,6-2,5 2,6-3,5 3,6-4,4 4,5-5,0 5,1-6,0

(17)

4) O zagrożeniu oceną niedostateczną nauczyciel informuje ucznia, za pośrednictwem Wychowawcy lub dziennika internetowego jego rodziców.

5) Na dwa tygodnie przed konferencją nauczyciel informuje uczniów o przewidywanych ocenach rocznych (semestralnych).

6) Ocenę roczną (semestralną) wystawia nauczyciel najpóźniej trzy dni przed klasyfikacją.

7. Zasady nagradzania ucznia

Nauczyciel może podnieść ocenę końcową nawet o jeden stopień uczniowi, który wyróżnia się aktywnością na zajęciach, wykazuje inicjatywę w dodatkowych pracach, ma wiedzę ponad program, bierze udział w różnych konkursach.

8. Zasady nie klasyfikowania ucznia:

W razie opuszczenia przez ucznia ponad 50% obowiązkowych zajęć, nauczyciel (bez względu na średnią z ocen uzyskaną przez ucznia) może go nie klasyfikować.

9. Zasady współpracy z uczniami, rodzicami/prawnymi opiekunami i pedagogiem szkolnym:

1) Uczeń ma możliwość otrzymywania dodatkowych wyjaśnień lub uzasadnień dotyczących wystawionej oceny.

2) Nauczyciel pomaga w samodzielnym planowaniu rozwoju ucznia oraz motywuje go do dalszej pracy.

3) Podczas zebrań z rodzicami/prawnymi opiekunami, rozmów interwencyjnych nauczyciel przekazuje rodzicom/prawnym opiekunom:

a) informacje o aktualnym stanie rozwoju i postępów w nauce ucznia, b) informuje o trudnościach i uzdolnieniach ucznia,

c) przekazuje wskazówki do dalszej pracy z uczniem.

4) Nauczyciel informuje wychowawcę klasy o aktualnych osiągnięciach i zachowaniu ucznia przez odpowiednią adnotację w dzienniku lekcyjnym albo w czasie indywidualnych spotkań.

5) Nauczyciel informuje pedagoga szkolnego o sytuacjach wymagających jego interwencji.

6) Nauczyciel na początku roku szkolnego informuje uczniów na lekcjach, a ich rodziców/prawnych opiekunów za pomocą strony internetowej o wymaganiach edukacyjnych wynikających z realizowanego przez niego programu nauczania oraz o sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów.

10. Postanowienia końcowe

Nauczyciel na podstawie opinii poradni psychologiczno-pedagogicznych lub innych placówek specjalistycznych zobowiązany jest do obniżenia wymagań w stosunku do ucznia, który takie zaświadczenie posiada lub stosować się do zaleceń w/w poradni.

(18)

Wymagania edukacyjne oraz sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów

Przedmiot Fizyka

Klasa 1 B (po szkole podstawowej)

1. Wykorzystanie pojęć i wielkości fizycznych do opisu zjawisk oraz wskazywanie ich przykładów w otaczającej rzeczywistości.

2. Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem praw i zależności fizycznych.

3. Planowanie i przeprowadzanie obserwacji i doświadczeń oraz wnioskowanie na podstawie ich wyników.

4. Posługiwanie się informacjami pochodzącymi z analizy materiałów źródłowych, w tym tekstów popularnonaukowych.

Cele edukacyjne:

Uczeń:

1. Jest świadomy praw rządzących mikro- i makroświatem.

2. Potrafi wykorzystywać poznane prawa i pojęcia fizyczne do opisu zjawisk.

3. Potrafi wykorzystywać poznane prawa fizyczne w życiu codziennym, technice oraz w czasie nauki innych przedmiotów, w tym zawodowych.

