5 Testy sprawdzajàce (wersja a i b)

(1)

5 Testy sprawdzajàce (wersja a i b)

Poni˝ej przedstawiono standardy wymagaƒ egzaminacyjnych z przedmiotów matematyczno-przyrodniczych. Opisujà one umiej´tnoÊci oczekiwane od uczniów na koƒcowym egzaminie gimnazjalnym. Testy sprawdzajàce, za- mieszczone w tym rozdziale, opracowano z uwzgl´dnieniem tych standar- dów.

Standard I

Stosowanie niezb´dnych terminów, poj´ç i procedur z zakresu przedmiotów matematyczno-przyrodniczych.

Uczeƒ:

1. Stosuje terminy i poj´cia matematyczno-przyrodnicze:

• czyta ze zrozumieniem, na przyk∏ad w podr´czni- kach lub w prasie, teksty, w których wyst´pujà terminy i poj´cia matematyczno-przyrodnicze,

• wybiera odpowiednie terminy i poj´cia do opisu zjawisk, w∏aÊciwoÊci, zachowaƒ obiektów i orga- nizmów,

• stosuje terminy dotyczàce racjonalnego u˝ytko- wania Êrodowiska.

2. Wykonuje obliczenia w ró˝nych sytuacjach prak- tycznych:

• stosuje w praktyce w∏asnoÊci dzia∏aƒ,

• pos∏uguje si´ przybli˝eniami,

• pos∏uguje si´ jednostkami miar.

3. Pos∏uguje si´ w∏asnoÊciami figur: oblicza miary figur p∏askich.

Standard II

Wyszukiwanie i stosowanie informacji.

Uczeƒ:

1. Odczytuje informacje przedstawione w formie:

• tekstu,

• mapy,

• tabeli,

• wykresu,

• rysunku,

• schematu,

• fotografii.

2. Operuje informacjà:

• selekcjonuje,

• porównuje,

• analizuje,

• przetwarza,

• interpretuje,

• czytelnie prezentuje,

• wykorzystuje w praktyce.

Standard III

Wskazywanie i opisywanie faktów, zwiàzków i zale˝- noÊci, w szczególnoÊci przyczynowo-skutkowych, funkcjonalnych, przestrzennych i czasowych.

Uczeƒ:

1. Wskazuje prawid∏owoÊci w procesach, w funkcjono- waniu uk∏adów i systemów:

• wyodr´bnia z kontekstu dane zjawisko,

• okreÊla warunki wyst´powania zjawiska,

• opisuje jego przebieg w czasie i przestrzeni,

• wykorzystuje zasady i prawa do objaÊniania zjawisk.

2. Stosuje zintegrowanà wiedz´ do objaÊniania zjawisk przyrodniczych:

• ∏àczy zdarzenia w ciàgi przemian,

• wskazuje wspó∏czesne zagro˝enia dla zdrowia cz∏owieka i Êrodowiska przyrodniczego,

• analizuje przyczyny i skutki oraz proponuje sposo- by przeciwdzia∏ania wspó∏czesnym zagro˝eniom cywilizacyjnym,

• potrafi umiejscowiç sytuacje dotyczàce Êrodowiska przyrodniczego w szerszym kontekÊcie spo∏ecznym.

Standard IV

Stosowanie zintegrowanej wiedzy i umiej´tnoÊci do rozwiàzywania problemów.

Uczeƒ:

1. Stosuje techniki twórczego rozwiàzywania proble- mów:

• formu∏uje i sprawdza hipotezy,

• kojarzy ró˝norodne fakty, obserwacje i wyniki doÊwiadczeƒ oraz wyciàga wnioski.

2. Opracowuje wyniki:

• ocenia,

• interpretuje,

• przedstawia.

3. Analizuje sytuacj´ problemowà:

• dostrzega i formu∏uje problem,

• okreÊla wartoÊci dane i szukane (okreÊla cel).

4. Tworzy modele sytuacji problemowej:

• wyró˝nia istotne wielkoÊci i charakterystyki sytuacji problemowej,

• zapisuje je w terminach nauk matematyczno- przyrodniczych.

5. Tworzy i realizuje plan rozwiàzania:

• rozwiàzuje równania, nierównoÊci stanowiàce model problemu,

• uk∏ada i wykonuje procedury osiàgania celu.

Testy sprawdzajàce przygotowano wed∏ug standardów wymagaƒ

zalecanych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu.

Testy sprawdzajàce opracowa∏y doÊwiadczone nauczycielki geografii:

Anna Wawrzkowicz i Justyna Knopik

(2)

Zadanie (0–3 pkt.) Po∏àcz strza∏kami region Polski z jednostkà tektonicznà, na której si´ znajduje:

Kotlina OÊwi´cimska • • obszar fa∏dowaƒ prekambryjskich Pojezierze Mazurskie • • obszar fa∏dowaƒ paleozoicznych

Góry Âwi´tokrzyskie • • obszar fa∏dowaƒ mezozoicznych i kenozoicznych

Zadanie (0–2 pkt.)

Wypisz najwa˝niejsze wydarzenia z przesz∏oÊci geologicznej Polski, które wystàpi∏y w podanych okresach.

Karbon –

. . . .

Czwartorz´d –

. . . .

Zadanie (0–8 pkt.)

Uzupe∏nij zdania.

Najm∏odszym zlodowaceniem w Polsce by∏o zlodowacenie

. . . .

. W wyniku dzia∏alnoÊci wód polodowcowych powsta∏y takie formy jak:

. . . .

,

. . . .

i

. . . .

. Krajobraz, w którym formy pozostawione przez làdolód sà s∏abo widocz-

ne nazywamy krajobrazem

. . . .

. Wyst´puje on w

. . . .

cz´Êci Polski. ˚yzna gleba o du˝ej mià˝szoÊci próchnicy, powstajàca na lessach to

. . . .

. R´dziny to gleby ˝yzne, lecz trudne w uprawie. Powstajà na ska∏ach

. . . .

.

3 2 1

Zró˝nicowanie Êrodowiska przyrodniczego

grupa a

. . . .

imi´ i nazwisko

. . . .

Test sk∏ada si´ z 11 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ data

punktów, którà mo˝na uzyskaç za prawid∏owà odpowiedê.

Maksymalnie mo˝na zdobyç 53 punkty.

a) pojezierzy:

. . . .

b) gór:

. . . .

,

. . . .

, Brama

. . . .

Zadanie (0–5 pkt.)

Korzystajàc z mapy obok, wykonaj polecenia.

6 Zadanie (0–4 pkt.)

Uzupe∏nij tabel´.

Zadanie (0–6 pkt.)

Wypisz krainy geograficzne, znajdujà- ce si´ w pasie:

5 4 Surowiec mineralny

rudy miedzi

wapieƒ i dolomit

Zag∏´bie Koniƒskie

region Olkusko-Zawierciaƒski Wyst´powanie

a) Wpisz obok strza∏ek odpowiednie skróty nazw mas powietrza nap∏ywajàcych na obszar Polski.

b) Napisz, jak zmieni si´ pogoda pod wp∏ywem danej masy powietrza.

A. latem

. . . .

zimà

. . . .

B.

. . . .

A

B

(3)

Zaznacz literà P zdanie prawdziwe, a literà F – fa∏szywe.

Izotermy lipca majà uk∏ad po∏udnikowy.

. . . .

Najwy˝sza Êrednia roczna temperatura powietrza wyst´puje na Pojezierzu Suwalskim.

. . . .

Najd∏u˝szy okres wegetacyjny w Polsce wyst´puje na Nizinie Âlàskiej.

. . . .

Halny to zimny i porywisty wiatr wiejàcy w górach.

. . . .

Ba∏tyk jest morzem ch∏odnym i silnie zasolonym.

. . . .

Na Ba∏tyku wyst´pujà niskie p∏ywy i niewielkie falowanie.

. . . .

Zadanie (0–6 pkt.)

Na podstawie diagramu klimatycznego, uzupe∏nij zdania i wykonaj polecenie:

Najcieplejszym miesiàcem jest

. . . .

