Fauna oligoceńska z otworu wiertniczego Izbica Kujawska

Emil W02NY

. Fauna oligoceńska z otworu wiertniczego Izbica Kuiawska

WS'I'ĘP

Wszyscy autorzy

piszący

Q

trzeci1orzędzi-e utrzymują

zgodnie,

że

ma- ksimum transgresji

oligoceńskiej

przypada w Polsce na oliJgooen dolny (M.

Ksiąikiewicz,

J. Sam,sQIIl.owkz, 1952; IB.

Areń,

1957; J.

Łyczewska,

19'5'8, 1'959i),

j,edinaikże

dotychczas dobrze datowane faunistyczni e dolno-

Qli¹gooeńskie

utwOll'y z

Niżu

iPolSkiegQ nie

·były

opisywane. Niniejszy arty-

kuł

przedstawia opracowany przeze mnie w 1:962

T.i(E. WOlźny,

19,62

Cli)

zespół

maJkriofalUln!Y z otwloru wie.ribn.iilC:Zl€igo IZlbilC!a: KJUj,aIWSkla K 67, rwyikJot- nane.go na Kujawach, który swym

składem zhliża się

hardzo silnie do

fauny latto:rtfu z okolic Magde'bur:ga.

.

OPIS PROFIL U

W omawianym otwOll'z'e wiertni.czym Izbica KuJawska

'

K 67 na zwie-

trzał-ej

powierzchni dolomitów

ju<rajs~iC'h leży

33,210 m

'grubości

warstwa sza'l'yc'h

ił.6w

z muSkowitem,

żółtawych mułków

z ,glaukonitem

i

jasnO'- Tzarych

iłów

z

fauną, przykryt~ch '120-mewową WiaTlstWą

miOC€nu i czwart'"-

torzędu.

: W utworaCih tych znalezionO'

następującą faunę:

Głębokość w m 125,20

1~'7,80

1.28,80

'12'9,30 129,60 129.70

Fauna.

NUC1J;la rugulosa iK o en.

NucuLana grac;q.iis D e s h.

Nuculana gradUs D e s h.

Nucula rugulosa K o en.

Nuculana galeotiana N y s t Scutum turgidum K o e n.

Crepidula decussataS a n d b.

Nuculana graciUs D e 6 h.

Nucula rugulosa 'K o e n.

Corbula ,henckeliusiana N y 6 t Lucina squamosa L a m.

Potamides pUcatum (B r u g.) Arca minuta D e s h.

Astarte laeviuscuIa K o e n.

Kwarta'lrUk Geologiczny - 12

Kwa:rtalnlJs: Geologiczny, t. lO, nT 4, 1966 r.

Ił 'szary. Z muskowitem

1080

111,110 NueuIaM gaJaoCłcnaa 11117U 1U,GO Ltu:\III& _ _ iL.

m.

J'oIuIII_ prełłolA

:b ••

h.

A,.,.. dacul/lfll N 7. \ llalltk ł6H:r i: 1la1lltcmlWm PI8tIdaI"'''' lIOdodom (!B. 71')

LiIrIcIPIIa

~

...

6 em p.

BJ>oUI/&u

taRUIIpłaG S. nd b.

-,00 CardIfII ... lIorłIIcIIII&IV S

a

nd b-

l1li,10 ro....Ia_ pNCłDR D •• h.

AI'CS l'IIf/I,ffta ][

o •

^D.

z..-

łqIIIIIIIOfI& L. m.

1... CImIłfII ... bcwllleuIGrb S. nd b.

Capul... ...vleuklriI S a ^D d b.

ClI'I'buIG 1Iendcfi\ ... N7.~

lIS,IO CllIIImt/I pfełG «ł o l d ł.) II

-Iw:r

ClI'I'buIG IIeIIdc.U .. 1khIII N 7. ł

, . . 1IIkIraI pnt\fIIII D e ^I 'h.

1lI5,70 J>eUt&

4ft.

de ...

"ta

^{iM tlili}

to

ll11.ao A ... dacuafll N7.ł

1111.00 PaałweId.. pllł!lpp\ D . . h.

'1Iin/lll Amaakml

cor. ...

m łBow') J'aetIMIeI&Itq

P./&IUPPI

D e a ,h.

. Anglia Francja Belgia Holandia . Dania Niemcy Ukraina Polska

Izbica Kuj. Wschowa Drawno Oorzów WIkp.

K 67 gco6 geo 1 10 1

Fauna B - - M B - - M B - - M B - - M O O O O

B~M

B - - M E - - M ^{O O}

dśg dśg dśg dśg dśg dśg dśg O O O O

E - - M E - - M E - - M B - - M

dśg dśg dśg dśg

Nucula rugulosa Koen.

+ +

Nuculana gracilis Desb.

+ +++ + ++ ++ + +

Corbula henckeliusiana N y s t

+ ++'1 + +

SCUlum turgUJum Koen.

+ +

Crepidula decuasata Sandb.

++ +

Nuculana galeotiano Nyst

+ + ++++ ++ +++ + +

Amussium corneum (Sow.)

+ ++ ++ + + +

Pec~unculu! philippi Desh.

+++ +++ +++ +++ +

Ch!amys picta (Ooldf.)

+ + + +++ + +

Arca rugi/era Koen.

+ +

Lucino squamosa Lam.

+ +++ +

Fosularca pretlosa Desh.

+ +++ +

Pecten aft'. decussatus M1inst.

+ ⁺ ++ ++ +

Card/ta suborbicu/oris Sandb.

+ + + +

Capulus navicularls Sandb.

+ + +

Arca decussata Nyst

+++ +

Arca minuta Desh.

+ + + +

Pot411lides plicatum (Brug.)

+ + ++1 + +

Astarte laeviuscllla K,oen.

+ +

Pseudolivia. nodlllosa (Beyr.)

+ + + +

Limopsis reti/era Semp.

+++ +

Spondylus temdspina Sandb.

+ ++1 +

Objdnienia: E - eocen, O - ollaocen: d - dolny, , .;.. środkowy, II - aćrny; M - miocen.

Tabela· 2

Zasięg pionowy ranny z otworn Izbica Kujawska K 67 na terenie Europy

I

^Fauna

I El

^d

^I ~ ^I

^g

IM

Nueula rugu/osa Koen.

+

Nueu/ana gracilis Desh.

+ + + +

Corbu/a hencke/iusiana Nyst

+ + +

Seutum turgidum Koen.

+

Crepidula decussata Sandb.

+ +

Nueulana galeotiana Nyst

+ + + +

Amussium eorneum (Sow.)

+ ⁺

Peetuneu/us phi/ippi Desh.

+ + ⁺

Chlamys pieta (Goldf.)

+ ^{+ +}

Area rugifera Koen.

+

Lucina squamosa Lam.

+ + +

Fosu/area pretiosa Desh.

+ + ⁺

Peeten alf. deeussatus Munst. ^,

+ +

Cardita suborbieularis Sandb.

+

Ca/pulus navieularis Sandb.

+ +

Area decussata Nyst

+ ^{+ +}

Area minuta Desh.

+ ^{+ + +}

Polamides plicatum (Bru g.)

+ + + +

Astarte /aeviseula Koen.

+

Pseudo/ivia nodu/osa (Beyr.)

+

Limopsis relifera Semp.

+ + +

Spondy/us lenuispina Sandb.

+ +

^?

1081

oligoceńskiego

z morzami tych krajów.

f Zespół

faunistyczny ' z proflu I'Zibi- ca K!Ujawska K 67 ma

również

wspól!ne 'gatunki z

oligoceńskimi

osada- mi z otwar:ów wiertniczych

W

sohO'Wa . , gw

6

i Gorzów WielkopolSki:

TG

1

(J.

C. H. Albrecllt, W. Va'lk,

1'943; A.

Koenen, 1889, 1'894· ; E.

'Wo~ny,

1962 b, 19(5).

Zakład· !Stratygrafii Instytutu Geologicznego Warszawa, uł. Rakowiecka 4

Nadesłan·o dnia 15 'kwietnia 1966 r.

PJBoMIENNICTWO

~CHT J. C. H., V.A[JK W., ~19043) - Oligodine llIwertelbraien von Siid-lLim- burg. lVIeded. 'Ge'o[. Stic>ht. ·(C-,W-l), 3. MaestrIcht.

AiR!E:Ń' B. Cl957) - Atlas Geologiczny P-olski Za'~ldnienia Btraty,graficzno-iacjalille,

,z. 1'1 - Trzeciorzęd. IInst. GeoL Wa'rszawa.

KOEN!ElN A. !(1~1894) - Das NoJ.'lddeutl3che 'Unte1101igociin u.nd reime MQHuSlken- tfauna. Abb. Goo1. Sipecial'kal'te 'Preus.s. u. Thiioogischen lStaaten, 10, :nr 1-7.

KlSIĄm'llEIW]CZ iM., SAMSOINOIW,DCZ J. ,e1915~ - Zarys g-ooJ.'Ogii Polski. !Wyd.

Gool. War.szawa.

ŁYlO2EWSK'A: J. (196i81) - S'tratygrafia paleogenu i neo,genu Polski p6łInocne'j.

iKwatrt. geoI., 2, p.127o-l60, n:r 1. iWa-rszawa.

ŁYiCzmW'SIKA J. {19~9) - UtWOry ,trzeciorzędowe iIfuj'aw środkowy,ch i ws'chodni-ch.

Biul. I!n-st. Gool., 130. Wamzaiwa.

woźNY E. 1,196'2a) - Makrofauna paleogenu z wierceń na Niżu P>olBkLm i r.z: 'Oko- tlic iPuławQDano-mont i ołig<Jcen). Arch. Inst. GeoI. (maszynopis). War- szawa.

WOZNY tE. o(!l962b) - St;raty,gra!ia old,gocenu Polski zachodniej ;na podstarwie ma- i!Qoafau.ny. ,Kwart. geol., 6, p. 1~1148, nr 1. Warszawa.

WO:2:NY E. (1965) - Oligocen iPolski zachodniej i jego fauna. BiuI. Inst. Gool., 192, p. 169-218. Wanszawa.

SMWI& B03LHhl

Pe3IOMO

B CTaTLB npep;CTaBJllleTCJI npo41wn. BlDKHeoJ1JlrO~OBLIX OTJlOlJreBBJi:, npoit.u;eHBLIX 6YPOBOA CKBalKHHLI H36HInl KYBBCKa K-67. OmrroQeHoBLlO OTJIOxreBliUl npep;CTaBJIeHLI 3P;ecL Tonm;eit cepbIX MYCKOBllTOBbIX rJIHH, xreJl'I1dX aJIeBpHTOB c r.JrayxOBHTOM H CBeTJIo-cepLIX rJIBH, MOIII,HOCThIO 33,20 M, 3aJIerruomeA Ha BLJ.BeTpeHHo:ll: nOBepXHOCTH IOpCKHX ,u;OJIOMHTOB H nepeKpLlTOA 'lOXJIOM MHOQeHOBbIX H 1JeTBep'Ilł'łHldX nopop; MOm;nOCThIO 120 M.

Cl)aynHCTJAeCKHe 4lopMlaI, pacnpOCTpaHeHHLJ.e B IiI3)"18.eMLlX OTJIOxremmx 6LlJIH OIIHcaHLI ,lI;JlJI omrrOn;eHa repMaHHH, Hll,nep.J1aH,l(OB, Ee.m.I'HH, ):(a.mDi, ^Cl)pamnm, AHrJIHH H YKpaHHCKoA CCP.

STO JIBJIJIeTCJI ,ll.OKa3aTem.cTBOM Toro, 'lTO BHlK1IeOJlJilI'O~eHoBLlA 6acce:ll:H llom.nm: coo6maJIcJI c omrrO~eHOBLIMH MOpJIMH yKa.38.HlfbIX CTp!LH. B paCCMaTpHBaeM'OM KOMIIJIeKce OTCyTCTByioT 4lopMIaI xapaKTepHLle. ,lI;JlJI cpep;nero H oopmero OJ1JlrO~OHa, BCTpe'łlUOTCJI JKe I(eJIbIX 7 ^BH,II.OB,

~ xapaKrepHblX,lI;JIH MmKHero OJ1JlroI(eHa, 'lT0 COCTaIIJIJieT no'ITH 1/3 Bcero HX KOJIJAeCTBa, HaC'IH- TLIBaIOmer022 B1I,lI;I1. TaKoe CO'lOTaHBe 4laYHLI roBOpHT o mriImeOJIHroI(eHoBOM B03pacTe OTJIa- JKeHWI:, a 4laKT, 'lTO nO'lTK BCe 3TH BH,lI;Ll pacnpOCTpaHeHLI B JIaTTop4Jc.KHX nopo~ paaOHa Mar-

,u;e6ypra CBH,u;ereJ1l>CTByeT o TOM, 'lT0 3TOT B03pacT CJIe,u;yeT C'lHTaTh JIaTTOp4JCKHM. O,ll;HaKO BBH.u;Y Toro, 'lTO MHorne 3TH BO,ll;Ll nepexo,ll.SlT B cpe,ll.llllA H BepXBHi:l: OJIHrOI(eH MOJKHO npHHJlTb, 'lTO 3P;ecI.

pa3BBTLl BepmeJIaTTop4JcKHe OTJIO:lKeBBJr. .

Emil woZNY

OLIGOCENE FAUNA FROM TBE BOD BOLE IZBICA KUJAWSKA (KUJAWY ARBA)

Bum·mary

The artide presents a se"tion ot the Lawer Oli,gocene enoountered

m.

the bore hole .Izbica KuJawlS;ka KC-67. The Oligocene OO'Il<sdsts here alf 3Cł,20 m thiC'k Ibed ofgrey m'\lSiCOvite C'lay"" yellow Biits with gJ!auconite, 'and lilght..,grey olays that re.st

IStrelS'ZC'Zellie 1083

on a weathered surface of Jurrassic dolornites and are overlain by the Miocene and Quaterna'ry ovel1burden deposits, 12'0 metres in thioklness.

The .species' of the fauna oc{:urring i.n the de.'l)Osits under considemtion are known from the OHgocene of GerrnJany, Netherlands, Belgium, Denmark:, IF;rance, Great Britain and Ukraine, a fact proving a c'<mnection of the iBolish Lower Oligo- oene !basin with the Oligocene seas Of these countr1et3. The assemblage here dis':' cussed lac'kB certain forms chamct'eristk of the Middle and Upper OligtOCene. On the other hand it ooniairus even· 7 9pecies typical <Xf the Lower Oligocene, this oarmtitllutiJnJg aiImoSlt 0100 thd'l'Id of :ailIl 221 .speciJes oocum;enteid. Such ;an $lsetmlb:lJa!ge of fauna proves tlle Lower Oli~ene a'ge of the deposits. A fact that almost ,all these tSlpecim aJre .li<ruJnd iIIl the· Laitoa:tfiwl IIlElalr M)a'~delbur,g 1C1J.!l0W\S1 waooept h~

Lattorfian age. Since much of these'spedes pass into the Middle aoo Upper .Oli- gocene we may ass-umethat the deplOSilts under discwsion are o.f Upper iLattorfian age.