4. Jest świadomy wzajemnych związków dyscyplin przyrodniczych i technicznych.

5. Posiada umiejętność obserwacji i opisywania zjawisk życia codziennego pod kątem odkrywania praw przyrody.

6. Potrafi rzetelnie przeprowadzić obserwację naukową i sformułować odpowiednie wnioski.

7. Jest świadomy moralnych i filozoficznych aspektów odkryć naukowych.

8. Wykazuje krytyczną postawę w odbiorze informacji naukowej.

9. Potrafi poprawnie posługiwać się terminologią naukową.

10. Ma podstawy wiedzy pod dalsze kształcenie.

II. Wymagania szczegółowe

I. Podstawy fizyki. Uczeń potrafi:

 definiować pojęcia: obserwacja, pomiar, doświadczenie

 opisywać podstawowe zadania fizyki

 dostrzegać zjawiska fizyczne w otaczającym świecie i życiu codziennym

 opisywać obserwowane zjawiska i wielkości fizyczne

 definiować wielkość fizyczną

 wymienić jednostki podstawowe układu SI

 wyjaśnić, czym są jednostki pochodne; podać przykłady jednostek pochodnych

(19)

 zamieniać jednostki wielokrotne i powielokrotne na jednostki główne

 wyjaśnić, czym jest prawo fizyczne

 sporządzać wykresy zależności między wielkościami fizycznymi na podstawie wzoru;

w tym celu oznaczyć odpowiednio osie układu współrzędnych

 odczytywać z wykresu wartości wielkości fizycznych przy danych założeniach

 na podstawie wykresu określać wzajemne relacje wielkości fizycznych

 rozpoznawać wielkości rosnące i malejące oraz wprost proporcjonalne

 wyjaśnić różnicę między wielkością wektorową a wielkością skalarną;

 stosować odpowiednie oznaczenia graficzne do opisu wielkości wektorowych

 wymienić cechy wektora: wartość, kierunek, zwrot i punkt przyłożenia

 dodawać wektory o tym samym kierunku

 definiować pojęcie dokładność pomiaru i niepewność pomiarowa

 definiować pojęcie niepewność bezwzględna i niepewność względna

 definiować i rozróżniać pomiary bezpośrednie i pośrednie

 obliczać niepewność przeciętną i maksymalną pomiaru wielokrotnego

 korzystać z przyrządów pomiarowych

 określać zakres, działkę, rozdzielczość przyrządów pomiarowych i ich niepewności systematyczne

 szacować wynik pomiaru i obliczeń

 zaokrąglać wyniki pomiarów i obliczeń

 poprawnie zapisywać wyniki pomiarów z uwzględnieniem niepewności pomiarowej

 podawać źródła niepewności pomiarowych

 podać sposoby redukcji niepewności pomiarowej

 stosować zasady bezpieczeństwa podczas wykonywania doświadczeń 1. Kinematyka. Uczeń potrafi:

 definiuje ruch prostoliniowy jednostajnie przyspieszony

 podaje przykłady ruchu prostoliniowego jednostajnie przyspieszonego

 oblicza wartość przyspieszenia w ruchu jednostajnie przyspieszonym

 oblicza prędkość chwilową w danej chwili w ruchu prostoliniowym jednostajnie przyspieszonym

 oblicza prędkość średnią w zadanym przedziale czasu w ruchu prostoliniowym jednostajnie przyspieszonym

 kreśli zależność drogi od czasu w ruchu prostoliniowym jednostajnie przyspieszonym

 odczytuje wartość prędkości chwilowej w zadanej chwili i drogi przebytej w zadanym przedziale czasu na podstawie wykresu zależności prędkości od czasu w ruchu prostoliniowym jednostajnie przyspieszonym

 określa, które ciało porusza się z większym przyspieszeniem na podstawie wykresów zależności prędkości od czasu w ruchu prostoliniowym jednostajnie przyspieszonym

 oblicza całkowitą drogę przebytą w ruchu prostoliniowym jednostajnie przyspieszonym i drogę przebytą w zadanym przedziale czasu

 oblicza przyrost prędkości na podstawie wykresu zależności przyspieszenia od czasu w ruchu jednostajnie przyspieszonym

 wyjaśnia pojęcie spadku swobodnego

(20)

 podaje przykłady spadku swobodnego

 opisuje spadek swobodny jako ruch prostoliniowy jednostajnie przyspieszony z zerową szybkością początkową

 definiuje pojęcie opóźnienia jako przyspieszenia o ujemnej wartości oraz jako przyspieszenia o zwrocie przeciwnym do zwrotu prędkości

 podaje przykłady ruchu prostoliniowego jednostajnie opóźnionego

 oblicza wartość opóźnienia w ruchu jednostajnie opóźnionym

 oblicza prędkość chwilową w danej chwili w ruchu prostoliniowym jednostajnie opóźnionym

