C«nq nwmTW 10 Opłacono gołówkg » flóry
PISMO SPOŁECZNE, GOSPODARCZE, OŚWIATOWE I POLITYCZNE DLA WSZYSTKICH STANÓW
• Ml
Nr 1 II W€fbrxdn^9FEDCBA w t o r e k d n ia 3 s ty c z n ia 1 9 3 9 11 Rok 21
KAZIMIERZ TOMASZEWSKI
p r z e w o d n ic z ą c y O k r ę g u P o m o r s k ie g o O . Z . N .
Ku zjednoczeniu spoleczeńswta pomorskiego
O d c h w ili o g ło s z e n ia d e k la r a c ji id e o w o - p o lity c z n e j O . Z . N . m in ie n ie b a w e m d r u g r o k . U s c h y łk u r o k u 1 9 3 8 w y p a d ło n a m p a tr z e ć w s te c z , z r o b ić o b r a c h u n e k z - d z ia ła ln o ś c i O b o z u n a s z e g o w s z c z e g ó ln o ś
c i tu n a P o m o r z u .
O b r a c h u n e k n a s z n ie je s t j e d n a k p r z e z n a c z o n y u ia ty c h c o s ie d z ą p o u s z y w p o m y t e , h o ł d u j ą d o k t r y n i e i t w i e r d z ą , z e w s z y s t k o c o n i e i c h w z g l . z n i c h n i c m c w a n e . O b r a c h u n e k t e n z r o b i m y d i a l u d z i d o b r e j w o n , d l a t y c h , k t ó r z y d z i e l ą c z n a m i t r u d o r g a n i z a c y j n y , c z u j ą b r z e m i ę o d p o w i e d z ia l n o ś c i z a l o s y i p o w o d z e n i e n i e p a r t ii , g r u p y , a l e z a l o s y P o m o r z a i c a l e 4 P o l s k i .
O b ó z n a s z p o d j ą ł r z u c o n y p r z e z M a r s z a łk a Ś m ig łe g o - K y d z a p o s t u l a t z je d n o c z ę m a P N a r o d u , z o r g a n iz o w a n ie s p o łe c z e ń s tw a o d p o d s ta w d la o b r o n y n a s z e j n ie p o d le g - ło s c i.D o k o g o z w r a c a s ię o b ó z z je d n o c z e n ia n a r o d o w e g o ? C z y d o ja k ie jś s p e c ja l
n e j g r u p y o b y w a te li, c z y tw ó r c a o b o z u w a ż y ł n a s z a li d a w n e z a s łu g i lu b o r i e n t a c je i p o g lą d y p o lity c z n e . N ie ! Z w r ó c ił s ię o n z a p e le m d o ty c h w s z y s tk ic h , k tó r z y c h c ą h y c ś w ia d o m y m i w s p ó łtw ó r c a m i t e r a ź n ie j
s z o ś c i i p r z y s z ło ś c i P o ls k i. D ą ż y m y d o t e g o , a b y j a k n a js z e r s z e r z e s z e N a r o d u z r o z u m ia ły i p r z y s w o iły s o b ie tę p r a w d ę , ż e o c e n ą d z ia ła ln o ś c i p u b lic z n e j w P o ls c e m u s i b y ć w z g lą d n a o b r o n n o ś ć g o to w o ś ć w o je n n ą P o ls k i.
Z w a lc z a ć m u s im y z a c ie k le p r z e ja w y n ie w ia r y w e w ła s n e s iły ja k o n a le c ia ło ś c i n ie w o li, s ło w e m m u s im y o b u d z ić tk w ią c e w n a s z y m N a r o d z ie — s iły — tw ó r c z e , k t ó r e p c h n ę ły n a s n a d r o g ę r o z w o ju w n a j
w a ż n ie js z y c h p r z e ja w a c h ż y c ia p a ń s tw o w o - s p o łe c z n e g o .
S iły te n ie m o g ą m a r n o w a ć s ię w n i e s k o o r d y n o w a n y c h w y s iłk a c h . Z e ś r o d k o w a n e r a z e m u j ę te i u ż y w a n e w m y ś l z g ó r y u - ło ż o n e g o p la n u w y s ta r c z ą d o o s ią g n ię c ia z a k r e ś lo n y c h n a s z e r o k ą m ia r ę z a d a ń .
M in io n y o k r e s ż y c ia p o lity c z n e g o o b f ito w a ł w n i e z m i e r n ie w a ż n e z d a r z e n ia z a r ó w n o w d z ie d z in ie m ię d z y n a r o d o w e j j a k i ś c iś le w e w n ę tr z n e j. M a m y d o z a n o to w a n ia k o n f l ik t p o ls k o - lite w s k i i p o w r ó t Z ie m i Z a o lz ia ń s k ie n a ło n o M a c ie r z y . Z d a r z e n ia te w p r z e ja w ie s w o im s ta n o w ią p o c ie s z a ją c y o b ja w , ż e p r z e c ie ż w c h w ila c h w a ż n y c h i g r o ź n y c h P o la c y p o t r a f i ą s ię d o g a d a ć . S z c z ę ś liw e r o z w ią z a n ie o b u n a d e r w a ż n y c h z a g a d n ie ń j e s t n ie z a p r z e c z a ln ą z a s łu g ą P . P r e z y d e n t a R z e c z y p o s p o lite j, W o d z a N a c z e ln e g o , R z ą d u i j e d n o li t e j p o s ta w y — c a łe g o N a r o d u .
Z d z ie d z in y w e w n ę tr z n e j w y b ija ją s ię n a c z o ło w y b o r y d o c ia ł u s ta w o d a w c z y c h j a k i w y b o r y s a m o r z ą d o w e . W y n ik w y b o r ó w p a r l a m e n t a r n y c h n a P o m o r z u p o tw ie r d z ił, ż e w s p o łe c z e ń s tw ie p o m o r s k im i s t
n ie je p o d ś w ia d o m ie d ą ż n o ś ć d o z je d n o c z e n ia , s ię w y ła o w u ją c a s ię w c h w ila c h w a ż n y c h w s p o s ó b s p o n ta n ic z n y . F r e k w e n c j a w y b o r c z a n a P o m o r z u , d o c h o d z ą c a d o 7 0 p r o c e n t ś w ia d c z y o ty m , ż e p r z e k o n a n ia p o lity c z n e i o b e c n e p r z e g r ó d k i p a r t y jn e n ie s ą is to tn ą p r z e s z k o d ą d o z je d n o c z e n ia . P a r ti e p o lity c z n e n ie s ą w s ta n ie p o w s tr z y m a ć d ą ż n o ś c i d o — z je d n o c z e n ia i n ie w y w ie r a ją n a n ie w p ły w u . D o w o d z i to o z d r o w iu m o r a ln y m i g łę b o k im p a t r io t y z m i e s z e r o k ic h m a s p o m o r s k ic h .
D o w y b o r ó w s a m o r z ą d o w y c h O . Z . N . n a P o m o r z u n ie s ta w a ł n a p ła s z c z y ź n ie p o lity c z n e j, w y c h o d z ą c z e s łu s z n e g o z a ło ż e
Zgon śp. kardynała
Kakowsklego EZ
Gzang-Kaj-Szek zaczyna ulegać
S Z A N G H A J . W k o ła c h p o lity c z n y c h k u r s u je s z e r e g s e n s a c y jn y c h k o m e n ta r z y n a te m a t w y ja z d u d o H o n g k o n g u w ic e p r z e w o d n ic z ą c e g o n a c z e ln e j r a d y K u o m in ta n - g u , b . p r e m i e r a c h iń s k ie g o W a n g - C z in g - W e ja .
N ie b r a k p r z y p u s z c z e ń , ż e W a n g - C in g W e j w y je c h a ł a z z g o d ą m a r s z a łk a C z a n g - K a j - S z e k a , c e le m n ie o f ic ja ln e g o w y s o n d o w a n ia m o ż liw o ś c i n a w ią z a n ia e w e n tu a l n y c h r o z m ó w z J a p o n ią .
Życzenia Noworoczne włodarza Pomorza
W ślad za rozrostem terytorialnym Wielkiego Po
morza iś ć m u s i d a ls z e k o n s e k w e n t n e p o g ł ę b i e n i e p o m y ś ln e j e k s p a n s j i g o s p o d a r c z e j i k u l t u r a l n e j . W d z ie le ty m n ie m o ż e z a b r a k n ą ć ż a d n e g o p o l s k ie g o s e r c a . O to ż y c z e n ia , k t ó r ę n a p r o g u N o w e g o R o k u s k ł a d a m Z ie m i P o m o r s k i e j .
