Głos Pomorza i Ziemi Warszawskiej : dawniej "Głos Wąbrzeski" : pismo społeczne, gospodarcze, oświatowe i polityczne dla wszystkich stanów 1937.02.13, R. 18, nr 18

(1)

Ceng numeru 10 groszy Opłacono gołówkg z góry

fił OS POMORZA

U fa W U I ZIEMI WARSZAWSKIEJ

**(DAWNIEJ .GŁOS WĄBRZESKI*)**

PISMO SPOŁECZNE, GOSPODARCZE, OŚWIATOWE I POLITYCZNE DLA WSZYSTKICH STANÓW

N r || ZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA s o b o t a d n i a 1 3 l u t e g o 1 9 3 7 r . II ^{Rok 18}

liń optail ®l M i Państwo Polskio R o z p r a w ie p r z e w o d n i c z y ł s ę d z ia

s . o . p . D o r s z , p r o t o k ó ł o w a ł s e k r . s . o . ZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA

T o r b i c k i .

P R A W D Z I W E O B L I C Z E „ L O J A L N Y C H N I E M C Ó W " K O R Z Y S T A J Ą C Y C H Z P R A W A G O Ś C I N N O Ś C I W P O L S C E . — „ Z A M N I E H I T L E R P Ł A C I , A B Y P O D T R Z Y M A Ć J U N G D E U T S C H E P A R T E I " — Ż A D N A W Ł A D Z A A N I U R Z Ą D W P O L S C E N I E J E S T K O M P E T E N T N Y D E C Y D O W A Ć O M O I M L O S I E , B O J E S T E M O P T A N T E M . — L O S E M J E G O M O Ż E J E D Y N I E . . . . D E C Y D O W A Ć G E N E W A . — W Y R O K : 6 M I E Ś . A R E S Z T U

Z e l ż e n i e N a r o d u i P a ń s tw a P o l -

W d n i u 1 0 b m . p r z e d S ą d e m O k r ę g o w y m w T o r u n iu n a s e s j i w y j a z d o w e j w W ą b r z e ź n i e o d b y ł a s i ę r o z p r a w a p r z e c iw k o N i e m c o w i o p t a n t o w i . G e r h a r d o w i B e r g m a n o w i z L i p n i c y .

R o z p r a w a t a w y k a z a ł a p r a w d z i w e o b l ic z e „ l o j a l n e g o * ’ N i e m c a — o p t a n t a k o r z y s t a ją c e g o z p r a w a g o ś c i n n o ś c i w P o l s c e , w y k a z a ł a , ż e j e d n a k d z i a ła t u . n a P o m o r z u u k r y t a , k o n s p i -

w a s s . . .. o r a z j a k B e r g m a n c h w a l i ł s i ę t e n c z y n n a 6 m i e s i ę c y a r e s z t u , 2 0 z ł i ż „ H it le r z a n i e g o p ł a c i, b y p o d t r z y - o p ł a t s ą d o w y c h i p o n o s z e n i e k o s z - m a ć J u n g d e u t s c h e P a r t e i’4.

W d a l s z y m c i ą g u p r z e w o d u s ą d o w e g o z e z n a w a ło j e s z c z e 1

ś w ia d k ó w , k t ó r z y z e z n a li , ż e B e r g m a n m i m o i ż p i ł w ó d k ę , z d a w a ł s o b i e s p r a w ę z t e g o c o m ó w i. S t w i e r d z i li p o n a d t o , iż s ł o w a o b e l ż y w e w y p o w i e d z i a ł.

t ó w .

N a p o c z e t k a r y z a l ic z o n o B e r g m a - k i l k u n a s t u ; n o w i a r e s z t ś l e d c z y o d 1 3 s t y c z n i a b r .

N a w n io s e k p . P r o k u r a t o r a ś r o d e k z a p o b i e g a w c z y u t r z y m a n o w m o c y . B e r g m a n a o d p r o w a d z o n o w i ę c s p o - w r o t e m d o a r e s z t u .

s k i e g o p r z e z n i e m c a — o p t a n t a — k o r z y s t a ją c e g o z p r a w o b y w a te l a p o l s k ie g o d a j e n a m w ie l e d o m y ś l e n i a . J u ż s a m F a k t p r z e s tę p s tw a . C ó ż d o p i e r o m ó w i ć — j a k w y k a z a ł p r z e w ó d s ą d o w y — o r o li n i e m c a B e r g - m a n n a , r o l i j a k ą m a t u n a P o m o r z u d o s p e ł n i e n i a w ś r ó d n i c m e ó w . ( z y ż to n i e w y m o w n e ?

T o p o w i n n o s i ę s k o ń c z y ć . J e ś l i s i ę n i e m c o m u n a s n i e p o d o b a — p r o s i m y

— d r z w i o t w a r te . I d ź c i e ! A l e j e ś l i t u j e s te ś c i e , t o p r z y n a j m n i e j n a s i P a ń - I s t w a n i e l ż y jc i e .

O s k a r ż o n y B e r g m a n z e z n a w a ł p o n i e m i e c k u . S ł o w a j e g o t ł o m a c z y ł b i e g ły s ą d o w y p . J a r o s z e w s k i . B e r g m a n d o w i n y s i ę n i e p r z y z n a je , w i e d z i a ł c o c z y n i. P a ń s tw a i N a r o d u P o l s k i e g o n i e z e lż y ł , a r e ż im u n i e m i e c - k i g o n i e w y c h w a l a ł. M ó w i ł je d y n ie , iż d z ię k i tr a k ta to w i b ę d z ie m o ż n a w y w o z ić d o N ie m ie c ś w in ie .

P o z a m k n ię c iu p r z e w o d u s ą d o w e g o z a b r a ł g ło s p . p r o k u r a t o r W a ł e c k i , k t ó r y w m o c n y c h s ło w a c h o k r e ś lił o s k a r ż o n e g o i je g o c z y n . W p o w o d z i p r z e s tę p s tw m ó w ił p . p r o k u r a to r z a n . 1 5 2 k o d e k s u k a r n e g o n a jw ię c e j s to i o s k a r ż o n y c h n a r o d o w o ś c i n ie m ie c k ie j ।

M ó w ią c o o s k a r ż o n y m B e r g m a n ie z e - ’ s ta w ia je g o p o w ie d z e n ie o G e n e w ie ,;

je g o m is ji ( ja k o o p ta n t) i f a k t z e lż e - n iia P a ń s tw a i N a r o d u P o ls k ie g o — te n c a ły s z e re g d o w o d ó w d a je p o d s ta w ę , ż e o s k a r ż o n y je s t je d n o s tk ą n ie - i

• lo ja ln ą w o b e c P a ń s tw a P o ls k ie g o . r a c y jn a r o b o ta .

G e r h a r d B e r g m a n , p r z y p r o w a d z o n y z a r e s z tu ś le d c z e g o w W ą b r z e ź n ie o d p o w ia d a ł p r z e d S ą d e m tz a z e l

ż e n ie N a ro d u i P a ń s tw a P o ls k ie g o p r z e z u ż y c ie s łó w : j a n a to w s z y s tk o i n a w a s s ...!

T ło z a jś c ia b y ło n a s tę p u ją c e j B e r g m a n w g r u d n iu 1 9 3 5 r o k u p o s z e d ł z e z n a jo m y m i d o o b e r ż y p . K u b a c k ie g o w L ip n ic y i ta m p r z y k ie lis z k u p o c z ę to o m a w ia ć z a jś c ie j a k ie m ia ło s w e g o c z a s u w o b e r ż y w P u łk o w ie , g d z ie p o k łó c ili s ię w z a je m n ie N ie m c y . P o d k o n ie c te j r o z m o w y w y p ito n a z g o d ę a< B e r g m a n p o w ie d z ia ł, ż e to w a r z y s z e c i p o w in n i p a m ię ta ć ż e s ą N ie m c a m i, c h o ć tu p r z e b y w a ją — n ie c h ż y je z a ty m je d n o ś ć

„ e w a n g e lic k a 4 !

P o ty m B e r g m a n p o c z ą ł p o lity k o - w a ć , z a z n a c z a ją c ż e je s t p o lity c z n ie

w y r o b o n y i o b o w i ą z k i e m j e g o j e s t ; . . „

u t r z y m a n i e d u c h a n i e m i e c k i e g o ' D la te g o te ż p o p ie r a a k t o s k a r ż e n ia w w ś r ó d t y c h ( n i e m c ó w ) , k t ó r z y t u • c a łe j r o z c ią g ło ś c i, ż ą d a ją c d la o s k a r . p r z e b y w a j ą , • i b y ł b y z ł y m N i e m j ż o n e g o s u r o w e g o w y m ia r u k a r y , c e m , g d y b y n i e s z e r z y ł i d e i s w o j e g o S ą d p o w y s łu c h a n iu w y w o d ó w < )- W o d z a . j b r o ń c y o s k a r ż o n e g o w y s z e d ł n a n a -

B ę d ą c y p r z y te j r o z m o w ie

s ie d z ą c y p r z y in n y m s to lik u ś w ia d e k p . Z a s a d a S t a n i s ł a w , p o r u c z n ik 1 s ta n ie s p o c z y n k u , z w ró c ił B e r g m a n o w i u w a g ę , ż e p r z e b y w a w P o ls c e i j a k o o p ta n t, p o w in ie n b y ć d o P a ń s tw a P o ls k ie g o lo ja ln y m , b o tu je c h le b p o ls k i.

N a to B e r g m a n o d p o w ie d z ia ł, iż je s t lo ja ln y m , le c z z a to w s z y s tk o w s ta n ie je s t z a p ła c ić .

N a s tę p n ie ś w ia d e k S t. Z a s a d a p o - i w ie d z ia ł B e r g m a n o w i, iż P o la c y w N ie m c z e c h n ie m o g lib y c z e g o ś p o d o b n e g o p o w ie d z ie ć a P o la k o m n ie w o l

n o s ię ta m ta k o r g a n iz o w a ć ja k tu c z y n ią N ie m c y .

B e r g m a n o d p o w ie d z ia ł n a to : o n i e b o b y ś m y i m g ł o w y p o u r y w a l i ( t i . P o l a k o m w N i e m c z e c h — p r z y p . r e d ) ,

a r a d ę .

P o n a r a d z ie S ą d o g ło s ił w y r o k , i 4 Ł

w m o c ą k tó r e g o B e r g m a n a G e r h a r d a z M I A S T O P O D W O D Ą .

L i p n i c y u z n a ł w i n n y m z e l ż e n i a P a ń - ! W o s ta tn ic h d n ia c h d o n o siliśm y o b s z e rn ie o w ie lk ie j k a ta s tro iie p o w o d z i w A m e ry c e . N a w i u w a g ę , ż e p r z e b y w a w P o ls c e i ja - **s t w a i* N a r o d u P o l s k i e g o i s k a z a ł z a** o b ra z k u w id z im y m ia sto L o u siv ill, z a la n e w o d ą. Z d ję c ie z ro b io n o z sa m o lo tu .

1 ii • • 1 r I F I r i

Koronacja Jerzego VI

N ig d y j e d n a k w ie k o w a tr a d y c ja p r z y w ile ju p r z y w ła s z c z y ć s o b ie łó ż k o 1 0 o s k a r ż o n y c h w p r o c e s ie s z p ie - n ie d o c h o d z i d o ta k ie g o z n a c z e n ia — i- m e b le z k r ó le w s k ie j s y p ia ln i. B a r o - g o w s k im n a k a r ę p o 1 5 la t w ię z ie n ia , j a k w c z a s ie u r o c z y s to ś c i k o r o n a c y j - ! n o w ie p ię c iu p o r tó w n ie ś ć b ę d ą n a d M s to s u n k u d o w ię k s z o ś c i s k a z a n y c h n y c h . J u ż p r o k la m a c ja d n ia k o r o n a c ji k r ó le m r o z p ię ty b a ld a c h im , p r a w o S ą d w y d a l p o n a d to p o s ta n o w ie n ie

' ' ’ ~ ' d a t u ją c e s ię z 1 1 1 4 r o k u . z a k a z u ją c o im d o ż y w o tn io p r z e b y w a - K lu b g r a c z y w g o lf a z A d d in g to n n ia w s tr e f ie g r a n ic z n e j w ę g ie r s k o - m ie n ią c y s ię p r a w n y m s p a d k o b ie r c ą c z e s k o s ło w a c k ie j.

p r z y w ile jó w p a n a n a A d in g to n e , p o -1 ■

to m k a n a d w o r n e g o k u c h a r z a W ilh e l- j Muzeum

m a Z d o b y w c y , u z u r p u je s o b ie p r a w o a .

in iu k o r o n a c ji tylko dla mlodz'pzy

p r z y r z ą d z o n e j w e d łu g w ła s - *

n e g o w id z im i s ię . ; M B u e n o s A ir e s z o s ta ło o tw a rte T y s ią c e z g ło s z e ń , w o p a r c iu o d a - p ie r w s z e m u z e u m s z tu k i, w y z n a c z o n e w n e i tr a d y c y jn e p r z y w ile je , n a p ły w a

ją c o d z ie n n ie d o k a n c e la r ii m a r s z a łk a d w o r u . S tro n ą p r a w n ą ty c h ż e r o z p a t r u je s p e c ja ln y tr y b u n a ł k o r o n a c y jn y

. z ło ż o n y z k ilk u w y b itn y c h p r a w n i-

W d n iu k o r o n a c ji z c e n tr a ln y c h ! k ó w , w y b itn y c h 'z n a w c ó w h is to rii i

k tó r y m a p r a w o z a r z ą d z ić d la s ie b ie A n g lii, o d r a d z a ją c e j s ię w tr a d y c y j- N a s tę p n y ś w . J a n Z a s a d a s tw ie rd z a 4 0 m e tr ó w p u r p u r y n a s tr ó j k o r o n a - n y c h , w ie k a m i u ś w ię c o n y c h o b r z ę -

B 1 1 : n a t o w s z y s t k o i n a c y jn y i m o ż e , n a m o c y w ie k o w e g o d a c h . — w p r o w a d z iła w s z a re tło C ity lo n d y ń

s k ie j o r g ię b a r w i s tro jó w z ś r e d n io w ie c z a , w k tó r y c h p r z e w a ż a ła p u r p u

r a i z ło to .

W ś w ic ie k r ó le w s k ie g o , k tó r y p r z e d a ie łd a . w c e n tr a ln y m p u n k c ie s ta r e g o

' 1 I V ▼ ▼ Wi l l i

K ie d y ś w . Z a s a d a o s trz e g ł B e rg -1 L o n d y n u , C ity

m a n a , i“ J ’ ~ v J i_ _ _ _ _ _ T , _ „ _ _ _ _ _ _ _

c h o w a n iu , B . o d r z e k L i ż ż a d n a w ł a d z a ! r z e n o r m a n d z k ie g o d w o r u , ż y w e p r z y -

i i m n r n r l w i r D r x l o n / i ■ ■ ’ • • i i • i r\ • 1

J i < i . ” j

. . . . ~ . - । - , / — o g ła s z a ł u r o c z y ś c ie i p o d a n ia k r ó lo w i w iż d o n ie s ie w ła d z o m o je g o z a -1 d a tę k o r o n a c ji, b y li p a z io w ie i r y c e - p o tr a w y . ]

a n i u r z ą d w P o l s c e n i e j e s t k o m p e t e n t n y d e c y d o w a ć o j e g o l o s i e , b o j e s t o p t a n t e m . L o s e m j e g o j e d y n i e m o ż e d e c y d o w a ć G e n e w a . J a s . . . n a t o w s z y s t k o .