, którego Êrednia temperatura wynosi

. . . .

°C.

Najch∏odniejszym miesiàcem jest

. . . .

z temperaturà

. . . .

°C.

Oblicz rocznà amplitud´ temperatury w Suwa∏kach.

. . . .

8 W Suwa∏kach klimatyczna zima wyst´puje w miesiàcach

. . . .

. Najwy˝sza suma opadów wyst´puje w miesiàcu

. . .

i wynosi

. . .

mm.

Zadanie (0–10 pkt.)

Obok nazw rzek i jezior wpisz odpowiednià liter´

lub liczb´, którà oznaczono je na mapie.

9 Rzeki:

(cyfry) San

. . . .

Nysa ¸u˝ycka

. . . .

Bóbr

. . . .

Pilica

. . . .

Rega

. . . .

¸yna

. . . .

Jeziora (litery) Soliƒskie

. . . .

Haƒcza

. . . .

¸ebsko

. . . .

Âniardwy

. . . .

Zadanie (0–2 pkt.)

WyjaÊnij terminy:

gràd –

. . . .

park narodowy –

. . . .

Zadanie (0–1 pkt.)

PodkreÊl poprawnà odpowiedê.

Park narodowy z wybrze˝em klifowym i krajobrazem m∏odoglacjalnym to:

S∏owiƒski Park Narodowy, Wielkopolski Park Narodowy, Woliƒski Park Narodowy, Park Narodowy „UjÊcie Warty”.

11

10

(4)

Zadanie (0–3 pkt.) Po∏àcz strza∏kami region Polski z jednostkà tektonicznà, na której si´ znajduje.

Sudety • • obszar fa∏dowaƒ prekambryjskich Kotlina Sandomierska • • obszar fa∏dowaƒ paleozoicznych

˚u∏awy WiÊlane • • obszar fa∏dowaƒ mezozoicznych i kenozoicznych

Zadanie (0–2 pkt.)

Wypisz najwa˝niejsze wydarzenia z przesz∏oÊci geologicznej Polski, które wystàpi∏y w podanych okresach.

Kambr –

. . . .

Trzeciorz´d –

. . . .

Zadanie (0–8 pkt.)

Uzupe∏nij zdania.

Najstarszym zlodowaceniem w Polsce by∏o zlodowacenie

. . . .

. W wyniku dzia∏alnoÊci làdolodu powsta∏y takie formy jak:

. . . .

,

. . . .

i

. . . .

. Krajobraz charakteryzujàcy si´ dobrze zachowanymi formami

polodowcowymi to krajobraz

. . . .

. Wyst´puje on w

. . . .

cz´Êci Polski. Na obszarze ˚u∏aw WiÊlanych wyst´pujà urodzajne gleby –

. . . .

. Najpopularniejszà glebà strefowà w Polsce, powsta∏à na piaskach i ˝wirach, jest

. . . .

.

3 2 1

Zró˝nicowanie Êrodowiska przyrodniczego

grupa b

. . . .

imi´ i nazwisko

. . . .

Test sk∏ada si´ z 11 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ data

punktów, którà mo˝na uzyskaç za prawid∏owà odpowiedê.

Maksymalnie mo˝na zdobyç 53 punkty.

Zadanie (0–4 pkt.)

Uzupe∏nij tabel´.

Zadanie (0–6 pkt.)

Wypisz krainy geograficzne, znajdujà- ce si´ w pasie:

5 4

a) pobrze˝y:

. . . .

,

. . . .

,

. . . .

b) kotlin:

. . . .

,

. . . .

, Brama

. . . .

Surowiec mineralny

sól kamienna

gips

Zag∏´bie Lubelskie

Zag∏´bie Tarnobrzeskie Wyst´powanie

Zadanie (0–5 pkt.)

Korzystajàc z mapy obok, wykonaj polecenia.

a) Wpisz obok strza∏ek odpowiednie nazwy mas powietrza nap∏ywajàce na obszar Polski.

b) Napisz, jak zmieni si´ pogoda pod wp∏ywem danej masy powietrza.

A. latem

. . . .

zimà

. . . .

B.

. . . .

6 B

A

(5)

Zaznacz literà P zdanie prawdziwe, a literà F – fa∏szywe.

Izotermy stycznia majà uk∏ad po∏udnikowy.

. . . .

Najwy˝sza Êrednia roczna temperatura powietrza w Polsce wyst´puje na ˚u∏awach WiÊlanych.

. . . .

Najkrótszy okres wegetacyjny w Polsce wyst´puje w Kotlinie Sandomierskiej.

. . . .

W Polsce przewa˝ajà wiatry z kierunku zachodniego.

. . . .

Ba∏tyk jest morzem szelfowym o Êredniej g∏´bokoÊci 459 m.

. . . .

Wzd∏u˝ wybrze˝a Ba∏tyku dominuje wybrze˝e klifowe.

. . . .

Zadanie ( 0–6 pkt.)

Na podstawie diagramu klimatycznego, uzupe∏nij zdania i wykonaj polecenie:

Najcieplejszym miesiàcem jest

. . . .

. Jego Êrednia temperatura wynosi

. . . .

°C.

Najch∏odniejszym miesiàcem jest

. . . .

z temperaturà

. . . .

°C.

Oblicz rocznà amplitud´ temperatury we Wroc∏awiu.

. . . .

8 We Wroc∏awiu klimatyczna zima wyst´puje od

. . .

do

. . . .

. Najwy˝sza suma opadów wyst´puje w miesiàcu

. . .

i wynosi

. . .

mm.

Zadanie (0–10 pkt.)

Obok nazw rzek i jezior wpisz odpowiednià liter´

lub liczb´, którà oznaczono je na mapie.

9 Rzeki (cyfry) Bug

. . . .

Nysa K∏odzka

. . . .

S∏upia

. . . .

Dunajec

. . . .

Biebrza

. . . .

Drw´ca

. . . .

Jeziora:

(litery) Mamry

. . . .

Gop∏o

. . . .

Gardno

. . . .

Gocza∏kowickie

. . . .

Zadanie (0–2 pkt.)

WyjaÊnij terminy:

ols –

. . . .

pomnik przyrody –

. . . .

Zadanie (0–1 pkt.)

PodkreÊl poprawnà odpowiedê.

Najmniejszy park narodowy w Polsce, w którym wyst´puje rzeêba krasowa to:

Tatrzaƒski Park Narodowy, Ojcowski Park Narodowy, Karkonoski Park Narodowy, Biebrzaƒski Park Narodowy.

11

10

(6)

Zadanie (0–3 pkt.) Zaznacz literà P zdanie prawdziwe, a literà F – fa∏szywe.

Najwy˝szy przyrost naturalny w okresie powojennym wystàpi∏ w Polsce w latach 80.

. . . .

Przyrost naturalny w Polsce stale wzrasta.

. . . .

Polacy sà spo∏eczeƒstwem starzejàcym si´.

. . . .

Zadanie (0–4 pkt.)

Na podstawie piramidy p∏ci i wieku wykonaj polecenia.

2 1

Podzia∏ administracyjny i struktura ludnoÊci

grupa a

. . . .

imi´ i nazwisko

. . . .

Test sk∏ada si´ z 8 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ data

punktów, którà mo˝na uzyskaç za prawid∏owà odpowiedê.

Maksymalnie mo˝na zdobyç 25 punktów.

a) Odczytaj z wykresu i wpisz liczb´ kobiet i m´˝czyzn, którzy mieli 65–69 lat w 2002 roku.

liczba kobiet –

. . .

liczba m´˝czyzn –

. . .

b) Wpisz poni˝ej zjawisko (wy˝/ni˝ demograficzny), które wy- stàpi∏o w okresie zaznaczonym strza∏kami.

W zaznaczonym okresie w Polsce wystàpi∏

. . . .

. Podaj przyczyn´ tego zjawiska

. . . .

Zadanie (0–3 pkt.)

Na podstawie danych statystycznych i mapy konturowej Polski, wykonaj zadania:

Województwo podkarpackie

powierzchnia 17 900 km ² , liczba ludnoÊci 2 100 tys.

a) Oblicz Êrednià g´stoÊç zaludnienia woj. podkarpackiego.