 odczytuje wartość prędkości chwilowej w zadanej chwili i drogi przebytej w

zadanym przedziale czasu podstawie wykresu zależności prędkości od czasu w ruchu prostoliniowym jednostajnie opóźnionym

 określa, które ciało porusza się z większym opóźnieniem na podstawie wykresów zależności szybkości od czasu w ruchu prostoliniowym jednostajnie opóźnionym

 oblicza całkowitą drogę i prędkość średnią w ruchu prostoliniowym jednostajnie opóźnionym

 oblicza przyrost prędkości na podstawie wykresu zależności przyspieszenia od czasu w ruchu jednostajnie opóźnionym

 opisuje ruch następującymi po sobie ruchami jednostajnymi, jednostajnie przyspieszonymi i jednostajnie opóźnionymi

 wyjaśnia pojęcie rzut pionowy w górę

 opisuje rzut pionowy w górę jako następujące po sobie ruchy prostoliniowe jednostajnie opóźniony oraz jednostajnie przyspieszony

 definiuje ruch jednostajny po okręgu

 opisuje ruch po okręgu jako ruch krzywoliniowy i ruch okresowy

 definiuje pojęcia częstotliwość, okres i droga w ruchu okresowym, podaje ich jednostki

 podaje zależności pomiędzy częstotliwością i okresem w ruchu jednostajnym po okręgu

 oblicza drogę w ruchu jednostajnym po okręgu

 definiuje prędkość liniową i kątową w ruchu po okręgu

 oblicza wartość prędkości kątowej na podstawie danej prędkości liniowej w i odwrotnie w ruchu jednostajnym po okręgu

 definiuje przyspieszenie dośrodkowe w ruchu po okręgu

 wyjaśnia znaczenie przyspieszenia dośrodkowego w ruchu jednostajnym po okręgu

 oblicza wartości prędkości liniowej, kątowej okresu i częstotliwości w ruchu jednostajnym po okręgu

 oblicza przyspieszenie dośrodkowe w ruchu jednostajnym po zadanym okręgu 2. Dynamika. Uczeń potrafi:

 definiuje pojęcia masa i siła

 podaje jednostki masy i siły

 określa siłę jako wielkość wektorową

 wyznacza siłę wypadkową

 definiuje równowagę sił

 opisuje i oblicza siłę ciężkości i ciężar ciała przy powierzchni Ziemi

 opisuje zjawisko równowagi sił, przedstawia równowagę sił za pomocą wektorów

(21)

 podaje przykłady równowagi sił

 wyznacza wektor siły tak, aby w zadanym układzie zaszła równowaga sił

 definiuje pojęcie bezwładność

 podaje przykłady działania bezwładności w życiu codziennym

 wskazuje masę jako miarę bezwładności

 formułuje pierwszą zasadę dynamiki

 wyjaśnia znaczenie pierwszej zasady dynamiki

 podaje przykłady obowiązywania pierwszej zasady dynamiki w życiu codziennym

 definiuje inercjalne i nieinercjalne układ odniesienia

 podaje przykłady inercjalnych i nieinercjalnych układów odniesienia

 przedstawia graficznie siły działające na ciało z zgodnie z pierwszą zasadą dynamiki

 stosuje pierwszą zasadę dynamiki do analizy ruchu ciała

 formułuje słownie, zapisuje za pomocą wzoru i wyjaśnia drugą zasadę dynamiki

 definiuje jednostkę siły

 wykorzystuje drugą zasadę dynamiki do obliczania wartości siły działającej na ciało poruszające się z danym przyspieszeniem oraz do obliczania przyspieszenia ciała poruszającego się pod wpływem danej siły

 formułuje trzecią zasadę dynamiki

 podaje przykłady obowiązywania trzeciej zasady dynamiki w życiu codziennym

 wyjaśnia znaczenie trzeciej zasady dynamiki

 formułuje wnioski płynące z trzeciej zasady dynamiki

 oblicza parametry ruchu oraz wartości sił działających na ciało

 wykorzystuje zasady dynamiki do graficznego przedstawiania sił działających na ciało

