SCENARIUSZ ZAJĘĆ „B

(1)

SCENARIUSZ ZAJĘĆ „BADANIE WŁAŚCIWOŚCI ZWIĄZKÓW CHEMICZNYCH”

CHEMIA, III ETAP EDUKACYJNY

Temat: Badanie właściwości zwiazków chemicznych.

Treści kształcenia

Podstawa programowa: Punkt (2.11) [uczeń] porównuje właściwości związków kowalencyjnych i jonowych (stan skupienia, rozpuszczalność w wodzie, temperatury topnienia i wrzenia);

Cele zoperacjonalizowane

UCZEŃ: wie, czym się różni atom od cząsteczki oraz zna rolę elektronów walencyjnych w

tworzeniu cząsteczki wie, co to są związki

jonowe, związki kowalencyjne (atomowe)

oraz kowalencyjne spolaryzowane wie, co to jest wiązanie

jonowe, wiązanie kowalencyjne oraz

kowalencyjne spolaryzowane potrafi wyjaśnić jak powstaje wiązanie jonowe, wiązanie kowalencyjne oraz

kowalencyjne spolaryzowane

(2)

jonowych, kowalencyjnych oraz kowalencyjnych

spolaryzowanych podaje właściwości chemiczne związków

jonowych, związków kowalencyjnych

(atomowych) definiuje pojęcia: jon,

kation, anion, dipol Nabywane umiejętności

UCZEŃ:

rysuje wiązania jonowe, kowalencyjne oraz

kowalencyjne spolaryzowane potrafi przedstawić mechanizm tworzenia się

wiązania jonowego, kowalencyjnego oraz

kowalencyjnego spolaryzowanego między

atomami

pisze wzory elektronowe, kreskowe i sumaryczne buduje modele cząsteczek

Kompetencje kluczowe

 Kompetencje naukowe

 Porozumiewanie się w języku ojczystym

 Umiejętność uczenia się

 Umiejętność pracy indywidualnej oraz w parach

(3)

1) Wstęp:

Nauczyciel podaje temat lekcji. Sprawdza wiadomości uczniów dotyczące atomu (budowa atomu, definicje protonu, neutronu, elektronu, elektronów walencyjnych, powłok elektronowych).

Uczniowie zastanawiają się, czym się różni atom od cząsteczki.

2) Przebieg zajęć:

Nauczyciel wprowadza pojęcia: jonu, kationu oraz anionu, które uczniowie zapisują w zeszycie.

Uczniowie w trakcie burzy mózgów próbują zdefiniować pojęcie wiązania jonowego. Nauczyciel tłumaczy przy pomocy tablicy szkolnej, jaki jest mechanizm powstawania wiązania jonowego między atomami. Uczniowie zapisują notatki w zeszycie.

W trakcie rozmowy kierowanej uczniowie podają właściwości chemiczne związków jonowych. Nauczyciel podsumowuje wiadomości o wiązaniach i związkach jonowych używając prezentacji multimedialnej „Związki jonowe”.

W kolejnej części lekcji uczniowie zastanawiają się nad definicją wiązania kowalencyjnego (atomowego).

Nauczyciel wskazuje ucznia, który z pomocą podręcznika, encyklopedii lub Internetu tłumaczy klasie mechanizm powstania takiego wiązania. Nauczyciel podsumowuje jego wypowiedź. Uczniowie zapisują schemat powstania wiązania w zeszycie. W trakcie burzy mózgów klasa wymienia właściwości chemiczne związków kowalencyjnych. Podsumowanie wiadomości w formie prezentacji multimedialnej pt. „Związki kowalencyjne”.

Nauczyciel wprowadza pojęcie wiązania kowalencyjnego spolaryzowanego. Tłumaczy na tablicy szkolnej mechanizm powstania tego wiązania. Podaje przykłady związków, w których to wiązanie występuje. W kolejnym etapie nauczyciel prosi uczniów o odszukanie w encyklopedii

(4)

szkolnej na przykładzie cząsteczki wody.

Nauczyciel tłumaczy jak się pisze wzory elektronowe, sumaryczne i kreskowe.

Klasa przystępuje do ćwiczenia praktycznego. Nauczyciel dzieli uczniów na zespoły dwuosobowe. Przypomina zasady pracy w grupie. Każdy z zespołów otrzymuje modele kulkowo-pręcikowe atomu oraz kartę z poleceniem.

Uczniowie wykonują ćwiczenie, następnie nauczyciel ocenia każdą z par.

Instrukcja przeprowadzenia obserwacji 1. Opis teoretyczny omawianego zjawiska:

Budowa i rodzaje wiązań w cząsteczce.

2. Ustalenie celu i obiektu prowadzonych badań:

Celem ćwiczenia jest zapoznanie uczniów z budową cząsteczki oraz wiązań w niej występujących.

3. Sposób przygotowania obserwacji (czas, miejsce itd.):

Ćwiczenie jest prowadzone podczas lekcji chemii w klasie.

Nauczyciel przygotowuje dla każdej pary modele kulkowo – pręcikowe atomu. Po wykonaniu zadania nauczyciel podchodzi do każdej z par i ocenia ich pracę.

4. Sposób przeprowadzenia obserwacji:

Uczniowie pracują w parach. Przy pomocy modelu kulkowo – pręcikowego budują cząsteczki następujących związków:

- wody - chloru

- chlorku sodu (NaCl) - wodoru

- dwutlenku węgla (IV) (CO2) - amoniaku (NH3)

Następnie rysują ich schematy modeli w zeszycie.

3) Podsumowanie :

(5)

Nauczyciel podsumowuje najważniejsze wiadomości.

Ocenia pracę uczniów. Wyjaśnia pracę domową.

Środki dydaktyczne

 Podręcznik, encyklopedia

 Komputery połączone z internetem

 Układ okresowy pierwiastków

 Prezentacja multimedialna „Związki kowalencyjne”

 Prezentacja multimedialna „Związki jonowe”

Metody nauczania

 Pogadanka

 „Burza mózgów”

 Rozmowa kierowana

 Praca z podręcznikiem, encyklopedią, internetem

 Modele kulkowo-pręcikowe atomów

 Ćwiczenia uczniowskie Formy pracy

 Praca indywidualna

 Praca w parach Praca domowa

Narysuj modele następujących cząsteczek:

- azotu

- chlorku potasu - tlenu

Przy każdym rysunku napisz wzór strukturalny, sumaryczny i kreskowy cząsteczek.

Zadanie dla chętnych

Co to są oddziaływania międzycząsteczkowe? Podaj przykłady.

(6)

Lista załączników multimedialnych

Prezentacja multimedialna „Związki kowalencyjne”

Prezentacja multimedialna „Związki jonowe”