Dzisiejszy numer zawiera 4 strony Cena pojedynczego egzemplarza 15 groszy
Nr. 89 Wąbrzeźno, wtorek 30 iipca 1929 r. Rok IX
Sekciarze - Hodurowcy
czyli tak zwany kościół narodowy.HGFEDCBA
H o d u r , — w y d a l o n y z S e n i i n a r j u r n D u c h o w n e g o w K r a k o w i e d l a t e g o , ż e j u ż w ó w ’ c z a s u j a w n i a ł r ó ż n e f a ł s z y w e z a p a t r y w a n i a , u d a ł s i ę d o A m e r y k i . W A m e r y c e b y ł w i e l k i b r a k k s i ę ż y . D l a t e g o t a m t e j s i b i s k u p i n i e b a r d z o ś c i ś l e b a d a l i k a n d y d a t ó w , — i p r z y j m o w a l i d o S e m i n a r j ó w D u c h o w n y c h , b y l e b y n i e m i e l i n a r a c h u n k u g r u b s z y c h p r z e w i n i e ń . — I t a k H o d u r w k r ę c i ł s i ę d o S e m i n a r j u m i z o s t a ł w y ś w i ę c o n y n a k a p ł a n a , a w r e s z c i e z o s t a ł p r o b o s z c z e m p o l s k i e j p a r a f j i w S c r a t o n . — U m i a ł ś w i e t n i e o t u m a n i a ć s w o i c h p a r a f j a n d l a s w o i c h c e l ó w , — i s z u k a ł t y l k o o k a z j i , a b y s i ę w y ł a m a ć z p o d w ł a d z y i p o s ł u s z e ń s t w a s w e g o b i s k u p a .
N i e s t e t y n i e j e d n i b i s k u p i a m e r y k a ń s c y , z w ł a s z c z a p o c h o d z e n i a i r l a n d z k i e g o i n i e m i e c k i e g o , n i e u w z g l ę d n i a l i n a l e ż y c i e p r a w p o l s k i c h w k o ś c i e l e , a p r ó b o w a l i w k o ś c i o ł a c h p o l s k i c h z a p r o w a d z i ć a n g i e l s z c z y z n ę i a m e r y k a n i z a c j ę . P o l a c y s w o j e m i o f i a r a m i b u d o w a l i k o ś c i o ł y i s z k o ł y p o l s k i e , i j e u t r z y m y w a l i i u t r z y m u j ą . T o t e ż s ł u s z n i e P o l a c y m ó w i l i b i s k u p o m : K o ś c i ó ł ś w . j e s t p o w s z e c h n y , d l a w s z y s t k i c h n a r o d ó w— , i k a ż d e m u n a r o d o w i p r z y z n a j e . j e g o p r a w a w k o ś c i e l e , a n i e c h c e w y n a r a d a w i a ć ż a d n e g o n a r o d u . N a s z e p o l s k i e s p o ł e c z e ń s t w o m a w K o ś c i e l e t e s a m e p r a w a , c o i r l a n d z k i e , a n g i e l s k i e , w ł o s k i e , n i e m i e c k i e i t . d . , a b i s k u p i n i e m a j ą p r a w a , u k r a c a ć n a m n a s z y c h u p r a w n i e ń . I g d z i e k o ’ - w ; e k P o l a c y s p o k o j n i e , l e c z s t a n o w c z o w y s t ą p i l i w o b r o n i e s w y c h p r a w , o b r o n i l i s i ę .
M y P o l a c y z n a m y t o z c z a s ó w z a b o r c z y c h , ż e n i e j e d n i b i s k u p i o b c o p l e m i e ń c y i k a p ł a n i o b c e j n a r o d o w o ś c i — n i e r a z z a p o m i n a l i o t e j k a t o l i c k i e j z a s a d z i e , ż e w K o ś c i e l e m a j ą P o l a c y t e s a m e p r a w a , j a k k a t o l i c y i n n y c h n a r o d o w o ś c i . — D z i a ł y s i ę n a m t e ż n a o j c z y s t e j z i e m i n i e r a z c i ę ż k i e k r z y w '- d y n a w e t w K o ś c i e l e p r z e z b i s k u p ó w i k s i ę ż y , k t ó r z y z a p o m i n a l i , ż e v z K o ś c i e l e w i n n i b y ć „ w s z y s t k i e m d l a w s z y s t k i c h ” ż e w K o ś c i e l e n i e w o l n o u p r a w i a ć p o l i t y k i w y n a r a d a w i a n i a .— I m y s i ę b r o n i l i ś m y p r z e c i w g e r m a n i z a c j i — l u b
u s y f i k a c j i p r z e z d u c h o w n i e c z y n n i k i — , a l e n i e o d w r ó c i l i ś m y s i ę o d K o ś c i o ł a . W A m e r y c e s t a ł o s i ę i n a c z e j . — W s p o m -
u e l i ś m y j u ż , ż e t a m b y w a l i n i e r a z k s i ę ż a p o l s c v , a l e n i e m a - ą c y p o w o ł a n i a k a p ł a ń s k i e g o , l u d z i e n i e r a z p r z e w r o t n i i g o r s z y c i e l e , k t ó r y m w i ę c e j c h o d z i ł o o w ł a s n e w p ł y w y i z y s k i , l i ż o s p r a w ę B o ż ą i z b a w i e n i e d u s z . T a c y m i e w a l i z a t a r g i ' b i s k u p a m i n a t l e o b o w i ą z k ó w k a p ł a ń s k i c h l u b m o r a l n o ś c i , t e g r o z i ł o i m p r ę d z e j , c z y p ó ź n i e j o d e b r a n i e p r o b o s t w a l u b n a w e t w y r z u c e n i e z e s t a n u d u c n o w n e g o . — A b y r a t o w a ć s i e b i e , s w o j e s t a n o w i s k o i d o c h o d y , t a c y l u d z i e k o r z y s t a l i z o - k a z j i j a k i e g o ś z a t a r g u n a r o d o w o ś c i o w e g o z b i s k u p e m , a b y o d e r w a ć s i ę o d K o ś c i o ł a k a t o l i c k i e g o . N a t l e t a k i e g o n a r o d o w o ś c i o w e g o z a t a r g u p r z e d s t a w i a l i s i ę o n i j a k o m ę c z e n n i - :y z a s p r a w ę p o l s k ą , s z k a l o w a l i b i s k u p ó w i p o d b e c h t y w a l i
> a r a f j a n , a b y o d e r w a l i s i ę o d ł ą c z n o ś c i z B i s k u p e m w m a w i a j ą c l u d z i o m n a i w n y m , ż e j e d n a k p o z o s t a n ą p r a w d z i w y m i k a t o l i k a m i , c h o ć o d b i s k u p a s i ę o d w r ó c ą , a p ó ź n i e j , a b y u - - p o k o i ć s u m i e n i a w m a w i a l i , ż e n a w ’ e t ł ą c z n o ś ć z P a p i e ż e m l i e j e s t p o t r z e b n a , b y l e b y m i e l i ł ą c z n o ś ć z C h r y s t u s e m P a l e m . — A P o l a c y — z w y k l e m a ł o o ś w i e c e n i r o b o t n i c y z G a - i c j i l u b K o n g r e s ó w k i , w i e r z y l i t y m o b ł u d n i k o m — i s z l i z a l i n a i. — A b y z a ś t y m b i e d n y m z a ś l e p i o n y m i o t u m a n i o n y m t i e o t w o r z y ł y s i ę o c z y , z a c h o w a l i w s z y s t k i e z e w n ę t r z n e
• b r z ą d k i k a t o l i c k i e , a n a w e t w n a u c e r e l i g j i t y l k o p o w o - i i o s t r o ż n i e z a p r o w a d z a l i s e k c i a r s k i e n o w i n k i n a j p r z ó d v n a u c e m o r a l n o ś c i t a k i e , k t ó r e u s y p i a ł y s u m i e n i e i b o - a ź ń p r z e d s ą d e m B o ż y m , — a p o t e m t e ż w n a u c e w i a r y .
T a k p o s t ą p i ł H o d u r , k t ó r y w z g a r d z i ł s w o i m o i s k u p e m . a z e m z e s w o j ą p a r a f j ą o d p a d ł o d K o ś c i o ł a — , a n i e b a w e m n a l a z ł p o d o b n y c h s o b i e w i a r o ł o m n y c h k a p ł a n ó w , k t ó r z y u - n i e l i w i ę k s z o ś ć s w y c h p a r a f j a n z a s o b ą p o c i ą g n ą ć . N o w y w ó r o d s z c z e p i e ń c z y m u s i a ł s z u k a ć j a k i e j ś n a z w y . A b y c i e r n y c h r o d a k ó w o t u m a n i a ć i w o d s z c z e p i e ń s t w i e u t r z y m a ć ,
a d a l i s o b i e o b ł u d n ą n a z w ę p o l s k o - k a t o l i c k i e g o k o ś c r o - a n a r o d o w e g o . — A l e s ę d z i a a m e r y k a ń s k i t a k i e j n a z w y s e k t y
;a r e j e s t r o w a ć n i e c h c i a ł , b o c h o ć p r o t e s t a n t — w i e d z i a ł p o w i e d z i a ł , ż e k a t o l i c k i m ż a d e n n a r o d o w y k o ś c i ó ł n i e
m o ż e b y ć , b o k a t o l i c k i m c z y l i p o w s z e c h n y m m o ż e b y ć t y l k o K o ś c i ó ł , k t ó r y j e s t d l a w s z y s t k i c h n a r o d ó w . W o b e c t e g o w A m e r y c e h o d u r o w c y m u s i e l i z e s w e j n a z w y o p u ś c i ć s ł o w o „ k a t o l i c k i " . D l a o g ł u p i a n i a r o d a k ó w m u s i e l i h o d u r o w c y z a t r z y m a ć h i e r a r c h j ę — t o j e s t j a k i e ś ś w i ę c e n i a k a p ł a ń s k i e , a z a t e m m u s i e l i m i e ć t e ż n i b y b i s k u p ó w , k t ó r z y b y ś w i ę c i l i s e k c i a r s k i c h k a p ł a n ó w . — O t ó ż H o d u r n a w i ą z a ł s t o s u n k i z i n n y m i s e k c i a r z a m i , k t ó r z y m a j ą t a k z w a n y c h b i s k u p ó w , i o t r z y m a ł o d s e k c i a r s k i e g o b i s k u p a ś w i ę c e n i a b i s k u p i e s e k c i a r s k i e , — i o d t ą d ś w i ę c i s o b i e w e d l e s w e g o w i d z i m i s i ę k a p ł a n ó w i b i s k u p ó w s e k c i a r s k c h , — A g a r n ą s i ę d o n i e g o n a k a p ł a n ó w i b i s k u p ó w s e k c i a r s k i c h r ó ż n e p o d e j r z a n e f i g u r y . Z o s t a l i k a p ł a n a m i h o d u r o w s k i m i — p r z e w r o t n i i ź l i o r g a n i ś c i , b r a c i s z k o w i e , k t ó r z y u c i e k l i z k l a s z t o r ó w , r ó ż n i o d s t ę p c y o m a r n e j p r z e s z ł o ś c i i p o d e j r z a n e j w a r t o ś c i . t a k n p . w p o b l i s k i m G r u d z i ą d z u p r o b o s z c z e m h o d u r o w s k i m j e s t o s ł a w i o n y H a j d u k . B y ł o n b r a c i s z k i e m w z a k o n i e B o n i f r a t r ó w — g d z i e ś t a m w z a c h o d n i c h N i e m c z e c h . Z a c i ą g n i ę t y n a w o j n ę — , a n i n i e m y ś l a ł w r ó c i ć d o k l a s z t o r u p o w o j n i e . W s t ą p i ł d o o s ł a w i o n y c h , b l u ź n i e r c z y c h i b e z w s t y d n y c h m a r j a w i t ó w c z y l i k o z ł o w i t ó w w P ł o c k u . W y s t ą p i ł — , n i b y s i ę n a w r ó c i ł — , i d o t a r ł n a P o m o r z e d o T o r u n i a , g d z i e ó w c z e s n y w o j e w o d a p . B r e j s k i n i e b a c z n i e g o p r z y j ą ł j a k o p i e l ę g n i a r z a d l a s w e g o c h o r e g o s y n a . U d a w a ł H a j d u k w T o r u n i u w i e l c e s k r u s z o n e g o p o k u t n i k a i b . p o b o ż n e g o k a t o l i k a , — l e c z r ó w n o c z e ś n i e z a c z ą ł u p r a w i a ć c i c h ą r o b o t ę s e k c i a r s k ą n a r z e c z h o d u r o w c ó w . G d y j e g o o b ł u d a n a j a w w y s z ł a — i o p u ś c i ł p o s a d ę , p r z e s z e d ł j a w n i e d o h o d u r o w c ó w , k t ó r z y w y s ł a l i g o n a s t u d j a s w o j e j s e k c i a r s k i e j r e l i g j i d o K r a k o w a , g d z i e p o 1 1 ^ r o k u „ w y ś w i ę c i l i” p o s e k c i a r s k u n a s e k c i a r s k i e g o d u c h o w n e g o i w y -
♦s ł a l i g o n a h o d u r o w s k i e g o p r o b o s z c z a d o G r u d z i ą d z a , g d z i e g ł u p i c h z n a l a z ł d u ż o . J a k t e n . c z ł o w i e k t a m d z i a ł a , o t e m ś w i a d c z ą l i c z n e w y r o k i s ą d o w e z a o b e l g i i o s z c z e r s t w a i i n n e p r z e k r o c z e n i a . A l e a m n e s t j a o d c i ą ż y ł a g o , — a g d y n o w e w y r o k i g r o ż ą m u w i ę z i e n i e m , c z m y c h a d o W a r s z a w y i z n a j d u j e t a m o c h r o n ę . — Z a w s z e t a k b y ł o , ż e g ł ó w n a n a u k a i m ą d r o ś ć w s z y s t k i c h s e k c i a r z y n a t e m p o l e g a ł a ż e p o t r a f i ą m i o t a ć n a j n i e g o d z i w s z e o s z c z e r s t w a n a K o ś c i ó ł ś w , k a t , , P a p i e ż a , B i s k u p ó w i k a p ł a n ó w , — a l e n i e w y b r e d n i s ą w n a w i ą z a n i u s t o s u n k ó w z n a j g o r s z y m i s e k c i a r z a m i . I t a k t o j e d n i H o d u r o w c y n a w i ą z a l i b l i s k i e s t o s u n k i , c z y n a w e t u n j ę z s c h i z m a t y k a m i , k t ó r y m w p r o c e s i e u d o w o d n i o n o n a j o k r o p n i e j s z e b l u ź n i e r s t w a i p i e k i e l n e o r g j e z t a k z w a - n e m i z a k o n n i c a m i , a n a w e t z m a ł o l e t n i e m i w y c h o w a n k a m i . G r u d z i ą d z k i a p o s t o ł h o d u r o w s k i p o n o m a w i ę k s z y p o c i ą g d o k o z ł o w i t ó w , z k t ó r y m i j u ż d a w n i e j d o b r z e s i ę z a z n a j o m i ł . D o s z ł a w i e ś ć , z a k t ó r e j p r a w d z i w o ś ć j e d n a k n i e m o g ę r ę c z y ć , ż e p . H a j d u k s p r o w a d z i ł s o b i e d o p o m o c y t z w . z a k o n n i c e m a r j a w i c k i e , k t ó r e m o ż e K o w a l s k i , t z w . a r c y b i s k u p w y ś w i ę c i ł j u ż n a „ k a p ł a n k i ” , b o K o w a l s k i „ o t r z y m a ł „ o b j a w i e n i e " o d m a t e c z k i K o z ł o w s k i e j , ż e m a ś w i ę c i ć „ z a k o n n i c e — n a k a p ł a n k i — i b i s k u p k i , b o j u ż n i e d o ś ć , ż e b y ł y ,,m i s t yc z n e m i ż o n a m i " K o w a l s k i e g o i i n n y c h „ b i s k u p ó w i k a p ł a n ó w " k o z ł o w i c k i c h . „ M i s t y c z n e m i " ż o n a m i j e n a z y w a j ą— , z a p e w n i e o d n i e m i e c k i e g o s ł o w a — „ M i s t , c o z n a c z y g n ó j , b o ć w ł a ś c i w e g o z n a c z e n i a „ m i s t y c y z m u — c z y l i n a d p r z y r o d z o n e g o , d u c h o w e g o ł ą c z e n i a s i ę c z ł o w i e k a z B o g i e m . d o t y c h w y u z d a n y c h , p l u g a w y c h i p i e k i e l n y c h s t o s u n k ó w s t o s o w a ć n i e m o ż n a , g d y ż b y ł o b y t o o h y d n e m b l u ź - n i e r s t w e m , A ż e k o z ł o w i c i z a p o ż y c z y l i s o b i e s w ó j „ m y - s t y c y z m” o d n i e m i e c k i e g o „ M i s t " , ł a t w o m o ż n a p r z y p u s z c z a ć , j e ż e l i s o b i e p r z y p o m n i m y , ź e k o z ł o w i c i w P ł o c k u s e r d e c z n i e b r a t a l i s i ę z n i e m ie c k i m i o k u p a n t a m i .
D o p ó k i P o l s k a b y ł a p o d k n u t ą z a b o r c ó w , h o d u r o w c y j a k o ś n i e m y ś l e l i o o b r o n i e p r a w n a r o d o w y c h P o l a k ó w — , a n i s i ę n a p o l s k i c h z i e m i a c h n i e z j a w i l i , a n i ż a d n e j p o m o c y n i e s ł a l i . L e c z z j a w i l i s i ę j a k o „ z b a w c y " , k i e d y P o l s k a d z i ę k i O p a t r z n o ś c i i o f i a r o m m i e n i a , z d r o w i a i k r w i s e t e k t y s i ę c y P o l a k ó w z a p o m o c ą p a ń s t w z a c h o d n i c h w o l n o ś ć i z j e d n o c z e n i e u z y s k a ł a .
S k ą d t o u n i c h n a r a z z n a l a z ł a s i ę t a k a w i e l k a t r o s k l i w o ś ć d l a P o l s k i ? W n i o s k u j ą c z c h a r a k t e r u s e k t y i j e j w o d z ó w i p a t r o n ó w s e k t y , z r ó ż n y c h t e ż i n n y c h o b j a w ó w n a s u w a j ą s i ę r ó ż n e d o m y s ł y p r a w d o p o d o b n e , c h o ć i c h ś c i ś l e u d o w o d n i ć n i e m o ż n a .
1 . H o d u r o w c y — s p i e s z ą d o P o l s k i w p r a g n i e n i u ż e r u P r z y b y ł o k a n d y d a t ó w n a p r o b o s z c z ó w i b i s k u p ó w , a w A - m e r y c e > i> w s z y s t k i c h u m i e ś c i ć i u p o s a ż y ć n i e m o ż n a . A l e P o l s k a d o ś ć w i e l k a , a g ł u p i c h i o b a ł a m u c o n y c h w n i e j d o s y ć . W a r t o w i ę c w t e n i n t e r e s w ł o ż y ć d o l a r y , b o m o ż e p r z y n i e ś ć d o ś ć d o b r e z y s k i , a c h o ć b y j u ż t y l k o t e n , ż e o d c i ą ż y A m e r y k ę . T a k i e „ p r o b o s t w o h o d u r o w s k i e " t o n i e l i c h y i n t e r e s , z w ł . t e ż d l a l u d z i , k t ó r z y ż a d n e g o w y ż s z e g o w y k s z t a ł
c e n i a n i e m a j ą . P r a w i ą l u d z i s k o m , ż e u n i c h w s z y s t k o b e z p ł a t n i e ,— a l e j a k o ś z a p o m i n a j ą , ż e ś c i ą g a j ą o d w y z n a w c ó w s t a ł y p o d a t e k p o g ł ó w n y — l u b r o d z i n n y . O c z y w i ś c i e — i m w i ę c e j „ p a r a f j a n " , t e m w i ę k s z y d o c h ó d . A p o l s k i l u d e k m a d o b r e s e r c e . T a k i „ b i e d n y d u c h o w n y , k t ó r y t ł ó m a c z y o - b a ł a m u c o n y m l u d z i s k o m , ż e n i e m a a n i z i e m i , a n i d o c h o d ó w z p o g r z e b ó w , ś l u b ó w i c h r z t ó w '— , p r z e c i e ż w z b u d z i l i t o ś ć w n i e j e d n e j d u s z y— , a p r z e c i e ż d o b r o w o l n ą o f i a r ą n i e w o l n o p o g a r d z i ć . 1 o t e ż c i „ b i e d n i d u c h o w n i h o d u r o w s c y w e d l e z e z n a n i a l u d z i , k t ó r z y i m s i ę b l i ż e j p r z y p a t r u j ą , w c a l e n i e ż y j ą b i e d n i e , l e c z r a c z e j d o s t a t n i o — i p o z w o l i ć s o b i e m o g ą n a n i e j e d n o , c z e g o n i e m o g ą s o b i e p o z w o l i ć i n n i , k t ó r z y n a w 'e t n a w y ż s z y c h s ą s t a n o w i s k a c h .
H a j d u k — d z i ś s o b i e i n a c z e j ż y j e — , n i ż j a k o b r a c i s z e k l u b p o t e m j a k o p i e l ę g n i a r z .— A c ó ż g o k o s z t o w a ł o z d o b y c i e s t a n o w i s k a p r o b o s z c z a s e k c i a r s k i e g o ? D u ż o o b ł u d y w T o r u n i u , d u ż o k r e c i e j r o b o t y , d u ż o j a d o w i t e j ś l i n y i 1%
r o k u b e z p ł a t n e j n a u k i w k u ź n i s e k c i a r s k i e j . A w i e l e ż t o o n w Wł r o k u m ó g ł s i ę n a u c z y ć — ? C h y b a s z k a l o w a ć :
2 . P r z y b y w s z y d o P o l s k i — z b l i ż a j ą s i ę z a r a z d o s o c j a l i s t ó w , k t ó r y m p r z e w o d z ą ż y d z i , — i d o W y z w o l e ń c ó w , a z a t e m d o z a c i ę t y c h w r o g ó w K o ś c i o ł a k a t o l i c k i e g o , i z n a j d u j ą u n i c h m i ł e p r z y j ę c i e i t r o s k l i w ą o p i e k ę ; t e w ł a ś n i e s t r o n n i c t w a u s i l n i e z a b i e g a j ą o l e g a l i z a c j ę s e k t y w P o l s c e . T o c h y b a s a m o z a s i e b i e m ó w i . — N i e m n i e j j e s t p o d e j r z a n e m , ż e m i m o b r a k u l e g a l i z a c j i h o d u r o w c y m o g ą s o b i e p o z w a l a ć n a b e z p r a w n e w y s t ę p y p u b l i c z n e , n a w e t n a o b r a z ę p u b l i c z n y c h I n s t y t u c y j i U r z ę d ó w , b o c h o ć z o s t a n ą p r z e z S ą d y u k a r a n i , j e d n a k u s u w a ć s i ę m o g ą k a r z e d z i ę k i j a k i m ś t a j n y m p r o t e k c j o m . C i ż s a m i , k t ó r z y u j m o w a li s i ę z a p l u g a w ą j a s k i n i ą z b r o d n i m a r j a w i c k i c h w P ł o c k u , c i s a m i , k t ó r z y m i m o s ą d o w e g o u j a w n i e n i a n a j o h y d n i e j s z y c h z b r o d n i u m i e j ą j a k o ś p o w s t r z y m a ć W ł a d z e o d k o n i e c z n e g o z a m k n i ę c i a t e g o g n i a z d a r o z p u s t y— , c i s a m i o p i e k u j ą s i ę h o d u r o w c a m i , k t ó r z y p r z e c i e ż z a w a r l i u n j ę z m a r i a w i t a m i . Z a s t a n a w i a j ą c s i ę g ł ę b i e j i s n u j ą c p r o s t e w n i o s k i z r o ż n y c h p o w s z e c h n i e z n a n y c h o b j a w ó w , m u s i m y d o j ś ć d o p r z e k o n a n i a , ż e d z i a ł a t u p o d s t ę p n i e t a j n a s p ó ł k a , n i e n a w i s t n a K o ś c i o ł o w i k a t o l i c k i e m u , k t ó r e j s e k c i a r z e s ą n a r z ę d z i a m i d o r o z b i j a n i a j e d n o ś c i r e l i g i j n e j P o l a k ó w , a b y p r z e z r o z s t r ó j , z a m ę t i z a m i e s z k i r e l i g i j n e o s ł a b i a ć n a r ó d p o l s k i i s t o p n i o w o p r o w a d z i ć g o d o z g u b y , b o ć w r o g o w i e K o ś c i o ł a i P o l s k i k a t o l i c k i e j d o s k o n a l e w i e d z ą , ż e d l a p o l s k i e g o n a r o d u p r z e z 1 0 0 0 l a t i n a p r z y s z ł o ś ć p e w n ą o s t o j ą j e s t K o ś c i ó ł k a t o l i c k i , — i ż e - P o l s k a b ę d z i e k a t o l i c k ą , a l b o b e z n a d z i e j n i e z g i n i e . K t o r o b i r o b o t ę s e k c i a r s k ą l u b j ą p o p i e r a , p o p i e r a t a j n y o h w r o g ó w p o l s k i e g o n a r o d u , i k o p i e P o l s c e
n o w y g r ó b .