 definiuje siłę tarcia

 definiuje tarcie statyczne i kinetyczne

 podaje przykłady działania sil tarcia w życiu codziennym

 definiuje tarcie poślizgowe

 wyjaśnia znaczenie współczynnika tarcia statycznego i tarcia kinetycznego oraz zależność miedzy nimi

 wymienia sposoby redukcji oraz zwiększania tarcia

 podaje przykłady sytuacji, w których tarcie jest zjawiskiem pożądanym i przeciwnie

 wymienia czynniki mające wpływ na wartości sił tarcia i oporu ośrodka

 oblicza wartość siły tarcia oraz współczynnika tarcia

 uwzględnia siłę tarcia w równaniach sił

 definiuje siły oporu ośrodka

 dostrzega i wyjaśnia działanie praw fizyki w życiu codziennym

 podaje przykłady inercjalnego i nieinercjalnego układu odniesienia

 wskazuje na siły działające na to samo ciało w różnych układach odniesienia

 definiuje siłę bezwładności

 definiuje i wskazuje siłę nacisku i siłę sprężystości podłoża

 definiuje siły rzeczywiste i pozorne

 podaje przykłady działania siły bezwładności w życiu codziennym

 demonstruje działanie siły bezwładności

 oblicza wartości siły bezwładności oraz parametrów ruchu

 podaje przykłady występowania stanu przeciążenia, niedociążenia i nieważkości w życiu codziennym

(22)

 definiuje siłę dośrodkową

 wyjaśnia znaczenie siły dośrodkowej

 oblicza wartość siły dośrodkowej dla zadanego ruchu po okręgu

 zapisuje zależności pomiędzy siłą dośrodkową a prędkością liniową, częstotliwością i okresem

 definiuje siłę bezwładności odśrodkowej

 podaje przykłady działania siły bezwładności odśrodkowej w życiu codziennym

 wyjaśnia różnice pomiędzy siłą dośrodkową i siłą bezwładności odśrodkowej

 określa wartość siły bezwładności odśrodkowej

 oblicza wartości sił i parametrów ruchu w ruchu po okręgu 3. Praca, moc, energia. Uczeń potrafi:

 definiuje pracę

 rozumie znaczenie pracy jako sposobu przekazywania energii

 oblicza wartość wykonanej pracy przy różnych kierunkach działającej siły

 podaje warunki, w których wykonana praca jest równa zero oraz w których jest ujemna

 oblicza siłę średnią przy liniowej zmianie wartości siły

 wyznacza wartości pracy, siły działającej i przesunięcia

 definiuje moc

 oblicza wartość mocy

 wykorzystuje pojęcie mocy do obliczania wartości siły działającej, pracy i parametry ruchu

 oblicza wartość mocy, siły działającej, pracy i parametry ruchu

 wyjaśnia pojęcie energia mechaniczna, definiuje jej jednostkę

 wyjaśnia związek miedzy zmianą energii mechanicznej a wykonaną pracą

 definiuje pojęcie energia potencjalna

 podaje przykłady ciał obdarzonych energią potencjalną

 definiuje energię potencjalną ciężkości

 opisuje energię potencjalną ciężkości w pobliżu powierzchni Ziemi

 oblicza wartość energii potencjalnej ciała

 wyjaśnia zależność wielkości energii potencjalnej od układu odniesienia

 definiuje energię potencjalną sprężystości

 oblicza wartości energii potencjalnej, pracy, sił działających oraz parametrów ruchu

 oblicza wartość zmiany energii potencjalnej jako wielkości wykonanej pracy z uwzględnieniem pracy o wartości dodatniej i ujemnej

 definiuje pojęcie energia kinetyczna

 podaje przykłady ciał obdarzonych energią kinetyczną

 oblicza energię kinetyczną, masę oraz parametry ruchu ciała

 wyznacza wielkość pracy wykonanej przez siłę zewnętrzną nad ciałem o danej masie poruszającym się z dana szybkością

 definiuje całkowitą energię mechaniczną ciała

 formułuje zasadę zachowania energii

 podaje przykłady obowiązywania zasady zachowania energii w życiu codziennym

 oblicza całkowitą energię mechaniczną ciała

 opisuje zmianę energii mechanicznej układu w zależności od wartości pracy wykonanej przez siły zewnętrzne