Ś w ia d e k S ta n is ła w Z a s a d a d o d a je ż e B e r g m a n ju ż w r. 2 4 w o b e r ż y w

p o m n ie n ie 1 1 i 1 0 w ie k u .

D o p r z e d s io n k a o p a c tw a W e s te r - m in s te r s k ie g o w k r o c z y ł z o r s z a k u h e r o ld a r y c e r z , w c z a r n ą z b r o ję z a k u ty o d s tó p d o g łó w , g o tó w r z u c ić r ę k a w i

c ę w s z y s tk im r y w a lo m s w e g o w ła d c y .

j i » t ł' k* 1 ^ . J k a * w V .- j a. l* v, x ^ - a a . v a . a - a a a a j a a . • - a - w . » 5 » ▼ y a a . a a . ▼ a a . < _ . a a a a » t t a a • * a a

M a ły m P u łk o w ie p o w ie d z ia ł „ p r e c z p o s ta c i je s t g łó w n y m a r s z a łe k d w o r u ,'z w y c z a jó w A n g lii, te j d a w n e j, s ta r e j

z p o ls k im i ś w in ia m i.44 j ' 1 " ” ’ 1 ‘ 1 ' 1

iż s ły s z a ł s ło w a :

Skazanie szpiegów

B U D A P E S Z T . S ą d w o js k o w y s k a -

w y łą c z n ie d la m ło d z ie ż y s z k o ln e j o r a z

d z ie c i. A r ty ś c i m a la r z e o r a z r z e ź b ia

r z e o f ia r o w u ją s w o je o b r a z y o r a z

r z e ź b y b e z p ła tn ie d la te g o m u z e u m ,

a b y m ło d z ie ż a r g e n ty ń s k a m o g ła s ię

z a p o z n a ć z e w s p ó łc z e s n ą s z tu k ą a r g e n

ty ń s k ą . M u z e u m z o s ta ło n a z w a n e im ie

n ie m F e r n a n d o F a d e r a . z m a r łe g o w

r o k u 1 9 3 5 s ła w n e g o a r ty s ty a r g e n ty ń

s k ie g o .

(2)

S t r . 2 GŁOS" Nr 1Ś

Z wojny domowej w Hiszpanii

Gzy dojdzie do zawieszenia broni?

P A R Y Ż W i a d o m o ś ć j a k o b y P r e m i e r ( a b a l l e r o , w z g l ę d n i e r z ą d w

W a l e n c j i z w r ó c i ł s i ę d o g e n e r a ł a 1 r a n c o z p r o p o z y c j ą z a w i e s z e n i a b r o n i n i e z n a l a z ł a d o t y c h c z a s p o t w i e r d z e n i a w P a r y ż u .

N a t o m i a s t k r ą ż ą p o g ł o s k i o i n n y c h p r o p o z y c j a c h , k t ó r e n i c r z ą d w W a l e n c j i . a l e n i e k t ó r e c z y n n i k i K a t a - l o ń s k i ę m i a ł y w y s t o s o w a ć d o g e n . I 'r a e n o . C h o d z i t u o n a c j o n a l i s t ó w k a t a l o ń s k i c h . k t ó r z y w c h o d z ą w s k ł a d r z ą d u a u t o n o m i c z n e g o K a t a l o n i i w B a r c e l o n i e . N a c j o n a l i ś c i k a t a l o ń s c y , w e d ł u g t y c h p o g ł o s e k , n a w i ą z a ć m i e li k o n t a k t z g e n . F r a c o w c e l u u n i k n i ę c i a e w e n t u a l n e g o b e z p o ś r e d n i e g o s t a r c i a m i ę d z y K a t a l o n i i ą a w o j s k a m i g e n . I' r a n c o . N a c j o n a l i ś c i k a t a l o ń s c y . k t ó - ( r z y d o t y c h c z a s s p r z e c i w i a l i s i ę p r o j e k t ó w i p r z e n i e s i e n i a s i e d z i b y r z ą d u M a d r y c k i e g o z W a l e n c j i d o B a r c e l o n y . s ą o i l d ł u ż s z e g o c z a s u n i e z a d o w o l e n i z p r z e w a g i , k t ó r ą w r z ą d z i e b a r -

c e l o ń s k i m u z y s k a l i k o m u n i ś c i i a n a r c h i ś c i z a a l a r m o w a n i p o g ł o s k a m i o s z y k u j ą c y m s i ę d e s a n c i e p o w s t a ń c ó w n a w y b r z e ż u k a t a l o ń s k i m , n a c j o n a l i ś c i k a t a l o ń s c y m i e l i , w b r e w k o m u n i s t o m i a n a r c h i s t o m , z w r ó c i ć s i ę w t a j e m n i c y d o g e n . F r a n c o o u z n a n i e g r a n i c r e p u b l i k i k a t a l o ń s k i e j , n a w e t w r a z i e o d n i e s i e n i a z w y c i ę s t w a n a d w o j s k a m i r z ą d u W a l e n c j i .

W STYCZNIU FLOTA GENERAŁA FRANCO ZATOPIŁA 7 STATKÓW

SOWIECKICH.

W m i e s i ą c u s t y c z n i u , w e d ł u g o f i c j a l n y c h d a n y c h s o w i e c k i c h , s t a t k i p ł y w a j ą c e p o d H a g ą r z ą d u g e n e r a ł a F r a n c o z a t o p i ł y 7 s t a t k ó w s o w i e c k i c h . W d n i u 2 s t y c z n i a s t a t e k . . Ł u n a c z a r - s k i j “ 7 — „ P o k r o w s k i j " , p ł y n ą c y z N i k o ł a j e w s k a d o C a l a i s , 9 — „ W t o r a - j a P i a t i l e k k a " z N i k o ł a j e w s k a d o B o s to n u o r a iz „ N e w a“ , 1 1 — F r a n s b a l t "

1 3 — . . P e t r o w s k i j “ 1 4 — „ B u d i e n n y " .

Tajemnicza kradzież samolotu

P A R Y Ż , I r z ę c h n i e z n a n y c h o s o b - ( s o l > n i k ó w \ S a m o l o t b y ł p o c h o d z e n i a n i k ó w p r z y b y ł o n a l o t n i s k o w Ł e a m e r y k a ń s k i e g o . S t a ł o n w h a n g a r z e B o u r g e t i p o n a p e ł n i e n i u z b i o r n i k ó w n a l o t n i s k u j u ż o d p a ź d z i e r n i k a r . u b . b e n z y n ą w y t o c z y ł o s a m o l o t z h a n g a - z a t r z y m a n y p r z e z f r a n c u s k i e w ł a d z e r u . P o c h w i l i , n i m z d o ł a n o s i ę z o r i e n - ' p o l i c y j n e i c e l n e . W y d a n o n a k a z a _ t o w a ć . s a m o l o t b ł y s k a w i c z n i e w y s t a r - ! r e s z t o w a n i a m e c h a n i k a , k t ó r y r a u t o w a ł i o d l e c i a ł k i e r u j ą c s :ę , j a k s ą - k i e m p r z e g l ą d a ł s a m o lo t i p r z y g o t o - d z ą d o B a r c e l o n y . N a p o k ł a d z i e s a m o - ! w y w ’ a ł g o d o l o t u .

l o t u z n a d o w a ł o s i ę t y l k o d w T ó c h o - |

Księżniczka Julianna w Budapeszcie

B U D A P E S Z l . B a w i ą c y t u i n c o - m a t y c z n e j . C z ł o n k o w i e I z b y o w a c y j - g n i t o k s i ę ż n i c z k a J u l i a n n a H o l e n d e r - 1 n i e w i t a l i g o ś c i h o l e n d e r s k i c h n a i c h s i t a i m a ł ż o n e k j e j k s i ą ż ę B e r n a r d , I s p e c j a l n e ! ż y c z e n i e ż a d n y c h p r z y j ę ć

z w i e d z i l i d z i ś p a r l a m e n t , a w c z a s i e o f i c j a l n y c h n i e b y ł o .

‘ p o s i e d z e n i a u k a z a l i s i ę w l o ż y r d y p l o - 1

Papier nie spłonął

U g r u z a c h o l b r z y m i e g o p a ł a c u ’ z p r z e z n a c z e n i e m d o s p a l e n i a w p o b l i - s z k l a n c g o , k t ó r y s p ł o n ą ł w L o n d y n i e , ż u p i e c a . J a k b y n a i r o n i ę , g d y ż e l a z - k o m i s j a b a d a j ą c a p r z y c z y n ę w y b u c h u n a k o n s t r u k c j a r u n ę ł a , s t r a w i o n a g o - p o ż a r u , z n a l a z ł a o l b r z y m i z a p a s s t a - r ą c e m . p a p i e r o io a l a ł - n i e n a r u s z o n y ,

r e g o p a p i e r u , k t ó r y b y ł z g r o m a d z o n y

Japończycy wierzą w zabobony

Z a r z ą d p a ń s t w o w y c h t e l e f o n ó w w J a p o n i i p r o w a d z o n y c a ł k o w i c i e h a n d l o w o , t a k d a l e c e p o s u n ą ł s w o j ą k o - m e r c j a l n o ś ć , ż e w y z y s k a ł d l a p o w i ę k s z e n i a d o c h o d ó w n a w e t p a n u j ą c e w ś r ó d J a p o ń c z y k ó w p r z e s ą d y . O t ó ż

w ś r ó d s z e r o k i c h m a s c y f r a 8 u c h o d z i z a w y j ą t k o w o s z c z ę ś l i w ą . K t o z a t e m c h c e p o s i a d a ć u s i e b i e t e l e f o n z ó s e m k ą . m u s i o p ł a c a ć s t a l e d o d a t k o w ą s t a w k ę .

Śmierć najgłośniejszego porucznika

M L o n d y n i e z n i a r ł w 5 6 r o k u ż y c i a r e k r u t o m p o d c z a s ć w i c z e ń . J e g o g ł o - p o r u c z n i k w s t a n i e s p o c z y n k u , A l b e r t s e m z a i n t e r e s o w a ł a s i ę n a u k a i l e k a - W o n b o w e l l , k t ó r y s ł y n ą ł z t e g o ż e p o - r z e . B a d a n i a u s t a l i ł y , ż e j e g o g a r d ł o s i a d a ł n a d o n r o ś l e j s z y g ł o s g ł o s w a r m i i b y ł o n a j p r a w i d ł o w i e j z b u d o w a n e o a n g i e l s k i e j . 1 m i m o ż e n i e p e ł n i ł o n ' w y j ą t k o w e j r e g u l a r n o ś c i i ś c i s ł o ś c i , j u ż o s t a t n i o s ł u ż b y , g ł o s d o k o ń c a ż y - j N a t o m i a s t z r o d z i n ą i p r z y j a c i ó ł m i c i a s ł u ż y ł m u , g d y ż c z ę s t o m o ż n a g o r o z m a w i a ł t a k c i c h o i d e l i k a t n i e , ż e b y ł o s ł y s z e ć w y d a j ą c e g o t a k g ł o ś n e t r u d n o g o b y ł o z r o z u m i e ć ,

r o z k a z y , j a k i e s w e g o c z a s u w y d a w a l i

Niemieckie samoloty poprzex Szwajcario do Burgos

W A L E N C J A . M i n i s t e r s t w o l o t n ie - p r z e z B a z y l e ę , B e r n o i G e n e w ę 1 0 — 1 2 . t w a w W a l e n c j i p o d a j e w i a d o m o ś ć , ż e n i e m i e c k i c h s a m o l o t ó w t y p u „ J u n k e r s ' j w - n o c y z d n i a 3 1 s t y c z n i a n a d z i e ń 1 w k i e r u n k u n a B u r g o s d o H i s z p a n i i .

l u t e g o p r z e l e c i a ł o n a d S z w a j c a r i ą

Z d j ę c i e n a s z e p r z e d s t a w i a t o r k o l e j o w y m i a s t a K a i r o w s t a n i e O h i o , k t ó r y o d p e w n e g o c z a s u s t a

n o w i ł z a p o r ę . O b e c n i e w o d a r o z l e w a s i ę p r z e z t o r n a n i ż e j p o ł o ż o n e

t e r e n y .

4'^''

Napisał Raskatow.

C ią g i a l s z y ( 5 6 B u s z s z n i k ł w ś r ó d z a b u d o w a ń w ito -

« k i W i z i e r , a d w a j t o w a r z y s z e je g o w r ó c iili w s t r o n ę l a s u ,

R y ła j u ż p ó ź n a n o c , g d y w ó z z b u r m i s t r z o m z a j e c h a ł d o A la to n . W d o m u b y ł o c i c h o i p u s t o . P o k o j e s t a ł y j a k b y o s ie r o c o n e . W s z ę d z i e p a n o w a ł n i e p o r z ą d e k . P e ł n o b y ło p o r o z r z u c a n y c h d z ie c ię c y c h z a b a w e k , r ó ż n y c h d r o b i a z g ó w i p a p i e r u . P a k u j ą c p o s p i e s z n ie r z e c z y . N i n a n ie z d ą ż y ła j u ż s p r z ą tn ą ć .

B u s z e m o w ł a d n ę ł o s i ln e w z r u s z e n i e . W s z e d ł d o g a b i n e tu . O s u n ą ł s ię w f o te l i z a c z ą ł r o z m y ś l a ć n a d te r n , c o m a d a le j r o b ić . P o c h w i li z a p a li ł l a m p ę i n a g le w z r o k je g o p a d ł n a l i s t , l e ż ą c y n a b i u r k u .

S z y b k o r o z d a r ł k o p e r t ę , w k t ó r e j z n a l a z ł ty c h k i l k a s ł ó w :

,P a n o d e s ł a ł d z i ś d o P a r y ż a r o d z i

n ę B a r d z o r o z s ą d n i e , a l e to n ie w s z y - .- tk u T e r a z t r z e b a p o m y ś l e ć o s o b ie . J u t r o w p o ł u d n i e p r o s z ę p r z y jś ć n a d s t a w w p a r k u m i e js k i m — n a d „ Ł a b ę d z ie J e z io r o '* ,

n a s p o t k a n i 3 z t a j e m n i c z y m i n f o r m a t o r e m , m u s i s ię z o b a c z y ć z K a b a ls k itm 1 G e r a s d m e m i u m i e ś c i ć i c h w p a r k u m ie js k ilm n a s t r a ż y . W p r a w d z i e B u s z e z a w s z e m ia ł n a j w ię k s z e z a u f a n ie d a s w e j w ł a s n e j s iły , j e d n a k ż e w t y m w y p a d k u c o ś m u s z e p t a ł o , ż e w i n i e n s ię d o b r z e z a b e z p ie c z y ć , n i m z n a jd z ie s ię n a d Ł a b ę d z ie m J e ń lo r e m .

O tw a r ł o k n o i z a c z ą ł w y g lą d a ć w s t r o n ę r z e k i . W o k ó ł p a n o w a ła c is z a M im o w c z e s n e j g o d z im y b y ło j u ż c ie p ło . W d a l i r o z p o ś c i e r a ł s i ę c u d n y w i d o k z i e l o n y c h p ó l i ł ą k n a d b r z e ż n y c h .

— f to w s z y s tk o m a m r z u c i ć , u c i e k a ć i s z u k a ć n o w e g o s c h r o r d e r n a ? — m y ś la ł B u s z e . — C z y j e d n a k j e s t n a k u l ; z i e m s k ie j t a k ie m i e js c e , g d i i e n io d o s i ę g ł y b y m n i e te s t r a s z n e n i e u b ł a g a n e . w i e c z n ie s z u k a j ą c e r ę c e ?

- A n t o n i’

C ic h y o k r z y k p r z e r w a ł B u s z e m u r o z m y ś l a n i a ,. O p o d a l o k n a , z z a k r ’.e - w a w c lo m iła s ię p o s t a ć K a b a h k ie g o

— D a j n o c o ś d o z j e d z e n i a , g ł o d n i j e s te ś m y j a k p s y — r z e k ł K a b a l s k i , z b l iż a j ą c s i ę d o o k n a .

A g d z ie G ie r a s im ? /

— N ie d a l e k o . N a u m y ś ln d e m ile b r a łe m g o z e s o b ą , b y m n ie j z w r a c a ć u w a g i J e d n e m u ł a tw i e j w s z ę d z ie s ię p r z e d o s ta ć . C h o c ia ż w A l a to n w s z y s t k o s ię u d a j e . N a p r a w d ę d z iX v n e m i a s t o

— C z e m u t a k m ó w is z ? — s p y t a ł B u s z e .

— O tó ż w y o b r a ź s o b ie — z a c z ą ł o p o w i a d a ć K a b a ls k i . — S k r a d a m y s ię z a u ł k a m i , a ż t u n a g l e n a j e d n e j z u l i

c z e k d r z e m i e n a p o s t e r u n k u p o l i c ja n t . N ie w ie d z i e li ś m y ż e ś p i. W a l i m y w ię c w p r o s t w je g o s t r o n ę . Z b u d z ił g o w id a ć o d g ł o s n a s z y c h k r o k ó w . Z e r w a ł s ię . W ł a ś n i e m i ja l iś m y g o . A t e n d u r e ń b i je w d a c h P i e r w s z y r a z z d a r z y ł o m i s ię w ż y c iu , b y m i z a s a l u t o w a ł p o l i

c j a n t C u d n e m i a s t o . J a k b y s ię t u z n a k o m i c ic ż y ło , g d y b y c i ie t a g ł u p i a s p r a w a N o . a ? ó ż t w ó j t a je m n ic z y i n f o r m a t o r . d a ł j a k i z n a k ż y c ia o s o b ie .

— O w s z e m , d a ł — r z e k ł B u s z e i o p o w ie d z ia ł K a b a ls k i e m u o liś c ie , j a k i z n a l a z ł w n o c y n a s w o i m b i u r k u .

K a b a l s k i s ł u c h a ł s p o k o j n i e a ż w r e . c ie o d e z w a ł s i ę :

— N ie p o d o b a m i s ię t a c a la h i s to r i a . C o z a d z i w n y j a k iś p r z y j a c i e l. P i

s z e , ż c c z a s u n i e m a d o s t r a c e n i a . Z a m ia s t u ię c p o w ie d z ie ć o t w a r c i e , ż e s p r a w a w y g lą d a t a k i t a k , w y z n a c z a j a k i e ś r o m a n ty c z n e s p o t k a n i a r a d je z io r e m C z y t o c z a s e m n ie p u ł a p k a ? G d y c h w y c ą j p i s n ą ć n ie d a d z ą . U w a ż a j b r a c ie !

- - W id z ę , ż e z t o b ą r o z s ą d n i e m ó w ić n ie m o ż n a — r z e k ł B u s z e . — W e w s z y s t k im w i d z i s z z a r a z j a k ie ś n ie b e z p ie c z e ń s tw o . G d y b y t a k b \ ło , j a k m ó w is z g d v b v t e n l i s t p i s a ł k t o ś , k t o c h c e m n i e z ł a p a ć , m ó g łb y to j u ż d a w n o u c z y n i ć C h o c ia ż b y w c z o r a j w > e c z o - r c m , c r d y o d p r o w a d z a ł e m ż o n ę i d z ie c k o P r z e c i e ż m o g li s ię M c z y ć ? te r n , ż e

d a m d r a p a k a , ż e z b ie g n ę . O te m w i- d o i • z n i e z a p o m m a l e ś .

A le K a b a ls k i n i e m y ś l a ł j u ż o t e m , p r z y p o m n a w s z y s o b ile , ż e m u s ię c h c e je ś ć i ż e w ł a ś c iw i e p r z y s z e d ł t u p o ż y w n o ś ć .

P o c h w il i w r a c a ł n a d r z e k ę z n i e - d u ż y m z a w iim ią tk ib m , w r ę c z o n y m m u p r z e z B u s z e g o .

*

B y ło je s z c z e d a l e k o d o p o ł u d n i a , g d y B u s z e u d a ł s ię w s t r o n ę Ł a b ę d z ie g o J e z ilo r a

P r z e c u d n a w i o s e n n a p o g o d a d z i w n ie w p ł y n ę ła n a B u s z e g o P o r a ź p i e r w s z y o d w ie lu d n i c z u ł s ię j a k o ś s p o k o j n ie j

— M o ż e i n ie b ę d z ie t a k ź le . M o ż e j a k o ś p r z e b r n ę p r z e z t o w s z y s tk o i ż .i o .

w u w r ó c ą s p o k o jn e , c ic h e d n i.

B u ^ /.e m i n ą ł r n d a s to i p o s z e d ł w ą s k ą ś< ie ż k ą , p r o w a d z ą c ą p r z e z z i e l o n e p o

le W o k ó ł p e ł n o b y ł o k w ie c ia . M ija ł w ł a ś n i e k a m i e n io ł o m y , g d z i e n d ie t a k

• J a w :.? o p o j e d y n k o w a ł s ię z A m o r e m R z u c ił o k ie m n a to m ie js c e . T a m , n d e , c o d a l e j , w r o z p a d lń in ie , s p o t y k a ł s ię z R ig o . G d z iie te ż t e r a z p r z e b y w a g a l e r n i k ?

W d a l i w id a ć j u ż b y ło la s , w k t ó r y m z n a j d o w a ł y s ię r o z w a la n y s t a r e g o z a m k u

A o to i z a m e k . O to je g o c z e r w o n e , p a w p ó ł r o z w a l o n e ś c i a n y , d u m m is w / n o s z ą c e s ię n a d p r z e p a ś c ią .

M ię d z y d r z e w a m i, j a k k l i n s t a l o w y , b ł y s n ę ło w ą s k ie p a s e m k o w o d y : ł a b ę d z ie J e z io r o .

B u s z e p r z v s p i e s z y l k r o k u . M im o ż o

w c z a s ie d r o g i z d ą ż y ł c a ł k o w i c ie

u s p o k o i ć s ię . t e r a z , o k i lk a n a ś c ie k r o

k ó w o d m ie js c a , g d z i e r u i a ł y z a d e c y

d o w a ć s i ę je g o p r z y s z ł e lo s y , s e r c e z a

c z ę ło m u b ić g w a łtó w r d e . ( C . d n .)

(3)

Nr 18 GŁOS1 Str. 3

Korytko dla kur NMLKJIHGFEDCBA

T a k ą o t o w o j n ę m a m y n a p o d w ó r z u , g d y g o s p o d y n i d a j e k u r o m j e d z e n i e n a m i s k a c h , t a l e r z a c h i t y m p o d o b n y c h n i e o d p o w i e d n i c h n a c z y n i a c h .

K u r y s i ę t ł o c z ą , s ł a b s z e s ą s t a l e o d p y c h a n e n a b o k , n a c z y n i e z o s t a j e w y w r ó c o n e , a w r e z u l t a c i e k a r m a s i ę m a r n u j e .

Z a t o ł a d i p o r z ą d e k z a p a n u j e , g d y j e d z e n i e b ę d z i e p o d a n e w s p e c j a l n y m d ł u g i m k o r y t k u .

1 M i e j s c a d l a w s z y s t k i c h k u r s t a r c z y , w i ę c m o g ą j e d n o c z e ś n i e d o j ś ć d o p a s z y . K o r y t k o t a k i e ł a t w o m o ż e s o b i e s p o r z ą d z i ć g o s p o d a r z s a m .

Z w r a c a m y u w a g ę C z y t e l n i k ó w n a d r ą ż e k , u m i e s z c z o n y n a d k o r y t k i e m : u n i e m o ż l i w i a o n k u r o m w s k a k i w a n i e d o k a r m y i g r z e b a n i e w n i e j . J e s t o n l e k k o o s a d z o n y n a o s i , d z i ę k i c z e m u o b r a c a s i ę , g d y k u r a p r ó b u j e n a n i m u s i ą ś ć .

W z i m i e z a l e c a s i ę u s t a w i a n i e k o r y t e k w k u r n i k u n a s t o l e 5 0 — 6 0 c m w y s o k i m , b y z m u s i ć k u r y d o r u c h u i z o s t a w i ć w i ę c e j w o l n e g o m i e j s c a d o g r z e b a n i a ( p o d s t o ł e m ) .

Jakie składniki zawiera gnój drobiu?

W e d łu g d a n y c h a n g i e l s k i e g o M i n i s t r a R o l n i c tw a p r z e c i ę t n a r o c z n a w y d a j n o ś ć n a w o z u o d j e d n e j k u r y w y n o s i o k o ł o 4 0 k g . K u r c z ę d o t r z e c h m i e s ię c y ż y c i a d a j e 4 ,5 8 k g g n o j u , a k u r a p o d c z a s t u c z e n i a w k l a t c e w p r z e c i ą g u t r z e c h t y g o d n i d a j e 2 . 5 k g . g n o j u . G n ó j k u r z y z a w i e r a 1 ,6 3 p r o c , a z o t u i 1 ,5 4 p r o c , f o s f o r u ; n a w ó z k a c z y z a w i e r a 1 ,0 0 p r o c , a z o t u i 1 ,4 p r o c , f o s f o r u ; g n ó j g ę s i z a w i e r a 0 ,5 5 p r o c , a z o t u i 0 ,5 4 p r o c f o s f o r u . G n ó j g ę s i p o w i n n o s i ę u m i e j ę t n i e p r z e c h o w y w a ć , w p r z e c iw n y m r a z i e s t r a c i ć m o ż e d o 4 0 p r o c a z o tu . N a j l e p i e j p r z e c h o w u j e s i ę g n ó j p t a c t w a d o m o w e g o , g d y s i ę p o s y p u j e g o s u p e r - f o s f a t e m , k a i n i te m l u b t o r f e m .

!

Żywienie i utrzymywanie bydła

1 ) U r o z m a i c a j b y d l ę c i u p a s z ę , m i a n o w i c i e m i e s z a j m n i e j s m a c z n e p a s z e z e s m a c z n y m i , a z a t e m s i e c z k ę ż y t n i ą n p . z r ó ż n y m i p l e w a m i z j a r e j i s t r ą c z k o w e j s ł o m y i t p .

2 ) Z a d a w a j g o r s z ą p a s z ę n a p o c z ą t e k , a l e p s z ą n a k o n i e c o p a s u . U m i e j ę t n e b o w i e m p o d a n i e b y d l ę c i u p a s z y p o d n o s i j e g o ż a r ł o c z n o ś ć , w y w o ł u j e w o r g a n i z m i e w i ę k s z e w y d z i e la n i e s i ę s o k ó w t r a w i ą c y c h , p r z e z c o z w i ę k s z a s i ę s i ł a t r a w i e n i a z n a c z n i e .

3 ) S k u t e k p a s i e n i a j e s t l e p s z y , j e ż e l i s i ę p o d a j e b y d l ę c i u p a s z ę w n i e w i e l k i c h i l o ś c i a c h , z a s y p u j ą c j ą w t e d y d o p i e r o ,

gdy z w i e r z ę t a p a s z ę p o p r z e d n i ą j u ż w y j a d ł y z k o r y t n a c z y s t o .

4 ) S p o s ó b z a d a w a n i a p a s z y w c i ą g u

dnia p o w i n i e n b y ć n a s t ę p u j ą c y : 1 - s z y o

5 rano, d o s y p u j ą c p a s z y w m i a r ę w y j a -

s dania, 2, 3 i 4 r a z y n a w e t . B y d ł o s i ę p o

kłada, p a s t e r z z k o r y t w y b i e r a r e s z t k i .

O godz. 9 zakłada siana, potem pojenie,

Plan zasiewów wiosennych

P o d c z a s z i m y , k i e d y c h w il w o l n y c h o d p i l n y c h z a j ę ć j e s t d u ż o , r o l n i k p o w i n i e n u ł o ż y ć s o b i e p l a n z a s i e w ó w w i o s e n n y c h , l i c z ą c s i ę z w a r u n k a m i s w e g o g o s p o d a r s t w a . T r z e b a b r a ć p r z y t y m p o d u w a g ę n i e t y l k o p o s i a d a n ą g l e b ę , a l e i t e ś r o d k i — n a w o z o w e , u p r a w o w e , p i e l ę g n a c y j n e i t . p . — k t ó r y m i r o z p o r z ą d z a m y . W a r s z t a t r o l n y j e s t d l a r o l n i k a t y m s a m y m , c o f a b r y k a d l a p r z e m y s ł o w c a , t o z n a c z y p r z e d e w s z y s t k i m ź r ó d ł e m d o c h o d ó w , J c t ó r c m a j ą z a p e w n ić w ł a ś c i c i e l o w i ^ O C g g ' j o d z i n i e u t r z y m a n i e . R o i n i k t p . o w g j j e r i z a b i e g a ć o t o , a b y m i e ć j a k ; n a j w y ż s z y d o c h ó d , a w i ę c u p r a w i a ć t o '" c o w d a n y c h w a r u n k a c h d o c h ó d t e n z a p e w n i a . W y j a ś - n i m y t o n a p a r u p r z y k ł a d a c h .

Z a c z n i e m y o d o k o p o w y c h . M o ż n a w i ę c s a d z i ć z i e m n i a k i , a l e n i e t r z e b a z a p o m i n a ć i o b u r a k a c h c u k r o w y c h . J e ż e l i p o s i a d a m y g l e b ę ż y z n ą , d o b r z e u p r a w i o n ą i w y n a w o ż o n ą , j e ż e l i m a m y t a n i ą r o b o c i z n ę i o c z y w iś c i e j e ż e l i m a m y z a p e w n i o n y z b y t d o c u k r o w n i , t o t r z e b a w z i ą ć s i ę d o u p r a w y b u r a k ó w c u k r o w y c h , k t ó r e d a ć m o g ą d w a r a z y w i ę k s z y o d z i e m n i a k ó w p l o n , a i c e n a i c h t e ż j e s t w y ż s z a . W o d p o w i e d n i c h w i ę c w a r u n k a c h b u r a k i z a p e w n i a j ą w i ę k s z y n i ż z i e m n i a k i d o c h ó d . J e ż e l i j e d n a k w a r u n k ó w p o t e m u n i e m a , t o b u r a k p r z e d s t a w i a j u ż r y z y k o . J e ż e l i n p . p o s ł u g i w a ć s i ę b ę d z i e m y n i e p r a c ą c z ł o n k ó w r o d z i n y , l e c z n a j e m n i k a m i , j e ż e l i n i e m a m y p i e n i ę d z y n a n a w o z y s z t u c z n e i t . p . , t o b u r a k i b ą d ź d a d z ą n i s k i p l o n , b ą d ź z w y ż k a d o c h o d u m o ż e b y ć m n i e j s z a o d w y d a tk ó w z u p r a w ą b u r a k ó w z w ią z a n y c h .

P r z e j d ź m y n a s t ę p n i e do zbóż jarych.

O i l e g l e b a , u p r a w a m e c h a n i c z n a i n a w o ż e n i e s ą d o b r e , t o z a m i a s t t a n i e g o o w s a l u b j ę c z m i e n i a w i e l o r z ę d o w e g o p o w i n n i ś m y z a s i a ć d w u r z ę d o w y j ę c z m i e ń b r o w a r n y . C e n a j ę c z m i e n i a b r o w a r o w e g o j e s t o 1 5 — 2 O ° /o w y ż s z a o d m ł y n a r s k i e g o . N i e w y p ł y w a s t ą d o c z y w i ś c i e , a b y w s z ę d z i e s i a ć j ę c z m i e ń b r o w a r n y . R o l n i k p o w i n i e n p r o d u k o w a ć

Ochrona ptaków

sprzymierzeńców naszych w zimie

W i e m y w s z y s c y , ż e d r z e w a i k r z e w y o - w o c o w e , w a r z y w a i i n n e r o ś l i n y u p r a w n e , a n a w e t d r z e w a l e ś n e — p a d a j ą r o k r o c z n i e o f i a r ą n i e z l i c z o n e j i l o ś c i o w a d z i c h s z k o d n i k ó w , z k t ó r y m i r o l n i k , a p r z e d e w s z y s t k i m o g r o d n i k , b e z u s t a n n ą p r o w a d z i w a l k ę . W a l k a t a w y m a g a w i e l e t r u d u i k o s z t ó w .

N a s z c z ę ś c i e , m a m y w n i e j w y d a t n ą p o m o c z e s t r o n y n a t u r a l n y c h s p r z y m i e r z e ń c ó w , j a k i m i s ą p t a k i o w a d o ż e r n e , z a l u d n i a j ą c e n a s z e o g r o d y i l a s y .

P o d w z g l ę d e m p o ż y t e c z n o ś c i — n a p i e r

o g o d z . 1 1 o d p a ś d r u g i , p o d o b n y d o p i e r w s z e g o , o 4 p o p o ł . o d p a ś t r z e c i . G o d z i n ę p r z e d t y m p o j e n i e b y d ł a p o r a z d r u g i .

5 ) P o j e n i e . Z p r a k t y c z n y c h w z g l ę d ó w p o z o s t a w i a s i ę z a s p o k o j e n i e p r a g n i e n i a w ł a s n e m u i n s t y n k t o w i b y d l ę c i a . C z ł o w i e k j u ż d l a te g o s a m e g o n i e m o ż e t y m d y s p o n o w a ć , b o n i e w i e , i l e w o d y z a w i e r a z j e d z o n a p r z e z b u d l ę p a s z a . W z i m i e w o d a p o w i n n a b y ć w y s t a n ą w o - b o r z e p r z e z j a k i e 2 4 g o d z i n y p r z y n a j m n i e j. Z b y t z i m n a b o w i e m s p r o w a d z a z a b u r z e n i a ż o ł ą d k o w e , w z d ę c i e , c z a s e m ś m i e r ć n a w e t . „ G r z e c h e m g o s p o d a r - s k i m “ n a z w a ć t r z e b a d o p ę d z a n i e b y d ł a w z i m i e d o o t w a r t e j p r z e r ę b l i .

6 ) P i e l ę g n o w a n i e b y d ł a j e s t r z e c z ą w i e l k i e j w a g i . A w i ę c : t r z y m a ć b y d ł o t r z e b a w d o b r y m b u d y n k u , d a ć m u r e g u l a r n i e s u c h y i z d r o w y p o d ś c i ó ł , c z y ś c i ć r e g u l a r n i e s k ó r ę i d a w a ć c o d z i e n

nie sposobność) ruchu. L

a r t y k u ł y w y s o k ie j j a k o ś c i , i d l a t e g o w n i e s p r z y j a j ą c y c h w a r u n k a c h l e p i e j j e s t m i e ć d o b r y j ę c z m i e ń w i e l o r z ę d o w y l u b o w i e s , a n i ż e li l i c h y j ę c z m i e ń d w u r z ę d o w y .

N a s t ę p n i e t r z e b a p a m i ę t a ć o i n w e n t a r z u d o c h o d o w y m i p a s z y d l a n i e g o . O p r ó c z z i e m n i a k ó w b a r d z o w s k a z a n e j e s t p o s i a d a ć c h o ć m a ł y k a w a ł p o l a p o d b u r a k a m i p a s t e w n y m i , k t ó r e s ą m n i e j w y m a g a j ą c e o d c u k r o w y c h i k t ó r e u d a d z ą s i ę i w g o r s z y c h w a r u n k a c h g l e b y i n a w o ż e n i a . D a j ą c z a ś p r z e c i ę t n i e p l o n 4 — 5 r a z y w i ę k s z y o d z i e m n i a k ó w , z a p e w n i a j ą r o l n i k o w i d u ż o p a s z y m l e k o - p ę d n e j . J e ż e l i n i e m a d o b r e g o p a s t w i s k a — a w t a k i m p o ł o ż e n i u j e s t n i e w ą t p l i w i e w i ę k s z o ś ć n a s z y c h g o s p o d a r s t w

— k o n i e c z n i e t r z e b a z n a l e ź ć k a w a ł e c z e k z i e m i p o d j a k ą ś m i e s z a n k ą , k t ó r ą s k a r m i a ć b ę d z i e m y n a z i e l o n o . T o , c o n i e b ę d z i e s k a r m i o n e , m o ż n a u s u s z y ć n a s i a n o . J e s t t o b a r d z o w a ż n e z t e g o w z g l ę d u , ż e s p r z ę t m i e s z a n k i n a z i e l o n o . j a k o d o k o n y w a n y w c z e ś n i e , u m o ż li w i a z a s i e w p o p l o n u ( b r u k i e w , k a p u s t a p a s t e w n a i t . p . ) , a w i ę c p o z w a l a n a d w a z b i o r y w j e d n y m r o k u .

N a l e ż y t e ż p a m i ę t a ć , ż e u p r a w a i o - ś l in o l e i s t y c h z a p e w n i a r o l n ik o w i o p ł a c a l n o ś ć , w s k a z a n e j e s t w i ę c d l a n i c h z n a l e ź ć m i e j s c e w o b s i e w ie . G ł ó w n i e c h o d z i t u o l e n , k t ó r y m o ż e b y ć d o b r y m p r z e d p l o n e m p o d o z i m i n y . R z e p a k i r z e p i k l e t n i s ą b a r d z i e j z a w o d n e , m a k i k o n o p i e b ę d ą p e w n i e j s z e , p a m i ę t a j ą w s z a k ż e , ż e c e n y m a k u w a h a j ą s i ę w d u ż y c h g r a n i c a c h , n a c z y m m o ż n a z y s k a ć , a l e i s t r a t a j e s t m o ż li w a .