Włatlysław Raczkiewicz.
wojeu/o<fo pomofsfcf
G r y p a , n a k t ó r ą ś p . k s . k a r d y n a ł K a k o w s k i z a p a d ! p r z e d d w o m a ty g o d n ia m i, w u b i e g ł y m ty g o d n iu p r z e s z ła w z a p a le n ie p łu c . S t a n z d r o w ia a r c y - p a s t e r z a p o g a r s z a ł s ię z d n i a n a d z ie ń , z w ła s z c z a w s k u t e k o s ła b ie n ia d z i a ł a l
n o ś c i s e r c a . O d n ie d z ie li, d n i a 2 5 g r u d n i a s t a ł o s i ę d l a l e k a r z y r z e c z ą p e w n ą , ż e ś p . k a r d y n a ł n i e w y j d z i e z w y c i ę s k o z c h o r o b y . J e ż e l i z a ś s t a n k r y t y c z n y p r z e d ł u ż y ł s i ę n a k i l k a d n i , b y ł t o d o w ó d n i e s p o ż y t y c h s i ł ż y w o t n y c h , f i z y c z n y c h i d u c h o w y c h d o s t o j n e g o c h o r e g o .
P o d c z a s s w e g o o k r e s u c h o r o b y ś p . k s i ą d z k a r d y n a ł z a c h o w y w a ł c a ł k o w i t ą p r z y t o m n o ś ć u m y s ł u , n i e z a m ą c o n ą p o g o d ę d u c h a i p e ł n ą ś w i a d o m o ś ć z b l i ż a j ą c e g o s i ę z g o n u . W y d a ł o s t a t n i e s w e p o l e c e n i a , b ł o g o s ł a w i ł o d w i e d z a j ą c y c h i p o c i e s z a ł s t r a p i o n y c h j e g o c h o r o b ą .
K r y t y c z n e c h w i l e n a s t ą p i ł y w p i ą t e k , d n i a 5 0 u b . m . o g o d z . 4 ,3 0 .
U ł o ż a n a j d o s t o j n i e j s z e g o p a s t e r z a z g r o m a d z i l i s i ę : k a p i t u ł a m e t r o p o l i t a l n a w a r s z a w s k a , r o d z i n a i n a j b l i ż s z e o t o c z e n i e . Z g r o m a d z e n i r o z p o c z ę l i m o d l i t w ę z a k o n a j ą c y c h .
O g o d z . 5 p r z y b y ł J . E . k s . n u n c j u s z a r c y b i s k u p C o r t e s i w t o w a r z y s t w i e r a d c y n u n c j a t u r y k s . p r a ł . P a - c i n i e g o . K s . n u n c j u s z u d z i e l i ł c h o r e m u b ł o g o s ł a w i e ń s t w a , p o c z y m k s . k a r d y n a ł o t w o r z y ł o c z y i w y p o w i e d z i a ł w j ę z y k u w ł o s k i m n i e z w y k l e p o d n i o s ł e i w z r u s z a j ą c e p r z e m ó w i e n i e , w s k a z u j ą c w n i m , ż e z a w s z e j a k o a r c y b i s k u p
n i a , ż e s a m o r z ą d j e s t t e r e n e m p r a c y g o - s p o d a r c z e j , s p o ł e c z n e j i k u l t u r a l n o - o ś w ia i t o w e j . T o j e d y n ie z d r o w e p o j ę c ie i d e i s a m o r z ą d u p o c i ą g n ę ł o z a s o b ą o d p o w i e d n i d o b ó r k a n d y d a t ó w m a j ą c y c h d u ż e d o ś w i a d c z e n i e w z a k r e s i e c i ę ż k i e j i o d p o w i e d z i a l
n e j p r a c y s a m o r z ą d u i d a j ą c y c h g w a r a n c j ę , ż e n i e b ę d ą w n o s i ć d o n i e j p i e r w i a s t k ó w s z k o d l i w e j n a t e r e n i e t y m p o l i t y k i . W r a m a c h r a d m i e j s k i c h n i e m a m i e j s c a d o u s t a l e n i a d a l e k o s i ę ż n y c h i d e i p a ń s t w o w y c h .
Przed nami piętrzą się w nowym roku ważne i ciężkie zadania do spełnienia i to zarówno natury organizacyjnej jak i społe czno - gospodarczej.
Po ostatecznym i gruntownym zmonto- wanui komórek organizacyjnych w terenie OZN. na Pomorzuzgodnie ze swym założe niem przystąpi do realizacji głoszonych przez się haseł. Sprawa unarodowienia handlu, przemysłu i rzemiosła na Pomo
w p a j a w d u c h o w i e ń s t w o s w e i w l u d w i e r n y z a s a d y p r a w d z i w e j w i a r y o r a z m i ł o ś c i i p o s ł u s z e ń s t w a d l a S t o l i c y A - p o s t o l s k i e j . — P o l s k a — m ó w i ł — b ę d z i e s i l n ą o i l e b ę d z i e w i e r n ą n a u c e C h r y s t u s a P a n a i w s k a z a n i o m K o ś c i o ł a . P o d k r e ś l a j ą c n a s t ę p n i e s w ą w i e r n o ś ć K o ś c i o ł o w i i n a j ś c i ś l e j s z ą ł ą c z n o ś ć z e S t o l i c ą ś w i ę tą , z a z n a c z y ł m o c n o , i ż , k t o n i e j e s t w t a k i e j ł ą c z n o ś c i , j e s t p o z a K o ś c i o łe m .
P r z e m ó w i e n i e g a s n ą c e g o a r c y p a s t e - r z a , s t a n o w i ą c e n i e j a k o j e g o t e s t a m e n t d u c h o w y , w y w a r ł o n a w s z y s t k i c h o b e c n y c h w i e l k i e n i e z a p o m n i a n e w r a ż e n i e . W s z y s c y m i e l i ł z y w o c z a c h .
P o d w u g o d z i n a c h n a s t ą p i ł p o n o w n y a t a k s e r c o w y i o g o d z . 2 1 m . 1 5 a r c y b i s k u p W a r s z a w y ś p . k s i ą d z k a r d y n a ł K a k o w s k i z a k o ń c z y ł s w e ż y c i e .
D u c h o w i e ń s t w o u b r a ł o Z m a r łe g o K s i ę c i a K o ś c i o ł a w s z a t y p o n t y f i k a l u e i p r z e n i o s ł o z w ł o k i d o k a p l i c y p r y w a t n e j p a ł a c u a r c y b i s k u p i e g o . W c i ą g u c a ł e j n o c y p r z y Z m a r ł y m A r c y p a s t e r z u m o d l i l i s i ę z a k o n n i c y .
W s o b o t ę i n i e d z i e l ę , o d w c z e s n e g o r a n k a k a p ł a n i p r z y z w ł o k a c h o d p r a w i a l i m s z e ś w i ę te . M s z e ś w i ę t e b ę d ą o d p r a w i a n e w d a l s z y m c i ą g u r ó w n i e ż w p o n i e d z i a ł e k i w t o r e k .
W z w i ą z k u z e z g o n e m k s . k a r d y n a ł a A l e k s a n d r a K a k o w s k i e g o , p . W o j e w o d a P o m o r s k i W ł a d y s ł a w R a c z k i e - w i c z p r z e s ł a ł d o K u r i i M e t r o p o l i t a l n e j d e p e s z ę k o n d o l e n c y j n ą .
W A R S Z A W A . Z m a r ł y a r c y p a s t e r z ś p . k s . k a r d y n a ł K a k o w s k i s p o c z y w a
rzu pozostanie nadal dla nas troską naj
ważniejszą. Zgodnie z zapowiedzią rozwią zania sprawy żydowskiej w całej Polsce OZN. na Pomorzu wytęży wszystkie siły, by ziemia pomorska możliwie w najkrót
szym czasie pozbyła się niepożądanego e- lementu żydowskiego. W walce z tym ele mentem muszą nam przyświecać doskona- nale przykłady zwalki gospodarczej z prze szłości zorganizowanej i narzuconej społe czeństwu pomorskiemu i wielkopolskiemu przez zasłużonych mężów tej miary co ks.
Wawrzyniak, Szamarzewski i inni.
Hasła gospodarcze, do których realiza cja OZN. na Pomorzu przystąpił w jak najkrótszym czasie, zostały przyjęte we formie jasno sprecyzowanych tez, przez I-szy Wojewódzki Zjazd Obywatelski OZN na Pomorzu, tę wspaniałą publiczną ma
nifestację polityczną w pamiętnym dla To runia dniu 9 października 1938 roku.
Zastanawiając się nad możliwościami rozwoju idei OZN. na Pomorzu dochodzi
Atak lotniczy na statek brytyjski
MADRYT. Artyleria powstańcza bom
bardowała ubiegłej nocy niezwykle gwał townie przedmieścia Madrytu. We wczes
nych godzinach rannych rozpoczęła się akcja piechoty powstańczej, której re zultaty są dotychczas nieznane.
* * *
LONDYN. A g e n c j a R e u t e r a d o n o s i z W a l e n c j i , ż e s t a t e k b r y t y j s k i , M i r u p a n u 1’4 z o s t a ł z a a t a k o w a n y p r z e z n i e z n a n e g o p o c h o d z e n i a s a m o l o t.
J e d n a z e z r z u c o n y c h b o m b t r a f i ł a s t a t e k p o w o d u j ą c d o s y ć p o w a ż n e u s z k o d z e n i a .
w t r u m n i e n a k a t a f a l k u , o t o c z o n y z i e l e n i ą w w i e l k i m s a l o n i e p a ł a c u a r c y b i s k u p i e g o , z a m i e n i o n y m n a k a p l i c ę .
W c i ą g u d n i a n o w o r o c z n e g o w g o d z i n a c h o d 8 d o 1 0 l i c z n e r z e s z e w i e r n y c h z e w s z y s t k i c h s f e r s p o ł e c z e ń s t w a s k ł a d a ł y h o ł d z m a r ł e m u a r c y p a s t e - r z o w i .
W g o d z i n a c h r a n n y c h k s i ę ż a i b i s k u p i o d p r a w i a l i b s z e ś w . p r z y t r u m n i e z m a r ł e g o k s . k a r d y n a ł a K a k o w s k i e g o , a w c i ą g u c a ł e g o d n i a a l u m n i s e m i n a r i u m , z a k o n n i c y i z a k o n n i c e o d m a w i a l i m o d ł y .
D o k a p l i c y p r z y b y ł w c z o r a j m e t r o p o l i t a p r a w o s ł a w n y D i o n i z y w a s y ś c i e d u c h o w i e ń s t w a p r a w o s ł a w n e g o , k t ó r y z ł o ż y ł k s . p r a ł a t o w i D ą b r o w s k i e m u w y r a z y g ł ę b o k i e j k o n d o l e n c j i z p o w o d u z g o n u a r c y p a s t e r z a k s . k a r d y n a ł a K a k o w s k i e g o .
my do wniosków, które nastrajają nas bo jowników tej idei optymistycznie.
Na Pomorzu bowiem jak nigdzie w kraju całe społeczeństwo zdaje sobie spra
wę, że w tej części kraju nie stać nas na waśnie i spory ideologiczne na dyskusje nad oceną zasług w przeszłości i na perma nentną opozycję.
W obliczu zadań, których spełnienia musimy się podjąćw nowym roku 1939 — pragnę powtórzyć słowa moje wypowie dziane z okazji otwarcia LSZego Wojewódz kiego Zjazdu Obywatelskiego OZN. na Po morzu:
„W walce naszej nie spoczniemy dopó
ty, dopóki ostatni uczciwy Pomorzanin nie znajdzie się wnaszych szeregach, gdyż Polska tylko wtedy będzie posiadała od
powiednie źródła i środki siły, gdy wszys cy zjednoczymy się w jednej granitowej masie i pracować będziemy według jedno
licie zorganicowanej i kierowanej woli dła dobra Najjaśniejszej Rzeczypospolitej44,
N r 1
S t r . 2 G Ł O S P O M O R Z A
Orzeczenie w sprawie powrotu zajętych dóbr
Nocna bitwa morska
w cieśninie GibraltarskiejZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
W A R SZA W A . .W w arszaw skim Sądzie A pelacyjnym , w w ydziale 1 cyw ilnym to
czył się charakterystyczny proces o zw rot dóbr pochodzących z konfiskaty, dokona
nej przez rządy carskie, w okresie po pow staniu styczniow ym . B . sadow nik potom ek pow stańca, M . W alew ski, w ystąpił przeciw ko obecnym w łaścicielom m ajątku ziem skiego w pow . białostockim , Z alesiany, o zw rot dóbr, które zajęte zostały przez rząd carski pod zarzutem prow adzenia przez
---ogQQXQQjgSJ---
Odebranie praw lekarzom żydowskim
Z godnie z zapow iedziam i, na m ocy roz
porządzenia senatu gdańskiego o w ykony w aniu praktyki lekarskiej na Z iem i G dań
skiej, odebrane zostały z dniem 1 stycznia 1939 roku w szystkim lekarzom żydow skim , posiadającym niem iecki dyplom le
karski, praw o leczenia. W yjątkow o Senat
M aszyna drukarska t. zw . „B ostonka^ , identyczna z m aszyną 113 której Józef Piłsuśdki, A leksander Sulkiew icz, K azim ierz R ożnow ski i M aria Piłsudska druko
w ali „R obotnika41.
pradziadka W alew skiego agitacji przeciw ko nabyw aniu m ajątków pochodzących z konfiskat carskich. W pierw szej instancji pow ództw o zostało oddalone. W alew ski odw ołał się do Sądu A pelacyjnego, podno
sząc, że taka konfiskata daje podstaw ę do rew indykacji m ajątku. W arszaw ski Sąd A pelacyjny na podstaw ie opinii biegłych, którzy stw ierdzili, że 80 ha gruntów , po
chodzi z konfiskaty, nakazał ich zw rot po
tom kow i pow stańca.
L O N D Y N . D n i a 2 7 s i e r p n i a r z ą d o w y k o n t r t o r p e d o w i e c h i s z p a ń s k i „ J o s e L u i z D i e z’ 4 , b y ł w c i e ś n i n i e G i b r a l t a r s k i e j z a a t a k o w a n y p r z e z k r ą ż o w n i k f l o t y g e n e r a ł a F r a n c o „ C a n a r i a s4 4 i o d n i ó s ł p o w a ż n e u s z k o d z e n i a . J o s e L u i z D i e z ” s c h r o n i ł s i ę w ó w c z a s d o p o r t u w G i b r a l t a r z e , g d z i e o d b y ł s i ę r e m o n t .
W c z o r a j w n o c y k o n t r t o r p e d o w i e c u s i ł o w a ł p r z e d o s t a ć s i ę d o W a l e n c j i . G d y j e d n a k w y p ł y n ą ł z p o r t u g i b r a l t a r s k i e g o , c z e k a j ą c e n a ń o d m i e s i ę c y o k r ę t y w o j e n n e g e n . F r a n c o o t w o r z y ł y o g i e ń .
gdański pozw olił nadal w ykonyw ać prakty kę dw om lekarzom żydow skim a m ianow i
cie: dr. W alterow i R osenthalow i w G dań
sku i dr. K urtow i Jakubow skiem u w So
potach, którym w olno jednak leczyć tylko pacjentów żydow skich.
G I E Ł D A
Płacono zł
Z B O Ż O W A
otych za 100 kg.
Z iem iopłody B ydgoszcz 29. 12. 1938
P oznań 29. 12. 1938
-> 1
Z yto now e 14 00-14.25 14,00— 14,25
P szenica 18,25— 19,00 18.00—18.50
Jęczm ień 16,75-17.25 16.75— 17,25
Jęczm ień jednolity 16,25-16,50 16,59-15,65 Jęczm ień zbiorow y 15.75— 16,00 15,75-16,25
O w ies 14,50-15,00 13,75— 14,75
M ąka żyt. I 0 65% 23,75-25,75 24.50— 25,25 M ąka psz. I 0 30% 38,00— 39.00 35,75 — 37.75 M ąka psz. I 0 50% 35,00— 36,00 33,50—35,50 M ąka psz. I A 65% 32,50-33,50 30,75-33,25 O tręby żytnie 19.50— 10,00 9,00-10.00 O tręby pszenne 10,25-11,50 9,25-11,00 O tręby jeczm . 10,25-10,75 9,75-10.75 G orczyca 36,00— 39,00 35,00—37,00 Siem ie lniane 48,00— 50.00 48.00-51,00 M ak niebieski 65,00-68,00 65,00—70,00
W yka ozim a 60.00-70,00 —
G roch polny — —
G roch V ictoria 25.00—29,00 25.50 - 27.50 G roch F olgera 22.00— 25,00 24,50—26.50
Ł ubin niebieski — —
Ł ubin żółty — —
R zepak ozim y 41,00-42,00. 40.50— 41,50 R zepak jary 38,50— 39,501 37.50-38,50
P O Z N A Ń S K I E T A R G O W I S K O M I E J S K I E
P o z n a ń , dnia 29.12 1938 r.
P łacono za 100 kg żyw ej w agi za.
B Y D Ł O : W O Ł Y :
P ełnom ięs. w ytuczone nieoprzęgane . M ięsiste tuczone m ło-dsze do lat 3 . M ięsiste tuczone starsze , ... ...
ł M iernie odżyw ione . . . . . •
6 4 -7 2 5 0 -6 0 46—50 38— 42
K o n t r t o r p e d o w i e c n a j e c h a ł n a o k r ę t f l o t y g e n . F r a n c o „ J u p i t e r " , k t ó r y o d r a z u z a t o n ą ł , n i e m n i e j s i l n i e o s t r z e l i w a n y p r z e z k r ą ż o w n i k „ C a n a r i a s " i i n n e j e d n o s t k i
„ J o s e L u i z D i e z " z m u s z o n y b y ł s c h r o n i e s i ę z p o w r o t e m n a w y b r z e ż e g i b r a l t a r s k i e . W o d l e g ł o ś c i 5 0 m o d b r z e g u o k r ę t o s i a d ł n a m i e l i ź n i e .
W c z a s i e w a l k i z k r ą ż o w n i k i e m „ G a n a - r i a s " k o n t r t o r p e d o w i e c s t r a c i ł 7 z a b i t y c h i 1 1 r a n n y c h m a r y n a r z y . W s z y s c y r a n n i z o s t a l i n a t y c h m i a s t o d e s ł a n i n a l ą d i u - m i e s z c z e n i w s z p i t a l u w G i b r a l t a r z e .