(23)

 wykorzystuje zasadę zachowania energii

 definiuje pojęcie maszyna prosta

 definiuje i opisuje dźwignię jednostronną i dwustronną

 definiuje i opisuje krążki, kołowrót, klin oraz przekładnie

 podaje przykłady zastosowań maszyn prostych

 formułuje i wyjaśnia zasadę niezmienności pracy

 wykorzystuje pojęcia siła, praca, moc i energia oraz zasad dynamiki do opisu działania maszyn prostych

 oblicza wartości sił działających w maszynach prostych

 formułuje warunki równowagi dźwigni

 planuje doświadczenie, prawidłowo przeprowadza pomiary

 oblicza podstawowe niepewności pomiarowe

 opracowuje wyniki pomiarów, dokonuje niezbędnych obliczeń

 formułuje proste teorie fizyczne na podstawie wniosków z przeprowadzonych badań

 porównuje wyniki przeprowadzonych pomiarów z przewidywaniami 4. Grawitacja i elementy astronomii. Uczeń potrafi:

 zna historyczne poglądy na temat budowy Układu Słonecznego

 definiuje siłę grawitacji

 formułuje prawo powszechnego ciążenia; zapisuje wzór na siłę grawitacji

 podaje działania siły grawitacji

 wyjaśnia powszechność działania siły grawitacji

 definiuje pojęcia przyspieszenie grawitacyjne i stała grawitacji, podaje ich wartości

 oblicza wartość siły grawitacji

 wykorzystuje prawo powszechnego ciążenia

 opisuje siłę grawitacji jako siłę dośrodkową podczas ruchu ciał niebieskich po orbitach

 oznacza graficznie siły działające na ciało w polu grawitacyjnym

 definiuje siłę ciężkości jako wypadkową siły grawitacji i siły bezwładności odśrodkowej

 wyjaśnia różnice między siła grawitacji w pobliżu powierzchni Ziemi a siłą ciężkości

 oblicza wartość siły grawitacji w pobliżu powierzchni Ziemi i w pewnym oddaleniu

 wyjaśnia znaczenie przyspieszenia Ziemskiego jako wypadkowej przyspieszenia grawitacyjnego i przyspieszenia odśrodkowego

 wyjaśnia zależność między siła ciężkości a położeniem na powierzchni Ziemi

 oblicza wartość siły ciężkości i siły grawitacji

 wyjaśnia wpływ kształtu Ziemi na wartość siły ciężkości

 oblicza pracę i energię potencjalną w polu grawitacyjnym

 definiuje satelitę (sztucznego i naturalnego)

 podaje przykłady przykładów satelitów Ziemi

 oblicza szybkość orbitalną satelitów, promień orbity oraz okres obiegu

 oznacza siły działające na ciało zgodnie z pierwszą zasadą dynamiki

 oznacza siły działające na ciało w układzie odniesienia poruszającym się ze stałym przyspieszeniem

 opisuje i wyjaśnia zjawiska przeciążenia, niedociążenia i nieważkości

 podaje przykłady występowania stanu przeciążenia, niedociążenia i nieważkości

(24)

 omawia i porównuje geocentryczne i heliocentryczne teorie budowy Układu Słonecznego

 opisuje budowę Układu Słonecznego

 opisuje Słońce jako gwiazdę

 wymienia we właściwej kolejności planety Układu Słonecznego

 podaje najważniejsze cechy planet Układu Słonecznego

 opisuje położenie Ziemi w Układzie Słonecznym

 opisuje pasy planetoid oraz planety karłowate jako obiekty Układu Słonecznego

 definiuje komety, meteoroidy, asteroidy

 opisuje obrazowo wielkości obiektów w Układzie Słonecznym i odległości miedzy nimi

 wymienia i definiuje jednostki długości używane w astronomii: jednostkę astronomiczną, rok świetlny

 posługuje się jednostkami długości używanymi w astronomii: jednostką astronomiczną, rokiem świetlnym

 zamienia jednostki długości używane w astronomii na kilometry i odwrotnie

 definiuje galaktykę

 wymienia główne rodzaje galaktyk

 opisuje budowę Drogi Mlecznej

 opisuje obrazowo wielkości obiektów w Galaktyce i odległości miedzy nimi

 opisuje położenie Układu Słonecznego w Galaktyce

 wymienia główne obiekty w Galaktyce

 opisuje teorię Wielkiego Wybuchu

III. Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych

Na ocenę dopuszczającą uczeń:

 zna definicje podstawowych pojęć fizycznych i potrafi formułować podstawowe prawa fizyczne bez umiejętności ich wyjaśnienia

 podaje przykłady ilustrujące podstawowe pojęcia i prawa fizyczne

 potrzebuje pomocy przy wykorzystaniu praw i pojęć fizycznych w prostych zadaniach i do wyjaśniania zjawisk

 potrafi się posługiwać przyrządami pomiarowymi i notować wyniki pomiarów

 popełnia błędy, wykorzystując terminologię naukową Na ocenę dostateczną uczeń:

 zna wszystkie zawarte w programie nauczania pojęcia i prawa fizyczne,

 wyjaśnia i opisuje podstawowe pojęcia i prawa fizyczne

 zapisuje zależności między wielkościami fizycznymi

 samodzielnie lub z pomocą nauczyciela wykorzystuje prawa i pojęcia fizyczne oraz zależności pomiędzy wielkościami fizycznymi w sytuacjach typowych

 potrafi się posługiwać przyrządami pomiarowymi i notować wyniki pomiarów z uwzględnieniem niepewności pomiarów bezpośrednich

 wykorzystuje terminologię naukową Na ocenę dobrą uczeń:

 zna i potrafi wyjaśnić wszystkie zawarte w programie nauczania pojęcia i prawa fizyczne

 podaje przykłady ilustrujące pojęcia i prawa fizyczne

(25)

 samodzielnie wykorzystuje pojęcia i prawa fizyczne oraz zależności między wielkościami fizycznymi w sytuacjach typowych

 wykorzystuje pojęcia i prawa fizyczne do wyjaśniania zjawisk, potrafi przewidywać ich bieg, wykazuje się umiejętnością kojarzenia faktów i wnioskowania logicznego

 poprawnie organizuje stanowisko pomiarowe zgodnie z instrukcjami nauczyciela

 potrafi się posługiwać przyrządami pomiarowymi, notuje wyniki pomiarów z uwzględnieniem niepewności pomiarów bezpośrednich, wykorzystuje pomiary do wyznaczania wielkości pośrednich

 formułuje własne opinie i wnioski

 samodzielnie korzysta z różnych źródeł informacji,

 wykorzystuje terminologię naukową Na ocenę bardzo dobrą uczeń:

 zna i potrafi wyjaśnić wszystkie zawarte w programie nauczania pojęcia i prawa fizyczne

 podaje uzasadnienie matematyczne niektórych zależności między wielkościami fizycznymi

 podaje przykłady ilustrujące pojęcia i prawa fizyczne

 samodzielnie wykorzystuje pojęcia i prawa fizyczne w sytuacjach problemowych

 wykorzystuje pojęcia i prawa fizyczne oraz wiedzę z zakresu innych dziedzin przyrodniczych do wyjaśniania zjawisk, potrafi przewidywać ich bieg, wykazuje się umiejętnością kojarzenia faktów i wnioskowania logicznego

 poprawnie organizuje stanowisko pomiarowe zgodnie z instrukcjami nauczyciela

 potrafi się posługiwać przyrządami pomiarowymi, notuje wyniki pomiarów z uwzględnieniem niepewności pomiarów bezpośrednich, wykorzystuje pomiary do wyznaczania wielkości pośrednich, oblicza niepewności pomiarów pośrednich

 formułuje i uzasadnia własne opinie i wnioski

 samodzielnie korzysta z różnych źródeł informacji

 wykorzystuje terminologię naukową

 dostrzega związki praw fizyki z innymi dziedzinami naukowymi Na ocenę celującą uczeń:

Uczeń spełnia wymagania dopełniające, a ponadto:

 planuje i samodzielnie wykonuje doświadczenie fizyczne, opracowuje wyniki, wyciąga wnioski,

 rozwiązuje zadania problemowe wykraczające poza wymagania dopełniające,

 podaje uzasadnienie matematyczne praw fizycznych, o ile nie wymaga ono stosowania wiedzy z zakresu matematyki wykraczającej poza podstawę programową,

 szczególnie interesuje się fizyką lub astronomią, albo określoną jej dziedziną,

 bierze udział w konkursach.

IV. Sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów 1. Ocenianie ma na celu: