NR. 7
S ty c z e ń - M arzec 1946.
P R Z E G L ^ . D R O L N I C Z Y
p o ś w ię c o n y sprawom r o ln i c t w a p o ls k ie g o i o ś w ia t y ' r o l n i c z e j
w ydany s ta r a n ie m
SEKCJI ROLNEJ STOWARZYSZENIA TECHNIKÓW POLSKICH W W .BRYTANII
T R E Ś ć :
1. O ś w ia ta R o ln ic z a w P o ls c o B.W e rn e r . . S t r . 1.
w r o k u s z k o ln y m 1 9 4 5 /4 6 - I n z . B .W e rn e r ^ u r . i . 2 . Na 2 0 - l e c i e P r z y s p o s o b ie n ia „ „
R o ln ic z e g o - J e r z y a o l l a „ g _ 3 . C h o ro b y W iru so w e ZiemniaKOT j
4 . S z tu c z n e i Z ą p ład n ia n ię B^ ^ z__R c is h o ... „ 12>
5 . SZKOLNICTWO ROLNICZE W j g « » » 13 .
: £ " f - a ...
. X s a ^ 8 | f p u z o w a k l . . . . „ 2 4 . S p a d o c n ro n j ^ ^ k _ Ja n S u c h iń s k i 26.
2,
6 - “ ^ g ^ f S f L o ^ ^ a l n i c t w a ... „ . c r g Ł S / « _ : _w; _ s i w i ?Ę i _ : ; ;; g . 7. Od R e d a k c ji - K o m u n ik a ty
D o d a t k i : 1» R o ln ic t w o G ó r n /c h ^ ' ^ y ^ QVn^ Vt
2. C a m b rid g e A u t o - ^ Rg tę p ie ń -B o y n o w s k a . A1 . qa Za ła c z o n e do n in ie js z e g o Uwaga : P ow yższe D o d a tk i n i £ na ż ą d a n ie ,
n u m eru. R e d a k c ja w
T y lk o d l a c z ło n k ó w .
A d re s R e d a k c j
* • 74 , C o r n w a ll G a rd e n s , j l i Administra j • London, S.W. 7.
In ż , Bogusław T7emer.
j m tata ROLNICZA W POLSCE . w roku szkolnym 1945/6
- Opracowane na podstawie wiadomości prasowych i radjowych-
W k r a iu zapowiedziana z o s ta ła reforma ośw iaty r o ln ic z e j Zagadnienie to łączyć tna s ię ś c iś le z"przebudowa s tr u k tm y ro ln e j w Polsce w związku z przeprowadzaniem
neforray r o ln e j.
U s tro i i o rgan izacja s R o ln ic tw a rolniczego,pow inny s ię opierać na ty c h samych ta e a d liS eo i S S n i o S o b o d o w e . Jako y s a d ę postanowiono,by 50 * o g ó l-
* " czhy szkó ł zawodowych b y ło s¿¡colami ro ln ic z y m i.
nej
Nauka ro ln ic tw a ma być udostępniona dzieciom szerokich warstw ro ln ikó w . 7,' ka. - dej ¿ ¿ S e ma powstać gmima szkoła r o ln ic z a , stanowiąca n a jn iższe ogniwo w organiza
c j i szko ln ictw a rolnego.
Brugim elementom re fo m y s r io ln ic iy y d lm c z e g o je s t b e z p ła tn o « nauczania na szczeblu szko ły g m in n e j,ja k również powiatowej.
„ „ raiekszvć w y b itn ie ilo ś ć szkół ro ln ic z y c h k s z ta ł- Poza tym re fo rm a to rz y ^ mleczarstwo,przemysł przetw órczy
c h w poszczególnych-działach r o l ^ a . ^ P r o ln ic ^ h.
owocowy i t . p . Również zwiększona będzie _ioso x
- . „ -n ie w id zia n e sa też na un iw e rsyte tach ludowych.
I 2 ł ^ „ i . ™ f r nC ° i l o ś 6 L k ła d ó » tyPu wyższego i akademickiego, oraz^ udpstę- ło za tym zwiększona ma byc ilo s o ■" lii^ n e g o roku studiów. U czelnie Akademickie będą PUienie tychże prze z wprowadzenie wstępnego z u
P osiadały lic z n e zakład y doświadczalne, a Szkolnictw o ro ln ic z e d z i e li s ię n a s tę p u S zkolnictw o powszechne
" niższe
" średnie wyższe
gminne szkoły ro ln ic z e , powiatowe szkoły ro ln ic z e ,
lic e a i gimnazia ro ln ic z e ,ś re d n ie s z k o ły r o l n i cze o charakterze s p e c ja liz a c ji,
akademie ro ln ic z e .
¥
~ >r u,r-nckieeo,przez 6 l a t musi d z ia ła ć u s tr ó j ozfco każdym bądź ra z ie w.£*Pro ^ , i " ^ w id z ia n e g o d la roczników nieapóźnionych./2y~
rzyspieszonego obok usoroj p
^■oriia przyspieszonego oi e Wars zawy, 13. X. 45. /
a f f iilB SZKOŁY ROLNICZE.
„ kończona szkołą średnią;, pożądane je s t Wykładowcami mogę. być n a u c ^ j * . I z wicrótco przew iduje się o tw a rc ie _ liceum
>J'sedewszystkim w ykształcenie peu.a^-'^ m ogliby wykładać w szkołach gminnych.
9-a n a u c z w c ie li,k tó rz y po ukończeniu eoSDodarstwa sskolne 5 .hektarowe. ¥ woj.
P-a n a u c z y c ie li,k tó rz y po m o n ■ gospodarstwa sskolne b.neKtarowe. w woj.
gminnym szkołom ro ln iczym przyo-Zj-c--a gmin ie po dwa gospodarstwa 10. h e kta ro - ótaorskim p r o je k tu je się wy.U-' ■ J-y ',
>,e d la gminnej szko ły męski -.-j i ¿‘.ńok- j
POWIATOM SZKOŁY ROLNICZE
’•odzież posiada możność w stąp ienia do ro ln ic z y c h
u i * xi TT ^sifi k ra -
* , Po ukończeniu s z k o ły ro ln ic z e / . N ależy za zn a czyć,iż w p m s ie k:
S . ® ta k im , ja k t * ^ d n i e szkody
“ U % £ % % % * * * W J £ ! S Ł . * « » « — • * » p o uiato uy* szkołom
^ s i ó j r f e u c z e ln ie o pozornie y n rz y d z ie lc n o gospodarska 30. ha.
„ l n i obejmuje zazwyczaj : h o d o u lę ,ro ln ictv,o
■■ S zkoły be zpłatn e. ? p s z c z Ł n id t * oraz przedm ioty ogólne. W szkc C*J. uprawę r o ś lin / ogrodowmctwo x P-
ła c h powiatowych,naucza się hodow li ra c jo n a ln e j ryh i prowadzenia wzorowej s z k ó łk i drzew owocowych. Kurs nauczania 1. rok, Przewidziane je s t p rze d łu że n ie nauki na okres 2 .l a t . Szkoły są koedukacyjne-a wychowankowie k o rz y s ta ją z in te rn a tu . Szkoły po
wiatowe kształcę, in s tru k to ró w d la szkó ł gminnych.
Lakoniec należy zaznaczyć,iż w. g . Dyr.F iro w ic z a /Z y c ie Warszawy 18.X .4-5r/
młodzież o b ie ra ją c a zawód ro ln ik a ,p o w in n a hyć dokształcana w 5. l e t n i e j szkole r o l n ic z e j ,poczym winna odbyć p ra ktykę w większym gospod arstw ie ,lub w społecznym za
k ła d z ie ro ln iczym .
Następny szczebel stanowi śre d n ia szkoła ro ln icza.P ro gra m uw zględniałby i przedm io ty ogólno - kszta łcą ce . / r e f e r. Dyr. F ire w ic z/ ,
W p ra s ie kra jo w e j znajdujemy następujące wzmianki o ty p ie i uruchomieniu powiatowych szkół r o ln ic z y c h ,lu b szkół zbliżonych typem do szkół p o w ia to w ych ./n iż
sze szko ln ictw o r o ln ic z e /.
Typ szko ły Okres
studiów
miejscowość pow iat lu b województwo.
pow. żeńska szkoła r o i. 1. ro k. Nowy Przybyszów pow. G rójec.
Szkoła ro ln ic z a Rumia pow.morski
ft tf Bojarów woj .Poznańsicie
t! ft C zernichów " Poznańskie
ff ff Żyrów ft ft
ff ff B ia ło k ry n ic a ft tf
n u Grudziądz " Pomorskie
ff ff Bydgoszcz łt tl
tl ff Kokotów p ów. Kraków s k i
tf tl Toma.s zkowice tt tt
Szkoła go sp .w ie jskie g o
koedukac.żeńska/
S ta ry Brześć " Włocławek
" " " /pow. Kowalewo " Wąbrzeźno
II II II Bydgoszcz woj.Pom orskie
tl tt tf B r zo stów pow.Wyrzysk
ff ft ff Waganiec " Nieszawa
f! tf ft Brodnica pow.Broni ca
tf ff tf Szubin woj.Poznańskie
tt tl M Inowrocław; Wo.i. Poznańskie
tf ff ft 1. ro k Tczew ft U
tr tf ti Lisków " pJ.yjA-.AO ■ ■
/ ¥ Liskow ie ludność miejscowa i o k o lic z n a zrabowała Szkoła d la pracowników
• urządzenie s z k o ły . J u t ro P o l s k i, 2 /IX . 4-5 r . /
leśnych b.lasów prywatnych k/Czarkowa woj.Poznańskie
M a rg o lin
/G azeta Ludowa,27. X I I . 4 5 r . / / P o lpress 1 2 .X I.4 -5 r/
Szkołę powiatowa rol.M ęska-żeńska Łowicz
u u W ojnicz w oj. Rzęs zowiskie
ŚREDNIE SZKOŁY ROLNICZE.
Następnym wyższym szczekiem będę. lic e a r o ln i c ze, t . j . s zk o ły średnie ro ln ic z e ; w obrębie poszczególnych województw powstać ma k ilk a typów lic e ó w ,ja k liceum p rz e mysłu drzewnego,liceum hoćlowlane, lice u m przem ysłu r o ln e g o ,lic e m ogrodnicze.
Pierwsze li c e m hodowlane tw orzy 3ię ,n p .o b e c n ie w województwie Łódzkim w pow.