H o d u r o w c y n a z y w a j ą s i ę w P o l s c e „ k a t o l i c k i m i , a l e z k a t o l i c k i e g o K o ś c i o ł a z a t r z y m a l i — b e z p r a w n i e t y l k o n a z w ę , o b r z ą d k i i s z a t y k o ś c i e l n e ; z a ś z w i a r y k a t o l i c k i e j p o z o s t a ł y t y l k o s t r z ę p y . I c h w i e r z e n i a s ą z l e p k i e m z n a j r ó ż n i e j s z y c h w i e r z e ń s e k c i a r s k i c h , a u l e g a j ą j e s z c z e c i ą g ł y m p r z e m i a n o m n a g o r s z e . K t o b y p o r ó w n a ł p i e r w s z y i c h k a t e c h i z m a m e r y k a ń s k i z n a j n o w s z y m a m e r y k a ń s k i m i c h k a t e c h i z m e m , ł a t w o b y s i ę p r z e k o n a ł , ż e „ w i a r ę " s o b i e z m i e n i a j ą w e d l e s w e g o w i d z i m i s i ę . A k a t e c h i z m w y d a n y d l a P o l s k i , r ó ż n i s i ę o d a m e r y k a ń s k i e g o . G d y z b r a t a l i s i ę z s c h i z m a t y k a m i i k o z ł o w i t a m i , b ę d ą m u s i e l i d o n i c h s i ę p r z y s t o s o w y w a ć . P o k r e w i e ń s t w o z o s ł a w i o n y m i k o z ł o w i t a m i
— p e w n i e w z b u d z i u n i c h w n e t t e ż p r o r o k ó w , j a k w P ł o c k u , k t ó r z y b ę d ą w g a d y w a l i o g ł u p i o n y m w y z n a w c o m n a j -
p r z e w r o t n i e j s z e g ł u p s t w a i p o t w o r n e b l u ź n i e r s t w a , b o ć
„ b r a t e r s tw o " z k o z ło w ita m i p ło c k im i z a p e w n i e m u s i s ię u ja w n ić te ż w z e w n ę t r z n e m u p o d o b n ie n iu s ię . f lo d u r o w c y n ie m a ją p r a w a n a z y w a ć s ię k a to lik a m i, b o n im i n ie s ą , le c z z a c i ę t y m i w r o g a m i K o ś c io ła k a t o l i c k i e g o , b o w e w s z y s t k ic h w i e k a c h s e k c i a r z e p r z y jm o w a li n a z w y o d n a z w is k s w y c h z a ło ż y c ie li. D la te g o p r z y s łu g u je im je d y n ie n a z w a
„ h o d u r o w c ó w" — o d n a z w is k a ic h z a ło ż y c ie la .
N a z y w a j ą s ię h o d u r o w c y — p o l s k o - n a r o d o w y m k o ś c i o ł e m " — , i to z n ó w n ie s łu s z n ie . M o g lib y z j a k ą ś s ł u s z n o ś c i ą n a z w a ć s ię t a k , je ż e lib y s k u p ia li w s w o je m t o w a r z y s tw ie p r a w i e w s z y s tk ic h P o la k ó w ,— a le ć j e s t ic h ty lk o g a r s t k a w p o r ó w n a n iu d o m iljo n ó w , k t ó r e s ą w i e r n e K o ś c io ło w i k a to lic k ie m u . „ N a r o d o w y m i" n ie s ą h o d u r o w c y , b o n ie s łu ż y li i n ie s łu ż ą s p r a w ie n a r o d o w e j, le c z je j s z k o d z ą , b o s ą n a jg o r s z y m i r o z b ija c z a m i je d n o ś c i i z g o d y , k t ó r y c h p o i.
n a r o d o w i n a jw ię c e j p o t r z e b a . Ś w ia d o m ie c z y n ie ś w ia d o m ie s ą o n i p o m o c n ik a m i w r o g ó w P o ls k i. „ N a r o d o w y m k o ś c i o łe m n ie ś m ią s ię n a z y w a ć n a w e t p r o t e s t a n c i w N ie m c z e c h c h o ć ta m s t a n o w i ą o k o ł o % lu d n o ś c i.
„ P o l s k o - n a r o d o w y m " — m o ż n a b y n a z w a ć je d y n ie K o ś c ió ł r z y m .- k a t o l i c k i , b o p o ls k i n a r ó d z n im o d 1 0 0 0 la t j e s t z ł ą c z o n y , b o K o ś c ió ł r z .- k a t. w y c h o w y w a ł i k s z t a ł c i ł w c ią g u w ie k ó w n a s z n a r ó d b o b y ł n a s z e m u n a r o d o w i w n a jc ię ż s z y c h c z a s a c h j e d y n ą p o c i e c h ą , o s t o j ą i o b r o n ą . N a jle p ie j to o d c z u w a ł n a s z p r o s t y lu d p o ls k i, k t ó r y k a t o l i c k ą w u a r ę ś w . n a z y w a ł „ p o ls k ą w i a r ą " , b o s e r c e m o d c z u ł, ż e d la n a s z e g o n a r o d u — p o ls k o ś ć z k a to lic y z m e m j ę s t n a jś c iś le j z łą c z o n a .
P o ls k o - n a r o d o w y m i z w ią s ię h o d u r o w c y , c o j e d n a k n ie p r z e s z k a d z a im b r a ta ć s ię z s c h iz m a ty c k im i m o s k a la m i — i z k o z ło w ita m i p ło c k m i, k t ó r y m u d o w o d n io n o , ż e b a r d z o z a ż y ł e u tr z y m y w a li s t o s u n k i z m o s k ie w s k ie m i r z ą d a m i, z n ie m ie c k im i o k u p a n t a m i i n a w e t z b o ls z e w ik a m i. — M ó w ić p o p o ls k u , o d p r a w i a ć n a b o ż e ń s tw a p o p o l s k u — , to d a le k o n ie j e s t d o w o d e m p o ls k o ś c i, a n i n a r o d o w y c h u c z u ć , b o w t a k i m r a z ie n i e j e d n i l u t e r s c y p a s t o r z y n a M a z u r a c h n a z w a n i b y b y ć m u s ie li p o ls k o - n a r o d o w y m i, b o ć m ó w ili p o p o ls k u i o d p r a w i a l i n a b o ż e ń s tw a p o p o ls k u , a p r z e c i e ż b y li w y k a p a n y m i P r u s a k a m i i w r o g a m i p o ls k ie g o n a r o d u .
H o d u r o w c y w s w o je j d z ie c in n e j z a r o z u m i a ł o ś c i t w i e r d z ą , ż e o n i je d n i z b a w i ą P o ls k ę , ż e ic h w i e r z e n i a b ę d ą n o w y m f u n d a m e n te m o d r o d z o n e j P o ls k i. Z a k r a w a to t w i e r d z e n ie ju ż n a „ o b ł ę d w i e l k o ś c i " . — C i b i e d a c y s a m i c z u ją s ię t a k s ła b y m i, ż e s z u k a ją o p a r c i a u s c h iz m a ty k ó w i k o z ło w i- tó w , a p o p a r c ia u s o c ja lis tó w i w y z w o le ń c ó w — , i ś m ią w m a w ia ć o g łu p io n y m , ż e n a n ic h n o w a P o l s k a b e z p i e c z n i e b ę d z ie m o g ła s ię o p r z e ć . P r z y s z ł o ś ć — i to n i e d a l e k a p r z y s z ło ś ć p o k a ż e , k o m u h o d u r o w c y s ię w y s łu g u ją , p o k a ż e z a t r u t e i s z k o d liw e o w o c e ic h d z ia ła ln o ś c i, w y k a ż e z n ó w p r a w d ę s łó w Z b a w ic ie la , ż e w s z e l k i e z ł e d r z e w o t y l k o z łe o w o c e r o d z i, ż e s ą to f a łs z y w i p r o r o c y , k t ó r z y u d a ją n i e w i n n y c h b a r a n k ó w , a s ą w ilk a m i d r a p ie ż n y m i z a s z y te m i w o w c z e s k ó r k i.HGFEDCBA
W Y S T Ę P „ M A R J A W T Ó W “ W C Z Ę S T O C H O W S K I E M
W o s ta tn ic h d n ia c h w p o w ie c ie c z ę s to c h o w s k im m ia ły m ie js c e u r o c z y s to ś c i m a r ja w ic k ie . U - r o c z y s to ś c i te o d b y w a ły s ię w o b e c n o ś c i z n a n e g o b is k u p a m a r ja w itó w K o w a ls k ie g o , k t ó r y p r z y b y ł w o to c z e n iu s w y c h m a n d o lin is te k . N a p r o g r a m u r o c z y s to ś c i z ło ż y ły s ię n a b o ż e ń s tw a m a r ja w ic k ie , p r o c e s je o r a z w s z e lk ie g o r o d z a ju p r z e m ó w ie n ia d u c h o w n y c h te j s e k ty , z a r ó w n o p łc i ż e ń s k ie j ja k i m ę s k ie j. N a u r o c z y s to ś c i te z je c h a ło 1 2 - tu n o w o - w y ś w ię c o n y c h k a p ł a n ó w i k a p ł a n e k m a r ja w ic k ic h .
F E R E N C Z H E R C Z E G j
A W A N T U R N I K
Z w ę g ie rs k ie g o p r z e ło ż y ł C z e s la w Ł u k a s z k ie w ic z .
— o — ( C ią g d a ls z y ) .
— P r a w d z iw ie u s z c z ę ś liw ia m n ie p a n , p r z y jm u ją c
> d e m n ie te n s k r o m n y p o d a re k . P a ń s k a d o b r o ć o ś m ie la ś m ie je d n a k d o je d n e j je s z c z e p r o ś b y . C h c ia łb y m w K ró tk im c z a s ie p o w ró c ić d o A m e r y k i.
- - A c z e g o p a s s z u k a w A m e r y c e
— J e s te m o b y w a te le m S ta n ó w Z je d n o c z o n y c h , p o s ie d z ia ł d u m n ie .
— W ię c n ie je s t p a n W ę g r e m ?
— J e d n o n ie w y k lu c z a d r u g ie g o . W G r e c ji n ie c h c ę p o z o s ta w a ć , b o te n g o ś c in n y k r a ik je s t z a m a ły i z a u - b o g i, a b y m ó g ł w n im p r z e z d łu ż s z y c z a s p r z e b y w a ć c z ło w ie k z m o je m i w y m a g a n ia m i... W a m e ry k a ń s k ie j o jc z y ź n ie r o z p o c z y n a łe m w ła ś n ie k a r je r ę p o lity c z n ą , g d y z p o w o d u p e w n e g o p la n u p o w ró c iłe m d o W ę g ie r . P r z e d s ię w z ię c ie n ie u d a ło s ię z u p e łn ie ż d z iś je s te m z m u s z o n y z a b r a ć s ię z p o w r o te m d o p o lity k i.
— N ie d ic e m is ię w ie rz y ć , a b y n a te j d r o d z e m ó g ł p a n m ie ć p o w o d z e n ie . Z r e s z tą w ła ś c iw ie , w ja k im c e lu o p o w ia d a m i p a n to w s z y s tk o ?
— W m o je j s a k ie w c e je s t z n o w u z a tr w a ż a ją c a p r ó ż n ia . a p o tr z e b u ję o k o ło s to p ię ć d z ie s ią t w ę g ie r s k ic h g u l
d e n ó w , a b y m ó d z p o d r ó ż o w a ć o d p o w ie d n io d o m o je j p o z y c ji to w a r z y s k ie j.
— S to p ię ć d z ie s ią t g u ld e n ó w ? T o p r a w ic c z te r y s ta d r a c h m ...
— M ó j m a n u s k r y p t m a tr z y s ta s tr o n ic .
— P a ń s k i r ę k o p is je s t z a p e w n e w a rt ty c h p ie n ię d z y , a le ja n ie m o g ę w ie d z ie ć , c z y b ę d ę g o p o tr z e b o w a ł.
— N ie m a m z a m ia r u s p r z e d a w a ć k o ta w w o r k u i o o z o s ta w ia m o a n u k s ią ż k ę d o iu tr a r a n a . N ie c h n a u
Ojciec św. na procesji.
— C it ta d i W a t ic a n o , 2 6 . 7 . W o b e c n o ś c i 8 0 .0 0 0 o s ó b o d b y ła s ię u r o c z y s ta p r o c e s ja N a j
ś w ię ts z e g o S a k r a m e n tu , k tó r a w y s z ła z B a z y lik i Ś w . P io tr a o g o d z . 1 8 - te j i p r z e s z ła p o d k o lu m n a m i p la c u Ś w . P io tra .
O jc ie c Ś w ię ty w y s z e d ł z B a z y lik i o g o d z . 1 9 .3 0 . P a p ie ż , o d z ia n y w p ła s z c z z n a jd o w a ł s ię p o d b a l
d a c h im e m n a p o d ju m n ie s io n e m n a r a m io n a c h p r z e z s e d ia r i, i tr z y m a ł w r ę k u N a jś w ię ts z y S a k r a m e n t.
W c z a s ie p r o c e s ji ś p ie w a n o p ie ś n i litu r g ic z n e . O jc ie c Ś w ię ty z b liż y ł s ię d o O łta r z a , w z n ie s io
U lit z s k a z a n y n a 5
K a t o w ic e . S ą d u z n a ł o s k a r ż o n e g o b . p o s ła U litz a w in n y m , ż e B ie lu s z e , k t ó r y u d a w a ł s ię z a g r a n ic ę c e le m u c h y le n ia s ię o d s łu ż b y w o js k o w e j, p o d p is a ł p o ś w ia d c z e n ie w c h a r a k t e r z e p r z e w o d n i c z ą c e g o V o lk s b u n d u , s tw ie r d z a ją c e , ż e B ie lu c h a je s t c z ło n k ie m V o lk s b u n d u i z te g o p o w o d u m u s i u c ie k a ć d o N ie m ie c , p r z e z c o d o p u ś c ił s ię w y s tę p -
D y m is j a g a b in e t u P o in e a r e g o .
P r e m j e r P o in c a r e p r z e s ła ł n a r ę c e p r e z y d e n t a r e p u b lik i D o u m e r g u e ‘a p r o ś b ę o d y m is j ę z p o w o d u k o n ie c z n o ś c i p o d d a n ia s ię o p e r a c j i, k t ó r a u - n ie m o ż liw ia m u u r z ę d o w a n ie n a p r z e c ią g k ilk u m ie s ię c y .
B r ia n d i B a r t h o u , k t ó r z y n a m o c y p o w z ię t e j n a p o s ie d z e n iu R a d y m in is t r ó w d e c y z j i, o d w ie d z ili d z iś r a n o P o in e a r e g o , a b y p r o s ić g o o p o z o s t a n ie n a c z e le g a b in e tu , n ie p o t r a f ili s k ło n ić g o d o c o f
P r ó b n a p o d r ó ż p o w ie t r z n a „ Z e p p e lin a * *
B E R L I N 2 8 . 7 . S t a t e k p o w ie t r z n y „ G r a f p o d r ó ż y p o w ie t r z n e j . N a p o k ła d z ie z n a j d u j e s ię Z e p p e lin " w y s t a r t o w a ł d z iś o g o d z in ie 7 ,3 4 r a n o o p r ó c z z a ło g i 2 4 p a s a ż e r ó w ,
p o d s t e r e m d r . E c k e n e r a c e le m o d b y c ia p r ó b n e j
p r z e jr z y , a ja z g ło s z ę s ię ju tr o i d o w ie m s ię , c z y p a n k u p i m a n u s k r y p t, c z y n ic .
P r o p o z y c ja b y ła ta k s z la c h e tn a , iż n ie m o g łe m o d m ó w ić .
P o ż e g n a łe m s ię z b a r o n e m i z a c z ą łe m c z y ta ć . N ie b y ło to z a d a n ie b a r d z o ła tw e , g d y ż ty lk o ty tu ł w y p i
s a n y b y ł ła d n y m r o n d e m , s a m z a ś m a n u s k r y p t w y s z e d ł z p o d ta k g e n ja ln e j r ę k i, iż o d c y f ro w y w a n ie g o s p r a w ia ło m i tr u d n o ś ć n ie s ły c h a n ą . L ite r y k r z y w e i z b ite w g r o m a d ę m o ż n a b y ło je s z c z e ja k o ta k o o d c z y ta ć , n a to m ia s t r o z m a ite tta je m n ic z e z n a c z k i i w y k r ę ta s y p r z y p r o w a d z a ły m n ie d o r o z p a c z y . O c z y b o la ły m n ie ju ż p o r z ą d n ie , a le c z y ta łe m d a le j. W s tę p b y ł o k r o p n y i p a te ty c z n y a ż d o z n u d z e n ia . N p .:
„ B y ło to p r z e d d w u d z ie s tu d z ie w ię c iu la ty . Z e g a r n a w ie ż y z a m k u h r a b ió w E . o b w ie ś c ił w ła ś n ie ś w ia tu , iż je d e n r o k w ię c e j z n ik n ą ł z n o w u w o tc h ła n i w ie c z n o ś c i.
M o ż e lo s c h c ia ł z a z n a c z y ć o d r a z u , ż e ż y c ie m o je n ie b ę d z ie z w y k łe i p o w s z e d n ie , g d y ż w te j w ła ś n ie c h w ili w y d a ła m n ie n a ś w ia t m o ja m a tk a , p ie r w s z a p o k o jó w k a h r a b in y i ż o n a s ta rs z e g o k u c h a r z a h r a b ie g o " . 1 t. d . T e n b a n a ln y i n a d ę ty to n p a m ię tn ik a p r z y p r a w ił m ię f o r m a ln ie o s ta k w ś c ie k ło ś c i. O d r z u c iłe m m a n u s k r y p t, a le g d y p o ło ż y łe m s ię d o łó ż k a , w z ią łe m g o z n o w u d o r ę k i.
O m in ą łe m r o z d z ia ł, w k tó r y m a u to r o p is u je s w o je la ta s z k o ln e i p r z e s z e d łe m d o „ D z ie jó w m o je g o n ie s z c z ę ś c ia " . N ie c h c ą c tr u d z ić c z y te ln ik ó w , p o s ta r a m s ię s tr e ś c ić s ty le m d e p e s z o w y m te n r o z d z ia ł, n a ja k i p a n H u s z t- H u d s o n s p o tr z c b o w a l tr z y n a ś c ie w ie lk ic h s tr o n ic .