B U H A JE : 6 0 -6 8
W ytuczone pelnom ięsisle • , ’ • W ytuczone pełnom ięsiste jagnięta . N ietuczone dobrze odżyw’, starsze . .
M iernie odżyw ione <
48— 54 44— 46 3 4 -4 0
K R O W Y :
W ytuczone pełnom ięsiste T uczone m ięsiste ,
N ietuczone, dobrze odżyw ione . . . . M iernie odżyw ione . . , , , • • •
70— 78 5 0 -5 8 4 0 -4 6 2 0 -2 8
JA Ł O W IC E ;
W ytuczone pełnom ięsiste ....• •
T uczone m ięsiste ,
N ietuczone, dobrze odżyw ione . . . . M iernie odżyw ione
66— 74 5 0 -6 0 44— 48 3 6 -4 0
M Ł O D ZIE Ż :
D obrze odżyw ione ... ... • • • M iernie odżyw ione ... • < • *
3 6 -4 0 76= 84
C IE LĘ T A :
N ajprzedniejsze cielęta tuczone . • , T uczone cielęta . . . . , , , • » D obrze odżyw ione
M iernie odżyw ione
7 6 -8 4 66— 74 54— 64 4Q -52
O W CE :
W ytuczone pełnom ięs. jagnięta , . - T uczone starsze skopy i m aciorki .
64—70 5 0 -6 2
ŚW IN IE :
P ełnom ięs. 120— 150 kg żyw ej w agi P ełnom ięs 100— 120 kg żyw ej w agi P ełnom ięs. 80—100 kg żyw ej w agi
1 0 0 -1 0 4 96— 98 94— 98 9 0 -9 ?
Złóż dar na
Co gromada — to gromada
W alenty Trenarz, w ychodząc z fa
bryki, spostrzegł, że robotnicy, pracują
cy w raz z nim w zakładach N icka C ar- tersa w C hicago, przystając grupkam i, rozpraw iają o czym ś w w yraźnym pod
nieceniu.
— H allo, m ister Peacock! — zaw o
łał pan W alenty, podchodząc do m onte- ra-A m erykanina. — Cóż to za w iece?
Ludziska nie śpieszą się do dom ów i o czym ś tam gadają i rękam i w ym achują
niczym w iatraki! »
A m erykanin zsunął czapkę na tył siwiejącej już głow y i m ruknął:
— Zle, tow arzyszu, bardzo źle! D y
rekcja skończyła ustaw ianie now ych m otorów i m aszyn.
— N o to przecież w iem ! — w zru
szył ram ionam i pan Trenarz. — D ziś u- dekorow ano now y gm ach fl& gami, a na jutro w yznaczono otw arcie i — m aszy
ny ruszą całym pędem .
— R uszą całym pędem ! — pow tó
rzył z nienaw iścią w głosie m onter. — A czy w y w iecie, co to znaczy?! O d ju
tra dyrekcja zam ierza w łaśnie postaw ić na pierwszy ogień naszą zm ianę przy now ych m aszynach. Znam się ja na tym i w iem , co nastąpi...
Peacock zaklął gniew nie.
— N o, m ów cież, bym zrozum iał! Co takiego będzie? — nalegał Trenarz.
— To, co zaw sze byw a w takich w y
padkach! — syknął m onter. — Inspek
tor będzie przyglądać się pilnie naszej robocie i zapisyw ać sobie coś w note-
ł i k u . W i e c z o r e m z a ś t e g o i o w e g o z n a s
a m oże i w szystkich razem dyrekcja w y
rzuci na zbity łeb! ..N iepotrzebni nam jesteście — pow iedzą nam w biurze — niepotrzebni, bo nie um iecie się zasto
sow ać do now ych m aszyn. Tak to bę
dzie a nie inaczej!
U m ilkł i począł strząsać popiół z fajki, spoglądając na m ilczącego i chm urnego Polaka.
Poniew aż pan W alenty nie odzyw ał się, to Peacock ciągnął dalej.
— Tak m i się w idzi, że jutro po raz ostatni będziem y pracow ać u starego N icka, a potem ...
W estchnął ciężko i dorzucił.
— V7y — m łodzi dacie sobie jakoś radę, ale ja... Po pięćdziesiątce nie szu
ka się już pracy, bo nigdzie jej człow ie
kow i nie dadzą...
M ilczeli obaj. Trw ało to długą chw i
lę, aż nagle pan W alenty potrząsnął głow ą i błysnął szarym i m azurskim i o- czym a.