P r z y d r o ż y ź n i e n a w o z ó w s z t u c z n y c h d u ż ą p o m o c ą p o w i n n y b y ć r o ś l i n y m o t y l k o w e i s t r ą c z k o w e , a n a g l e b a c h l e k k i c h ł u b i n p o w i n i e n o d g r y w a ć z n a c z n ą r o l ę . P a m i ę t a ć t y l k o t r z e b a , ż e p r z y c z ę s t e j u p r a w i e ł u b i n u d o d a t e k p o t a s u b ę d z i e k o n i e c z n y .

K o m b i n a c y j m o ż e t u b y ć b a r d z o d u ż o , a l e m y ś l e ć o t y m t r z e b a t e r a z , a b y n a w i o s n ę b y ć n a w s z y s t k o p r z y g o t o w a n y m .

w s z y m m i e j s c u s t o i s i k o r k a ( M e i s e ) , n a s t ę p n i e s z p a k ( S t a r ) , z i ę b a ( F i n k ) , p l i s z k a ( B a c h s t e l z e ) i i n n e .

P t a k i t e , w i e c z n i e g ł o d n e , t r a w i ą c e z n i e s ł y c h a n ą s z y b k o ś c i ą z d o b y t y p o k a r m , , m i ę s n y “ — u g a n i a j ą o d ś w i t u d o n o c y z a ł u p e m , z j a d a j ą c n i e p r a w d o p o d o b n e w p r o s t i l o ś c i n a j r o z m a i t s z y c h s z k o d n i k ó w o w a d z i c h . s z c z e g ó l n i e w p o s t a c i g ą s i e n i c , j a j i l a r w . P o c z y n i o n o w i e l o k r o t n e o b s e r w a c j e , k t ó r e s t w i e r d z i ł y , ż e p t a k i o w a d o ż e r n e z d o l n e s ą s c h w y c i ć w c i ą g u j e d n e g o d n i a d w a r a z y t y l e o w a d ó w , i l e w y n o s i w a g a t y c h p t a k ó w .

W e w ł a s n y m w i ę c i n t e r e s i e d o ł ó ż m y s t a r a ń , b y r o k r o c z n i e z w i ę k s z a ć w s w y c h z a g r o d a c h a r m i ę n a s z y c h s k r z y d l a t y c h s p r z y m i e r z e ń c ó w . O d w i o s n y d o p ó ź n e j j e s i e n i p t a k i n i o s ą n a m t y l e p o m o c y — w i ę c c z y ż w c z a s i e z i m y m i e l i b y ś m y o n i c h z a p o m n i e ć ? W i ę k s z o ś ć p t a s z k ó w o w a d o ż e r - n y c h z i m u j e u n a s , a n i e o t r z y m a w s z y p o k a r m u o d l u d z i , g i n i e w z i m i e n i e o d m r o z ó w i ś n i e g u , a l e w ł a ś n i e z g ł o d u .

Z n a w c y t w i e r d z ą , ż e n p . s i k o r k a g i n i e b e z w z g l ę d n i e , j e ś l i w m r o ź n y d z i e ń w c i ą g u t r z e c h g o d z i n p o r a n n y m w y l o c i e n i e z n a j d z i e p o ż y w i e n i a . A u b y t e k j e d n e j s i k o r k i , t o s t r a t a d l a r o l n i k a .

Z w r ó ć m y w i ę c n a s z ą u w a g ę i w t y m k i e r u n k u , z a p o z n a j m y s i ę z ż y c i e m i p o t r z e b a m i s k r z y d l a t y c h s p r z y m i e r z e ń c ó w , a c h c ą c j e w z i m i e u c h r o n i ć o d ś m i e r c i g ł o d o w e j — t r z e b a j e d o k a r m i a ć , a l e d o k a r m i a ć u m i e j ę t n i e i s t a l e .

D o s t a r c z o n y o d p o w i e d n i p o k a r m n a l e ż y z a b e z p i e c z y ć p r z e d d e s z c z e m , ś n i e g i e m i w i c h r e m . P t a s z k o m t y m m o ż n a s y p a ć :

konopie, mak, słonecznik, jagody jałowca

i j a r z ę b i n y . S i k o r k o m s ł u ż y d o s k o n a l e ś w i e

ża, nie solona słonina lub łój wołowy, któ

r e n a l e ż y z a w i e s z a ć z a o k n a m i l u b p r z y w i ą z y w a ć d o p ł o t u , ż e r d z i l u b ś c i a n y .

Dobry pokarm ^tanowi stopiony kawa

ł e k ł o j u i w y m i e s z a n y z n a s i e n i e m k o n a p l . M i e s z a n i n ę t ę r o z l e w a m y n a z a w i e s z o n y c h d e s e c z k a c h : p o s t ę ż e n i u s t a n o w i o n a d l a p t a s z k ó w p r a w d z i w ą u c z t ę .

O p t a k a c h w z i m i e p a m i ę t a z w y k l e m ł o d z i e ż s z k o l n a , a l e t a p a m i ę ć o g r a n i c z a s i ę p r z e w a ż n i e d o s y p a n i a 'm o k r u c h ó w C h l e b a , k a w a ł k ó w b u ł k i l u b z i a r e n z b o ż a .

Z t a k i c h p o k a r m ó w k o r z y s t a j ą n i e s t e t y t y l k o w r ó b l e , n i e w y b r e d n e w p o ż y w i e n i u , a p r z e c i e ż w c a l e n i e z a s ł u g u j ą n a o p i e k ę . N a t o m i a s t s i k o r k i , s z p a k i i i n n e p t a k i , n a k t ó r y c h u t r z y m a n i u n a m z a l e ż y — n i e k o r z y s t a j ą z u p e ł n i e z t a k i e g o d o k a r m i a n i a , b o n i e j e d z ą a n i o k r u c h ó w , a n i z b o ż a , c h y b a t y l k o w o s t a t e c z n o ś c i .

P t a k o m t y m n a l e ż y u r z ą d z i ć k a r m i k i . K a r m i k i e m b ę d z i e k a ż d a n i e w i e l k a d e s e c z k a z d a s z k i e m n a w y s o k o ś c i 2 0 c m , u m i e s z c z o n a n a j l e p i e j n a w s c h o d n i e j ś c i a n i e d o m u m i e s z k a l n e g o l u b b u d y n k ó w g o s p o d a r s k i c h . P t a k i w k r ó t c e o s w o j ą s i ę z o b e c n o ś c i ą k a r m i k ó w i b ę d ą s i ę t ł u m n i e z l a t y w a ł y d o j e d z e n i a k u n i e o p i s a n e j r a d o ś c i d z i e c i , k t ó r e p o z a k o r z y ś c i ą n i e s i e n i a p o m o c y z g ł o d n i a ł y m p t a s z k o m , b ę d ą r o z w i j a ć w s w y c h s e r c a c h p r z e d e w s z y s t k i m m i ł o ś ć d l a z w i e r z ą t i p o s z a n o w a n i e p r z y r o d y .

W o g r o d a c h i s a d a c h w s k a z a n y m b y ł o b y u s t a w i a n i e s p e c j a l n y c h k a r m i k ó w , t . z w . d o m k ó w h e s k i c h , b e z ś c i a n , z d a s z k i e m w e w n ą t r z , z p ó ł e c z k a m i n a k a r m ę , u m i e s z c z a n y m i n a r ó ż n e j w y s o k o ś c i . D o m k i n a j l e p i e j u s t a w i a ć w z a c i s z n y m u s t r o n n y m m i e j s c u , n p . w ś r ó d k r z a k ó w . D o ż y w i a n i e p t a k ó w r o z p o c z y n a ć n a l e ż y z n a d e j ś c i e m m r o z ó w .