F . H . je d n o r o c z n y o c h o tn ik p u łk u p ie c h o ty n a k o s z t p a ń s tw a . — K o la c ja z k o le g a m i z c y w ila . — Ś p ie w a ją p ie ś ń K o s z u ta . — N a d c h o d z i p o r u c z n ik i w o ła : S c h w e j- n e h u n d ! — O d p o w ie d ź ż o łn ie r z a : S e lb e r e in e r ! — P o r u c z n ik w y c ią g a s z a b lę . — F . H . b r o n i s ię b a g n e te m . — G o ś c ie i k e ln e r z y r o z b r a ja ją p o r u c z n ik a .
— O b r a z a m a je s ta tu , n ie s u b o r d y n a c ja , z b r o jn y o p ó r , ś m ie rć o r z c z r o z s tr z e la n ie . — P r .z .v ? ^ ’“ s ta r a i?
n e g o n a s to p n ia c h B a z y lik i, p o c z e m z s z e d ł z p o d ju m i u k lę k n ą ł w o to c z e n iu k a r d y n a łó w . P o „ T a n tu m E r g o * P a p ie ż u d z ie lił b ło g o s ła w ie ń s tw a , p o c z e m o d ś p ie w a n o „ T e D e u m “ i h y m n „ C h r y s tu s K r ó l" .
O g o d z . 2 0 .3 0 O jc ie c Ś w ię ty w ś r ó d o k la s k ó w tłu m u o p u ś c ił p la c .
F a s a d a B a z y lik i b y ła ilu m in o w a n a , a w c z a s ie tr w a n ia p r o c e s ji d z w o n iły d z w o n y w e w s z y s tk ic h k o ś c io ła c h R z y m u .
m ie s ię c y w ię z ie n ia .
k u z § 8 9 i 1 0 2 u s ta w y o p o w s z e c h n y m o b o w ią z k u s łu ż b y w o js k o w e j
W o b e c te g o b . p o s e ł U litz s k a z a n y z o s ta ł n a 5 m ie s ię c y w ię z ie n ia i z a p ł a t ę k o s z tó w s ą d o w y c h p r z y c z e m z a lic z o n o m u n a p o c z e t k a r y a r e s z t ś le d . c z y a r e s z t ę k a r y z a w ie s z o n o n a p r z e c ią g la t 2 - c h
n ię c ia s w o j e j d y m is j j i. W o b e c t e g o n a p o s ie d z e n iu R a d y m in is tr ó w , k t ó r e o d b y ło s ię w p a ła c u E li
z e j s k im o g o d z . 1 0 .3 0 , c z ło n k o w ie r z ą d u w r ę c z y li p r e z y d e n t o w i R z e c z y p o s p o lit e j z b io r o w ą d y m is j ę g a b in e t u . P is m o , d o n o s z ą c e p r e z y d e n t o w i o d y m is j i p o d p is a n e z o e s t a ło p r z e z B a r t h o u , m in is tr a s p r a
w ie d liw o ś c i, w ic e p r e z y d e n t a g a b in e t u z a s t ę p c y P o in e a r e g o .
u b r a n ie i p ie n ią d z e , u c ie c z k a d o A m e r y k i.
P r z e b ie g łe m s z y b k o o c z y m a n a s tę p n e r o z d z ia ły c p is a n e w A m e ry c e : „ J e s te m d e n ty s tą , a le n ie m a m p c je n tó w " . „ J e s te m a k to r e m , a le m n ie w y g w iz d u j
„ S p o ty k a m n ie w ie lk ie s z c z ę ś c ie " . T o w ie lk ie szcz ś c ie p o le g a ło n a p r z y ję c iu p p a n a H u d s o n a ja k o k e to d o p ie r w s z o r z ę d n e g o h o te lu . D a le j n ie m o g łe m ju ż c ta ć — u s n ą łe m . N a s tę p n e g o d n ia b a r o n o d w ie d z ił m s to s o w n ie d o p r z y rz e c z e n ia .
— W ię c ? — z a p y ta ł.
W z r u s z y łe m r a m io n a m i.
— Ł a s k a w y p a n n ie m a p o ję c ia o p is a n iu . T e r a z o n w z ru s z y ł r a m io n a m i.
— G d y b y m u m ia ł p is a ć , n ie z w ra c a łb y m s ię z i p a n a . C h c ia łe m p a n u d o s ta rc z y ć je d y n ie te im d o
A le je ż e li p a n p o z w o li, to u r z ą d ź m y s o b ie d łu ż s z y s c e r, a p o d r o d z e b ę d ę s ta r a ł s ię o p o w ie d z ie ć p a n u c tę h is to ry ę .
— O s ta te c z n ie ....
P o s z liś m y k u O lim p ie jo n o w i, a p ó ź n ie j k u b ra m H a d r ja n a i z a c z ę liś m y s ię p r z e c h a rz a ć p o A k ro p o li P r z e z c a ły c z a s b a r o n o p o w ia d a ł n ie p r z e r w a n ie , a ja ? c h a łe m z c o r a z w ię k s z e m z a c ie k a w ie n ie m i m y ś la h c z y z d o ła m p o w tó rz y ć k ie d y ś je g o z n a k o m ity $ P oS o p o w ia d a n ia . W y p ła c iłe m m u ż ą d a n ą k w o tę i p a n b a r m ó g ł o d je c h a ć z a o c e a n p ie r w s z y m p a r o w c e m w ło sk i
P o s ta r a m s ię p o w tó r z y ć — o ile m o ż n o ś c i, ja k 11 w ie r n ie j — to , c o s ły s z a łe m .
B y ło to p r z e d tr z e m a la ty . B o g a ty f a b ry k a n t k s e r w M r . H u s z t- H u d s o n o g ło s ił w g a z e ta c h , iż p o t* 2 b u je s e k re ta rz a , k tó r y w ła d a b ie g le ję z y k ie m w ę S 1 s k im w s ło w ie i p iś m ie . N a d r u g i d z ie ń p o u k a z a n iu in s e r a tu p o d b r a m ą w illi H u d s o n a s ta n ą ł m ło d y c z ło w u b r a n y w s k r o m n y s u r d u c ik . B y ła c z w a rta g o d z in a n u . K ie d y w c h w ilę p ó ź n ie j c z a r in y s łu ż ą c y o tw o b r a m ę , a b y w p u ś c ić m le c z a r z a , c z e k a ją c y p o d s z e d ł
n ie m u . ( C ią g d a ls z y n a s tą P 1’
-