B rz e z in y ,a li c e m ogrodnicze w pow.Łask. Należy s ą d z ić ,iż szko ły określone przez prasę kra jo w ą, ja k o 11 gimnazja ro xn icze " , nałożą do L a tc g o r ji lic e ó w .
Liceom ro ln iczym i ogrodniczym p rz y d z ie lo n o gospodarstwa o 50.ha .po w ie rz
c h n i, innym 50. ha.
W w oj. pomorskim) y o j z jm ro ln ic z e g o .
. u tw o r z e n ie . . . .
: m. -jy s ię w każdym pow iecie jednego liceum lu b gimna-
Uózelniami zbliżonem i do ty p u lice a ln e g o ,b ę d ą szk o ły s p ó łd z ie lc z o ś c i r o ln i c z e j; szko ły te k s z ta łc ić będą kierowników s p ó łd z ie ln i ro ln iczo -h a n d lo w ych ,p rze - twórczych-owocowych,warzywniczych,młynarskich i tp . Taką szkołę o tw a rto np.w San
domierzu.
W Bydgoszczy otw arto technikum przemysłu drzewnego,gdzie przyjmowani będą
^ z n io w ie po ukończeniu szkoły powszechnej i 5 .le t n ie j p ra k ty c e ;k u rs trw a 1. rok ' &łos Ludu, 26. X, 45. r . / .
¥ p ra s ie kra jo w ej znajdujemy wzmianki o uruchomieniu następujących szkół Rolniczych lic e a ln y c h /ty p u średnich szkół ro ln ic z y c h /.
Typ szko ły Okres Miejscowość pow iat lu b
___________ województwo.
woj. Rzeszowskie ow
Liceum m leczarskie
" r o ln ic ze Tl II
3 .le t n ie
" Ogrodniczo
" Hodowlane
" P szczelnictw a G-imnazium ro ln ic z e
ii ii
" Ogrodnicze 3 .le tn ie Liceum ro ln ic z e
" Hodowlane
Gimna zium r o ln ic zo-mechanic zne Liceum ro ln ic z e
Gimnazium leśne Liceum ro ln ic z e
Liceum drobnego inwentarza Gimnazium ogrodnicze
Rzeszów L u b lin L u b lin L u b lin Osmolice Żabia Hola K i j any
Klementowice Sopoty
C zarnocin k/N akła Bydgoszcz Pogorzyn
Rossosze Tarnów
woj. Lubelskie
» u
Gdariskie łtndzkie pow .Brzeziny 11 Wyrzysk Woj. Pomorskie pow. Koński pow.Mława pow. Rawa Maz.
, , _^ iii- ii w -poszczególnych d z ia ła c h .
Szkoły ro ln ic z e o --- --- i.---
szkody
. „ „»rrrionld o szkołach tego typu.
Spotykamy następujące w z m a ^ - Mie .i scowość Czas s tu d iu .
Szkoła sądowniczo o g r. y ' _,rV/
/ i y r . B uz an c zyk/
Szkoła s p ó łd z ie lc z o ś c i Ś redni s z k o ła m leczarska Szkoła m leczarska
Szkoła o g rod n icza ’ . *
Szkoła s p ó łd z ie lc z o ś c i nleczars^-*- J Szkoła hodowlana
» u
" pszcze larska l. r o k .
Mie.i scowosc Różanka Sandomierz Rzeszów Rzeszów Bojanów Bratośzowice Byczyny
pow.l u .Wcjew.
pow. B ia ły s to k woj. K ie le c k ie w pow.Końskie
pow.Bytom wo j . Po znań skie
k /Ł o d z i pow. lę.bkowice
y it S5 /12.s z k ó ł powiatowych k s z ta łc i w w o j.L u b e l- j,v. Po za tym /w . g. J u tr a P o ls k i z / Lr * . * / TT‘ 1 v tych szkołach trw a od i . do 2. l a t .
^ s p e c ja lis tó w , rybaków i o g ro d n ik a . Nauka j WYŻSZE SZKOŁY ROLNICZE.
z9, t o n a tyw a j§ ,u n iw e rsyte ty "Orkanóws k ie ", h „ GrJndw i;r'.0d nowo wstępujących wymagane sę.
jM w e r s y te ty J L u lQ g ^ , ^ — - - - - - . , . utworzone na p zo r dunomicn e^ za ogólna". Uczelnia ma^posiadac typ ^ wiadomości sformułowane Y-’-'-0 r v i ¿solenie w okresie 6.m icsioczych studjów, wszechnicy; zadaniem j e j je s t ,acy k u ltu ra ln o - oświatowo - Spo- przodowników w ie j s k ic h , t . j -
łe c z n e j. , , ,.,d r,.vch,będzie " W iejska szkolą wychowania_
2* Uzupełnieniem u n iw e rs y te to, _ J ^ CZfcJxńia ta ma za zadanie szkolenie a z ia - społecznegc' , Kurs e .m ic s ię c y /- t i(?niu od szkół poprzednich " je j łą c z y społecznych i p o liy c ^ c U b a r w ie n ie ludowe". U niw ersytety ludowe o t- kie ru n e k id e o w o -p o lityo sn y m ; Lubelskiego i w Giżycach w pow.
w arto naprzykład w Eacnąniach k / i c _ od m ten cel resztowlcę z p a ła - Sochaczowj w t e j o s t a j e J 22. 17111.45/. S ta n m iw e rs y te to w lu d o - cami i zabudowaniami / K c ń / 0' k ilk a n a ś c ie nowych placówek. Tow.tkiiwer- wych p rzekro czy stan kurs d la kandydatów pracowników U.Lud.
sytetów ludowych R.P. zo oi Paw ieiski. . . ,
Kierownikiem kursu je s t j ' 8>VII.45. z dość n icjasn ę wzmiankę, o Spotykamy się w ¿ g i k a c h .
"Akademii R o ln ic z e j" w Lagi*™
5.
Warunki p r z y ję c ia są następujące:
1. Po ukończeniu szko ły powszechnej kandydaci przyjmowani są 2. l e t n i ku rs przjrgotowawczy gosdpodarstwa m ie jskie g o .
2. Po zakończeniu s z k o ły r o ln ic z e j,ty p u gimnazjalnego lu b zaawansowanych d z ia ła c z y społecznych p rzyjm u je s ię na 1 . roczny ku rs przygotowawczy.
5.Po ukończeniu p e łn e j s z k o ły śre d n ie j /du ża m a tu ra /,p rzjrjm u je s ię kan
dydatów na s tu d ia u n iw e rsyte ckie w.g. s p e c ja ln o ś c i.
4 .Wyższe szk o ły gospo d a rki le ś n e j. Rząd p r o je k tu je stworzenie 4 . le tn ic h s z k ó ł,z k tó ry c h jedną ju ż uruchomiono w L im a n ó w ie /ju tro P o ls k i 2 /lX . 45 /.
J e ż e li chodzi c ogólna, ilo ś ć szkół ro ln ic z y c h n ie akadem ickich,to p o sia damy ty lk o jedno zestaw ienie,
W maju 1945r. is t n ia ło ogółem czynnych szkó ł 169,w czerwcu 284,w l i p eh 329; w t e j o s ta tn ie j lic z b ie znajdują s ię lic e a i gimnazia ro ln ic z e w i l o ś c i 54.
powiatowe szko ły ro ln ic z e w i l o ś c i 6 4 ,gminne w i l o ś c i 212, i 19. uniwersytetów ludo
wych. W lutym 1946 b y ło czynnych ogółem 91Ś szkół ro ln ic z y c h / Z ie lo n y Sztandar 3. I I 1 9 4 6 /./ J u tro P o ls k i z 2. IX .1 9 4 5 r./
U czelnie typ u akademickiego. Ze względu na k a ta s tr o fa ln y stan ilo ś c io w y ro ln ikó w z wyższym wykształceniem,postanowiono u ła tw ić s tu d ia również i m łodzieży n ie p o sia d a ją ce j matury.W tym c e lu postanowiono, w .g.D zie nnika Ustaw N r,2 1 .p o z .122.
z dnia 24.7.45. utworzyć na wyższych ucze lniach jeden rok " wstępny",na którym mło
dzież m iałaby możność u zu p e łn ie n ia swojej wiedzy. Jak to p o n iż e j będzie zaznaczone, na u cze ln ie w Łodzi i w L u b lin ie przyjmowani są kandydaci ty lk o z t.z w . małą maturą.
Wyposażenie akadem ickich szkół ro ln ic z y c h u le g ło poważnemu polepszeniu.
Prasa krajow a p o d k re ś la ,iż reform a ośw ia ty r o ln ic z e j zapoczątkowała i na tym odcin
ku " p rz e w ró t" w dotychczasowych stosunkach naszego szko ln ictw a ro ln ic z e g o .
Akademie ro ln ic z e będą wyposażone wbecnie w szereg s t a c ji doświadczalnych i badawczych,a więc w s ta c je badań genetycznych w hodow li zbóż i k u lt u r okopowych, s ta c je jedwabnieze i ic ftio - b io lo g ic z n e . Będą one m ia ły po zatym pod swoją opieką in s t y t u t y i " o śro d ki wiedzy fa c h o w e j",a m ianowicie :
l/C en fcraln y ośrodek badań przem ysłu rolnego 2 / ln s t y t u t sadownictwa.
3 / ln s t y t u t warzywnictwa.
4 / ln s t y t u hodow li b yd ła i trz o d y chlewnej.
5 /0 środek zootechniczny.
6 / ln s t y t u hodowli k o n i.
Jak w id z im y ,n a s tą p iło ś c is łe powiązanie wyższych u c z e ln i z In s ty tu ta m i badawczymi,i z tego ro d za ju przedwojennymi In s ty tu ta m i,ja k z Naukowym Instytuem Gospodarstwa W iejskiego w Puławach,którego b ib lio te ka ,n a w ia so w o wsporninająć,na szczęście o c a la ła .
Nie można odm ówić,tej s u i g e n e ris - a m e ryka n iza cji u c z e ln i wyższych,cech dodatnich.
Należy s ię domyślać,że szereg zakładów w yję tych będzie na p rz y s z ło ś ć z pod. kom petencji Iz b R olniczych /S ta c je dośw iadczalne/.Pow stał te ż nowy In s t y tu t Naukowy Gospodarst W ie js k ic h w B ydgoszczy,który ju ż uruchom ił w yd zia ł nasienny.