— K tóż to będzie rozm ieszczał ju
tro robotników przy m aszynach? — za
pytał.
— W edle zw yczaju — m onter, to znaczy — ja w tej zm ianie — odpow ie
dział m ister Peocock.
T renarz spojrzał na nie-go z łagod
nym uśm iechem i szepnął:
— Byliście zaw sze uprzejm i dla Po
laków i spraw iedliw i, to i m y teraz do
pom ożem y w am , odw dzięczym y się, je
żeli potrafim y. Trzym ajcie się nas tylko i tak rozstaw cie ludzi, jak ja w am po
radzę!
— D obrze — kiw ną głową stroska
ną A m erykanin.
U ścisnąwszy sobie dłonie, rozstali się. Trenarz szybko w yszedł na ulicę i
p r a w i e b i e g i e m s k i e r o w a ł s i ę d o p o l
skiej jadłodajni pana K lem ensa G rze
siaka, gdzie zbierali się zw ykle polscy robotnicy z fabryki N icke C artersa.
N azajutrz odbyła się uroczystość puszczenia w ruch now ego w ydziału fa
bryki.
W ygłoszono z tego pow odu kilka m ów , orkiestra fabryczna odegrała hym n am erykański, dyrekcja podejm o
w ała śniadaniem burm istrza, ławników i jakiegoś w ysokiego urzędnika, który przybył z W aszyngtonu, gdy tym czasem robotnicy dostaw szy po kuflu piw a, zgrom adzili się w now ej, jasnej hali i z zapartym oddechem przyglądali się no
w ym , połyskującym m aszynom -autom a- tom . Stalow e huczące i szczekające
„diabły”, uruchom ione przez m onterów przybyłych z fabryki w Pittsburgu, pra
cow ać zaczęły z zaw rotną, szaloną szyb
kością.
Pan W alenty Trenarz uw ażany za
„starostę” Polaków , pracujących w za
kładach N icka C artersa, stał obok m on
tera na przodzie i śledził ruchy m aszyn i robotników .
Pochylił się w reszcie do ucha Pea- cocka i krzyknął:
— Ci, co stoją przy m aszynach, za godzinę w ytchnęliby się, jak w oda so
dow a! Tu potrzebne jest inne tem po. U - w ażacie?!
To m ówiąc począł w ystukiw ać na- plecach m ontera niby jakiś w erbel na bębnie.
—O , tak, tak, — ucieszył się A m e
rykanin. — D obrze to spostrzegliście.
T renarz nie słuchał już tow arzysza, gdyż znow u zagłębił się w poznaw aniu now ych m aszyn i w sposób uzgodnienia pracy ich z rucham i Indzi.
A u t o m a t y w krótc„ s t a n ę ł y .
Inspektor sali zw rócił się z krótkim przem ów ieniem do robotników , po czym krzyknął:
— Staw ać do w arsztatu! R az... dw a...
Zanim padła kom enda — „trzy”, pan W alenty zdążył szepnąć coś do Peo- cocka i pow iedzieć do stojącego za nim towarzysza, M aćka Pietrzaka z Łow i
cza:— Pow iedz następnem u, niech ino na m nie patrzą, jak trza się ruszać. A niech te w ałki pocięte na taśm ie tuż za nożycam i po długiej osi układają, a przed skrzynią — to ino papraw iają, jeśli trzeba będzie...
— Trzy rozległa się kom enda.
M aszyny znow u poruszać poczęły setkam i sw ych stalow ych części i coraz w iększego nabierały rozpędu, aż, gdy w reszcie pracow ać poczęły z szybkością jednostajną., rozległ się głos Trenarza:
— Posuw aj pręty! R az-raz-raz-raz!
Puszczaj w ałki... raz-dw a! Przew róć podstaw ę — raz! Podaj na czerw ona taśm ę, zrów naj w szereg!... R az-raz-raz!
W krótce um ilkł, bo przekonał się już, że ludzie jego zrozum ieli, jakie należy pow tarzać ruchy, w jakim tem pie i z ja
ką szybkością. Po dw óch godzinach Pie
trzak krzyknął do pana W alentego:
— H ej, starosto! Jakoś m ożna w y
trzym ać! C hyba dam y sobie radę?! N ie taki straszny diabeł, jak go m alują, dro
gi panie Peacock! — dodał spojrzaw szy na m ontera.
— O , tak, tak! — ucieszył się A m e
rykanin, nie odw racając oczu od auto
m atów , które w czoraj jeszcze w ydaw a
ły m u się potw oram i nie do opanow ania.
Teraz już nie przerażały go. Spokój pow racał do stroskanej duszy ttarego
r o b o t n i k a . .
