Zespoły instrumentalne – kapele ludowe
1. Cele lekcji
a. Wiadomości
Zapoznanie uczniów z pojęciem kapeli ludowych. Omówienie składu zespołów ludowych oraz ich rodzajów. Wskazanie instrumentów wchodzących w skład kapel ludowych, w określonych regionach polskich. Omówienie mapy polskich regionów oraz wskazanie na niej rozmieszczenia poszczególnych rodzajów kapel. Wysłuchanie utworów ludowych wykonanych przez kapele: góralską, kaszubską, mazowiecką. Zapoznanie uczniów z instrumentami ludowymi wchodzącymi w skład kapeli ludowej.
b. Umiejętności Uczeń potrafi:
1. Wyjaśnić pojęcie kapela ludowa.
2. Omówić skład zespołów ludowych oraz ich rodzaje.
3. Wskazać grupy instrumentów znajdujące się w kapeli ludowej.
4. Wskazać regiony, folklorystyczną mapę zespołów – kapel ludowych.
5. Omówić skład kapeli góralskiej, mazowieckiej, kaszubskiej.
6. Na podstawie wysłuchanych utworów wskazać ilość osób wchodzących w skład zespołu.
7. W wysłuchanych utworach wskazać cechy charakterystyczne dla kapeli ludowej.
2. Metoda pracy
Metoda opisowa z elementami pogadanki. Percepcja muzyki.
3. Środki dydaktyczne
1. Elżbieta Korowajczyk, Moja muzyka. Podręcznik dla klas 4 – 6.
2. Stanowisko do odtwarzania płyt.
3. Płyta z nagraniem utworów wykonywanych przez kapele góralską, mazowiecką, kaszubską.
4. Karta pracy ucznia.
5. Instrumenty muzyczne: flażolety, tamburyna, marakasy, cymbałki.
6. Plansze przedstawiajace instrumenty ludowe.
4. Przebieg lekcji
a. Faza przygotowawcza
1. Powitanie, czynności organizacyjno – porządkowe. Sprawdzenie obecności.
2. Sprawdzenie zadania domowego.
3. Powtórzenie piosenki poznanej na ostatniej lekcji oraz wspólne jej zaśpiewanie.
4. Podanie tematu lekcji.
(10 min)
b. Faza realizacyjna
1. Metodą pogadanki, zapoznanie uczniów z pojęciem kapeli ludowej. Na podstawie doświadczeń i posiadanej przez uczniów wiedzy, wskazanie cech charakterystycznych dla kapeli ludowej.
Przedstawienie podstawowego składu kapeli.
2. Wysłuchanie utworu pochodzącego z Kaszub. Metodą pogadanki, wskazanie składu zespołu słyszanego na nagraniu, a także omówienie brzmień charakterystycznych dla instrumentów w zespole oraz funkcji jaką spełniają.
3. Przedstawienie nazw zespołów ludowych i wyjaśnienie - metodą opisu - ich pochodzenia.
Wskazanie polskich regionów, w których spotykamy kapele ludowe. Omówienie cech brzmieniowych charakterystycznych dla poszczególnych zespołów oraz ciekawych elementów dotyczących budowy i charakteru kapel.
4. Percepcja utworu pochodzącego z terenu górskiego. Omówienie obsady zespołu i wskazanie łacińskiej nazwy określającej ten skład zespołu
5. Metodą opisu, na podstawie ilustracji i plansz, omówienie rozlokowania poszczególnych instrumentów w kapeli ludowej.
6. Wskazanie instrumentów wchodzących w skład kapel: góralskiej, mazowieckiej, kaszubskiej.
7. Wysłuchanie utworu wykonanego przez kapelę mazowiecką. Wskazanie elementów charakterystycznych dla owej kapeli. Omówienie instrumentów wchodzących w skład kapeli mazowieckiej.
(25 min)
c. Faza podsumowująca Zapisanie notatki do zeszytu:
1. Kapele ludowe – są to zespoły złożone z niewielkiej liczby muzyków. Występują one zazwyczaj na uroczystościach związanych z ludową zabawą, na weselach itp. Ich skład zależy od regionu, z którego pochodzą. Podstawowy skład kapeli to dudy, skrzypce; dudy, klarnet, bęben, skrzypce.
2. Kapela góralska – składa się z dwojga skrzypiec i basu.
3. Kapela mazowiecka – w skład tej kapeli wchodzą przeważnie skrzypce, bas i bębenek.
4. Kapela kaszubska – diabelskie skrzypce, burczybas.
(10 min)
5. Bibliografia
a. Elżbieta Korowajczyk, Moja muzyka. Podręcznik dla klas 4 – 6.
b. Janusz Ekiert, Bliżej muzyki. Encyklopedia.
6. Załączniki
a. Karta pracy ucznia
Najważniejsze zagadnienia związane z tematem lekcji Zespoły instrumentalne – kapele ludowe.
b. Zadanie domowe