In s t y tu t ten prowadzi gospodarstwa nasienne Pomorza Gdańskiego i Zachodniego.
U czelnie o ty p ie akademickim / Dane szczegółowe/.
1 . Szkoła Główne. Gospodarstwa W ie js k iego w Warszawie
Przed, wojną S.G.G.W .posiadała 28.k a te d r i 40 Zakładów. Studjowało 1400.
studentów z tego 330 na J. roku.
D z ia ła n ia wojenne n ic u s z k o d z iły gmachu u c z e ln i,n a to m ia s t la b o r a to r ia u le g ły w 50 % zniszczeniu. B ib lio te k a o c a la ła ,n a to m ia s t W ydział Leśny z o s ta ł ca łko w ic ie ograbiony prze z Niemców.
Uruchomiono 3 .w y d zia ły. R o ln y,le śn y i ogrodniczy. P ro je k tu je s ię urucho
m ienie W ydziału m e lio r a c ji. Zaczątkiem ..w ydziału m e lio r a c ji ro ln y c h je s t n a ra z ić Wyższy Kurs M e lio ra c y jn y .
P ro je k tu je s ię zorganizowanie w yd zia łu Urządzenia Wsi. W ramach u c z e ln i o rg a n iz u je s ię między wydziałowe Studium Pedagogiczne. Studium k s z ta łc ić będzie nau
c z y c ie li d la szko ln ic tw a zawodowego,stopnia lic e a ln e g o .
P rzy “wydziale ogrodniczym organizuje, się Studium Gospodarstwa Domowego.
Zadaniom Studium będzie k s z ta łc e n ie instrid e to re k-n a u czycie le k' tego d z ia łu , pragnących wykładać w szkołach zawodowych.
Wreszcie pragnie się uruchomić In s ty iu Badania Pracy. Jak widzimy p r o je k ty przewiduję, znaczne rozszerzenie ram u c z e ln i.
W Y D Z I A Ł R O I N I .
Na Wydziale Rolnym s tu d ia prowadzone są w następujących kierunkach : ą/Crg&nizacja gospodarstw w ie js k ic h ,
b/przem ysł .ro ln iczy, c/ncdcwla,
3/vp ruwa r o ś lin , e /w e tc iy n a ria , • f / ’genetyka, g/gleboznawstwo,
h/handcl r o ln ic z y i i e t io lo g ia , Rektorem u c z e ln i Jest p ro ? .Pr. Szaf?.
Dziekanom Wydziału rolnego Jest pro?-. Turczynowie z. /R *-p o s p o lita z 18. 11.45 i R srP o ero lita z 27 .i 28. 1. 43. /
Wykłada 1k następujący profesorow ie : rybactwo 7 p r o f. S t a f f , m e lio ra c je i budo wnictwo w ie js k ie - prof.Inż.Turczynowioz,c?:garazacia_gospodarst m ie js k ic h - p r o f fe szo ze ń o ki,przem ysł i przetw ory ro ln ic z e /le o łm c lo g ia przemysłu ro ln e g o /-D r.
U J v M S k i,h o a OTl k
w o to iT iia ria -p rc f. d r . K c e m c / o i t ó icd m cL cB ia praatnoroy "uęmardi * a r ty ta io n
zw ierząt i anàtom ia-prof« nadzw v,a, f ito p a to lo g ia -D r. Koehman.
W Y D Z I A Ł Ł K s K Y
leśną
Dziekanem U ydziaïu lofeOE» A * M o ry «yiclaSa b io m e tiię fa», D r . t t i t o r W . V)KU «k d e r ^ . o g iç . / t - 1 - A s z c z e g ó ł,y n h d a n y c h
W Y D Z I A Ł 0 G R 0 D N I 0 Z Y
sadownictwem i warzywnictwem przem ysł Obejmuje k w ia c ia rs tw o i związany
Przetwórczy / brak je s t s zcze g o ło w ^n cu-nj
„ , „ , oVv-'ciô okres studiów z 4. l a t na 5. Po trz e c h oenat^ szkolny p c s j r o ,“nik a dyplomowanego " j t y t u ł ten będzie
■a.acn s tu d iu ją c y otrzym^.,. ^ t y t u ł in ż y n ie ra r o ln ik a . Po ukończeniu J \ a / te 3aîri: vprawrrLcnxa ro ln ik a dyplomowanego.
■ •la t studrow x pracy* ayprçm orcj •- •>
_ „ „ y~niu nrzyjmonani e? do Szkoły ’Gospodarstwa W iejskiego Według wiadomości z *_ a ju p r z y - Otrzymuje poziom u c z e ln i.
Vi Warszawie ty lk o kandydaci z dużą n k ^ r ^ c o u n 3 0 *
.. - a a n bv-la zamknięta przez Niemców.Uruchomiono je d - W o kre sie o ku p a cji 3 nYia k: . _ -u..-v„ 4.a ...
7 '•o'* oiucnac ny -y-u . .. . y , IŁ . maja i»40. r . Trwa* on ucz przerw y do P ierw szy rok akadem icki ; j ° ^.¿32”^ anmestrów uratowała 1. rok studjów.
I7-lis to p a d a . W ten sposoe n k . e - . u - w - ^ G o s p o d a r s t w a W iejskiego posiada eży na* koniec, zaznaczyć, a z x©o" do Soo ha. Kierownikiem majątków Obecnie szereg majątków.każdy o P °’"‘ *''' .v., prasa wymienia k ilk a majątków
w,.. , » - « ■ ryo p * ^ a ’ J ^ - .... ^ --- — ■>-' O
hal■ęi Æizn i r k i , w y b itn y hodowcą ¿ le w ic , dawniej własność M.\ serak i ego j b / bieżącmoh do u c z e ln i: Żelazna iy •oh do u c z e ln i : Ż ela zn a y *;* - o b a "m a ją tk i pod Warszawą -ha mn ł a t k i nod Warszawa / Reguły b y/ R e guły b y ły
S k ie r n ie w ic , o /M o ry , y V “ . - ’ . ^ k / S ie d lc c . w ła s n o ś c ią Y r y ls k io g c / o / C ic ic .n _ .c a /
ezącv
^W sy k / _______
bawniej własnością T ry ls k io g
- L e ś n y -przy Uniw e rs y te c ie w Poznaniu.
Polsce. Brak 2 / W y d z i a ł JL2--Ł-J1-2-
“ . . y - t u la n i in i c j a t o r ho d o n li Taipanó-o n . Wymieniony je s t p ro f- ~ , i o '
u0Rt danych o katedracn 1 obsad
Dziekanem W ydziału ro ln . je s t p ro f.M a rc h le w s k i; wykładaj?, następujący p rofeso row ie *
G ó rs k i-b o ta n ik a , M ik u ls k i-Z o o lo g ia , Ko złówska-bot a n ik a , H c n d z c l-In ź .ro ln ic z a , L o ria -fiz y lc a ,
ocmbrat-anat omia,
Flerych-ekonom ia .p o lity c z n a ,
4/ w y d z i a ł R o l n y p rz y Uniwersy te c ie w Wrocławiu, - tamże' w yd zia ł w e te ryn a ryjn y -
Zakłady W ydziału rolnego u c ie r p ia ły w budynkach w 30 %,xi wyposaże
n iu w 50 / J u tr o P o ls k i z 6. IZ .4 5 r /.
5/ nowoutworzony Wydz ia ł Rolny p rz y Uniw e rs y te c ie im.Cur i c - -S kłodow skiej w L u b lin ie wraz z wydziałom Weterynaryjnym .
- / J u t r o P o ls k i 1 2 /^1 1 .4 -5 .7 -
Na słuchaczy zwyczajnych p rzyjm uje s ię lu d z i bez matury.Dziekanem je s t p ro f.D r.K . S tra w iń s k i,z o o lo g ię wykłada w ro f. Dr.Domański. W a d m in is tra c ji i na katedrach - duża lic z b a Żydów. W y d z ia ł,/o te ry n a rii: dziekanem je s t Sr.Parnas /¿ y d / z p a rty z a n tk i s o w ie ckie j. Anatomię zw ierzą t domowych wykłada docent Dr.
K ry s ia k ,m ik ro b io lo g ię - prof.Dr.Z.Szym anowski.
6 / Nowoutworzona Wyższa Szkoła Gospodarstwa W iejskiego w Łodzi.
U czelnia pow stała z in ic ja ty w y o r g a n iz a c ji m łodzieży " W ici ".
Organizował u c z e ln ię p r o f.D r. S kupiński. Kurs nauk trw a 5 .la t a . Kandydaci p r z y j
mowani są z małą maturą. Absolwenci otrzym ują t y t u ł in ż y n ie ra ro ln ic tw a , a le n ie
dyplomowanego. , . , „ „
U czelnia l i c z y w swym g ro n ie 12 profesorów zwyczajnych,4 , docentów, 16. doktorów i 30 s i ł naukowych,pracujących w dośw ia dcza ln ictw ie. U czelnia w Łodzi posiada również ta k ja k Warszawa, szereg majątków ziemskich m. i . Zeromin,Sarnów, _ Dłutów i Lubomierz / dawniej własność Wernera / . ło za tym posiada bazę adm ini
s tra c y jn ą " w pałacu,w ośrodku Ł a g ie w n ik i. W majątkach powstanie szereg in s ty tu - tów ro ln ic z y c h . Pod nadzorem u c z e ln i znajduje s ię liceum ro ln ic z e w B artoszow i- cach i szkoła rybacka w Sarnowie. / Głos N a u czycie lski 1 .IK .4 5 . oraz Rzeczypos
p o lit a 18. X II. 4 5 ./. . . . .
7/ W C ie szynie otw arto Wyższa Szkołę Gospodarstw a W iejskiego o 5. w ydziałach. .
Do szk o ły przyjmowani są uczniowie po ukończeniu lic e ó w ; z mzszym wykształceniem na t . zw.kurs wstępny./W olna Polska 1 6 .K .4 5 ./
8 / Studium Przemysłu Drzewnego w Gdańsk u ..
Ma powstać p rz y P o lito c h n ic o z początkiem l94 S r. /obróbka mecha
niczna drzewa,przeróbka chemiczna drzewa,użytkowanie la s u ,p o lity k a drzewna,handel
¿ i tra n s p o rt d ro « n a ./. / Gazeta L u t o 1 5 . 1 . 4 6 . r . / .
Podsumowując powyższe,bardzo fragmentaryczno wiadomości, oparte o m a te ria ł zebrany z szeregu pism k r a jowych,dochodzimy do w n io s k u ,iż tenpo ro z w oju i upowszechnienia szko ln ictw a ro ln ic z e g o zasługuje^na p o d kre śle n ie .N a le ży ufać iż re fo rm a to rzy szko ln ictw a ro ln ic z e g o znajdą d ro g i,a b y tak^poządm e u p r y - s to p n ie n ie wiedzy r o ln ic z e j n ie p rz y c z y n iło się do obniżenia poziomu nauki,w szczególności w u cze ln ia ch akademickich.
In ż .B . Werner.
L u ty 1946.-
00000000O00000000
Cr* pt
Na XX-to lo c ie Przysposobienia Rolniczego.
Przysposobienie ro ln ic z e ,p o p u la rn ie zwane P.R. powstało w Polsce w roku 1925. B ył to ruch sam orzutny,wynikający z naturalnych potrzeb k s z ta łc e n ia s ię zawodowego. .Bowiem ro czn ie około 200.000 m łodzieży obojga p ł c i m iało objęć w a rszta ty ro ln e . N ie s te ty młodzież ta nie m iała zawodowego przygotowania w dostatecznym stopniu. Wprawdzie ustawa przewidywała po dwie szkoły ro ln ic z e , jedną żeńską drugą męską,w każdym p o w ie c ie ,a le ustawa ta n ie zosta ła z re a liz o wana z powodu tru d n o ś c i z ja k ie m i Polska borykała s ię po odzyskaniu wolności po b lis k o 1 0 0 -le tn ie j n ie w o li. Trzeba, zaznaczyć,że in te n c ją okupantów było obniżenie k u ltu r y Polaków. Do roku 1958.Polska m iała ty lk o 130 szkół r o ln i
czych ,któ re w najlepszych warunkach mogły w yszkolić najwyżej 10.000 młodzie
ży rocznie.
Jak się rz e k ło zatyir. P.R ,w ynikało z p o trzeb naturalnych samej młodzie
ży i le ż a ło w najżyw otniejszych inte resa ch Państwa Polskiego,w którym r o ln ic y stanowią około 60.6% ogółu ludności,
W r . 1926. p o w ró c ił z Ameryki Mikułows k i-P om o rski,prof. Uniwersytetu W arszawskiego,który w Ameryce studjow ał tam tejsze P. R ., zwane " G ir ls & Boys A g ric u ltu re Clubs' H. P ro fe s o r Mikułówski-Pomorski dał podstawy naukowe p rz y sposobieniu rolniczem u w Polsce i je s t uważany za jogo twórcę, Zasady P.R.przed
s ta w ił on w broszurce p . t . " Co to je s t B .R .". Warto p o d k re ś lić ,ż e P.R.w Polsce n ie b y ło naśladownictwem a k c ji am erykańskiej, choćby z tego powodu, ze nie można porównywać amerykańskiej s tru k tu ry z polską.
P.R w P o lic e o p ie ra ło się na zorganizowanej młodzieży po—za szkolnej, Z pośród związkówlktóre p ro w a d ziły u s ie b ie Przysposobienie Rolnicze można w y lic z y ć : C e n tra ln y Związek Młodej Wsi / Siew / , K a to lic k ie S to w a rjs z e n ie _ M łodzieży Żeńskiej i M ę s k ie j,Związek StrzeleCKi,Związek M łodzieży W ie js k ie j
"W ici"
W szystkie te z w ó z k i, J e ś li chodzi o ten d z ia ł ic h pracy, zzrzcszenc t y ł y « Kom itecie do Spraw M łodzieży W ie js k ie j pn g r M in is te rs tw ie Rolnictwa i Reform Solnych. C en traln y Komitet organizował pomoc oaniato .ę d la młodzie
ży,wydawał b ra s ra ty fachowe i pismo pod nazwa,P.S Aparatem k o n tro lu jjo y m ' in stru u ją cym b y l i
. • i ... . .* _ * • _ T— •? ‘i r
ąetępećw,pracujących z re g u iy
Pn nt, , v 0mórką przysposobienie ro ln iczego b y ł ^Z e jo g ł» , t . zn.gro- .. Po nawową kom...,.,- - y w yb ie ra ł sobie przodownika, adka od 6 do 15 dziewcząt iu b oniapcow. j ---
„ , . . . ,Ąn -„ira c a ła na s a m o k s z ta łc e n iu .Is tn ia ły tr z y stopnie Nauka o r o ln ic t in P . 0 p rz e ro b ić pewne tematy do wyboru,n.p.
.R .. - Na s to p n iu pierwszym kompostem,Przerobienie tych tematów trw a ło
?rawę ziem niaków,owsa x _ i i terno t y z broszur,? w le c ie s t a r a li się ały ro k .W żim ie członkowie ^ n ie w ie lk ic h kawałkach ziemi od
>rawic dane r o ś lin y na ta k * trze cim stopniu tematy b y ły ju ż ) x 10 metrów. W dalszych l a - m I Z * iąk,hodowlę nierogacizny,rachunko- rudniejsse. Stosowano n .p . J P ^ kończyła się egzaminem,który zwykle od- )sc,nawożenie 1 t . p . Całoroc^ a £. ■ ^ ra y podczas wystawy płodow ro ln ic z y c h , n?ał się p rz y obecności m ij3 0 o y c n g-sp«**
'produkowanych przez człorw.ow ! * - •
n r»cerowcy " we wsiach,poczym eksponaty wy- Wystawy ta k ie organizować.. * b ie ś c ie targowym,a w końcu powia
dano na wystawy rejonowe, ^ '-uż v/arfc0ściowe nagrody ja k :k s ią ż k i,
»wym,gdzie członkowie P . R » W y s t a w y ta k ie łączono z widowiskami, nawet stypendia do s z k o l, ' sto ścia m i dożynek,
pisa m i chórów a n a jc z ę ś c ie j z uroc.y
)d zespołu ao
, -+ «łcen ia b y ła dosyć r ć ż n o lita . M.p.broszur« tematom?
Metodyka tego samokszta.
c z y t a li po k o le i -wszyscy członkowie zespołu w domu,poczym robiono zebranie, na którym dyskutowano zagadnienie, lu b nawet starano się dać pisemne odpowie
d z i na p y ta n ie zawarte zwykle w ksią żce . Nie je s t to s p e c ja ln ie ważne ¿jak ¿to sobie rad z i ł . Jednemu odpowiadała ta ka w łaśnie metoda - drugiemu inna. Ważnym natom iast je s t - ja k ie k to o sią g n ą ł re z u lta ty . Pomimo,że p rz y oto sobienie r o l nicze nie m iało n ic wspólnego ze szkolnictw em ,to jednak w y ło n iła s ię p o trz e ba szkole nia metodą szkolną,zw łaszcza na wyższych stopniach P.R. M ia ły więc m iejsce dwu i t r z y dniowe wspólne re p e ty c je z przerobionego m a te ria łu przed
egzaminem. , „ . .
Odprawy d la przodowników,kursy specjalne n»wet dwutygodniowe d la po
mocników in s tru k to ró w ,n ie mówiąc ju ż o kursach i konferenciach d la in s tr u k to rów. Ciekawe zwłaszcza b y ły k u rs y d la in s tru k to ró w w t.z w .re jo n a c h ówiczeb-
Weszły także w zwyczaj w ycie czki zespoów P.R. do gospodarstw wzorowych, lu b odwiedziny sąsie dzkie połączone z zabawą.
Członkowie ? . R . b r a li u d z ia ł w organizowaniu.na w si "Święta la s u ,p rz y c zyn ia ją c s ię do ochrony drzew w o g ó ln o ści,a w szczególności d.o krze w ie n ia sadO' wnictwa. P rz y c z y n ia li s io ponadto do a k c ji ochrony ptaków i zw ierzą t. D b a li o h ig ie n ę w s i, u cżę stn ic ż y l i w konkursach na na,i ła d n ie j s zy ogródek kwiatowy, urzą
dzenie gnojow ni, i t . p .
U d zia ł dziewcząt w p izysp o so b n ie n iu ro ln iczym b y ł znaczny, o i l e się n ie mylę b y ło ic h w r.1939 około 20 ty s ię c y ,n a ogólną ilo ś ć członków przyspo
so b ienia ro ln ic z e g o - 60 ty s ię c y . t
Dziewczęta zajmowały s ię przede wszystkim tematami z zakresu gospodar
stwa domowego. Szczególnie ulubionym i b y ły ' : warzywnictwo i drobia rstw o.
Jakkolw iek przysposobienie ro ln ic z e b y ło prowadzone na te re n ie k ilk u o rg a n iz a c ji młodzieżowych o różnych założeniach id e o lo g ic z n y c h ,to jednak stwo
r z y ło ono' zupełnie wyraźny i je d n o lit y kierunek,w spólny wszystkim członkom.
Kierunek te n można nazwać ruchem m łodzieży w ie js k ie j do samodzielnej p ra cy nad sobą,dla p o d n ie s ie n ia n ic ty lk o własnych w a rto ś c i wewnętrznych,ale i k u ltu r y w si. We .wtórnym p ro ce sie P.R. p o d n o siło uświadomienie chłopów i wyz
w alało' wieś z mroków zacofania. Samorząd zespołu przygotowywał młodych do u d z ia łu w ż y c iu społecznym gromady w ie js k ie j. Zespoły wysuwały p rz y s z ły c h przodowników w s i. C zynnikam i,które p rz y c z y n ia ły s ię do podnoszenia w a rto ś c i m łodzieży w ie js k ie j b y ły : szlachetne współzawodnictwo,wytrwałość,współpra
ca,wzajemna pomoc,samokształcenie.
Badania socjologiczne,przeprowadzane przez D r,C h a ła siń skie g o ,d yre kto ra Państwowego I n s t y tu tu Socjologicznego,w c a ło ś c i p o tw ie r d z iły dodatnie zna
czenie P.R. d la rozwoju w si. D la in fo rm a c ji po daję ,że w n a k ie c ie ,k tó ra b y ła podstawą do w ycią g n ię cia ta kie g o w niosku ,w zięło u d z ia ł 1544- członków P.R.
Z punktu w idzenia fachowego P.R .odegrało na w si ogromną rolę,w prow a
dzając szereg nowych, n ie znanych r o ś lin uprawnych. Dzieęlci niemu w zrosło na wsiach zainteresowanie nowymi metodami upraw i H odow li,a szczególnie żywienia
zw ierząt domowych. W n ie k tó ry c h o k o lic a c h w zrosło znacznio spożycie warzyw.
S ta rs i gospodarze z a c z ę li podpatrywać młodych i widząc dobro r e z u lta ty pracy, n ie jeden z n ic h z a rz u c ił staro,nieekonom iczne motody,przechodząc na b a rd z ie j intenżywne gospodarowanie.
P.R. je s t n ie mniej ważne o b e c n ie ,n iż b y ło w p rz e s z ło ś c i i napowno będzie ważno w p rz y s z ło ś c i. Oto p rz y c z y n a ,d la k tó r e j w 2 0 -to le c ie powstania przysposo bien ia rolniczego,uważałem za konieczne o nim przypomnieć.
J e rz y R o iła . ooooooooOoooooooo
Ł u cja Kap i ca.
CHOROBY WIRIJSOJB ZI7D.fUAK0V/
c z y li
Nie w ie d z ie liś m y ,ile tr a c iliś m y r o c z n ie . . . . 1. Ogólny ch a ra k te r zagadnienia.
2. Przenoszenie s ię zakażenia w czasie i p rz e s trz e n i.
3 . Zapobieganie.
Jak ju ż wspomniano w inn yp a rty k u le , opublikowanym w jednym z poprzed
n ic h numerów ” P rzeglądu R olniczego1’, choroby wirusowe ziem niaków,popularnie _ znane pod nazwą degeneracji albo wyradzania s ię ,n a le ż ą do je d n e j i t e j samej
ś u ie c ie ludzkim i zwierzęcym,ospa, śpiączka, p rz o - noszenia się zakażenia z r o ś lin n a _ zw ierzęta; ziem niaki zakażone -wirusami są c a łko w icie "bezpieczne dla. konsumpoj±*.a w iru s sam je s t n ie szko d liw y nawet d la . owada ssącego na r o ś lin ie zakażonej.
Sam czynnik zakażający je s t niezm iernie tru d n y do> o k re ś le n ia i zdefinjow a- n ia d la n ie -“ naukowca« Nic je s t to ^ani g r z y b e k / Jak s n ie c,czy rdze. zbożowa / , a n i "b a k te ria ,an i też stadium rozwojowe protozoów,powodujących zaburzenia w orga
nizm ie / m a la ria / . W te rm in o lo g ii naukowej, n a jb a rd z ie j obrazowo o k r e ś lił w irusa B o ije rin c k ,p o d koniec XIX.w. ; " confcagium vivum flu id u rn 1 - żywy zakaźny p ły n -
"p ły n " dla tego ,że w iru s da sio wyodrębnić z soku r o s im y zakażonej w p o s ta c i bezbarwnego płyn u,"zakaźny" dlatego,że nawet najm niejsza ilo ś ć ,ja k ą można uchwy
c ić na czubku ig ły ,p rz e n ie s io n a , do ra n k i na r o ś lin ie podatnej,wywoła objawy cho
robowe, wreszcie " żyw y",dlatego,ze w tkance lo s lin n o j jir u s p o t r a f i się rozmna
żać, c z y li powiększać ilo ścio w o ,n a to m ia st n ic może rozmnażać s ię ,g d y wyodosobni- my go w probówce. Z a b ija go m. i.w yższa tem peratura, od tem peratury w rzenia wody, suche s p a la n ie , d z ia ła n ie mydła,prom ieni id.era—fjo łk e .jy c h ,s ta rz e n ie s ię ,d z ia ła n ie chemika! j.ów. Daje s ię przytym manipulować w la b o ra to riu m .jako substancja chemi
czna. Biologowie d e fin ju ją go kró tko jako n e u kle o p ro te in ę ,sto ją cą przypuszczal
n ie na pograniczu św iata żywego i martwej in a te rji.
Przechodząc do zagadnienia właściwego, t . zn. do chorób wirusowych ziemniaków, s tw ie rd z ić należy,że tajem nicza i zagadkowa is t o t a w irusa id z ie w parze z pewne
go ro d za lu ""c h y tro s c ia " w przebiegu samej choroby. Choroby wirusowe ziemniaków buraków cukrowych i w ie lu innych r o ś lin , maskują się n ie ja k o przed okiem człow ię-' ka zwłaszcza przeciętnego ro ln ik a . -Zw ijanie się lis tk ó w w przypadku liś c io z w o ju , na* le p ie n i le s t bardzo trudno do odróżnienia od n o rm a ln e g o ,fizjo lo g iczn e g o d o jrzę wnnia T*nślinv Wcześniej W sezonie ten sam objaw może być spowodowany chorobami
“/ * - warunkami glebowymi i t .p . Sp OVi
awy zaKazema »jj-j. * / ---- - .■ A
zę : przedwczesne dojrzewanie. Wirus łagodnej m ozajki / w irus X . / , j e ś l i / y s t ę - x ^ . ___ «1-. onoAn innUft nnr5T,r7,R^ I na mnr.allrn ^"LomniGHS2c1
danym wypadk 31e rw szoroczne b a k te ry jn y m i,n .p .c z a rn a n ó ż k a ,-ły ^ i , - — - - objawy zakażenia wirusem Y / le a f drap stre a k / mogą łatw o spowodować z łą djagno- n u le snm nowoduie na pewnych odmianach ledwo dostrzegalną mozajkę cie m n ie jsze j l l a f i i ó l S z i e l n i - Nawet eksport n ie m , « je s t pewny,że Ba - --- ku do cz y n ie n ia z zakażeniem wirusowym.
« - .i- m yG byłoby n ie na m iejscu wchodzić t u w .szczegóły objawów zakażenia;
-o 'tru d n e zwłaszcza p rz y braku ilu s t r a c y j i okazów. Natomiast do zrozumie
n ie 'c a ło ś c i b a rd z ie j pożytecznym będzie dowiedzieć się,czym się wyraża choroba je s t to tru d n e , zwłaszcza p rz y braku ilu s t r a c y j i
n ia c a ło ś c i,b a rd z ie j pożytecznym będzie d o w odzi w iru s o w a ,ja k ie ma s k u tk i i ja k s ię ro z p rz e s trz e n ia
W irus, zależnie od swojego indywidualnego cha ra kte ru / s tr a in / może wyv lk o z ra ż e n ie lo ka ln e / nekroza / , l u b tez przenika ć może całą r o ś lin ę ,
wywo- procesach a s y m ila c ji i w tra n s p o rc ie . ła ó ty lk o _____ ,
w w m łu la r n a ńln e zaburzenia, zwłaszcza w j , ,
N ^ . p rz y zakażeniu liś c io z w o je m ,s k ro b ia wyprodukowana w - liś c ia c h n ie zo sta je p rze tr a nsdortowana do bulw. Wynikiem zaburzeń o g ó ln y c h je s t_ilo ś c io w o -z m n ie j
s z e n io lo S Wvde1e się to logiczn e : s ła b a ,n ie d o ro zw in ię ta i f iz jo lo g ic z n ie chora « ś l i n a n ie da takie go plo nu ja k s iln a i zdrowa. Ponieważ z a k u r z e n ia /iz jo
a i u b u u ledwo dostrzegalnjrch, az do c a łk o w ic ie sm ier-
I Z J ? » p l ^ e t a h a j ą się Cd I do X00 * Różnice „ s to p n iu za
bu rze n i.!, o tym samym u procentow o.ci s tr a t « m o t a n i u « następującymi w zglę- i w iru s y ró żn ią s ię między sola stopniem toksyczności;
- różno odmiany ziemniaka ró ż n ic reagują na Zakażenie;
- czas i te m p e ra tu ra -s p ły c a ją na n a s ile n ie Z a ka żenia,
Zakażenie wirusowe, j e ś l i n ie je s t lo k a ln e ,s ta je s ię system iczne,t. zn -o b e j- mule cS T r a ś l i i i łą c z n io z bublami. S iln y mogą byc Zakażone u rożnym sto p n iu , m2e.1 lu b 5 o S u z d a r z y ć się bożo, że z pod krzaka Zakażonego otrzymać można . H ' ’ lu b S Ł e - Bulwy zakażone,na oko,są identyczne z bulwami zdrowymi i
poważnie zredukowana. f - ^ i ^ i s i L S S ^ i a £ u -
sonoSnn s r a r t ^ z 3S na^ro k.S . doprowadza pewien procent r o ś lin do kompletnego zam ierania. Tdrusov,o p rze n o si się z roku na ro k - poprzez bulwy.
J e s t to ty lk o jedna a dróg zakazem..
R oślina zakażona,jest ja k człow iek chory na ospę,ośrodkiem zakażenia d la swego otoczenia. W jednym i drugim przypadku czynnik chorobotwórczy zosta
je o rze n ie sio n y z osobnika chorego na zdrowego. Kontakt 'z chorym na g ry p ę .w y s -.
ta rc z y do zakażenia osobnika podatnego. R oślina ziemniaczana zakażona wirusem m ozaiki / w iru s X / zakaża drugą ro ś lin ę w analogiczny sposób,poprzez k o n ta k t;
p o c ie ra n ie się l i ś c i na w ie trz e w ystarcza do złamania-Włosków, a to ju ż _ stanowi otw artą tankę poprzez k tó rą sok r o ś lin y zakażonej,w c h w ili o c ie ra n ia s ię ,p rz e chodzi do organizmu r o ś lin y zdrowej,tam się rozmnaża i wywołuje zaburzenia.
Wirus m ozaiki ja k dotąd badania w ykasuję,nie ma swojego owada,któryby go p rz e n o s ił a .mimo to te n kontaktowy sposób w ys ta rc z y ł do zakażenia w bardzo wysokim procencie w iększości odmian ziemniaczanych w A n g lji.
Wirus liś c io z w o ju i kęd zierza w ki / w iru s Y / ro z p rz e s trz e n ia s ię za pośrednictwem owadów i mszyc,zwłaszcza czterech gatunków,z k tó ry c h n a jw a żn ie j
szy je s t Myzus- p e rs ic a e . Owad te n ,ty p u ssącego,normalnie żywi s ię sokiem b a r
dzo w ie lu r o ś lin , a międży' innymi ziemniaków,kapusty i buraków cukrowycn.
Mszyca, ssącrjałłuwa tkankę l i ś c i a i zapuszcza p rz y tym^nieco ś lin y do tk a n k i.
J e ś li mszyca ssie na r o ś lin ie zakażonej, zasysa oczyw iście sok zakażony,który miesza się że ś lin ę . P rz e la tu ją c następnie na innę zdrowę ro ś lin ę ,p o w ta rz a
te n sam proces,zapuszczając do tk a n k i nieco ś lin y ,ty m razom ju ż zmieszanej.
z wirusem.
Warunki klim atyczne odgrywaję w ybitnę ro lę , s p rz y ja ję c lu b u tru d n ia - ję c rozmnażanie s ię i ruch mszyc. Zdrowotność ziemniaków szkockich p rzyp isa ć na leży w pierwszym rzędzie panujęcym tam warunkom klim atycznym ;dużej w ilg o c i, chłodnej tem peraturze i częstym wiatrom. W ta k ic h warunkach mszyce n ie la t a ję , n ic odrywają s ię od p o w ie rzchn i l i ś c i a tym samym n ie roznoszę zakażenia.
Tereny g ó rs k ie ,lu b wyżynne n ie sę jednak cechę is to tn ę ,b o w p łn .W ą lji,w po
dobnych warunkach c h ło d u ,w ilg o tn o ś c i i w ia tru ,u p ra w ia się zdrowe _ ziem niaki, niem al-że na poziom ie morza. Suche pow ietrze,w ysoka temperaturami brak w iatrów stw arzają w arunki id e a ln o .dla mszyc i ocenia s ię ,ż e ro zszerze nie się zakaże
n ia w ta k ic h warunkach je s t p ra w ic .10 ra zy większe n iż w warunkach "szkockich . Należałoby przypuśćzać, że m iesięce le t n ie w P olsce stanowię id e a ln e warunki
d la mszyc’. Zimę spędzają mszyce n a jc z ę ś c ie j w stadjum ja ja ,-M y z u s p e rsica e w stadjum ja ja na drzewach brzoskwiniowych. Tak badania a n g ie ls k ie ja k i.n ie m ie c k ie wskazuję na jasną i s c is łę zależność między popula cję m szyc,gestoscia drzew brzoskwiniowych a degeneracja ziemniaków. W walce z mszycami te o s ta tn ie sę ja k dotąd zwycięscami. Trudno je s t je w y tę p ić ,k o s z t je s t n ie zm ie rn ie duży a r e z u lta t ujemny. W Niemczech,w pewnych okręgach p rz y s tą p io n o ; do kompletnego wyrugowania drzew brzoskwiniowych, z dobrym skutkiem d la ro ln ic tw a , a złym d la
smakoszy.
Jaką ro lę odgrywa gleba ? Jak ju ż wyżej wspomniano w iru s y ziemniacza
ne mogę is tn ie ć ty ik o w obrębie żywej kom órki; ponieważ każda, tkanka ziemnia
czana / l i ś c i e i ło d y g i / szybko zamiera i bozkłada 3ię w g le b ie ,d la te g o gleba, ja ko ta k a ,n ie może przekazać zakażenia,bo sama n ie je s t zakażona.Gleba d z ia ła ć może ty lk o p o śre d n io ,p rze z odżywianie r o ś lin y . Pewne zw iązki w g le b ie mogę uczynić ro ś lin ę b a rd z ie j lu b mniej podatną w... zakażenie, a lo ró żnice tym wywo
łane sę n ie w ie lk ie i n ie - is to tn e . Zw alczanie,czy zapobieganie ?
Na w stępie zażnaczjnć trz e b a , że chorób wirusowych ziemniaków zwalczać n ic można - niema sposobów i środków. Zwalczanie sprowadza się ty lk o i wyłącz
n ie do zapobiegania.
P rzystę p u ją c do tego p u iik tu ,trz e b a sobie zdać sprawę ra z jeszcze z tru d n o ś c i,ja k ie m i są :
1 . Nowość zagadnienia - umysłowośó p rze cię tn e g o r o ln ik a je s t w t e j c h w ili n ie przygotowana do p r z y ję c ia tego ro d za ju zagadnienia;
2. Trudność zagadnienia - trudność w. rozpoznaniu zakażenia;
3 . C ałkow ita zależność od warunków-klim atycznych;
■ 4 .Powszechność występowania zakażenia,wymagająca zorganizowanego i konsekwentnego sposobu w a lk i naw 1 2 3 jaslcalę.
Yi przypadku raka ziem n iaczan ego ,laika n ie trze b a przekonywać.że ma do cz y n ie n ia z groźną cho rob ę,szcze gólnie wówczas,gdy s t o i nad "plonem "zgniłych, ro zkła da ją cych s ię bulw. W przypadku wirusów brak mu tego naocznego dowodu,bo ma p lo n dobrych,norm alnie w yglądających ziemniaków. F a k t,ż c ma. ty lk o połowę lu b
jeszcze m niej p lo n u ,u ch o d zi jego uwagi,bo najprawdopodobniej n ie ma możności porównania z p lo n e m ,ja k i dana odmiana na g le b ie jego typ u i w ta k ic h samych warunkach powinna dać. Bie w ie p o pro stu, że tra c i,w z g lę d n ie ja k dużo t r a c i a
sczasem przywyka do n ie skie g o p lo n u i zaczyna go uważać za normalny. J e ś li
raimo wszystko p lo n wydaje s ię dziwnie i podpadające) mały, stw ierdza z żalem: "ź le o b ro d z iły k a r t o f le w tym ro ku". On sam t r a c i może ty lk o k ilk a n a ś c ie ,a może nawet k ilk a d z ie s ią t z ło ty c h ,a Państwo w sumie t r a c i m iljo n y !
W Polsce warunki d la powstania zakażenia wirusowego i utrzymania s ię go w uprawach ziemniaczanych są bardzo dobre,a tymsamym należy wnioskować,że ogól
ne s t r a t y spowodowane tą chorobą są ogromne. ¥ r . 1958. ukła zało się wydawnictwo B ib ljo t e k i P u ła w skie j,N r. 1 8 ;o "Chorobach wirusowych ziem niaków",prof.Dr.Ludwika Garbowskiego w Bydgoszczy. P r o f. Garbowski badał podatność i stan zakażenia odmian p o ls k ic h i doszedł do pewnych danych,które hodowcy ziemniaków powinni,we własnym in te r e s ie wziąć pod uwagę. Odmiana In d u s tria Modrowa,badana w Bydgoszczy,wykazała na skutek zakażenia mozaiką smugowatą,niezależnie od gleby, około 50 fo obniżenia p le n n o ści w pierwszym roku, a 54- i 76 f w następnym sezonie. ¥ przypadku l i ś c i o
zwój u, odmiana Alma s t r a c iła na p le n n o ści do 99 ^ p r z e c ię t n ie 50 do 75 % na rok.
W Skierniewicach,odm iana Kmieć wykazała 80 % zm niejszenia p le n n o ś c i,a odmiana S ile s ia 57 fo.
C y fr powyższych oczywiście n ie można uogólniać,bo należałoby dojść do wniosku,że z biegiem l a t uprawa ziemniaków p rz y t e j procentowości s tr a t powinna, spaść do zera,podczas gdy ta k n ie je s t i Polska c ią g ło jeszcze s to i na^piorwsasym m iejscu w o g ó ln e j,c o do o b szaru ,pro dukcji ziemniaków w Europie. Również_n ie tw ie r dzę, że choroby wirusowe są bezwzględnie najważniejszym c zynnik i cm ^ w ooniżce plonóH Chciałabym unikać te n d e n c ji,k tó ra wykazuje w ie lu ^ e c ja lis to w ,u w a ż a ją c _swój d z ia ł
za najw ażniejszy. Niemniej jednak dane, ja k ic h d o s ta rc z y ł prox.Garoows.ci,wyda.ją s ię przerażająco': n .p . p lo n ziemniaków z ha w yno sił w : olsco / 1937 / l l 0 , o ^a ^w Niemczech 194,5 q; z 1 ha w Polsce zbiera się ty lk o 56,8 f t e j i l o ś c i ziemnia
ków, jaka z b ie ra ją w Niemczech. Czyżbyśmy u p ra w ia li ziem niaki na ogromnym obszarze p o t o, aby nadrobić s tr a ty ? .. R o ln ik kan adyjski może sobie p o s o lić na n is k i p lo n
z akra w uprawie pszenicy dlatego, żo ^ ty s ią c e akrów do dyąpozycji ma p rz y tym maszyny,które redukują koszt p ro d u k c ji i ostateczny zysk jogo je s t zadowalający.
Jednak n rz v s ta n ic ro ln ic tw a w Polsce,Zwłaszcza małorolnego, r o ln ik musi dązyc do d u i^ o pow ierzchni i w ięcej ziem i oddać pod uprawę b a rd z ie j p e p ła t- nych produktów.
. • n n a d s ta w ia ła problem niezm iernie tru d n y do C horoby wirusowe zienm^cow od w a nie 0d "d o łu ".
opanowania. Walkę o rozw ią -am c go w. j /• . „ ' _ G do 2 zasadni- Praca nad rozwiązaniem tego problemu powinna sprowadzać soę o.o z. zasadni czych l i n i i :,
1. Nabycie zdrowych sadzeniaków, _ . 2. Umiejętność obchodzenia się z niem i *
' v.o>i ni Vowi zdrowego m a te ria łu rozsado’.jego i należy go Nałoży dostarczyć r o i - > obió 0;oy g0 ni G zmarnować ju ż w pierwszym uświadomić co ma, z tym ma . ' . j saHenu ro ln ik o w i i lokalnemu in s tr u k to r o - roku. Pozostaw ienie c a łe j i ^ -vC- k ro p la w morzu. Problemu wirusowego n ic da w i je s t bezcelowe,a wysilcie io 3 - ^ ^ 0ZViaieYlie)poparcie i o fic ja ln a in ic ja -
Się rozwiązać w obrębie jednego ^ ^ q T w A R p p W I C T ¥ A,potrzebne są w tjnm organizacyjna 2 Ł Ł 4 - iy ’ możn^pOTicdzieć że akcja ta napewno się o p ła c i, całym tego słowa znaczeniu & B i rol30t a n ie bodzie połowiczna, a le pełnym w y s ił- A lc o p ła c i s ię ty lk o wówczas J u v,edług ustalonego logicznego planu.
kiom,konsekwentnie przeprowadzonym ^
Ogólnie rzecz u jm u ją c ,należałoby .
. , . . . »ni(? ozV i gdzie is t n ie je w Polsce okręg produkujący . . 1: U s ta lić aoswiadczaln , się spodziewać w obszarach pomorsko- ziom n iaki zdrowo. Okręgu ta ^ ic g
m azurskich,lu b wyżynnych; ^ f,0 » na w a rsztat ", i zorganizować ta k , 2. po u s ta le n iu jego gra . V -produkcji sadzeniaków na eksport do aby s łu ż y ł przedewszystkicm swemu c c .o .u . i
innych okręgów; . , , . zow?oni zerwany i subsydjowąny, aby sadzeniaki 3. e ksport powinien ^ | , odaai 0"nych okręgów,po cenne dostępnej dostarczano być mogły " f > ° * J o ro ln ik a .
d la m n ie j,n iż p rz e c ię tn ie . ro ln ic z a poprzez kó łk a ro ln ic z e , szkoły 4 . rozwinąć um iejętną p r p iy j p la k a ty ,a przedewszystkicm p o le tk a pokazowe, r o ln ic ze, w y k ła d y ,p u b lik a c je ,!. v ’ zc]conanicra i zaufaniem i w ie d z ia ł ja k ie
aby r o ln i! : nabył zdrowy mą.toria x . j Ja2użej utrzymać zdrowy m a te ria ł w s ta - . ś ro d k i o stro żn o ści p rze d się w zią ć,a oy J
n ie w ysokiej produ kcyjności
5 . na leży raz w reszci r A,,UUUWiU„
fiko w a n io i zarejestrow anie odmian ^ ™ y c h odmian ńa naprawdę dobre i warte k i synonimów i zdecydować c ° powszechnej uprawie do m niejw ięcej 10. L e p ie j Uprawy, ogranie zając •LJ oSC. . r 7vstvch n iż dużo lic h y c h i jakże często zmieszanych, mieć mało odmian a dobrych i czysry ,
•yjn o ści. .ó dQ tcJ mozolnej pracy ja ką je s t z id e n ty - I,reSS f o Ł SenrnitdcóijoyruBOTbjęc pranaopodobnio d s io o ^ t -
;rowanio ooiaicu ___ no m-nrawdo dobre i warte
Tcn wzgląd musi ~bj& w z ię ty pod uwagę, j e ś l i walka z rakiem ziemniaczanym ma być skuteczna.
Zakreślony p la n wymaga do swego wykonania dużego zastępu lu d z i,p r z c - dewszystkiem ekspertów ro ln ic z y c h z dobrym przygotowaniem naukowym,biologów i fizyków do prac laboratoryjnych,entom ologów ,patologów i botaników do prac te re n o w ych,zb ie ran ia i in te rp re to w a n ia danych in fo rm a c y jn y c h ,d a le j dobrych organizatorów ,popularnych p u b lic y s tó w naukow ych,instruktorów w olniczych i dużego zastępu lu d z i bogatych chociażby ty lk o w debrą wolę.
Jesteśmy bardzo w t y l e , j e ś l i chodzi o zdrowotność upraw ziemniacza
nych, a le n ie jesteśm y o s ta tn im i. Podobnie C h in y ,In d ie ,P o rtu g a lia i Ameryka PZd. zaczynają sąę tym problemem dopiero interesow ać. Bezwątpienia ko s z t zor
ganizowania i finansow ania p ra cy b yłb y duży. Same prace wstępne,prowadzące do u s ta le n ia okręgu nadającego s ię na. uprawę rozsadową na leżało by planować na conajm niej 5 ,1 a t .
J e ś li W.B ry ta n ia i Stany Zjednoczone n ie mogą sobie pozw olić na s t r a t y spowodowane w iru sa m i,tym b a rd zie j n ie może Polska. Nawet Szkoci n ie ż a łu ją funduszów na p o d n ie s ie n ie i ta k ju ż wysokiego standardu zdrowia upraw ziemniaczanych. Widać opłaca im s ię to . -
Ł u cja Kap ic a ,
Rotliapisted Experim ental S ta tio n , Haipenden,wrzesień - 1945.- ooooooooooOoooooooooo
Kpt. U. Rawicz - Kostro.
S Z T U C Z N E Z A P L A 1) N I A N I E B Y D Ł A W A N CtL J I .
Za pośrednictwem prezesa S e k c ji Rolnej p.Inż.Fiidakow skiego,uzyska
łem pozwolenie spędzenia jednego dnia w Centrum Sztucznego Z a pładniania Bydła w S h i n f i e 1 d. W A n g lji operuje obecnie 8. ta k ic h centrów
z zasięgiem d z ia ła n ia o p rom ien iu do 15 m il.
D z ię k i uprzejm ości szefa Centrum w S h in fie ld miałem możność zapo
znania się z całym procesem sztucznego zajDładniania. Proces ten d z i e li się na t r z y zasadnicze części :
1. Z b ie ra n ia n a s ie n ia od stadników,
2. badanie n a s ie n ia ,ro z c ie ń c z a n ie i przechowywanie,
•3. sztuczne zap ładn ianie.
Z b i e r a n i e ___ n a s i e n i a od stadników odbywa s ię za pomocą gumowej tu b y o podwójnych ścianach,m iędzy k tó ry m i znajduje s ię wo
da ogrzana do tem peratury k rw i żywego stw orzenia. Do tub y te j,ta le zwanej sztuczną w aginą,przyczepiona je s t ampułka szk la n a ,ja k o z b io rn ik n a sie n ia . Do skoku podstawia s ię stad nikow i spokojną krowę chw,ytając n a sie n ie przez tubę do am pułki. Czynność ta wydaje s ię napozór bardzo p ro s tą , wymaga jednak dużej wprawy. Urażenie bowiem sta d n ika powoduje odmowę d z ia ła n ia z jego stro n y. F u n k c ji z b ie ra n ia n a s ie n ia dokonuje w eterynarz,którem u podlega również la b o ra to riu m . Ilo ś ć uzyskanego z jodnego skoku n a s ie n ia je s t bardzo ró ż n a ,p rz e c ię tn ie wjmosi 4 - 5 ccm. Normalne wykorzystywanie s ta d n i
ków wynosi dwa skoki tygodniow o,lub te ż dwa sko ki,n astę pujące jeden po dru
gim w bardzo k ró tk im od.stępie cza su ,ra z na ty d z ie ń . U czasie większego zapo
trzebowania, mianowicie obecnie w sezonie,w yko rzystuje się s ta d n ik i do 3-ech a nawet do 4-ech skoków tygodniowo. Dla pobudzenia aktywności seksualnej s ta d n ik i żywione są paszą wysoko - proteinow ą p rz y zupełnym w yelim inowaniu oko- powizny i paszy s ilo s o w e j. Pożądano je s t,ja k o dodatek,dobre siano lu b pasza
z ie lo n a . Można to o s ta tn ie zastą pić p- zez dodanie do paszy tra n u lu b w ita m i
ny " A ".
U ż y t k o w a n o ._____ n a s i e n i a .poddano z o sta je b a d a n iu .;
mikroskopowemu. Sam mikroskop je s t ogrzany do te trp o ra tu ry pokojowej około 15°C. Z ależnie od zagęszczenia sperm y,nasienie zo sta je rozcieńczone w s to sunku od 1 - 4 . krotnym. Musi być.przytym zachowana pedantyczna szystość i unikać na le ży szybkiego opadania tem peratury n a s ie n ia . Jako ro zczm u używa s ię ż ó łtk o ja jk a oraz c itr a tu ,/d a w n ie j używano phosphatu / . Rozcieńczono na
s ie n ie wlewa s ię do ampułek zaopatrzonych w nalepkę,na k tó r e j n o tu je się datę,rasę i im ię sta d n ika ,o d którego zebrano n a sie n ie . Następnie am pułki z nasieniem c h ło d z i się w tempie zwolniony do tem peratury 5°C i przechowuje s ię je w c h ło d n i o t e j samej te n p e ra tu rze . W ten sposób przechowywane n a s ie n ie n ie t r a c i swej żywotności do czwartego dnia.
S z t u c z n e z ą -p 1 a d U i a n i o krów odbywa s ię za pomocą s zkla n e j r u r k i o ^ d łu g o ś c f o k o ło '18 ca li", do k tó r e j przycze p ia się s tr z y kawko. Proces ten odbywa się w ten sposób : jedną^rękę wsuwa się do odby
tn ic y ta k daleko,aby uchwycić szyjkę macicy,do k tó r e j drogę, ręka upro
wadza s ię przez waginę szklaną ru rkę z nasieniem. Do zastrzyku zap ładn ia- jącego wystarcza 1 ccm. nasienia,ponieważ cała zawartość doprowadzona zo sta je io r o s t do macicy. W p ra ktyce zabieg ten wygląda następująco : urzędujący w eterynarz zabiera w Centrum adresy gospodarstw oraz termos
z ampułkami n a sie n ia od różnych ras stadników i wyjeżdża z pomocnikiem w te re n . Na m iejscu bada krowę i zależnie od j e j ra sy dobiera nasienie i dokonuje zabiegu. r „ v j.«™ nn 0<?ól spo ko jn ie ,n ie co tru d n o ś c i zaob-
Krowy zachowują się p rz y ^ ^ .¿ c^ sta tystyczn ych 10 % serwowałem w rzy zapładm am u ja lo . ic . ^ J J , . ' krów zosta.1 o zaciclonych po p K * » ^ > « W * * « * -
na le ży t r z y razy. Jest « i n g l j i nalana z 1945 r . Sztuczne zapładniam e krów ureguiowc j j« n is t r p P o ln i- na podstawie k tó r e j W J » t a g t j - J »
ctwa moją prawo sprzedaje. . ^ ■. v rzoz odpowiednie władze.
eksperym entaeji , własnej 0 to ” e h u g o b licze ń Jeden d o .ty z t a ^ ^ p l o d n i ó ^ ż e P - “ n iu
t e j metody około .1000 » roku!
zapłodnień wynosi 400 do oOO na J 2 JodnodnioueJ mojej b y tn o ś c i w Pod koniec « S W d pragną p o d k rc ś lić .ż e p o d e jście Centrum Sztucznego Zapładnxania ^ mnic b y ło na każdym kro ku nad- ursędującogo tam personelu w o
wyraz uprzejme i życzliw e.
L o n d y n ,lu ty 1946. 0000000000O0000000000
¥. Rawie z-K ostro, lept.
W V 0 J S IC TT s u n t, n l c T 1IJL-JLJ L k J L Ł J L . O -
- Szkoły Rolnicze w Wojsku w Szlcocji -
. o ^ n r - i i is t n ie ją obecnie 4. Szkoły
Na te re n ie oddziałów I* J' - ° ^ L |1)1 Wyszkolenia P ie c h o ty -K ie r.p o r. In ż fT a lis, R o ln ic z e ,a m ianowicie : Pr K7
p rz y 4. D y w iz ji P ie c h o ty - . p o r. In ż . Ramlau,
I I . Bryg. Strzelców Pieszych - ^ ^ ozyoyjrych _ k i e r . p o r. agr. Downarowto -w .—...„ o - - x j0 ze.daniem je s t p rz y -
Są to szk o ły Rolnicze typ * ‘ p r0'„iadzonia gospodarstw ro ln ych gotowanie słuchaczy do sar‘° b ',llcto d gospodarowania" ja k to u ją ł Szef z zastosowaniem nowoczesny o ^ ńa0yrn program, nauczania z dnia Sztabu 1. Korpusu u ro d ta z ie wprowadzający p
C lu te g o 1946. . „ T o ± 0 v form ie powielanego skryptu,wyusny Wspomniany program u k a z u -^ 7 J 0 ^ 0wych I . Korpusu / Ref .R olny-ppor.
prze z Samodzielny 'T ydział kierowników szkół ro ln ic z y c h na S tanisław K ry s ia k / , a °Pr a = ? ® S o n , , . , „ , , te re n ie I.K o rp u su i l l o z y ' ’ r i l T T k podstawie programu P o ls k ie j Szkoły
Program te n z o s ta ł oprą '. I w prsyborouskiego w N r.ój.. rzegladu R o ln ic z e j w Glasgowie / Pp- r z
R o ln ic z e g o /. . j - -nrzedmiotaw i ilo ś ć godzin szkody P o n iże j przedrukowujcmj - i j rob iu i k ró lik ó w i Kursu pszczelarstw a, ty p u " B ",o ra z ku rs u hodowli - v_ aSOwym Nr. I . Jednostek D yspozycji -
k tó re są zorganizowane w S1CK . . . .
, j l » _ n i- « i _ -i -n,o v\*i 1 m,ot:7.—
nych v Pindo Cask.
s tr.
t?
•ngen v s z w a jc a ra , “ ,-a*ir*+kich z a i i r c c r ^ r ; --- n
;ów zapewne ju ż d o ta rła do wszy i Qddi<Szkol. Zaw.Sztabu Głównego. Całość iych. Rozdziałem ic h z a jm u je ^ ię
kryptów Obejmuje 556 s £ ® , b * « c z e - « '
• Wiadomości ogolno p r -yb _ 190
P rodukcia ro ś lin n a _ 250
" zwierzęca ,
O rganizacia go sp .ro ln yc i 98 rachuhfeowość ro ln ic z a
T a b lic e pomocnicze są opracowywane w tych szkołach gdzie są na m iejscu kre ś
lone. Sam.Wydział Szkol.Zawodowego zamierza wykorzystać f ilm y ro ln ic z e ,o p ra cowane przez b r y ty js k ie M in is te rs tw o R o ln ic tw a ! .M inisterstw o I n f o r m a c ji/
W yśw ietlanie przeprowadzać będzie " Czołówka Filmowa " z Edynburga.
Szkoła R olnicza p rz y 16. Bryg.Pancernej z d o ła ła skonstruować epidiaskop we własnym zakresie. Inne szko ły s ta ra ją się wykorzystać epidiaskop w Centr.
¥ y s z k o l.A r y ty le r ji. Każda szkoła s ta ra się zorganizować choć skromne la b o ra to riu m fiz y c z n o —chemiczne,zakupując lu b wypożyczając potrzebne przyżady i m a te ria ły .
Jedną z poważniejszych tru d n o ś c i je s t sprawa uzyskania tr o ć * o rów do na uki. Dotychczas n ie udało s io tego pom yślnie z a ła tw ić .
Większość wykładowców posiada wyższe w ykształce nie ro ln ic z e oraz duże doświadczenie zawodowe,choć n ie w ie lu z n ic h pracowało we właściwym s z k o ln ic t
wie lu b agronomi społecznej.
Element uczniow ski początkowo bardzo niewyrównany pod względem p rz y gotowania w za kresie wiadomości ogólnych p o p ra w ił s ię obecnie bardzo znacznie.
S tw ie rd z ić można chęć,Zainteresow anie i rz e te ln y w y s iłe k . Uczniowie szkół zw o ln ie n i są od w sze lkich zajęć wojskowych,gdyż a b s o lu tn ie n ie da s ię to pogodzić z założeniam i s z k o ły i j e j zadaniem.
P rzew iduje s ię ,ż e po zakończeniu kursu uczniowie zdawać będą przed Komisją Egzaminacyjną,złożoną z p r z e d s ta w ic ie li Min.W. R. i O.P. oraz personelu wykładającego.
OGÓLNE ZESTAWIENIE ILOŚCI GODZIN PRZEDMIOT. Z PODZIAŁEM NA Ó K R E S f .
P R Z E D M I O T : OKRES I OKRES I I OGÓŁEM
godzin godzin godzin
A. PRZEDMIOTY OGÓLNEGO NAUCZANIA
1. R e lig ia 6 6 12
2. Język P o ls k i 24 12 36
'3. Język a n g ie ls k i 24 24 48
4. Nauka o P o ls c e :a /H is to ria 12 12
b/G eog rafia 8 8
5. Arytm etyka i geom etria stosowana 24- 12 36
6. F izyka i m otoro logia 15 15
7. Chemia stosowana 20 20
8. H ig ie n ia i pomoc w nagł.wypadkach 2/1 27 / 2 / 6 4 / 4 /1 9 1 /
B. PRODUKCJA ROLINMA
1. Botanika stosowana 20 20
2. Gleboznawstwo 12 12
3. M e lio ra c ia ro ln a 10 10
4. M iernictw o 6 6
5. Mech. upr. r o l i i maszyn ro ln . 24 24
6. Nawożenie 24 • 24
7. Ogólna uprawa r o ś lin 26 26
8. Szczegółowa ip r . r o ś lin i szko d n iki 44 44
9. Ł ą k i i pastw iska 15 15
10. T ra k to ry ro ln ic z e 18 /1 0 1 / 16 /1 0 1 / 34 /2 1 5 /
C. PRODUKCJA ZWIERZĘCA
1. Zoologia stosowana 12 12
2. Hodowla ogólna 26 26
3. Żywienie zw ierząt domowych 26 26
4. Hodowla szczegółowa 40 40
5. Mleczarstwo 10 10
6. N te ry n a ria , M / 12 / 6 2 / 12/126/
D. ORGANIZACJA I RACHTJNE0T70SC ROLN. *
1. Organiż. r o ln . i z b ió r.ż y c ia wsi 8 8
2 .O rganizacja gospodarstw rolnj/eh 12 12
3. Spółdzielczość i hnadel o ro d u kt. ro ln . 3 12 15
4. Rachunkowość ro ln ic z a / 2 3 / 20 / 6 0 / 2 0 /8 3 /
E. OGRODONNICTNO 1 <■ War zywnictw o 2. Sadownictwo
12
/ W 12 / 1 2 /
12 12 / 2 4 /
F. BUDOWNICTWO NIEJ SICIE
G. DTCIECZKI I ZAJĘCIA PRAKTYCZNE 8 /8 /
12 / 1 2 / 37 / 3 7 /
12 / 1 2 / 45 /4 5 /
R a z e m /3 4 8 / /3 4 8 / /6 9 6 /
W miarę m ożliwości n a le ż - przeprowadzić kilkugo dzinn e wykłady z zakresu le ś n ic tw a , dając uczniom ogólne p o ję c ie . ,
N iezale żnie od powyższych przedmiotów Szkoła Rolnicza p rz y Ośrodku Zapas.
Nr. 1 .Jednostek Dyspozycyjnych uwzględnia jeszcze dodatkowo wykłady i z a ję c ia praktyczne z pszczelarstw a i hodowli drobiu.
TYGODNIOWY ROZKZ.AD ZAJffC Z POSZCZEGÓLNYCH PRZEDMIOTÓW.
P R Z E D M I O T Okres I . Okres I I .
A.PRZEDMIOT OGÓLNEGO NAUCZANIA, 1 . R e lig ia
2 . Język p o ls k i 5 .Język a n g ie ls k i
4 . Nauka o Polsce : a /H is to ria b/G eografia 5. Arytmetyka i geometria stosowana 6 . F izyka i m eteorologia stosowana
7 . Chemia stosowana
8. H igiena i pomoc w nagłych wypadkach
godź. tyg . godź.tyg.
0,50 0,50
2,oo 1,00
2,oo 2,oo
1,00
0,66
2,oo 1,00
1,25 1,66
0,17 /1 0 ,5 8 / 0,17 /5 , 5 3 /
B, PRODUKCJA ROŚLINNA..
1. B otanika stosowana 2 . Gleboznawstwo S .M e lio ra c ia ro ln a
4. M iernictw o ..
5 . Mech. upr. r o l i i maszynoznawstw. r o i.
6 . Nawożenie
7. Ogólna uprawa r o ś lin _ . 8. Szczegółowa upr. r o ś lin i szkodniki 9 . Ł ą k i i pastw iska
10. T ra k to ry ro ln ic z o 0. PKODTJKCIA L7IERZĘCA.
1 . Zoologia stosowana 2 . Hodowla ogólna
3. Żywienie zw ierząt domowych 4 . Hodowla szczegółowa
5. Mleczarstwo 6 W eterynaria
D. ORGANIZAOIA I
l.O rg a n iz a c ie ro ln . i z b ió r, życia 2. Rganizacia gospodarstw ro ln y 3. Spółdzielczość i handel prod. ro ln . 4 . Rachunkowość ro ln ic z a
E.OGRODNICTWO.
1 .Warzywnictwo 2 .Sadownictwo
1,66 1, 00 0,84 0,50 2, oo 2, oo
1,50 /9 , 5 0 /
2,17 3,67 1,25
1,34 / 8 , 4 3 /
1,00 2.17 2.17
/ 5 , 54/
5,34 0,80
l,o o /5 , 1 4 /
0.66
1, 00 2,33
0,25 1,00
1,67 /5 , o o / / ! , » /
1,00
/ l , o o / 1,00 / l , o o /