. . . .

b) Zakreskuj obszar tego województwa na mapie.

c) Wpisz nazw´ stolicy tego województwa

. . . .

3 Zadanie (0–3 pkt.)

WyjaÊnij terminy:

a) aglomeracja monocentryczna –

. . . . . . . .

, na przyk∏ad

. . . .

b) migracja –

. . . . . . . .

4 Piramida p∏ci i wieku ludnoÊci Polski w 2002 r.

(7)

Na podstawie danych statystycznych, narysuj wykres s∏upkowy, przedstawiajàcy struktur´ wieku ludnoÊci w Polsce.

Zadanie (0–3 pkt.)

Wypisz 3 najliczniejsze mniejszoÊci narodowe mieszkajàce w Polsce.

a)

. . . .

b)

. . . .

c)

. . . .

6 Zadanie (0–4 pkt.)

Zaznacz na mapie odpowiednimi numerami obszar wyst´powania grup etnicznych.

1 – Kaszubi 2 – ¸owiczanie 3 – Kurpie 4 – Podhalanie

Zadanie (0–4 pkt.)

Uzupe∏nij zdania:

a) Od 1 stycznia 1999 roku w Polsce jest

. . . .

województw.

b) Ârednia g´stoÊç zaludnienia to

. . .

os/km ² . c) Najwi´ksza g´stoÊç zaludnienia wyst´puje

w województwie

. . . .

. d) Na wsi mieszka obecnie

. . . .

% Polaków.

8 7

LudnoÊç w wieku przedprodukcyjnym

produkcyjnym poprodukcyjnym

24 61 15

Liczba ludnoÊci w %

75

50

25

(8)

Zadanie (0–3 pkt.) Zaznacz literà P zdanie prawdziwe, a literà F – fa∏szywe.

Pierwszy powojenny ni˝ demograficzny wystàpi∏ w Polsce na prze∏omie lat 60. i 70.

. . . .

Od lat osiemdziesiàtych XX w. przyrost naturalny stale roÊnie.

. . . .

W Polsce dominuje ludnoÊç w wieku przedprodukcyjnym.

. . . .

Zadanie (0–4 pkt.)

Na podstawie piramidy p∏ci i wieku wykonaj polecenia:

2 1

Podzia∏ administracyjny i struktura ludnoÊci

grupa b

. . . .

imi´ i nazwisko

. . . .

Test sk∏ada si´ z 8 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ data

punktów, którà mo˝na uzyskaç za prawid∏owà odpowiedê.

Maksymalnie mo˝na zdobyç 25 punktów.

a) Odczytaj z wykresu i wpisz liczb´ ch∏opców i dziewczàt urodzonych po 1998 roku.

liczba dziewczàt –

. . .

liczba ch∏opców –

. . . .

b) Wpisz poni˝ej zjawisko (wy˝/ni˝ demograficzny), które wy- stàpi∏o w okresie zaznaczonym strza∏kami.

W zaznaczonym okresie, w Polsce wystàpi∏

. . . .

. Podaj przyczyn´ tego zjawiska

. . . . . . . .

Zadanie (0–3 pkt.)

Na podstawie danych statystycznych i mapy konturowej Pol- ski, wykonaj zadania:

Województwo warmiƒsko-mazurskie

powierzchnia 24 200 km ² , liczba ludnoÊci 1 430 tys.

a) Oblicz Êrednià g´stoÊç zaludnienia województwa warmiƒ- sko-mazurskiego.

. . . .

b) Zakreskuj obszar tego województwa na mapie.

c) Wpisz nazw´ stolicy tego województwa

. . . .

3 Zadanie (0–3 pkt.)

WyjaÊnij terminy:

a) aglomeracja policentryczna –

. . . . . . . .

, na przyk∏ad

. . . .

b) urbanizacja –

. . . . . . . .

4 Piramida p∏ci i wieku ludnoÊci Polski w 2002 r.

(9)

Na podstawie danych statystycznych, narysuj wykres s∏upkowy, przedstawiajàcy procentowà struktur´

zatrudnienia ludnoÊci czynnej zawodowo.

Zadanie (0–3 pkt.)

Wypisz 3 paƒstwa, w których wyst´pujà najliczniejsze skupiska Polonii.

a)

. . . .

b)

. . . .

c)

. . . .

6 Zadanie (0–4 pkt.)

Zaznacz na mapie odpowiednimi numerami obszary wyst´powania mniejszoÊci narodowych.

1 – Ukraiƒcy 2 – Bia∏orusini 3 – Niemcy 4 – Tatarzy

Zadanie (0–4 pkt.)

Uzupe∏nij zdania:

a) W 2002 roku, w Polsce mieszka∏o

. . .

osób.

b) Wspó∏czynnik feminizacji wynosi obecnie

. . . .

.

c) Najmniejsza g´stoÊç zaludnienia wyst´puje w województwie

. . . .

. d) W miastach mieszka

. . . .

% Polaków.

8 7

LudnoÊç pracujàca w:

rolnictwie, leÊnictwie, rybo∏ówstwie

przemyÊle i budownictwie

us∏ugach

30

24

46 Liczba ludnoÊci w %

Liczba ludnoÊci w %

75

50

25

(10)

Zadanie (0–2 pkt.) WyjaÊnij, na czym polega ekonomiczna funkcja przemys∏u.

. . . .

Zadanie (0–5 pkt.)

Do podanego surowca mineralnego dopisz miejsce jego eksploatacji na terenie Polski.

a) w´giel brunatny –

. . . .

b) ropa naftowa –

. . . .

c) rudy cynku i o∏owiu –

. . . .

d) sól kamienna –

. . . .

e) gips –

. . . .

Zadanie (0–5 pkt.)

Do podanych czynników lokalizacji dopisz w∏aÊciwy dzia∏ przemys∏u.

hutnictwo aluminium, przemys∏ elektroniczny, przemys∏ mleczarski, produkcja cementu, przemys∏ celulozowo-papierniczy

a) baza surowcowa –

. . . .

b) baza energetyczna –

. . . .

c) zasoby wodne –

. . . .

d) wykwalifikowana kadra pracowników –

. . . .

e) rynek zbytu –

. . . .

Zadanie (0–2 pkt.)

WyjaÊnij terminy:

a) ∏adunek masowy –

. . . . . . . .

b) okr´g przemys∏owy –

. . . . . . . .

Zadanie (0–3 pkt.)

PodkreÊl miejscowoÊci, które sà portami handlowymi.

Ko∏obrzeg, Szczecin, ¸eba, Gdynia, W∏adys∏awowo, Gdaƒsk

5 4 3 2 1

Przemys∏

grupa a

. . . .

imi´ i nazwisko

. . . .

data

Test sk∏ada si´ z 8 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´

punktów, którà mo˝na uzyskaç za prawid∏owà odpowiedê.

Maksymalnie mo˝na zdobyç 30 punktów.

(11)

Na mapie, numerami od 1 do 4, zaznaczono elektrownie. Wpisz do tabeli nazwy i typy tych elektrowni.

Zadanie (0–3 pkt.)

Po∏àcz odpowiedni okr´g przemys∏owy z dominujàcà w nim ga∏´zià przemys∏u.

GórnoÊlàski Okr´g Przemys∏owy • • przemys∏ mineralny

¸ódzki Okr´g Przemys∏owy • • przemys∏ energetyczny Sudecki Okr´g Przemys∏owy • • przemys∏ w∏ókienniczy

Zadanie (0–2 pkt.)

Na podstawie wykresu, odpowiedz na poni˝sze pytania:

Jak zmieni∏a si´ iloÊç produkowanej energii elektrycznej w latach 1980–2000?

. . . .

Jakie by∏y tego przyczyny?

. . . . . . . .

8 7

Nazwa elektrowni Typ Lp.

1.

2.

3.

4.

(12)

Zadanie (0–2 pkt.) WyjaÊnij, na czym polega spo∏eczna funkcja przemys∏u.

. . . .

Zadanie (0–5 pkt.)

Do podanego surowca mineralnego dopisz miejsce jego eksploatacji na terenie Polski.

a) w´giel kamienny –

. . . .

b) gaz ziemny –

. . . .

c) rudy miedzi –

. . . .

d) siarka –

. . . .

e) granit –

. . . .

Zadanie (0–5 pkt.)

Do podanych czynników lokalizacji dopisz w∏aÊciwy dzia∏ przemys∏u.

przemys∏ farmaceutyczny, przemys∏ w∏ókienniczy, produkcja w´dlin, hutnictwo ˝elaza, produkcja porcelany

a) baza surowcowa –

. . . .

b) baza energetyczna –

. . . .

c) zasoby wodne –

. . . .

d) wykwalifikowana kadra pracowników –

. . . .

e) rynek zbytu –

. . . .

Zadanie (0–2 pkt.)

WyjaÊnij terminy:

a) ∏adunki drobnicowe –

. . . . . . . .

b) oÊrodek przemys∏owy –

. . . . . . . .

Zadanie (0–3 pkt.)

PodkreÊl miejscowoÊci, które sà portami rybackimi.

Ko∏obrzeg, Ustka, Gdynia, ¸eba, Szczecin, Gdaƒsk

5 4 3 2 1

Przemys∏

grupa b

. . . .

imi´ i nazwisko

. . . .

data

Test sk∏ada si´ z 8 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´

punktów, którà mo˝na uzyskaç za prawid∏owà odpowiedê.

Maksymalnie mo˝na zdobyç 30 punktów.

(13)

Na mapie, numerami od 1 do 4, zaznaczono elektrownie. Wpisz do tabeli nazwy i typy tych elektrowni.

Zadanie (0–3 pkt.)

Po∏àcz odpowiedni okr´g przemys∏owy z dominujàcà w nim ga∏´zià przemys∏u.

Warszawski Okr´g Przemys∏owy • • przemys∏ paliwowo-energetyczny Sudecki Okr´g Przemys∏owy • • przemys∏ elektroniczny

Gdaƒski Okr´g Przemys∏owy • • przemys∏ drzewno-papierniczy

Zadanie (0–2 pkt.)

Na podstawie wykresu, odpowiedz na poni˝sze pytania:

Jak zmienia∏o si´ wydobycie w´gla kamiennego w latach 1980–2000?

. . . .

Dlaczego nastàpi∏y zmiany w wielkoÊci wydobycia?

. . . . . . . .

8 7

Nazwa elektrowni Typ Lp.

1.

2.

3.

4.

(14)

Rolnictwo Rolnictwo

grupa a

. . . .

imi´ i nazwisko

. . . .

data

Test sk∏ada si´ z 8 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´

punktów, którà mo˝na uzyskaç za prawid∏owà odpowiedê.

Maksymalnie mo˝na zdobyç 25 punktów.

Zadanie (0–3 pkt.)

Do wymienionych cech, okreÊlajàcych przyrodnicze warunki rozwoju rolnictwa, dopisz odpowiednià krain´

geograficznà.

Pojezierze Suwalskie, Pojezierze Pomorskie, Nizina Âlàska, ˚u∏awy WiÊlane

Tereny równinne –

. . . .

Krótki okres wegetacyjny –

. . . .

Mady rzeczne –

. . . .

Zadanie (0–2 pkt.)

Opisz poziom mechanizacji rolnictwa w Polsce. Oceƒ jego wp∏yw na rozwój rolnictwa.

. . . .

Zadanie (0–4 pkt.)

Wpisz nazwy dwóch krain geograficznych, w których uprawia si´:

a) pszenic´ –

. . . .

b) ziemniaki –

. . . .

Zadanie (0–2 pkt.)

WyjaÊnij terminy:

chów zwierzàt –

. . . . . . . .

od∏óg –

. . . . . . . .

Zadanie (0–4 pkt.)

Zaznacz literà P zdanie prawdziwe, a literà F – fa∏szywe.

Polska jest znana na Êwiecie z hodowli koni czystej krwi arabskiej.

. . . .

Na najlepszych glebach uprawia si´ ˝yto i ziemniaki.

. . . .

Najwi´kszy odsetek u˝ytków rolnych zajmujà grunty orne.

. . . .

W Polsce hoduje si´ g∏ównie trzod´ chlewnà, byd∏o i drób.

. . . .

5

4

3

2

1

(15)

Przedstaw na wykresie prostokàtnym struktur´ wielkoÊciowà gospodarstw rolnych w Polsce. Sporzàdê legend´.

Zadanie (0–5 pkt.)

Wypisz pi´ç zmian, które nale˝a∏oby wprowadziç w polskim rolnictwie, aby produkcja rolna sta∏a si´

op∏acalna.

. . . .

Zadanie (0–3 pkt.)

Porównaj poni˝sze dane statystyczne. Zapisz wnioski.

8 7

. . . .

0 % 50 % 100 %

54% poni˝ej 5 ha

27% 5–10 ha

11% 10–15 ha

8% powy˝ej 15 ha

Zatrudnienie w rolnictwie w %

29,7 15,9

3,8 7,3

Udzia∏ rolnictwa w tworzeniu PKB w % Kraj

Polska

Grecja

(16)

Zadanie (0–3 pkt.) Do wymienionych cech, okreÊlajàcych przyrodnicze warunki rozwoju rolnictwa, dopisz odpowiednià krain´

geograficznà.

Wy˝yna Lubelska, ˚u∏awy WiÊlane, Nizina Âlàska, Beskidy

Górzyste ukszta∏towanie terenu –

. . . .

D∏ugi okres wegetacyjny –

. . . .

Czarnoziemy –

. . . .

Zadanie (0–2 pkt.)

Opisz struktur´ wielkoÊci gospodarstw rolnych w Polsce. Oceƒ jej wp∏yw na rozwój rolnictwa.

. . . .

Zadanie (0–4 pkt.)

Wpisz nazwy dwóch krain geograficznych, w których uprawia si´:

a) buraki cukrowe –

. . . .

b) rzepak –

. . . .

Zadanie (0–2 pkt.)

WyjaÊnij terminy:

hodowla zwierzàt –

. . . . . . . .

ugór –

. . . . . . . .

Zadanie (0–4 pkt.)

Zaznacz literà P zdanie prawdziwe, a literà F – fa∏szywe.

Buraki cukrowe i pszenica wymagajà najlepszych gleb.

. . . .

Brukiew i koniczyna nale˝à do roÊlin pastewnych.

. . . .

Pog∏owie koni w Polsce ciàgle wzrasta.

. . . .

W Polsce dominuje chów byd∏a mi´snego.

. . . .

5 4 3 2 1

Rolnictwo Rolnictwo

grupa b

. . . .

imi´ i nazwisko

. . . .

data

Test sk∏ada si´ z 8 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´

punktów, którà mo˝na uzyskaç za prawid∏owà odpowiedê.

Maksymalnie mo˝na zdobyç 25 punktów.

(17)

Przedstaw na wykresie prostokàtnym udzia∏ poszczególnych klas bonitacyjnych w ogólnej powierzchni gleb w Polsce. Sporzàdê legend´.

Zadanie (0–5 pkt.)

Wypisz pi´ç cech polskiego rolnictwa.

. . . .

Zadanie (0–3 pkt.)

Porównaj poni˝sze dane statystyczne. Zapisz wnioski.

8 7

. . . .

0 % 100 %

3% klasa I i II

23% klasa III

40% klasa IV

22% klasa V

12% klasa VI

Zatrudnienie w rolnictwie w %

29,7 6,4

3,8 3,8

Udzia∏ rolnictwa w tworzeniu PKB w % Kraj

Polska Hiszpania

50 %

(18)

Zadanie (0–2 pkt.) PodkreÊl terminy dotyczàce us∏ug.

mleczarnia, biuro maklerskie, sàd, produkcja mebli, rybo∏ówstwo dalekomorskie, PKS

Zadanie (0–8 pkt.)

Wpisz do tabeli po dwie zalety i wady podanych rodzajów transportu w Polsce.

2 1

grupa a

Zadanie (0–5 pkt.)

Zaznacz literà P zdanie prawdziwe, a literà F – fa∏szywe.

Ârednia g´stoÊç linii kolejowych w Polsce wynosi ponad 20 km/100 km ² .

. . . .

Przez teren Polski prowadzà tranzytowe rurociàgi, gazociàgi i linie energetyczne.

. . . .

Polski transport morski s∏u˝y g∏ównie do przewozu pasa˝erów.

. . . .

Najwi´kszym portem lotniczym w Polsce jest lotnisko w Balicach.

. . . .

Transport Êródlàdowy jest jednym z najtaƒszych Êrodków transportu.

. . . .

Zadanie (0–4 pkt.)

Wypisz po dwie zalety korzystania z us∏ug Poczty Polskiej i poczty elektronicznej.

4 3

Poczta Polska

1) 1)

2) 2)

Poczta elektroniczna

Transport Zalety Wady

samochodowy

lotniczy

1)

2)

1)

2)

1)

2)

1)

2)

Us∏ugi oraz zanieczyszczenie i ochrona Êrodowiska

przyrodniczego

Us∏ugi oraz zanieczyszczenie i ochrona Êrodowiska

przyrodniczego

. . . .

imi´ i nazwisko

. . . .

data

Test sk∏ada si´ z 10 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´

punktów, którà mo˝na uzyskaç za prawid∏owà odpowiedê.

Maksymalnie mo˝na zdobyç 36 punktów.

(19)

WyjaÊnij terminy:

eksport –

. . . .

pestycydy –

. . . .

Zadanie (0–3 pkt.)

Na podstawie danych statystycznych oblicz saldo handlu zagranicznego Polski w 1999 r. Odpowiedz na pytanie.

wartoÊç importu: 45 mld USD wartoÊç eksportu: 37 mld USD

. . . .

Jakie znaczenie dla gospodarki naszego kraju ma taka wartoÊç handlu zagranicznego?

. . . .

Zadanie (0–2 pkt.)

PodkreÊl artyku∏y, które Polska importuje.

samochody, owoce jagodowe, samoloty, siarka, meble, sprz´t komputerowy

Zadanie (0–5 pkt.)

Po∏àcz strza∏kami opis z miastem lub regionem, którego dotyczy.

Miasto z Jarmarkiem Dominikaƒskim • • Karpacz Odbywa si´ tam sp∏yw prze∏omem Dunajca • • Gdaƒsk

Organizuje si´ tam Piknik Country • • Dolina Pràdnika Le˝y u stóp Karkonoszy • • Pieniny

Miejsce z Maczugà Herkulesa • • Mràgowo

Zadanie (0–3 pkt.)

Wypisz trzy kraje, które Polacy najch´tniej odwiedzajà zimà.

. . . .

Zadanie (0–2 pkt.)

Wypisz dwa êród∏a zanieczyszczeƒ wód powierzchniowych wyst´pujàcych w Polsce.

. . . .

10

9

8

7

6

(20)

Zadanie (0–2 pkt.) PodkreÊl instytucje, które Êwiadczà us∏ugi.

cukrownia, PKP, biuro podró˝y, huta szk∏a, policja, leÊnictwo

Zadanie (0–8 pkt.)

Wpisz do tabeli po dwie zalety i wady podanych rodzajów transportu w Polsce.

2 1

Us∏ugi oraz zanieczyszczenie i ochrona Êrodowiska

przyrodniczego

Us∏ugi oraz zanieczyszczenie i ochrona Êrodowiska

przyrodniczego

grupa b

. . . .

imi´ i nazwisko

. . . .

data

Test sk∏ada si´ z 10 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´

punktów, którà mo˝na uzyskaç za prawid∏owà odpowiedê.

Maksymalnie mo˝na zdobyç 36 punktów.

Zadanie (0–5 pkt.)

Zaznacz literà P zdanie prawdziwe, a literà F – fa∏szywe.

W Polsce istnieje tylko oko∏o 300 km autostrad.

. . . .

Gazociàg „Przyjaêƒ” biegnie z Rosji do Niemiec, omijajàc Polsk´.

. . . .

Najwi´ksza g´stoÊç sieci kolejowej wyst´puje we wschodniej Polsce.

. . . .

Najwi´cej towarów przewozi si´ w Polsce drogà wodnà przez Kana∏ Gliwicki i Odr´.

. . . .

Polska ma po∏àczenia promowe tylko ze Szwecjà.

. . . .

Zadanie (0–4 pkt.)

Wypisz po dwie zalety korzystania z us∏ug telefonii stacjonarnej i telefonii komórkowej w Polsce.

4 3

Transport Zalety Wady

kolejowy

morski

1)

2)

1)

2)

1)

2)

1)

2)

Telefonia stacjonarna

1) 1)

2) 2)

Telefonia komórkowa

(21)

WyjaÊnij terminy:

import –

. . . .

eutrofizacja –

. . . .

Zadanie (0–3 pkt.)

Na podstawie danych statystycznych oblicz saldo handlu zagranicznego Polski w 1990 r. Odpowiedz na pytanie.

wartoÊç importu: 9 mld USD wartoÊç eksportu: 14 mld USD

. . . .

Jakie znaczenie dla gospodarki naszego kraju ma taka wartoÊç handlu zagranicznego?

. . . .

Zadanie (0–2 pkt.)

PodkreÊl artyku∏y, które Polska eksportuje.

lekarstwa, statki, boksyty, miedê, meble, owoce cytrusowe

Zadanie (0–5 pkt.)

Po∏àcz strza∏kami opis z miastem lub regionem, którego dotyczy.

Najwi´ksza twierdza Êredniowiecznej Europy • • Mi´dzyzdroje Zabytkowa kopalnia soli kamiennej • • Tatry

Miasto, w którym znajduje si´ polska „aleja gwiazd” • • Kudowa Zdrój MiejscowoÊç uzdrowiskowa w Sudetach • • Wieliczka

Region ze Êpiàcym rycerzem • • Malbork

Zadanie (0–3 pkt.)

Wypisz trzy kraje, których obywatele najliczniej odwiedzajà Polsk´.

. . . .

Zadanie (0–2 pkt.)

Wypisz dwa êród∏a zanieczyszczeƒ atmosfery w Polsce.

. . . .

10

9

8

7

6

(22)

Krainy geograficzne cz. I – Ni˝ Polski

grupa a

. . . .

imi´ i nazwisko

. . . .

Test sk∏ada si´ z 9 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ data

punktów, którà mo˝na uzyskaç za prawid∏owà odpowiedê.

Maksymalnie mo˝na zdobyç 26 punktów.

Zadanie (0–1 pkt.)

Przedstaw na rysunkach 3 etapy powstawania jeziora przybrze˝nego.

1 Zadanie (0–1 pkt.)

Wpisz nazw´ parku narodowego, w którym znajdujà si´ jeziora przybrze˝ne.

. . . .

Zadanie (0–4 pkt.)

Uzupe∏nij zdania.

a) Wysoczyzny morenowe, zwane

. . .

sà zbudowane z gliny morenowej.

b) Najwy˝szym wzniesieniem Pojezierza Pomorskiego jest

. . .

o wysokoÊci

. . . .

.

c) W klimacie peryglacjalnym na Nizinie

. . .

utworzy∏y si´ pokrywy lessowe.

Zadanie (0–3 pkt.)

Wypisz po 2 cechy krajobrazu Pojezierza Wielkopolskiego i Pojezierza Pomorskiego. Uzupe∏nij zdanie.

Pojezierze Wielkopolskie:

. . . .

Pojezierze Pomorskie:

. . . .

Ró˝nice w krajobrazie sà spowodowane

. . . . . . . .

Zadanie (0–3 pkt.)

Wypisz surowce mineralne, wyst´pujàce na obszarze Polski:

a) w okolicy Inowroc∏awia –

. . . .

b) na Polesiu Lubelskim –

. . . .

5 4 3 2

2 1 3

(23)

Rozpoznaj, przedstawiony na fotografii, typ jeziora polodowcowego. Wpisz dwa przyk∏ady jezior tego typu, wyst´pujàcych w Polsce.

Zadanie (0–4 pkt.)

Po∏àcz strza∏kami podane miasta z w∏aÊciwà krainà geograficznà.

Gdynia • • Pojezierze Wielkopolskie Poznaƒ • • Nizina Mazowiecka

Kalisz • • Pobrze˝e Gdaƒskie

¸ódê • • Nizina Wielkopolska

Zadanie (0–5 pkt.)

Na poni˝szej mapie zaznacz odpowiednimi numerami podane obiekty geograficzne.

8 7

Fotografia przedstawia jezioro

. . . .

. Do jezior tego typu nale˝à równie˝:

. . . . . . . .

.

1) Puszcza Bia∏owieska 2) jezioro Gop∏o

3) Woliƒski Park Narodowy 4) Kotlina Warszawska 5) Opole

Zadanie (0–2 pkt.)

Wpisz krain´ geograficznà o najlepszych warunkach dla rozwoju rolnictwa, le˝àcà w pasie Nizin Ârodkowo- polskich. Uzasadnij swój wybór.

. . . .

9

J. MIA¸DUN

(24)

Krainy geograficzne cz. I – Ni˝ Polski

grupa b

. . . .

imi´ i nazwisko

. . . .

Test sk∏ada si´ z 9 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´ data

punktów, którà mo˝na uzyskaç za prawid∏owà odpowiedê.

Maksymalnie mo˝na zdobyç 26 punktów.

Zadanie (0–1 pkt.)

Przedstaw na rysunkach 3 etapy powstawania wybrze˝a klifowego.

1 Zadanie (0–1 pkt.)

Wpisz nazw´ parku narodowego, w którym wyst´puje wybrze˝e klifowe.

. . . .

Zadanie (0–4 pkt.)

Uzupe∏nij zdania.

a) Liczne piaszczyste wzniesienia, usypane na obszarach niepokrytych roÊlinnoÊcià, nazywamy

. . . .

.

b) Najwy˝szym wzniesieniem Pojezierza Mazurskiego jest

. . .

o wysokoÊci

. . . .

.

c) Na Polesiu Lubelskim wyst´pujà jeziora pochodzenia

. . . .

.

Zadanie (0–3 pkt.)

Wpisz, jakie roczne sumy opadów atmosferycznych wyst´pujà na Pojezierzu Pomorskim i Pojezierzu Wielko- polskim. Uzupe∏nij zdanie.

Pojezierze Wielkopolskie:

. . . .

Pojezierze Pomorskie:

. . . .

Ró˝nice wielkoÊci opadów sà spowodowane

. . . . . . . .

.

Zadanie (0–3 pkt.)

Wpisz surowce mineralne wyst´pujàce na obszarze Polski:

a) w okolicy Gorzowa Wielkopolskiego –

. . . .

b) w Kotlinie Warszawskiej –

. . . .

5 4 3 2

1 2 3

(25)

Rozpoznaj, przedstawiony na fotografii, typ jeziora polodowcowego. Wpisz dwa przyk∏ady jezior tego typu, wyst´pujàcych w Polsce.

Zadanie (0–4 pkt.)

Po∏àcz strza∏kami podane miasta z w∏aÊciwà krainà geograficznà.

Olsztyn • • Nizina Âlàska

¸eba • • Pojezierze Wielkopolskie Gniezno • • Pobrze˝e Koszaliƒskie Wroc∏aw • • Pojezierze Mazurskie

Zadanie (0–5 pkt.)

Na poni˝szej mapie zaznacz odpowiednimi numerami podane obiekty geograficzne.

8 7

1) Mierzeja WiÊlana 2) Puszcza Kampinoska 3) Wie˝yca

4) Biebrzaƒski Park Narodowy 5) Toruƒ

Zadanie (0–2 pkt.)

Wpisz krain´ geograficznà o najlepszych warunkach dla rozwoju rolnictwa, le˝àcà w pasie pobrze˝y.

Uzasadnij swój wybór.

. . . .

9 Fotografia przedstawia jezioro

. . . .

. Do jezior tego typu nale˝à równie˝:

. . . . . . . .

.

Z. GRABOWIECKI

(26)

Krainy geograficzne cz. II Krainy geograficzne cz. II

grupa a

. . . .

imi´ i nazwisko

. . . .

data

Test sk∏ada si´ z 9 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´

punktów, którà mo˝na uzyskaç za prawid∏owà odpowiedê.

Maksymalnie mo˝na zdobyç 40 punktów.

Zadanie (0–4 pkt.)

Do podanego opisu dopisz w∏aÊciwà krain´ geograficznà.

Wy˝yna Krakowsko-Cz´stochowska, Wy˝yna Âlàska, Wy˝yna Kielecka, Roztocze

a) Kraina z ¸ysicà, ¸ysà Górà i ¸ysogórami –

. . . .

b) Najwy˝szym wzniesieniem tej krainy jest Wielki Dzia∏ –

. . . .

c) Wy˝yna ze ska∏ami wapiennymi i ruinami Orlich Gniazd –

. . . .

d) Dominuje tam krajobraz przemys∏owy –

. . . .

1 Zadanie (0–6 pkt.)

Korzystajàc z zamieszczonej obok mapy roz- mieszczenia wybranych surowców mineral- nych, wykonaj polecenia.

a) Uzupe∏nij legend´ mapy, wpisujàc nazwy surowców.

b) Uzupe∏nij tabel´.

2 Zadanie (0–2 pkt.)

WyjaÊnij terminy:

flisz –

. . . .

wàwóz –

. . . .

Zadanie (0–4 pkt.)

Wpisz krainy geograficzne, w których odnajdziemy podane obiekty geograficzne.

go∏oborza –

. . . .

turnie –

. . . .

B∏´dne Ska∏y –

. . . .

wàwozy lessowe –

. . . .

4 3

Numer surowca

1.

2.

3. Miejsce wyst´powania:

kraina geograficzna

lub miejscowoÊç

(27)

Scharakteryzuj Êrodowisko przyrodnicze Karkonoszy, wpisujàc do tabeli w∏aÊciwe terminy geograficzne.

góry fa∏dowe, 2655, marmur, Ânie˝ka, granit, Karkonoski, Tatrzaƒski, Morskie Oko, góry zr´bowe, Góry Sto∏owe, Karpaty, Sudety, Rysy, 1602, Kozi Wierch, Wielki Staw,

kaledoƒska i hercyƒska, 2499, Góry Âwi´tokrzyskie, alpejska

Zadanie (0–3 pkt.)

Oblicz, jaka temperatura b´dzie na szczycie Kasprowego Wierchu (1985 m n.p.m.), je˝eli w Zakopanem (850 m n.p.m.), jest 16°C. Pami´taj, ˝e Êrednio co 100 metrów temperatura obni˝a si´ o 0,6°C.

. . . .

Zadanie (0–5 pkt.)

Zaznacz literà P zdanie prawdziwe, a literà F – fa∏szywe.

Pustynia B∏´dowska le˝y na granicy Wy˝yny Âlàskiej i Wy˝yny Krakowsko-Cz´stochowskiej.

. . . .

Najwy˝szym szczytem Beskidów jest Barania Góra.

. . . .

Jezioro Czorsztyƒskie i Jezioro Ro˝nowskie wybudowano na Sole.

. . . .

W pasie wy˝yn nie ma ˝adnego parku narodowego.

. . . .

Reliktem trzeciorz´dowym w Tatrach jest ostró˝ka tatrzaƒska.

. . . .

7 6

Zadanie (0–5 pkt.)

Na mapie konturowej Polski zaznacz odpowiednimi numerami podane miasta.

1) Nowy Targ 2) Tarnobrzeg 3) Kudowa Zdrój 4) Lublin 5) Bielsko-Bia∏a

Zadanie (0–3 pkt.)

Wpisz trzy powody, dla których warto odwiedziç Zakopane.

. . . .

9 8

Cecha Êrodowiska przyrodniczego Orogeneza

Typ gór

¸aƒcuch górski Najwy˝szy szczyt:

– nazwa

– wysokoÊç w m n.p.m.

Ska∏y Jeziora

Park narodowy

Elementy Êrodowiska

(28)

Krainy geograficzne cz. II Krainy geograficzne cz. II

grupa b

. . . .

imi´ i nazwisko

. . . .

data

Test sk∏ada si´ z 9 zadaƒ. Przy ka˝dym poleceniu podano liczb´

punktów, którà mo˝na uzyskaç za prawid∏owà odpowiedê.

Maksymalnie mo˝na zdobyç 40 punktów.

Zadanie (0–4 pkt.)

Do podanego opisu dopisz w∏aÊciwà krain´ geograficznà.

Wy˝yna Âlàska, Wy˝yna Kielecka, Wy˝yna Lubelska, Niecka Nidziaƒska

a) Kraina z formami krasu gipsowego –

. . . .

b) Najwy˝szym wzniesieniem tej krainy jest Góra Êw. Anny –

. . . .

c) Kraina z go∏oborzami –

. . . .

d) Kraina wàwozów lessowych –

. . . .

1 Zadanie (0–6 pkt.)

Korzystajàc z zamieszczonej obok mapy roz- mieszczenia wybranych surowców mineral- nych, wykonaj polecenia.

a) Uzupe∏nij legend´ mapy, wpisujàc nazwy surowców.

b) Uzupe∏nij tabel´.

2 Zadanie (0–2 pkt.)

WyjaÊnij terminy:

rekultywacja –

. . . .

turnie –

. . . .

Zadanie (0–4 pkt.)

Wpisz krainy geograficzne, w których odnajdziemy podane obiekty geograficzne.

po∏oniny –

. . . .

flisz –

. . . .

Ânie˝ne Kot∏y –

. . . .

Jaskinia Ânie˝na –

. . . .

4 3

Numer surowca

1.

2.

3. Miejsce wyst´powania:

kraina geograficzna

lub miejscowoÊç

(29)

Cecha Êrodowiska przyrodniczego Orogeneza

Typ gór

¸aƒcuch górski Najwy˝szy szczyt:

– nazwa

– wysokoÊç w m n.p.m.

Ska∏y Jeziora

Park narodowy

Scharakteryzuj Êrodowisko przyrodnicze Tatr Polskich, wpisujàc do tabeli w∏aÊciwe terminy geograficzne.

góry fa∏dowe, 2655, piaskowiec, Ânie˝ka, granit, Karkonoski, Tatrzaƒski, Kocio∏ ¸omniczki, góry zr´bowe, Magurski, Karpaty, hercyƒska, Sudety, 1602, Rysy, Kozi Wierch,

Czarny Staw, kaledoƒska, 2499, Góry Âwi´tokrzyskie, alpejska

Zadanie (0–3 pkt.)

Oblicz, jaka temperatura b´dzie na szczycie Turbacza (1310 m n.p.m.), je˝eli w Nowym Targu (680 m n.p.m.), jest 10°C. Pami´taj, ˝e Êrednio co 100 metrów temperatura obni˝a si´ o 0,6°C.

. . . .

Zadanie (0–5 pkt.)

Zaznacz literà P zdanie prawdziwe, a literà F – fa∏szywe.

Âwistaki ˝yjà w Polsce tylko w Karkonoszach.

. . . .

W Beskidach kosodrzewina wyst´puje tylko na Pilsku i Babiej Górze.

. . . .

Najwy˝szym szczytem Pienin jest Tarnica.

. . . .

Puszcza Jod∏owa znajduje si´ w Górach Âwi´tokrzyskich.

. . . .

Na Wy˝ynie Lubelskiej wyst´pujà wody mineralne.

. . . .

7 6

Zadanie (0–5 pkt.)

Na mapie konturowej Polski zaznacz odpowiednimi numerami podane miasta.

1) Kazimierz Dolny 2) Busko Zdrój 3) Wa∏brzych 4) Zakopane 5) Tarnów

Zadanie (0–3 pkt.)

Wpisz trzy powody, dla których warto odwiedziç Kraków.

. . . .

9 8

Elementy Êrodowiska

(30)

I. Zró˝nicowanie Êrodowiska przyrodniczego

Ojcowski Park Narodowy Oczekiwana odpowiedê

Nr zad.

Standard wymagaƒ

1. II.2

Oczekiwana odpowiedê wersja a

Kotlina OÊwi´cimska – obszar fa∏dowaƒ mezozoicznych i kenozoicznych;

Pojezierze Mazurskie – obszar fa∏dowaƒ prekambryjskich; Góry Âwi´tokrzyskie – obszar fa∏dowaƒ paleozoicznych

Sudety – obszar fa∏dowaƒ paleozoicznych;

Kotlina Sandomierska – obszar fa∏dowaƒ mezozoicznych i kenozoicznych;

˚u∏awy WiÊlane – obszar fa∏dowaƒ prekambryjskich

za ka˝de prawid∏owe przyporzàdkowanie – 1 pkt;

razem – 3 pkt

2. I.1 Karbon – fa∏dowanie hercyƒskie;

Czwartorz´d – làdolód skandynawski

Kambr – fa∏dowanie kaledoƒskie;

Trzeciorz´d – fa∏dowanie alpejskie

za wpisanie w∏aÊciwego wydarzenia do podanego okresu

– 1 pkt; razem – 2 pkt

3. I.1

pó∏nocnopolskie;

równiny sandrowe, jeziora rynnowe, pradoliny; staroglacjalnym, Êrodkowej;

czarnoziem; w´glanowych

po∏udniowopolskie;

moreny, drumliny, kemy;

m∏odoglacjalny, pó∏nocnej;

mady; gleba bielicowa

za ka˝dy w∏aÊciwie wpisany wyraz – 1 pkt; razem – 8 pkt.

5. I.1

a) Pojezierze Mazurskie, Pojezierze Pomorskie, Pojezierze Wielkopolskie;

b) Sudety, Karpaty, Morawska

a) Pobrze˝e Szczeciƒskie, Pobrze˝e Koszaliƒskie, Pobrze˝e Gdaƒskie;

b) OÊwi´cimska, Sandomierska, Krakowska

za ka˝dà prawid∏owà krain´

geograficznà – 1 pkt;

razem – 6 pkt.

6. II.2

A

A – Polarne kontynentalne,

latem – ocieplenie i bezchmurna pogoda;

zimà – niskie temperatury, s∏oneczna pogoda;

B

B – Polarne zwrotnikowe morskie, Wzrost temperatury powietrza i burze

A

A – Polarne morskie,

latem – och∏odzenie, wzrost zachmurzenia i opady; zimà – ocieplenie i opady deszczu ze Êniegiem, odwil˝;

B

B – Arktyczne,

Przymrozki wiosenne, silne mrozy i obfite opady Êniegu

za prawid∏owà nazw´ masy powietrza – 1 pkt;

za ka˝de wyjaÊniajàce stwierdzenie – 1 pkt;

razem – 5 pkt.

7. II.2 F, F, P, F, F, P, P, F, F, P, F, P za ka˝dà prawid∏owà ocen´

– 1 pkt; razem – 6 pkt.

8. III.1

lipiec, 17°C, styczeƒ, –5°C; 17°C – (–5°C) = 22°C; grudzieƒ, styczeƒ, luty, marzec;

sierpniu, 93

lipiec, 19°C, styczeƒ, –1°C;

19°C – (–1°C) = 20°C;

styczeƒ, luty; lipiec, 86

za ka˝dà poprawnie wpisanà odpowiedê – 1 pkt, (za poprawne okreÊlenie klimatycznej zimy – 1 pkt);

razem – 6 pkt.

9. II.1

1 – Rega, 2 – Bóbr, 3 – ¸yna, 4 – San, 5 – Pilica, 6 – Nysa ¸u˝ycka;

A – Haƒcza, B – Âniardwy, C – Soliƒskie, D – ¸ebsko

1 – Nysa K∏odzka, 2 – Drw´ca, 3 – Bug, 4 – S∏upia, 5 – Biebrza, 6 – Dunajec;

A – Gocza∏kowickie, B – Gardno, C – Mamry, D – Gop∏o

za prawid∏owe przyporzàdkowanie po 1 pkt.;

razem – 10 pkt.

11. I.1 Woliƒski Park Narodowy za poprawne podkreÊlenie – 1 pkt

10. I.1

gràd – wielogatunkowy las liÊciasty z przewagà d´bu i grabu;

park narodowy – to teren o wybitnych walorach przyrodniczych i krajoznawczych, w którym dzia∏alnoÊç cz∏owieka jest zakazana lub znacznie ograniczona

ols – las w dolinach rzecznych, o przewadze olchy czarnej;

pomnik przyrody – pojedynczy obiekt przyrodniczy obj´ty ochronà

za prawid∏owo wyjaÊnione poj´cie – 1 pkt;

razem – 2 pkt

4. II.2

w´giel brunatny; Zag∏´bie Lubiƒsko- -G∏ogowskie; rudy cynku i o∏owiu;

Wy˝yna Âlàsko-Krakowska

w´giel kamienny; okolice Bochni; siarka;

Niecka Nidziaƒska

za ka˝dà poprawnà odpowiedê – 1 pkt; razem – 4 pkt

wersja b

Kryterium punktowania

1. II.2 F, F, P, P, F, F, za ka˝dà prawid∏owà ocen´

– 1 pkt; razem – 3 pkt

2. II.2 II.1 IV.1

a) 980 tys., 650 tys.

b) wy˝ demograficzny, du˝a liczba urodzeƒ po zakoƒczeniu II wojny Êwiatowej

a) 900 tys., 980 tys.

b) wy˝ demograficzny, echo powojennego wy˝u demograficznego

za ka˝dà poprawnie wpisanà odpowiedê – 1 pkt;

razem – 4 pkt

3. I.1 II.2 I.1

a) 2100 tys. : 17 900 km

²

= 117,3 os/km

²

b) –

c) Rzeszów

a) 1430 tys. : 24 200 km

²

= 59,1 os/km

²

b) –

c) Olsztyn

za prawid∏owe obliczenie – 1 pkt;

za poprawne zakreskowanie powierzchni woj. – 1 pkt;

za wpisanie w∏aÊciwego miasta – 1 pkt; razem – 3 pkt

4. I.1

a) zespó∏ miast sk∏adajàcy si´ z jednego du˝ego miasta i wielu mniejszych, np.

warszawska;

b) zmiana miejsca zamieszkania na sta∏e lub na pewien czas

a) zespó∏ miast, wÊród których nie ma wyraênie dominujàcego miasta, np.: Êlàska;

b) wzrost liczby ludnoÊci miast, powstanie nowych oÊrodków miejskich

za prawid∏owo wyjaÊnione poj´cie – 1 pkt;

za podanie przyk∏adu – 1 pkt;

razem – 3 pkt

Klucz odpowiedzi a b

II. Podzia∏ administracyjny i struktura ludnoÊci

(31)

Nizina Âlàska Pojezierze Suwalskie

˚u∏awy WiÊlane

Eksploatacja surowców mineralnych.

Produkcja dóbr i energii

Nr zad.

Standard wymagaƒ

Oczekiwana odpowiedê wersja a

5. II.2 _ _ za prawid∏owe narysowanie

wykresu – 1 pkt 6. I.1 a) niemiecka, b) ukraiƒska, c) bia∏oruska a) USA, b) Niemcy, c) Francja za ka˝dy przyk∏ad – 1 pkt;

razem – 3 pkt

7. I.1 _ _ za ka˝dy poprawnie wpisany na

map´ numer – 1 pkt; razem – 4 pkt 8. I.1 a) 16, b) 122, c) Êlàskim, d) 38 a) 38,2 mln, b) 106,5, c) warmiƒsko-

-mazurskim lub podlaskim, d) 62

za ka˝dà poprawnie wpisanà odpowiedê – 1 pkt; razem – 4 pkt

wersja b

Kryterium punktowania

1. III.1 Tworzenie miejsc pracy.

Poprawa warunków ˝ycia ludnoÊci

za ka˝dà prawid∏owà odpowiedê – 1 pkt; razem – 2 pkt

2. II.2

a) okolice np. Turoszowa, Konina, Be∏chatowa, b) na p∏n. od Przylàdka Rozewie,

c) np. Olkusz, Bukowno, d) np. K∏odawa, Inowroc∏aw, e) Niecka Nidziaƒska

a) np. Zag∏´bie GórnoÊlàskie, Lubelskie, b) np. okolice PrzemyÊla, Lubaczowa,

Gorzowa Wielkopolskiego, c) Zag∏´bie Lubiƒsko-G∏ogowskie, d) np. okolice Tarnobrzega, Grzybowa, e) np. Strzegom, Strzelin

za poprawnie dopisane miejsce wyst´powania do ka˝dego

surowca – 1 pkt;

razem – 5 pkt.

3. II.2

a) produkcja cementu, b) hutnictwo aluminium,

c) przemys∏ celulozowo-papierniczy, d) przemys∏ elektroniczny, e) przemys∏ mleczarski

a) produkcja porcelany, b) hutnictwo ˝elaza, c) przemys∏ w∏ókienniczy, d) przemys∏ farmaceutyczny, e) produkcja w´dlin

za ka˝de prawid∏owe dopasowanie – 1 pkt;

razem – 5 pkt.

5. II.2 Szczecin, Gdynia, Gdaƒsk Ko∏obrzeg, Ustka, ¸eba za ka˝de poprawne podkreÊlenie

– 1 pkt; razem – 3 pkt

6. III.1

1. Be∏chatów – cieplna 2. Kozienice – cieplna 3. W∏oc∏awek – wodna 4. ˚arnowiec – wodna

1. Solina – wodna 2. Rybnik – cieplna 3. Turów – cieplna 4. ˚ydowo – wodna

za prawid∏owo wpisanà nazw´

elektrowni – 1 pkt;

za poprawne okreÊlenie typu elektrowni – 1 pkt; razem – 8 pkt.

7. II.2

GórnoÊlàski OP – przemys∏ energetyczny

¸ódzki OP – przemys∏ w∏ókienniczy Sudecki OP – przemys∏ mineralny

Warszawski OP – przemys∏ elektroniczny Sudecki OP – przemys∏ drzewno-papierniczy Gdaƒski OP – przemys∏ paliwowo-energetyczny

za prawid∏owe przyporzàdkowanie – 1 pkt;

razem – 3 pkt

8. II.2

III.1

IloÊç produkowanej energii elektrycznej w latach 1980–2000 wzros∏a.

Zmiany te sà zwiàzane z rosnàcym zapotrzebowaniem na energi´ elektrycznà

Wydobycie w´gla kamiennego zmniejsza∏o si´.

Ze wzgl´du na du˝e koszty eksploatacji

za ka˝dà poprawnie wpisanà odpowiedê – 1 pkt;

razem – 2 pkt

4. I.1

a) towar, który transportuje si´ luzem w ∏adowniach np. zbo˝e, w´giel;

b) zespó∏ kilku oÊrodków przemys∏owych po∏o˝onych blisko siebie

a) towary, które mo˝na podzieliç na sztuki lub opakowania np. samochody, kontenery;

b) miasto, w którym jest rozwini´ty przemys∏

za prawid∏owo wyjaÊnione poj´cie – 1 pkt;

razem – 2 pkt

Klucz odpowiedzi a b

III. Przemys∏

IV. Rolnictwo

1. II.2

Beskidy Nizina Âlàska Wy˝yna Lubelska

za ka˝de prawid∏owe dopasowanie – 1 pkt;

razem – 3 pkt

2. IV.5

1 traktor na 12 ha,

Poziom mechanizacji rolnictwa jest niezadowalajàcy, poniewa˝ najwi´cej jest ma∏ych gospodarstw. Nie ka˝dy rolnik posiada traktor. Stan techniczny tego sprz´tu jest z∏y